Morgunblaðið - 26.05.1993, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. MAÍ 1993
Reuter
Óöld í Suður-Afríku
LÖGREGLAN í Suður-Afríku réðst í gær inn í höfuðstöðvar Samafríska
ráðsins, einnar fylkingar blökkumanna, og handtók nokkra leiðtoga henn-
ar. Eru þeir sakaðir um að hafa staðið að mörgum árásum á hvítt fólk
og liðsmenn öryggissveitanna. Mikil óöld ríkir í landinu mijji blökku-
manna sjálfra og aðeins um síðustu helgi féllu 27 manns í átökum liðs-
manna Inkatha-hreyfíngarinnar og Afríska þjóðarráðsins. Var þá meðal
annars kveikt í þessari flutningabifreið.
Dolfallnir yf-
ir sýknudómi
Tókýó. Frá Ingu Dagfinnsdóttur.
JAPANIR eru forviða yfir sýknudóminum yfir Bandaríkjamanninum
Rodney Peairs sem skaut 16 ára japanskan skiptinema til bana í Baton
Rouge í Louisiana. Frá því drápið átti sér stað í fyrra hafa Japanir
sem hyggja á för til Bandaríkjanna stóraukið viðbúnað sinn.
General Motors sakar fyrrum starfsmann um iðnaðarnjósnir
Fóru leyndarmálin með
López til Volkswagen?
ÞAÐ VAKTI mikla athygli fyrr á þessu ári þegar gert var
opinbert að José Ignacio López, einn af æðstu stjórnendum
bandaríska bifreiðaframleiðandans General Motors, hefði
ásamt sjö nánustu aðstoðarmönnum sínum hafið störf hjá
þýska Volkswagen-fyrirtækinu. López, sem er Baski að upp-
runa, hafði í starfi sínu sem innkaupastjóri GM getið sér orð
sem snillingur við stjórnun. Er talið að hann hafi með hagstæð-
ari samningum varðandi aðföng sparað GM 65 milljarða ís-
lenskra króna á einungis tíu mánuðum. Það var því alvarlegt
áfall fyi’ir fyrirtækið þegar hann ákvað að hætta störfum.
Nú hefur komið á daginn að áfallið hefur hugsanlega verið
enn meira. GM sakar López og samstarfsmenn hans um að
hafa tekið gífurlegt magn af leynilegum skjölum með sér til
VW og er málið nú í rannsókn hjá saksóknaraembættinu í
Darmstadt i Þýskalandi.
Japanir sem ætla til Bandaríkj-
anna fara meðal annars á sérstök
námskeið til að læra „götumál“ eða
bandarískt slangur, en japanski
skiptineminn hafði ekki lært nógu
mikið í ensku til að skilja orðið
„freeze!" (kjurr) sem Bandaríkja-
maðurinn hrópaði til hans áður en
hann skaut.
Ennfremur eru haldin sérstök
námskeið fyrir nemendur sem fara
til háskólanáms í Bandaríkjunum,
enda þykja japönsk ungmenni sak-
laus í samanþurði við þau banda-
rísku. Þar eru þau vöruð við eitur-
Yfirheyrsl-
ur í ofur-
byssumáli
SIR Patrick Mayhew, írlands-
málaráðherra bresku stjórnar-
innar, hefur verið kvaddur fyrir
dómstól, sem er að rannsaka
ólöglega vopnasölu til íraks fyrir
nokkrum árum, en Mayhew hef-
ur verið sakaður um yfirhylm-
ingu í málinu. Eru þær ásakanir
komnar frá Sir Hal Miller, fyrr-
um stjórnmálamanni og
frammámanni í íhaldsflokknum,
en hann segir, að breska leyni-
þjónustan hafi vitað 1988, að
Irakar væru að smíða „ofur-
byssu“ eða eins konar eldflauga-
byssu með aðstoð bresks fyrir-
tækis. Segir hann, að háttsettir
embættismenn hafí reynt að
þagga málið niður.
