Morgunblaðið - 26.05.1993, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. MAÍ 1993
Ríkisstjórnin og kjarasamningarnir
Friður í stað átaka
eftirBjörn Bjarnason
Flestir anda léttar vegna ný-
gerðra kjarasamninga. Ollum er
ljóst að við mikinn vanda er að
glíma í efnahags- og atvinnumál-
um. Hann verður ekki auðveldari
viðfangs ef aðilar vinnumarkaðar-
ins deila harkalega innbyrðis eða
eiga í átökum við ríkisvaldið. Þótt
það viðhorf sé yfirgnæfandi að
fagna beri sáttinni um kjaramálin
og þríhliða samstarfi ríkisstjórnar,
launþega og atvinnurekenda eru
ekki allir á einu máli frekar en
endranær. Sumir sjá fátt jákvætt
við samningana annað en það tii
dæmis, að ríkisstjómin hafi „lokað
sjálfa sig inni“ eins og segir í for-
ystugrein Morgunblaðsins laugar-
daginn 22. maí. og verði nú að
standa sig í niðurskurði ríkisút-
gjalda.
Sá kostur var fyrir hendi að
gera ekki almenna kjarasamninga.
Þau sjónarmið hafa heyrst á undan-
fömum mánuðum að ekki ætti að
semja. Staða Alþýðusambands ís-
lands (ASÍ) væri svo veik vegna
atvinnuleysis og innra sundurlyndis
að auðveldlega mætti hafa kröfur
þess að engu. Viðsemjendur verka-
lýðshreyfingarinnar höfnuðu þess-
um sjónarmiðum. Forystusveit at-
vinnurekenda og launþega hefur
setið viðræðufundi með stuttum
hléum frá því að liðnu hausti. Var
jafnvel talið að til samninga kynni
að draga fyrir þing ASÍ sem var
haldið á Akureyri í nóvember 1992.
Niðurstaða aðila vinnumark-
aðarins var sú að ekki væri unnt
að ná samkomulagi um launahækk-
anir við núverandi efnahagsað-
stæður. Á hinn bóginn lögðu þeir
fram sameiginlegar kröfur á hend-
ur ríkisvaldinu. Viðbrögð ríkis-
stjómarinnar leiddu til þess að hinn
21. maí var ritað undir samninga
sem gilda að óbreyttu til 31. desem-
ber 1994. Verði framvinda mála í
samræmi við forsendur samnings-
ins hefur þannig verið tryggður
rúmlega 18 mánaða vinnufriður á
hinum almenna markaði.
Stríð eða friður?
Öllum er ljóst að framlag ríkis-
stjómarinnar til að tryggja þennan
frið á vinnumarkaðinum hefur í för
\)arnaSf3rf
Námskeið I ► Sumarnámskeið fyrir börn 8-10
ára. Þetta námskeið er blanda af leikjum,
fræðslu, skyndihjálp, gróðursetningum og
skemmtiferðum. Þátttakendafjöldi 15.
Þátttökugjald er 6.000,- kr., efnis- og
ferðakostnaður er innifalinn.
Námskeiðin eru 2 vikur og frá kl. 9 - 16
q að Þingholtsstræti 3 í Reykjavík:
B • *. • |g |mlíM-r 4 ••.. I Mzmmímm®
'J l.námskeið 01. júní -II. júní
m | 2. námskeið 14. júní - 25. júní
a 3. námskeið 28. jún! - 09. júlí
a 4. námskeið 12. júlí - 23. júlí
Námskeið2b Sumarbúðir fyrir 10-12 ára á
Snæfellsnesi vikuna 25- - 30. júlí. Svipuð
dagskrá og á Mannúð og Menning 1.
Fjöldi þátttakenda verður 15 og
leiðbeinendur verða 2.
Þátttökugjald kr. 11.000,-
Skráning á skrifstofu RKÍ
með sér auknar byrðar fyrir ríkis-
sjóð. Jafnframt hefur ríkisstjómin
skuldbundið sig til þess að halda á
stjórn efnahags- og atvinnumála
með ákveðnum hætti. Þetta gerir
ríkisstjórnin til að tryggja frið á
vinnumarkaði á tímum mikils at-
vinnuleysis, þegar nokkur óvissa
ríkir um fiskverð á mikilvægum
mörkuðum og þegar veiðiheimildir
á þorski eru verulega skertar.
Hefði verið farið að ráðum þeirra
sem töldu rétt að þrengja að verka-
lýðshreyfingunni vegna veikrar
stöðu hennar hefði óvissa og stríð
ríkt á hinum almenna vinnumark-
aði í stað friðar. Unnt er að gera
sér nokkra grein fyrir því hvað
friðurinn kostar. Enginn veit hins
vegar hver herkostnaðurinn hefði
orðið. Sálræn áhrif þess að samn-
ingar hafa tekist eru mikil. Reynsl-
an sýnir að festa í kjaramálum er
mikilvæg forsenda fyrir ákvörðun-
um einstaklinga og fyrirtækja
þeirra um fjárfestingar í atvinnulíf-
inu.
