Morgunblaðið - 27.04.1993, Qupperneq 38

38
MORGUNBLAÐIÐ ÞHIDJUDAtiLUi ,37. APRÍL 1993
Minning
Hafsteinn Krist-
insson Hveragerði
Fæddur 11. ágúst 1933
Dáinn 18. apríl 1993
Hinn 18. apríl lést í Landspítal-
anum Hafsteinn Kristinsson fram-
kvæmdastjóri Kjöríss hf. í Hvera-
gerði. Verður hann nú í dag jarð-
sunginn frá Hveragerðiskirkju, en
til grafar borinn í fæðingarbæ sín-
um, Selfossi. Mikill brestur þykir
mér er Hafsteinn frændi minn fellur
nú skyndilega frá og langar mig
því til að minnast hans þessum orð-
um.
Hafsteinn Kristinsson fæddist á
Selfossi hinn 11. ágúst 1933. For-
eldrar hans voru hjónin í Árnesi,
nú Bankavegi 8, Aldís Guðmunds-
dóttir frá Litlu-Sandvík og Kristinn
Vigfússon húsasmíðameistari frá
Eyrarbakka. Langt aftur var Haf-
steinn hreinræktaður Ámesingur.
Aldís var dóttir Guðmundar Þor-
varðarsonar hreppstjóra í Sandvík
og Sigríðar Lýðsdóttur frá Hlíð í
Gnúpverjahreppi. Vom feður þeirra
beggja, Þorvarður hreppstjóri í
Sandvík Guðmundsson og Lýður
hreppstjóri í Hlíð Guðmundsson
máttarstólpar í héraðinu á síðustu
öld hvor með sínum hætti, Þorvarð-
ur áræðinn framkvæmdamaður og
félagsmálafrömuður; Lýður reikn-
ingsglöggur umfram aðra og frægur
fyrir stjarnfræðikunnáttu.
Kristinn Vigfússon var einn
þeirra iðnaðarmanna sem byggðu
upp Selfosskauptún. Hann rak sein-
ast stærsta húsasmíðaflokk héraðs-
ins sem reisti m.a. byggingar Mjólk-
urbús Flóamanna 1955-1960. Af
þeim mönnum sem ég hefi þekkti
til er hann sá sem best hefur mennt-
að sjálfan sig. Það gerði hann bæði
með lestri vandaðra bóka og við-
kynningu við greint fólk og hann
vann vel úr þeim kynnum. Aldísi
föðursystur minni get ég ekki lýst
í fáum orðum, en hún var höfuðskör-
ungur til orðs og verka og valdi sér
aldrei léttustu viðfangsefnin né
varði hinn auðveldasta málstað.
Þetta eru þeir stofnar sem stóðu
að Hafsteini Kristinssyni og skýra
betur árangur hans. Eftir skóla-
göngu á Selfossi og nám við Héraðs-
skólann á Laugarvatni hóf hann
verklegt nám við Mjólkurbú Flóa-
manna. Því lauk hann 1956 og fór
þá á Dalum Mejeri-skóla í Dan-
mörku sem hann lauk við 1957.
Mjólkurverkfræðingur varð hann
frá Landbúnaðarháskólanum í
Kaupmannahöfn 1960. Þá tók við
framhaldsnám frá Landbúnaðarhá-
skólanum í Ási í Noregi 1961-62
og enn síðar kynnti Hafsteinn sér
ráðunauta- og fræðslustarfsemi
danska mjólkuriðnaðarins. Kom
Hafsteinn heim frá námi 1964, þá
lærðastur íslenskra mjólkuriðnaðar-
manna. En hann hafði einnig öðlast
starfsreynslu á þessum árum, bæði
sem ráðunautur hjá Mjólkurbúi
Flóamanna 1960-61 og hjá Osta-
og smjörsölunni 1961-63. Nú tók
hann við nýju starfi sem mjólkur-
ráðunautur Búnaðarfélags Islands.
Mér er ekki grunlaust um að starfíð
hafí beinlínis verið stofnað til að
nýta menntun hans sem best og
fyrir sem flesta íslenska bændur.
Hann var stutt í þessu ráðunaut-
arstarfí, aðeins árin 1964-66. Þótti
Kork*oPlast
KORK-gólfflísar
með vinyl-plast,
Kork-o-Pl;
í 20 gerðum
Kork O Floor
er ekkert annað en
hið viðurkennda
Kork 0 Plast, límt i
þéttpressaðar
viðartrefjaplötur,
kantar með nót og gróp.
UNDIRLAGSKORKIÞREMUR ÞYKKTUM.
