Morgunblaðið - 26.05.1993, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. MAÍ 1993
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. MAÍ 1993
23
4-

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1200 kr. á mánuði innan-
lands. f lausasölu 110 kr. eintakið.
Á hættuslóðum í
ríkisfjármálum
Tölur þær um fyrirsjáanlegan
hallarekstur ríkissjóðs, sem
komið hafa fram, eru uggvænleg-
ar. Friðrik Sophusson Qármálaráð-
herra staðfestir í viðtali við Morg-
unblaðið í gær að hallinn á ríkis-
sjóði í ár verði að minnsta kosti
þrettán milljarðar króna og stefni
í rúma átján milljarða á næsta ári,
verði ekkert að gert. Hinn aukni
halli á næsta ári stafar bæði af
útgjöldum vegna nýgerðra kjara-
samninga og af sjálfvirkri útgjalda-
aukningu, sem skýrist til dæmis
af fjölgun lífeyrisþega. Að fenginni
reynslu er engin ástæða til að ætla
að þessar tölur geti ekki hækkað.
Halli ríkissjóðs á tveimur árum
stefnir í að verða vel á fjórða tug
milljarða.
Af ummælum fjármálaráðherra
í viðtalinu er ljóst að hann er ekki
sáttur við þær aðgerðir, sem ríkis-
stjómin hefur lofað að ráðast í tii
að greiða fyrir kjarasamningum.
„Það má færa góð rök fyrir því að
þessar aðgerðir færi okkur nær
hættuslóðum í ríkisfjármálunum,"
segir ráðherrann. „Aðrar þjóðir,
sem búa við svipuð vandamál, hafa
undanfarið lagt drög að því að
greiða niður erlendar skuldir, í stað
þess að auka þær eins og hætta er
á að við séum að gera. Með þessum
aðgerðum erum við vitandi vits að
fresta því að taka á þeim vanda
til að ná fram öðrum markmiðum."
Það er raunar heldur vægt til
orða tekið hjá fjármálaráðherra að
segja að við færum okkur nær
hættuslóðum í ríkisfjármálum. Við
erum komin á hættusvæðið. Eftir
nokkurn árangur í upphafi starfs-
ferils ríkisstjórnarinnar virðast rík-
isfjármálin vera að fara gersamlega
úr böndunum. Það er rétt, sem fjár-
málaráðherrann segir, að þar getur
fátt komið til bjargar og fært ríkis-
sjóði meiri tekjur. Hagvöxtur er
ekki fyrirsjáanlegur. Almenningur
ber ekki öllu þyngri skattbyrði en
orðið er. Erlendar lántökur eru við
hættumörkin. Það eina, sem getur
rétt ríkisfjármálin af, er stórfelldur
niðurskurður.
Fjármálaráðherrann boðar í við-
talinu við Morgunblaðið það sem
koma skal; niðurskurð velferðarút-
gjalda með breytingum á reglum
um rétt manna til velferðar-
greiðslna, lækkaðar tilfærslur til
atvinnuveganna, sameiningu og
aflagningu ríkisstofnana og loks
enn aukna þátttöku notenda í opin-
berri þjónustu. Menn verða að átta
sig á því að við þessi verkefni duga
engin vettlingatök. Ríkisstjómin
telur sig hafa náð sjálfvirkri út-
gjaldaaukningu ríkissjóðs niður um
átta milljarða á ársgrundvelli nú
þegar. Sá árangur kostaði gífurleg
átök. Nú er verið að tala um tvö-
falda eða þrefalda slíka tölu, ef
takast á að ná halla ríkissjóðs niður.
Atökin við ríkisfjármálin verða
prófsteinn á ríkisstjóm Davíðs
Oddssonar. Fjármálaráðherra lýsir
því yfir í áðurnefndu viðtali að rík-
isstjórnin öll geri sér grein fyrir
afleiðingum kjarasamninganna á
ríkisfjármálin og hún muni öll bera
ábyrgð á þeim niðurskurði, sem
framundan er. Þar reynir á hvern
einstakan ráðherra. Ætla ráðherr-
arnir fyrst og fremst að vera full-
trúar þeirra, sem undir ráðuneyti
þeirra heyra, eða ætla þeir að vera
fulltrúar heildarinnar, fjölskyldn-
anna, skattgreiðendanna í landinu?
