Morgunblaðið - 04.05.1993, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. MAI 1993
11
Lygar og
leyndarmál
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Leikarar í Kjaftagangi ásamt leikstjóra, búningahönnuði og ljó-
samanni, í lok frumsýningar
Leiklist____________
Súsanna Svavarsdóttir
Þjóðleikhúsið
Kjaftagangur
Höfundur: Neil Simon. Þýðing
og staðfærsla: Þórarinn Eld-
járn. Leikstjóri: Asko Sarkola.
Leikmynd: Hlín Gunnarsdóttir.
Búningar: Hlín Gunnarsdóttir
og Þórunn María Jónsdóttir.
Lýsing: Asmundur Karlsson.
Lygar og leyndarmál eru meg-
inuppistaðan í þessum farsa. Leik-
urinn hefst á því að hjónin Kristín
og Benni (Lálja Guðrún Þorvalds-
dóttir og Öm Árnason) koma í
boð hjá Kalla og Svandísi. Áður
en þau komu inn í húsið heyrðu
þau skothvell, brutust inn og
fundu Kalla liggjandi í blóði sínu,
en Svandís er á bak og burt. Á
meðan Benni stumrar yfir Kalla
(utansviðs), reynir Kristín að ná
í lækni hans, sem er í óperunni
að sjá Sardasfurstynjuna. Þegar
næst í lækninn, kemur svo Benni
æðandi niður úr svefnherbergi
Kalla og segir Kristínu að Ijúga
að lækninum — ekkert hafi gerst.
Því næst taka þau til við að taka
á móti þeim gestum sem væntan-
legir eru, vegna þess að Kalli og
Svandís eiga tíu ára brúðkaupsaf-
mæli. Fýrst koma Klara og Jenni
(Ólafía Hrönn Jónsdóttir og Sig-
urður Siguijónsson). Þau sjá að
ekki er allt með felldu, en Benni
bannar Kristínu að segja þeim
hvað hefur gerst. Kristín reynir
að kjafta sig frá sannleikanum,
en Benni segir þeim svo satt, án
þess að Kristín viti og veldur það
að vonum misskilningi, niðurlæg-
ingu og ergelsi. Næst koma Önni
og Kíkí (Pálmi Gestsson og Tinna
Gunnlaugsdóttir). Hún er ógur-
lega bakveik, dettur mikið og
skríður eftir gólfinu, en fer samt
í eldhúsið til að malla; hráefnið
liggur allt á borðinu en af ein-
hveijum óskiljanlegum ástæðum
er enn ekki farið að elda. Þá koma
Svenni og Kolla (Ingvar E. Sig-
urðsson og Halldóra Björnsdóttir).
Það er ekki gott samkomulag á
milli þeirra, en svo fara allir að
borða og það er komið hlé og þó
nokkuð margar skýringar á því
hvers vegna Kalli og Svandís eru
ekki í sinni eigin veislu. Skýring-
arnar snúast að mestu leyti um
framhjáhaldsmöguleika þeirra
hjóna; Kalli liggur skotinn (að
vísu bara í gegnum eyrnasnepil-
inn) uppi í svefnherbergi, en
Sveindís alveg jafn horfin og í
upphafi.
Eftir hlé lendir Svenna og Kollu
saman, hún klæðir sig í sturtu-
hengi og fer að káfa á Jenna, svo
ijúka hún og Svenni út og inn í
nýja Bé Emm Vaffinn hans
Benna, sem hafði verið klesstur á
leið í veisluna. Löggur koma
(Randver Þorláksson og Þórey
Sigþórsdóttir) og finnst grunsam-
legir hlutir vera að gerast fyrir
utan húsið, sérstaklega vegna
þess að þær eru að leita að rauð-
um Pors, sem hafði verið stolið
úr umboðinu og keyrt á Bé Emm
Vaffinn. Allir eru svo hræddir við
iögguna að Benni þykist vera
Jenni og Jenni þykist vera Kalli
og eiga heima þarna. Þegar lögg-
an ætlar svo að fara, álpar Svenni
því út úr sér að hann hafi komið
eftir að skothvellirnir heyrðust og
löggan heimtar skýringu. Svenni
spinnur upp sögu sem löggan trú-
ir. Svo kveður löggan, uppspuni
Svenna reynist réttur. Sveindís
hafði bara verið niðri í kjallara í
nokkra klukkutíma, var læst þar
niðri og bankar nú á kjallaradyrn-
ar. Ekkert dularfullt hefur gerst;
bara eitt partý snúist um ekkert.