Deildu Gull-
pálmanum
TVÆR mjög ólíkar kvikmyndir,
önnur frá Astralíu en hin frá
Kína, deildu Gullpálmanum,
æðstu verðlaunum árlegrar
kvikmyndahátíðar sem lauk í
Cannes í Frakklandi í fyrra-
kvöld. Ástralska myndin Píanóið
er hjartnæm nítjándu aldar ást-
arsaga sem látin er gerast á
Nýja Sjálandi. Kínverska mynd-
in er um örlög leikara við kín-
versku óperuna á tímum menn-
ingarbyltingarinnar.
lyíjaneytendum og durgshætti, sem
þau gætu orðið fyrir.
Um 69% Japana telja að þeir
myndu verða fyrir árásum af ein-
hveiju tagi ef þeir færu til Bandaríkj-
anna. Margir þeirra pakka því fleiru
niður í ferðatöskurnar en nærbuxum
og sokkum. Nýlega var opnuð versl-
un í Tókýó sem sérhæfir sig í ferða-
búnaði fyrir þá sem eru á leið til
Bandaríkjanna. Japanir flykkjast nú
í þessa verslun og kaupa skotheld
vesti, táragas ogtöskur með fjarstýr-
ingu sem gefa frá sér skerandi öskur
og 40.000 volta straum.
López hóf störf hjá VW þann
16. mars sl. og þó laun hans hafi
ekki verið gefin upp opinberlega
er talið að samningur hans hljóði
upp á um 1,2 milljarða króna til
fímm ára. Stjórnendur GM telja
sig hafa staðfestan grun fyrir því
að verðmæti Lópezar hafi ekki ein-
ungis legið í hinum óumdeilanlegu
stjórnunarhæfileikum hans heldur
einnig þeim upplýsingum um GM
og hið þýska dótturfyrirtæki þess
Opel sem talið er að López hafi
komið með til Wolfsburg, þar sem
VW hefur höfuðstöðvar sinar.
Ef sá grunur reynist á rökum
reistur er líklega um að ræða ein-
hveijar viðamestu iðnaðarnjósnir
síðustu ára og telur Opel fyrirtæk-
ið sig vera orðið „gegnsætt" gagn-
vart höfuðkeppinautnum VW.
Áætlanir til 2003
í úttekt á málinu í nýjasta hefti
þýska tímaritsins Spiegel kemur
fram að mjög líklega hafi López
haft á brott með sér allar helstu
framleiðsluáætlanir Opel allt fram
til ársins 2003. Þá hafi hann
skömmu áður en hann hætti pant-
að lista yfir alla þá 60 þúsund hluti,
allt frá einföldum skrúfum til há-
tæknibúnaðar, sem notaðir eru við
smíði Opel-bifreiða. Ef satt reynist
gæti þetta þýtt tugmilljarðatjón
fyrir Opel og General Motors en
margra milljarða króna sparnað
og nokkurra ára forskot fyrir VW.
Þannig gæti fyrirtækið til að
mynda borið saman sína innkaupa-
lista við innkaupalista Opel og
metið út frá því hvar best sé að
gera kaup og á hvaða verði.
Alls telja stjórnendur GM að
López og félagar hans hafi látið
um 10 þúsund blaðsíður af hendi.
Þeir telja einnig að þetta hafi ver-
ið skipulagt í töluverðan tíma og
að hann hafi notið stuðnings þeirra
sjö aðstoðarmanna sinna, sem
fylgdu með til Volkswagen.
„Hurfu“ þeir frá GM samtímis og
hann án þess að segja formlega
upp störfum.
Síðustu vikurnar og jafnvel
mánuðina sem hann starfaði hjá
GM í Detroit pantaði López bunka
eftir bunka af leynilegum upplýs-
ingum um framleiðsluna inn til sín.
Þegar farið var yfir skrifstofur
hans í Detroit og hjá Opel í Rússel-
heim eftir að hann hætti fannst
hins vegar hvorki tangur né tetur
af þessum gögnum.