VEGGTÖFLUKORKPLÖTURIÞREMUR ÞYKKTUM.
KORK-PARKETT, VENJULEGT, ITVEIMUR ÞYKKTUM.
£o Þ.Þ0RGRÍMSS0N & C0
Ármúla 29 - Reykjavík - sími 38640
ýmsum það firn mikil er hann sagði
því lausu og bjóst til að stofna osta-
gerðina í Hveragerði, þá fyrstu og
einu sem ekki varð til kringum
mjólkurbú. En Hafsteinn sagði mér
það sjálfur að hann hefði fundið hjá
sér óþol í starfínu. Hann vildi taka
sér meiri verk fyrir hendur, standa
sjálfur mitt í eldlínunni. Eða réttara
sagt: Hann ákvað að fara út fyrir
eldlínu kerfísins.
Ostagerðin í Hveragerði varð
honum erfíður róður. Hann reri þar
næstum einn á báti; var of snemma
á ferð. Árið 1968 söðlaði hann um,
stofnaði fyrirtækið Kjörís í Hvera-
gerði, rak það lengi með fjölskyldu
sinni og Gylfa Hinrikssyni í Reykja-
vík, en hin síðustu ár hefur Kjörís
eingöngu verið í eigu Hafsteins og
fjölskyldu hans.
Mikill er einnig þáttur bræðra
hans og meðeigenda í rekstrinum,
þeirra Guðmundar bankagjaldkera
á Selfossi og Sigfúsar bygginga-
meistara á Selfossi. Samheldni
þeirra Árr.esbræðra hefur verið mik-
il í þessu starfí, en annars ætla ég
öðrum að lýsa betur þessu eina þarf-
asta fyrirtæki Hvergerðinga. Aðeins
eitt skal þó sagt: Hafsteinn Kristins-
son varð sá hamingjumaður að
skapa nýtt atvinnufyrirtæki fyrir
Sunnlendinga. Hann veitti með hug-
kvæmni sinni 25 manns vinnu við
framleiðslu sem annars væri líklega
ekki í héraðinu.
Til þess að skilja þetta betur verð-
um við að hugsa okkur staði og
störf án þess að ákveðins athafna-
manns hefði notið við: Útgerð frá
Þorlákshöfn án afskipta Egils Thor-
arensens. Skólahald í héraðinu án
afreka Bjama á Laugarvatni. Garð-
yrkju í Hveragerði án brautryðjand-
ans Ingimars Sigurðssonar. Meðferð
hinna vanmáttugu án hugsjónakon-
unnar Sesselju á Sólheimum. Þetta
eru fáein dæmi um brautryðjendur.
Hafsteinn Kristinsson verður talinn
í hópi þeirra Ámesinga sem mddu
nýjar leiðir í atvinnu- og menningar-
háttum og gerðu eftirkomendum
sínum fært að bera höfuðið hátt.
Hafsteinn Kristinsson var mjög
félagslyndur maður. Hann var af
þeirri manngerð sem vill ekki grafa
pund sitt í jörð, heldur láta samfé-
lagið njóta einvhers af reynslu sinni
og starfshæfni. Mér fannst hann
ekki kæra sig um upphefð, en
árangur verka sinna vildi hann sjá
í félagsmálum sem öðm. Eftir
skamma vem í Hveragerði var hann
kominn á kaf í sveitarstjómarmál.
Þar starfaði hann fyrir flokk sinn,
Sjálfstæðisflokkinn. Hann varð
varamaður í hreppsnefnd Hvera-
gerðishrepps 1970-1974. En árið
1974 varð hann efstur á lista sjálf-
stæðismanna í hreppsnefndarkosn-
ingum og síðan kjörinn oddviti
hreppsnefndar 1974-1978 og aftur
1982-1987. Mikinn sigur unnu þeir
sjálfstæðismenn í kosningum 1974
og mátti þakka Hafsteini nokkuð
þessa uppsveiflu. Hann hugðist
hætta sveitarstjómarstörfum eftir
þessa fyrstu lotu, en var aftur kall-
aður til starfa 1982 og leiddi flokk
sinn næstu sjö árin. Árið 1987 urðu
þau umskipti að Hveragerði varð
sjálfstætt bæjarfélag og varð Haf-
steinn þá fyrsti forseti bæjarstjórnar
Hveragerðisbæjar. I árslok 1989
sagði hann óvænt af sér öllum trún-
aðarstörfum á vegum bæjarfélags-
ins. Fannst honum nú skuldin við
samfélagið vel greidd eftir 15 ára
vaktstöðu. Hugðist hann helga sig
alfarið fyrirtækinu og uppbyggingu
atvinnu í Hveragerði. En þótt mikið
lægi þá eftir urðu þau ár allt of fá.