Út af fyrir sig allt í lagi efnivið-
ur í farsa, með einstaka góðum
sprettum — sérstaklega upphafs-
atriðið, þar sem Kristín og Benni
reyna að komast að samkomulagi
um hvað skuli gera, hvernig skuli
útskýra aðstæður, hveiju skuli
leyna, hvað skuli sagt. Annað
ágætt atriði er spuni Svenna, þeg-
ar hann þykist vera Kalli, til að
losna við lögguna. Meira er það
ekki.
í leikskrá segir leikstjórinn
Asko Sarkola: „Farsar eru aðeins
fyrir afburðaleikara." Og víst er
að hlutverkaskipanin í Kjafta-
gangi er þéttskipuð grínstjörnum
þjóðarinnar, en ekki tekst betur
til en svo að manni verður á að
spyija: Fyrir hvers konar leik-
stjóra eru farsar?
Mér fannst stjórnleysi einkenna
alla sýninguna. Allir voru of móð-
ursjúkir, of háværir, of undrandi,
of hneykslaðir, textaflutningur of
hraður, hreyfingar of stórar,
þannig að ég ákvað að taka undir
með leikstjóranum sem segir í
umræddu viðtali í leikskrá, eftir
að hafa lofað farsa; „illa leikinn
farsi er skelfilegasta leikhús sem
til er“.
Ég játa að mér finnst þessi til-
tekni farsi ekki góður, en leik-
stíllinn sem leikstjórinn hefur val-
ið honum er síst til að bæta hann;
sýningin er yfirdrifin keyrsla, laus
við þann aga og fágun í svipbrigð-
um, hreyfingum og textameðferð
sem farsa ber. Þegar persónurnar
ljúga setja þær undantekninga-
laust upp svip sem segir að þær
séu að ljúga. Það vantar alla flærð
og lævísi í þær. Þau verða öll eins,
öll þessi Svennar og Bennar, Jenn-
ar og Önnar og þeirra spúsur. Það
er helst að Lilja Guðrún Þorvalds-
dóttir og Sigurður Siguijónsson
nái að tempra leik sinn á köflum.
Jafnvel ærslaleikur hefur sín
landamæri, sinn afmarkaða
ramma — annars væri hann ekki
leikhús. Ég verð að segja eins og
er, að ég sárvorkenndi leikurunum
að þeytast um sviðið og taka þátt
í þessari vitleysu. Það var átakan-
legt að horfa á þetta fólk, sem
kann öðrum betur að koma manni
til að hlæja, vaða út yfir öll mörk
þess sem skemmtilegt getur talist
og senda mann gersamlega kúg-
uppgefinn út" úr leikhúsinu, rétt
eins og maður hefði verið í partýi
með tíu mjög ofvirkum einstakl-
ingum.
Leikmyndin var af íburðarm-
iklu einbýlishúsi og kom ágætlega
út og var það eina í sýningunni
sem undirstrikaði að þarna væri
saman komið ósköp „normal" fólk
við aðstæður sem það ræður ekki
alveg við. Búningarnir voru sömu-
leiðis skemmtilegir, nógu ýktir
fyrir farsa, en alveg innan senni-
legra marka.
Norbert
Weber með
fyrirlestur
í Nýlista-
safninu
ÞÝSKI sýningahaldarinn og út-
gefandinn Norbert Weber heldur
fyrirlestur í Nýlistasafninu við
Vatnsstíg, í dag, þriðjudaginn 4.
maí, klukkan 20.30. Fyrirlesturinn
kailar hann „The lost House - The
found Key“ og mun hann þar m.a.
fjalia í máii og myndum um það
sem kallað hefur verið póstmód-
ernismi og kynna í því sambandi
hugmyndafræðina að baki stórri,
alþjóðlegri útilistasýningu í Lissa-
bon.
í stuttum texta
þar sem Norbert
Weber lýsir við-
fangsefni fyrirlest-
ursins, líkir hann
listheiminum við
hús sem hentar
okkur tæplega
lengur þó við tregð-
umst við að viður-
kenna það og segir
m.a. „Það er tilgangslaust að leita í
herbergjum sem enginn hefur notað
að undanförnu því það sem hentaði
í gær fullnægir ekki þörfum okkar
í dag. Við verðum að yfírgefa gamla
húsið. En það er til lykill, brothættur
og hálf ósýnilegur. Finnum dyrnar
sem honum er ætlað að ljúka upp, -
glerlykillinn."