Tjónið er það mikið fyrir GM
að fyrirtækið sá sig tilneytt að
höfða mál. Má búast við að þetta
mál muni vekja mikla athygli og
skaða ímynd Volkswagen ef ásak-
anirnar reynast réttar. Það væri
ekki síst mikið áfall í ljósi þess að
sökin er talin liggja hjá þeim mönn-
um sem áttu að bjarga fyrirtækinu
úr mestu erfiðleikum þess frá upp-
hafi: Ferdinand Piech, sem tók við
sem forstjóri VW um áramótin, og
manninum sem hann réð til að
breyta hlutum, nefnilega López.
López heldur fram sakleysi sínu
en Spiegel telur staðreyndir benda
í aðra átt. Þó López segist ekki
hafa ákveðið að hætta fyrr en fyrri
hluta mars virðist allt benda til að
hann hafi tekið ákvörðun sína mun
fyrr, jafnvel í byijun ársins. Þann
10. mars segir hann munnlega
starfi sínu lausu en þann 8. mars
spurði Jose Manuel Guiterrez, ná-
inn aðstoðarmaður hans, gesti í
kvöldverðarboði hversu margir
hygðust fara með til VW.
Dagana 8. og 9. mars sat López
leynilegan fund í tilraunamiðstöð
Opel í Dudenhofen í Þýskalandi,
þar sem 20 æðstu stjórnendum
GM voru kynnt áform næstu tíu
ára. Lét Lopez verkfræðinga Opel
gera sér ítarlega grein fyrir nýjum
smábíl, sem ætlað er að keppa við
VW Chico, sem nú er einnig í þró-
un. Þá var á fundinum kynntur
arftaki Opel Astra sem á að keppa
við VW Golf. Einnig var greint frá
áformum um að lækka framleiðslu-
kostnað í öllum verksmiðjum Opel
í Evrópu og kynntur bíll sem ekki
á að taka í notkun fyrr enn um
aldamót og verður þriðja kynslóð
Opel Omega, en sú fyrsta er enn
að slíta barnsskónum. Er haft eft-
ir þátttakendum á fundinum að
eftir nánast hvert einasta erindi
hafi López komið og óskað eftir
afriti af þeim upplýsingum sem
voru kynntar. Hann fór jafnvel á
skrifstofu eins yfirverkfræðing-
Enn einn fyrrverandi forsætisráðherra Itala flæktur í spillingarmál
Næstæðsti maður Fiat tal-
inn sekur um mútugreiðslur
Mnnnli' Mílnnn Rpnlpr
Napólí, Mílanó. Reuter.
YFIRVÖLD í Napólí á Ítalíu hafa tilkynnt Ciriaco de Mita, fyrrver-
andi forsætisráðherra, að verið sé að rannsaka feril hans vegna gruns
um að hann hafi átt aðild að fjármálaspillingu. Nokkrir menn hafa
verið handteknir í tengslum við sama mál er tengist misferli vegna
fjárveitinga til endurreisnar á Suður-Ítalíu eftir jarðskjálfta 1980.
Skýrt var frá því í gær að næstæðsti maður Fiat-verksmiðjanna væri
nú grunaður um þátttöku í spillingarmáli.
45 milljarðar dollara
Cesare Romiti
aðalfram-
kvæmdastjóri
Fiat, gengur
næstur hinum
nafntogaða Gio-
vanni Agnelli,
stjómarformanni
fyrirtækisins, að
áhrifum. Fiat er
langstærsta
einkafyrirtæki ít-
alíu. í skýrslu yf-
irvalda í Mílánó
segir að Romiti sé granaður um að
hafa brotið lög um fjármögnun stjóm-
málaflokka, einnig að hann tengist
„alvariegu og grófu spillingarmáli".