Em þeir sammála Friðrik Sophus-
syni þegar hann segir: „Við verðum
að hafa í huga að halli ríkissjóðs í
dag verður kostnaður heimilanna á
morgun“?
Friðkaup
Yestur-
landa
Niðurstaðan af tilraunum vest-
rænna ríkja til að verða sam-
mála um stefnu gagnvart stríðinu
í Bosníu-Herzegóvínu veldur von-
brigðum. Sú „harðari stefna", sem
Clinton Bandaríkjaforseti boðaði
fyrir skömmu og átti meðal annars
að felast í loftárásum á vígi Serba,
hættu þeir ekki þjóðarmorðinu í
Bosníu, og afléttingu banns við
sölu vopna til Bosníu-múslima, hef-
ur gufað upp. í staðinn kemur
moðsuða um „verndarsvæði" fyrir
múslima í Bosníu og efnahagslegar
refsiaðgerðir gagnvart Serbíu, sem
hingað til hafa engu skilað og
munu ekki gera það í framtíðinni.
Málamiðlun Vesturveldanna er í
raun viðurkenning á því að Serbar
hafa náð markmiðum sínum í Bosn-
íu-Herzegóvínu. Friðaráætlun
sáttasemjaranna Vance og Owens
um jafnræði þjóðarbrotanna, sem
um aldir hafa byggt landið, er úr
sögunni. Múslima bíða svipuð örlög
og Palestínumanna eða Kúrda -
að hírast í flóttamannabúðum á
verndarsvæðum, sakna heimkynna
sinna og skorta tilgang og mann-
lega reisn.
Með ákvörðunum sínum nú hafa
Vesturveldin keypt sér frið - en
það er í raun aðeins friður innan
þeirra eigin herbúða. Drápin í
Bosníu-Herzegóvínu munu halda
áfram. Og engin trygging er fyrir
því að átökin breiðist ekki út, til
dæmis til Kosovo eða Makedóníu,
þangað sem Serbar renna hýru
auga. Vesturlöndum hefur mistek-
izt að móta trúverðuga stefnu til
að tryggja frið í Evrópu. Þau hafa
slæma reynslu af friðkaupum við
árásargjarna og landagráðuga ein-
ræðisherra fyrr á öldinni. Ef þau
sjá sig ekki um hönd er brautin
rudd fyrir næsta einræðisherra eða
hóp þjóðernisróstuseggja að hefja
stríð á hendur nágrönnum sínum.
Eina leiðin til að hindra slíkt er að
leiðtogar Vesturveldanna segi: Við
brugðumst of seint við átökunum
í lýðveldum Júgóslavíu. Næst mun-
um við hafa reynsluna af þeim í
huga og bregðast við árásarstefnu
af fullri hörku.
íslenskur tæknifræðingur vekur athygli fyrir hugmyndir um pálmarækt
Morgunblaðið/Sverrir
Gengið á fund ráðherra
Fulltrúar Sambands íslenskra bankamanna gengu á fund Jóns Sigurðssonar bankamálaráðherra í gær vegna fyrirhugaðra uppsagna 76 starfsmanna
Landsbankans, en á fundinum lýsti ráðherra því yfir að stjórnvöld væru ekki tilbúin til að slaka á kröfum sínum varðandi hagræðingu í rekstri bankans.
Landsbankinn segir uppsagnir 76 starfsmanna vera neyðarúrræði
Bankamenn mótmæla upp-
sögnum og telja þær lögbrot
Heimild til verkfallsboðunar var samþykkt einróma á fundi bankamanna í gær
SAMEIGINLEGUR fundur stjórnar, samninganefndar og formanna aðild-
arfélaga Sambands íslenskra bankamanna sem haldinn var í gær for-
dæmdi þarðlega fyrirvaralausar uppsagnir 76 bankastarfsmanna í Lands-
banka Islands, en að sögn Önnu ívarsdóttur formanns SÍB var gripið til
uppsagnanna án nokkurs samráðs við stéttarfélag bankamanna. Telur
SIB að uppsagnirnar séu ekki aðeins siðlaus aðgerð, heldur einnig brot
á kjarasamningi SÍB og bankanna og ennfremur brot á lögum um hópupp-
sagnir. Formannafundur aðildarfélaga SÍB samþykkti einróma að veita
stjórn og samninganefnd verkfallsheimild, og að sögn Önnu verður hald-
inn stjórnarfundur og formannafundur SÍB á morgun, fimmtudag, þar
sem væntanlega verður tekin ákvörðun um hvort boðað verði til verk-
falls bankamanna. I fréttatilkynningu frá Landsbankanum í gær segir
að uppsagnir starfsmanna bankans nú sé neyðarúrræði bankan s á erfioð-
um tímum.