Friðkaup eru síður en svo ávallt
réttlætanleg. Davíð Oddsson for-
sætisráðherra komst þannig að orði
um kjarasamningana að ríkis-
stjórnin hefði fremur kosið að
stöðva á bjargbrúninni en fara fram
af henni. I þessum orðum forsætis-
ráðherra felst ekki óskhyggja held-
ur raunsæ viðvörun um að teflt sé
á tæpt vað, ekki síst fyrir ríkissjóð.
Þegar staðið er frammi fyrir tveim-
ur kostum mælir almenn skynsemi
með því að sá sé valinn sem gerir
fært að leysa úr vanda í sæmilegum
friði. Ríkisstjómin og aðilar vinnu-
markaðarins tóku þann kost.
Hjá ríkisstjórninni
Hvort heldur ríkisstjómin hefði
gengið til samstarfs við aðila vinnu-
markaðarins eða ekki hefði boltinn
verið hjá henni, svo að enn séu
notuð orð úr forystugrein Morgun-
blaðsins laugardaginn 22. maí. Það
felast því alls ekki nein ný sann-
indi í lokaorðum forystugreinarinn-
ar um að framtíð ríkisstjórnarinnar
sé í veði vegna þess hvernig til
tekst í atvinnu-, efnahags- og
sími 626722
(/w
«... n i V l
Ungmennahreyfing Rauða kross íslands
Björn Bjarnason
„Hefði verið farið að
ráðum þeirra sem töldu
rétt að þrengja að
verkalýðshreyfingunni
vegna veikrar stöðu
hennar hefði óvissa og
stríð ríkt á hinum al-
menna vinnumarkaði í
stað friðar.“
kjaramálum. Líf ríkisstjórna ræðst
yfirleitt af úrlausn þessara mála.
Það á við um ríkisstjóm Davíðs
Oddssonar án tillits til kjarasamn-
inga. Samningarnir auðvelda ríkis-
stjóminni hins vegar að átta sig á
stærð og eðli vandans. Þeir eiga
einnig að auðvelda henni glímuna
við vandann.
Heildarafli á næsta fiskveiðiári
er meðal þess sem ríkisstjómin
þarf að ákveða og snertir forsendur
hins nýgerða kjarasamnings. Á
núverandi fiskveiðiári er aflahá-
mark í samræmi við tillögu Haf-
rannsóknastofnunar er miðaði að
hægari vexti þorskstofnsins en rót-
tækasta tillaga stofnunarinnar um
niðurskurð á afla. Á vettvangi ríkis-
stjórnarinnar var ekki deilt um það
hvort fara ætti að tillögum fiski-
fræðinga heldur hitt hvaða kostur
þeirra skyldi valinn. Verði sam-
ræmi í tillögum Hafrannsókna-
stofnunar milli ára og pólitískum
ákvörðunum á grundvelli þeirra
ætti það ekki að hrófla við kjara-
samningunum.
Kjarasamningarnir hafa að
geyma markmið fyrir ríkisstjórnina
við stjóm efnahags- og ríkisfjár-
mála. Auðvitað má líta þannig á
að einstaklingar, fýrirtæki eða rík-
isstjórnir „loki sjálfa sig inni“ með
því að móta sér ákveðna stefnu eða
setja sér markmið og skuldbinda
sig til að ná þeim með samningum
við aðra. Hvað sem orðavali líður
skilar markviss stefna að ákveðn-
um markmiðum almennt betri
árangri en handahófslegar aðgerð-
ir. Þá er það jafnframt almennt
talið æskilegt skilyrði fyrir árangri
í stjórnmálum að sæmileg og víð-
tæk sátt sé um leiðir að markmið-
um. Kjarasamningarnir skapa slík
skilyrði. Þeir eru mikilvægur áfangi
í viðleitni ríkisstjórnarinnar til að
leysa úr vanda ríkissjóðs og vanda
þjóðarinnar allrar í efnahags- og
atvinnumálum.
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokksins íReykjavík.
Otulir síbrotaunglingar
LÖGREGLUMENN handtóku 15 ára pilt á stolinni SAAB-bif-
reið að morgni laugardagsins. Með honum voru tveir piltar á
líkum aldri.
Allir hafa margsinnis komið við
sögu lögreglu, einn þeirra m.a. í
tengslum við eyðileggingu á sumar-
bústað við Meðalfellsvatn nýlega.
Að sögn Ómars Smára Ármanns-
sonar aðstoðaryfirlögregluþjóns er
lögreglu tekið að lengja eftir að hið
opinbera komi á fót stofnun sem
geri kleift að vista þennan pilt og
fáeina aðra sem eins er ástatt um,
þannig að ekki þurfi sífellt að sleppa
þeim út á götu eftir að þeir hafa
verið staðnir að afbrotum heldur
verði hægt að vinna að lausn á
vandamálum þeirra.
laugardag 10 til 13
Sunnudag 13 til 17
Líttu við í Litaveri
því það hefur
ávallt borgað sig
FUAVARNAREFN115% afsláttur
OÆMI: Kjörvari 4 Itr. Ailir iitir.
Verð áöurkr. 2.511,- nú KR. 2.134,-
011 íslensk málning!
- Veljum íslenskt

GRASTEPPI M/TÖKKUM15% afsláttur
Verð áður kr. 980,- NÚ kr. 833,-
ÓDÝRU STÖKU TEPPIN
fyrir parketið, flísarnar og í sumarbústaðinn
DÆMI: Sarah
«É§#S