Hafsteinn Kristinsson naut fjöl-
skyldu sinnar í öllum sínum verkum.
Lífslán hans var eiginlega ráðið hinn
9. mars 1963 er hann kvæntist
Laufeyju S. Valdimarsdóttur frá
Hreiðri í Holtum. Bjó hún honum
fallegt heimili að Þelamörk 40. Þar
hefí ég séð best hirtar bækur og
hvers konar menning var í miklum
metum hjá þeim hjónum. Þau höfðu
ekki hátt um allt sem þau gerðu
fyrir frændfólk sitt, en ijögur böm
þeirra eru mótuð af þessari menn-
ingarhefð og munu bera heimilinu
gott vitni er líða stundir. Þau eru:
Aldís, fædd 1964, kerfisfræðingur,
gift Lárusi I. Friðfínnssyni mat-
reiðslumanni og eiga þau tvö böm;
Valdimar, fæddur 1966, iðnrekstr-
arfræðingur, kvæntur Sigrúnu
Kristjánsdóttur hjúkmnarfræði-
nema og eiga þau tvo drengi; Guð-
rún, fædd 1970, stúdent, gift Davíð
Jóhanni Davíðssyni er nemur við
Tækniskóla íslands; og yngst er
Sigurbjörg, fædd 1975, nemi við
Fjölbrautaskóla Suðurlands. Dreng
eignuðust þau Laufey og Hafsteinn
fyrst sem lést skömmu eftir fæð-
ingu.
Hafsteinn Kristinsson var með
hæstu mönnum og bar sig vel. Það
var léttleiki í göngulagi eins og í
framkomu allri. Mér fínnst eftir á
undarlegt að ég sá hann aldrei reið-
an. Hittumst við þó oft á yngri ámm
og þá getur skapið verið óhamið hjá
ungu fólki. Hann Var mjög agaður
að upplagi og gerði harðari kröfur
til sjálfs sín en annarra. Hann trúði
mér fyrir því hvemig hann undirbjó
sig fyrir framboðsfundi meðan á því
tímabili stóð. Ekki kom annað til
greina en kynna sér ofan í Iq'ölinn
þau mál sem hann taldi að um þyrfti
að fjalla — svo vel að síðan væri
leikur einn að tala um þau blaða-
laust. Þá fyrst taldi Hafsteinn sig
geta náð til hjarta fólksins. Virðist
það hafa hrifið. Hann fór ósigraður
út úr stjómmálum sinnar byggðar
og mótheijamir bera honum þá sögu
að hann hafí verið bæði ódeigur og
undirhyggjulaus andstæðingur.
Ég þakka að lokum Hafsteini
frænda mínum þá umhyggju sem
hann sýndi heimili mínu og ættar-
garði sínum, ekki síst yngsta fólkinu
sem hylltist til að koma við hjá hon-
um og þiggja það veganesti sem
hann framleiddi sjálfur. Í mínum
bamahópi var hann kallaður Haf-
steinn „ísfrændi". Frændinn sem
svo nefndist var þó sá sem yljaði
mest í kringum sig með glettni sinni,
spaugsyrðum og gagnlegri lífsvisku.
Þeir sólargeislar sem hann skilur
eftur sig munu ylja byggðarlagi
hans öllu, en mest þó hans nánustu,
Laufeyju og bömunum sem við hér
í Litlu-Sandvík sendum okkar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Páll Lýðsson.
Hveragerði er almennt þekkt sem
bær blóma og ræktunar. Af kunn-
ugum er bærinn þó stöku sinnum
kenndur við skáldin, sem þar hafa
búið. I þessu samfélagi var Haf-
steinn Kristinsson athafnaskáldið.
Hann ræktaði garðinn sinn af elju-
semi og kostgæfni.
Nú er Hafsteinn Kristinsson
óvænt og óviðbúið horfinn af sjón-
arsviðinu. Hans er sárt saknað.
Minningin um mannkosti og dreng-
skap getur ein brúað gjá þeirrar
djúpu sorgar.
I æsku minni voram við grannar.
Fjölskyldur okkar bjuggu þá við
Bankaveginn á Selfossi. Þar stóðu
einungis tvö hús, Árnes og Sval-
barð. Kristinn faðir Hafsteins hafði
byggt bæði húsin og enn era mér
í fersku minni heimsóknir í eldhúsið
til Aldísar móður hans.