Anna ívarsdóttir sagði í samtali við
Morgunblaðið að Sambandi íslenskra
bankamanna hefði síðastliðinn föstu-
dag verið tilkynnt bréflega um fyrir-
hugaðar uppsagnir starfsmanna
Landsbankans og það hefði síðan ver-
ið ítrekað á mánudaginn. Yfírlýsing
bankans hefði komið SÍB gjörsamlega
í opna skjöldu og ekkert samráð hefði
verið haft við bankamenn vegna máls-
ins. Hún sagði að meðal bankamanna
væri nú 2% atvinnuleysi, og í kjölfar
uppsagnanna í Landsbankanum yrði
atvinnuleysið í stéttinni á bilinu 5-6%.
Hún sagði að áætlaður sparnaður
bankans vegna uppsagnanna væri um
30 milljónir króna á ári, miðað við að
meirihluti þeirra sem sagt yrði upp
væri meðal lægst launuðu starfs-
manna bankans. Vegna uppsagnanna
sagði Anna stjórn SÍB telja útilokað
fyrir bankamenn að ganga ti! kjara-
samninga að svo stöddu.
„Landsbankinn er búinn að taka
þessa ákvörðun og hún er tekin vegna
skilyrða stjórnvalda á hendur bankan-
um. Við gengum á fund bankamála-
ráðherra [í gær] og hann sagði okkur
að stjórnvöld væru ekki tilbúin til að
slaka á kröfum sínum. Hann ítrekaði
hins vegar að það væri stjórnenda
bankans að ná þessum markmiðum,
og kannski væru fleiri en ein leið til
þess. Sú leið sem við höfum bent á
er að fækka starfsfólki án uppsagna,
en það er jú talsverð hreyfing meðal
bankamanna," sagði Anna. Hún sagði
að yfirlýsing sem samþykkt var á
formannafundi SÍB yrði send stjórn
Landsbankans og í framhaldi af því
yrði óskað eftir frekari viðræðum við
bankann.
Aðgerðir undirbúnar
Helga Jónsdóttir formaður starfs-
mannafélags Landsbanka íslands
sagði í samtali við Morgunblaðið að
mjög þungt hljóð væri í starsfólki
bankans vegna uppsagnanna. Hún
sagði bankastjórnina hafa í nokkurri
tíma rætt við stjóm starfsmannafé-
lagsins um fyrirhugaðar aðhaldsað-
gerðir, en hins vegar ekki farið að
tillögum starfsmannanna.
„Við höfum haldið samráðsfund
með trúnaðarmönnum, en það eru all-
ir mjög slegnir, og við ætlum að mót-
mæla þessu kröftuglega. Af þeim sem
sagt verður upp er þriðjungur af
landsbyggðinni og tveir þriðju af
Reykjavíkursvæðinu. Það hallar á hlut
kvenna í þessu en rúm 84% eru kon-
ur. Þetta er gífurlega erfitt á sama
tíma og verið er að ráða 100 manns
í sumarvinnu, og það hefði kannski
mátt reyna að semja við okkur um
að leggja aukið álag á okkur í sumar
og fresta þessu fram á haustið," sagði
Helga. Hún sagði að í deiglunni væm
aðgerðir starfsfólks Landsbankans
vegna uppsagnanna og yrði tilkynnt
í dag hveijar þær aðgerðir yrðu.
Uppsagnir neyðarúrræði
Engar upplýsingar fengust hjá
stjórn Landsbanka Islands í gær um
það hvemig staðið yrði að uppsögnum
starsfólks bankans aðrar en þær að
viðkomandi starfsmönnum yrði til-
kynnt um uppsagnirnar í dag og fram
á föstudag. Síðdegis í gær sendi bank-
inn frá sér fréttatilkynningu þar sem
segir meðal annars að markvisst hafi
verið unnið að lækkun rekstrarkostn-
aðar bankans undanfarna mánuði.