Fiat hefur heitið að leyna yfírvöld
engu og starfa með þeim að því að
upplýsa spillingarmál. Romiti hefur
áður sagt að næstráðendur hans
hafí nýlega tjáð honum að flokkamir
hafi verið styrktir með leynilegum
greiðslum, þetta hafi honum ekki
verið kunnugt um. Fimm háttsettir
menn Fiat hafa þegar verið hand-
teknir síðustu mánuði vegna rann-
sóknar yfirvalda sem hófst í Mílanó
en fer nú fram um nær allt landið.
Knattspyrnufélag í vanda?
Elveno Pastorelli, er stjórnar al-
mannavömum í innanríkisráðuneyt-
inu, fékk sams konar tilkynningu og
Ciriaco de Mita. Alls sendu yfirvöld
í Napólí að auki út handtökuskipanir
á hendur um 15 manns í viðskiptalíf-
inu og er þar á meðal Corrado Ferla-
ino, forseti knattspyrnufélagsins
Napólí, en hann stjórnar einnig bygg-
ingafyrirtæki.
De Mita er þriðji fyrrverandi for-
sætisráðherra Ítalíu sem yfirvöld telja
ástæðu til að ætla að hafi gerst sekur
um fjármálaspillingu. Á þriðja þúsund
manna hefur þegar verið handtekið í
þeirri herferð sem er í gangi gegn
fjármálasukki og samvinnu stjóm-
málamanna við glæpasamtök maf-
íunnar. I viðskiptalífínu bera menn
fyrir sig að mútugreiðslur hafí verið
óhjákvæmilegar ætluðu fyrirtæki sér
að eiga viðskipti við opinbera aðila.
Jarðskjálftinn áðurnefndi varð í
heimahéraði De Mita, Irpiníu. Um
3.000 manns týndu lífí og 300.000
heimili eyðilögðust. Aðstoðin sem ít-
ölsk stjórnvöld og Evrópubandalagið
veittu til endurreisnar á svæðinu nam-
alls um 45 þúsund milljónum Banda-
ríkjadollara, rúmiega 2.800 milljörð-
um króna. Bróðir forsætisráðherrans
fyrrverandi, Michele De Mita bygg-
ingaverktaki, var nýlega handtekinn
og er hann sakaður um falsanir,
meðal annars á bókhaldi, einnig er
hann sagður hafa tekið við þýfí er
tengdist fjárhagsaðstoðinni.
Er bróðirinn var handtekinn sagði
De Mita, sem er kristilegur demó-
krati, af sér formennsku í þingnefnd
sem átti að annast endurbætur á
stjórnmálakerfi landsins.
Pipruð hefnd
Moskvu. Reuter.
KONA nokkur í Moskvu fékk grun sinn um meinta ótryggð eigin-
mannsins staðfestan með óvenjulegum hætti, að því er blaðið
Moskovskíj Komsomolets skýrði frá í gær.
Konan hafði sýnt manni sínum um aftur í buxnavasa eiginmanns-
tryggð í gegnum árin en nýlega
var að henni hvíslað að hið sama
væri ekki hægt að segja um mann
hennar; hann væri ekki við eina
fjölina felldur í kvennamálum. Þeg-
ar hún fann svo smokk dag nokk-
um í buxnavasa mannsins ákvað
hún að hefna sín grimmilega. Opn-
aði hún bréfíð gætilega, dró smokk-
inn út og stráði úr piparstauknum
yfír hann. Gekk hún haganlega frá
honum aftur í bréfinu, stakk hon-
ins og beið þess að bragðið heppn-
aðist.
Það er síðan af framhjáhaldi eig-
inmannsins að segja að blaðið
Moskovskíj Komsomolets hefur það
eftir fulltrúa á bráðavakt á heilsu-
gæslustöð númer fjögúr í miðhluta
Moskvuborgar að þar hafi hann
hlotið meðferð við bráðri þrútnun
og heiftarlegum sviða í kynfærum.
Má því segja að hefndin hafí bæði
verið sæt og pipruð.
De Mita