Aldursmunur gerði það á hinn
bóginn að verkum að náin persónu-
leg kynni okkar Hafsteins urðu
ekki fyrr en löngu síðar. I minningu
mína er djúpt greypt þegar ég var
kallaður til fundar við Hafstein og
hóp annarra forystumanna sjálf-
stæðismanna á Suðurlandi í kaffí-
stofunni í fyrirtæki hans Kjörís fyr-
ir meir en áratug. Þar var úrslitum
ráðið um þingframboð. Kaffístofan
hans varð þannig vettvangur
ákvörðunar, sem miklu réð um mitt
eigið líf.
Allar götur síðan hefur það sam-
starf verið eins og best verður á
kosi og byggst á traustum grunni
gagnkvæmrar virðingar og vináttu.
Sjálfur var hann í dijúgan tíma í
forystu fyrir sjálfstæðismönnum í
bæjarmálum Hvergerðinga. Mann-
kostir hans leiddu til þess að hann
naut stuðnings í þeim störfum langt
út fyrir raðir eigin flokksmanna.
Hafsteinn Kristinsson þurfti ekki
að vinna málum sínum fylgi með
því að hnjóða í andstæðinga sína.
Hann ávann sér traust og virðingu
með skýram rökum fyrir eigin mál-
stað og með því að sýna árangur í
hveiju því starfí sem hann tókst á
hendur.
Hann var framfarasinni og með
þrautseigju og eljusemi byggði
hann upp öflugt fyrirtæki í Hvera-
gerði. Það er mikilvægur hornsteinn
í atvinnulífí bæjarins. Einnig þar
átti hógværð og festa drýgstan
þátt í farsælu starfí. Erfiðleikum
mætti hann jafnan með sömu yfir-
vegun og velgengni.
Með Hafsteini Kristinssyni er
genginn öndvegismaður. Á kveðju-
stundu er þakklætið efst í huga og
einungis fá fátækleg orð geta lýst
hluttekningu í sorg fjölskyldu og
ástvina.
Þorsteinn Pálsson.
Kveðja til afa
Fyrir stormsins styrk þó félli
stofn þinn, svo þú hélst ei velli
lengur, var það ekki af elli
að svo mikill brestur varð,
því er ennþá líf í leyni,
líf, sem næsta vor ég greini
birtast mun sem brum af reyni
byrji að fylla hrunið skarð.
Móðir lífsins, moldin, jörðin
mun að nýju fylla skörðin
og í kringum fjallið, prðinn
flétta aftur gróðursveig,
ef vér réttum hjálparhendur,
herfum, plægjum eyddar lendur,
upp til heiða út við strendur
yrýum skóg og grasateig.
Það er enn á þessu sviði
þörf á miklu stærra liði.
Hér þarf fleiri og hærri viði.
Heiðalöndin þurfa að fá
iðjuhendur, úrvalsstofna.
Látum björgin brenna og klofna,
en börnin okkar planta og sá.
Þó að stórir stofnar brotni,
sterkir kvistir visni og rotni,
aldrei lífsins orka þrotni,
eða mannsins von og trú.
Nýja tímans stofnar stækki.
Sterkir kvistir gildni og hækki.
Og þó að einhver aftur lækki,
endurfæðist hann _sem þú.
(Ármann Dalmannsson)
Afabörnin.
Sunnudagurinn 18. apríl rann
upp með heiðríkju og sólfari eins
og svo margir aðrir dagar á þessu
bjarta og fagra vori. Hér í Hvera-
gerði var mannlífið í sínu vanafari.
Fyrstu grænu stráin höfðu skotið
upp kollinum og gáfu fyrirheit um
að sumarið væri skammt undan
með hlýjum veðram og vaxandi
vinnu og umsvifum eftir langan og
erfiðan vetur.
En síðdegis dró ský fyrir sólu er
sú fregn flaug um bæinn að sá
mæti maður Hafsteinn Kristinsson
væri látinn. Snöggar og óvæntar
sorgarfréttir stöðva flesta á vegferð
sinni. Ósjálfrátt leiðir maður hug-
ann að lífínu og tilveranni og hvort
gildismat og áherzlur hversdagslífs-
ins séu í réttu fari. í annríki dag-
anna vill það gleymast að ekkert
er eins dýrmætt og það að eiga fjöl-
skyldu sína heilbrigða og glaða við
hlið sér og vini og kunningja í kall-
færi.
Hafsteinn Kristinsson hafði lifað
og starfað hér í götunni okkar um
langt árabil. Hann var alla tíð sá
maður sem heyrði kall samferða-
fólksins og til hans var gott að leita.
Hann lagði ætíð gott til mála. Bæj-
arbúar mátu hann að verðleikum.
Hér í okkar litla samfélagi átti hann
stóran vina- og kunningjahóp.