Norbert Weber er fæddur í Kir-
berg í Þýskalandi 1943 og lagði
stund á nám í listum, uppeldisfræði
og stjómmálahagfræði í háskólanum
í Mainz. Hann lærði síðar grafíklista-
prentun í Wiesbaden og 1975 stofn-
aði hann eigin prentverkstæði fyrir
grafíklistamenn, sem íslenskir iista-
menn hafa m.a. notið góðs af. í rú-
man áratug hefur hann auk þess
rekið eigið listhús og listbókaútgáfu,
NEMO, í Eckernförde í Þýskalandi
og nú síðustu ár hefur honum verið
falin umsjá stórsýninga á borð við
útilistasýninguna RADAR í Finn-
landi 1990 og nú síðast Rostock-tví-
æringsins. Fyrirlesturinn er öllum
opinn.
Norbert Weber.
Orgeltónleikar
Tónlist
Jón Ásgeirsson
HAUKUR Guðlaugsson orgel-
leikari kom fram á vegum
Listavinafélags Hallgríms-
kirkju sl. sunnudag og lék á
Klais-orgelið verk eftir Pachel-
bel, J.S. Bach, Reger og Pál
ísólfsson.
Tónleikarnir hófust á Ciacona í
f-moll eftir Pachelbel og var þetta
fagra verk sérlega vel leikið. Radd-
skipanin var fagurlega útfærð og
að mestu á fínlegri nótunum. Fant-
asían í G-dúr (BWV 572) var nokk-
uð sérkennilega útfærð og á undir-
ritaður þar við fyrsta hluta henn-
ar, sem er tokkata, en þar var radd-
skipanin ef til vill einum of frönsk,
þó verkið sé frá hendi Bachs í
frönskum stíl. Hvað um það, þá
var verkið mjög vel leikið og rismik-
ill miðþáttur verksins, sem er „kór-
all“, að mestu byggður á fallandi
tónferli, naut sín sérlega vel. Frægt
Sicilianó eftir J.S. Bach fylgdi á
eftir fantasíunni en það heyrðist
hér fallega flutt í orgelumritun ein-
leikarans.
Toccata í d-moll og fúga í D-dúr
eftir Max Reger eru glæsileg verk
og þar fengu áheyrendur að heyra
„þrumuraust" orgelsins, sem kom
sérlega fram í glæsilega fluttri
tokkötunni. Seinni hluti_ tónleik-
anna var helgaður Páli Isólfssyni
og leikin fjögur verka hans; Sálm-
forleikur og sálmurinn Víst ert þú
Haukur Guðlaugsson
Jesús kóngur klár, annar sálmfor-
leikur yfir Bænin má aldrei bresta
þig. Maríuvers og Chaconne yfir
upphafsstef Þorlákstíða.
Sálmforleikimir og Máríuversið
voru fallega leikin en það var í
gælsiverkinu Chaconne, sem leikur
Hauks reis hvað hæst en það sem
helst einkenndi leiks hans var eink-
ar skýr hendingamótun. Nokkuð
er langt síðan Haukur Guðlaugsson
hefur haldið tónleika hér heima en
það var sannarlega timi til kominn
og þar eru áheyrendur líklega sam-
mála undirrituðum, því sjaldan hef-
ur verið mannfleira á orgeltónleik-
um en sl. sunnudagskvöld.
VOR- OG SUMARFATNAÐ UR
Ótrúlega gott og fallegt úrval
Stakir jakkar
Terlene-buxur
Gallabuxur
Sumarbuxur
Bermuda-buxur
Stuttbuxur
Pils
Bómullarbolir
DIVINA-tískufatnaður
blússur, jakkar, pils.
GEISSLER
Dr'agtir og
stakir jakkar
EmDee — blússur og bolir
SEIDENSTICKER -blússur
FULWILNE - úlpur úr
mikró-efni.
Váuntu
fataverslun
v/Nesveg, Seltjarnarnesi.
Opið daglega frá kl. 9-18,
laugardaga frá kl. 10-14.
V ________
dömufatnaöur