Sorgin yfír fráfalli hans hittir því
marga. Hafsteinn valdist vegna
mannkosta sinna fljótt til forystu
um málefni bæjarfélagsins. Um
langt árabil vann hann þar fjölþætt
störf, jafnhliða því að byggja upp
fyrirtæki sitt Kjörís hf. og gera það
landsþekkt og eitt best rekna fyrir-
tæki á Suðurlandi. Enginn nær slík-
um árangri án þess að þekking og
hæfni komi til. Ekki sízt samskipta-
hæfni við viðskiptavini og starfs-
fólk.
Nú þegar hans nýtur ekki lengur
við er byggðarlagið fátækara. Sár-
astur er þó söknuður og missir ijöl-
skyldunnar, konu hans Laufeyjar
Valdimarsdóttur, bama þeirra og
ijölskyldna þeirra.
Ég vona að góður guð gefi þeim
styrk og þrek á þessum erfiða tíma
og um ókomna daga. Nú þegar
þetta er ritað má heyra glaðværar
raddir inn um gluggann. Hér í göt-
unni okkar era börn og bamabörn
okkar hinna eldri að leik í sólskin-
inu. Þar er fólk næstu aldar að
vaxa upp. Þau þurfa á tíma okkar
og leiðsögn að halda því að llfíð
heldur áfram sinn gang.
Bragi Einarsson.
Þeir vora veðurbjartir síðustu
vetrardagarnir hér fyrir austan
fjall. En mitt í vorkomunni dró ský
fyrir sólu í Hveragerði. Bæjarbúa
setti hljóða er fregnaðist ótímabært
andlát Hafsteins Kristinssonar.
Hans vor var liðið, haust skollið á
án nokkurs fyrirvara.
Það er margt sem mótar daga
okkar og skoðanir. Þeir sem eiga
heimili í sömu sveit, eignast hinn
sama dag í þeim skilningi, að hann
færir þeim öllum sama sólskinið,
sömu fegurðina eða sama drang-
ann. Dagurinn er jafnframt tæki-
færi sérhvers manns til þess að
móta að eigin vild, þótt hann sé
ekki einráður um þá sköpun. Enn
fremur leggjum við öll fram, beint
eða óbeint, okkar skerf til þess að
móta daga annarra manna og þau
áhrif ná stundum furðu vítt. Á sama
hátt mótast okkar eigin dagar. Og
dagar Hafsteins Kristinssonar hér
í Hveragerði höfðu áhrif á annarra
daga, svo ötullega sem hann vann
fyrir sína heimabyggð.
Hafsteinn var fæddur á Selfossi
hinn 11. ágúst 1933 og því á sex-
tugasta aldursári er hann lést hinn
18. apríl síðastliðinn. Hann fluttist
með fjölskyldu sinni til Hveragerðis
árið 1966, stórhuga mjólkurfræð-
ingur og setti á stofn ostagerð.
Tveimur árum síðar breytti hann
rekstrinum í ísgerð sem löngu er
landsþekkt fyrirtæki, Kjörís hf. Var
hann framkvæmdastjóri þess síðan.
Undir stjóm Hafsteins varð Kjörís
hf. eitt stærsta fyrirtæki bæjarins
og veitti fjölda manns atvinnu. En
Hafsteinn var ekki bara „stjórinn"
í ísgerðinni. Fljótlega eftir komuna
hingað vora honum falin ýmis trún-
aðarstörf í þágu bæjarfélagsins.
Hann átti sæti í hreppsnefnd og
bæjarstjóm í 15 ár, lengst af sem
oddviti og síðan sem fyrsti forseti
bæjarstjómar. Hann gegndi og
ýmsum nefndarstörfum á vegum
bæjarins og nú síðast í skipulags-
nefnd.
Hafsteinn var hávaxinn, en hann
var líka stór maður í orðsins bestu
merkingu. Erilsömu og óeigin-
gjörnu starfí sveitarstjómarmanns-
ins sinnti hann af dugnaði og trú-
mennsku og þeir vora ófáir sem
lögðu leið sína á skrifstofu ísgerðar-
innar annarra erinda en þeirra að
kaupa ís. Og Hafsteinn tók gestum
sínum ljúfmannlega, hann vildi
hvers manns vanda leysa og hafði
ótvíræða hæfileika til þess að sætta
ólík sjónarmið. En það er nú einu
sinni eðli pólitíkurinnar að fela í sér
þessi ólíku sjónarmið þótt markmið
allra sé hið sama: Áð koma því
besta til skila.
Mikilhæfur maður er fallinn í
valinn. Við Hvergerðingar þökkum
Hafsteini Kristinssyni mótun dag-