Þessi vinna komi í kjölfar þeirrar vinnu
sem framkvæmd hafí verið undanfarin
misseri og miðað hafi að gagngerum
breytingum á rekstri bankans. Bank-
inn hafi hætt rekstri fímm útibúa s.l.
þijú ár, og á sama tíma hafi stöðugild-
um fækkað um 140.
í fréttatilkynningunni kemur fram
að teknar hafi verið ákvarðanir sem
muni lækka annan rekstrarkostnað
bankans enn frekar. Unnið sé að lækk-
un kostna'ðarliða svo sem ferðakostn-
aðar og risnu, mötuneytiskostnaðar,
viðhalds og endurbóta, bílastæða-
kostnaðar, sérfræðiþjónustu, auk
kostnaðar við auglýsingar, fréttabréf,
almanök, póstburðargjöld o. fl. Þá sé
ráðning sumarafleysingafólks í lág-
marki, yfírvinna hafi verið takmörkuð
enn frekar en áður, og lögð hafi verið
áhersla á hlutastörf. Þá sé stefnt að
fækkun starfseininga og breytingum
á opnunartíma. Þrátt fyrir þessar að-
gerðir sé nauðsynlegt að segja upp
starfsfólki, og muni þessar uppsagnir
koma til framkvæmda um mánaða-
mótin. Það hafí ekki áður gerst í sögu
bankans að grípa hafi þurft til svo
harkalegra aðgerða sem uppsagnir
starfsfólks séu. Bankastjórn vilji
leggja á það ríka áherslu að á þessum
erfiðu tímum í atvinnulífi landsmanna,
sem bankinn hafi ekki farið varhluta
af, séu uppsagnir starfsfólks neyðar-
úrræði og verði takmarkaðar eins og
frekast er kostur.
Stöðugildi við bankastöpf
fjöldi stöðugilda við áramót
1.177
1.097 MA LANDSBANKI
1.037
ÍSLANDSBANKI
BUNAÐAR-
BANKI
491 491 J07
90/91 91/92 92/93 90/91 91/92 92/93 90/91 91/92 92/93
Segir pálma ónýtt forðabúr
matvæla og iðnaðarhráefna
Prófessor við Landbúnaðarháskólann
telur hugmyndirnar mjög forvitnilegar
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
ÍSLENSKUR tæknifræðingur, Tryggvi Thorsteinsson, hefur
undanfarið dvalið í Kaupmannahöfn við rannsóknir á pálmum,
sem virðast búa yfir miklum nýtingarmöguleikum, en ekki verið
sinnt. Olav Stölen prófessor við Landbúnaðarháskólann í Kaup-
mannahöfn segir að hugmyndir Tryggva um ræktunar- og nýt-
ingarmöguleika pálma séu mjög forvitnilegar.
í samtali við Morgunblaðið sagði
Tryggvi að athygli sín hefði beinst
að pálmunum og möguleikum þeirra
þegar hann sá mynd af bónda við
hliðina á föllnum sagópálma, sem
dugði honum til fæðu í heilt ár.
Áhugi Tryggva vaknaði og hann
sagði að við eftirgrennslan hefði
komið í ljós að áður fýrr hefðu pálm-
ar víða verið ræktaðir, en síðan
gleymst eins og væri um fleiri forn-
ar nytjajurtir.
Við Landbúnaðarháskólann í
Kaupmannahöfn fara fram rann-
sóknir á ónýttum nytjaplöntum und:
ir stjórn Olav Stölens prófessors. í
viðtali við Morgunblaðið sagði Stö-
len að pálmarnir sem Tryggvi hefði
áhuga á væri mjög forvitnilegir og
það væri rakið verkefni að vinna
að rannsóknum á ræktun og nýt-
ingu þeirra í samvinnu við þróunar-
Iöndin. Hann sagði að sífellt væri
verið að leita nýrra nytjajurta og í
því samhengi væru pálmamir
spennandi verkefni, því hver pálmi
væri eins og auðugt hráefnisbúr.
Einnig væri sérlega áhugavert að
pálmana væri hægt að rækta á
svæðum, þar sem annars væri ekki
hægt að rækta neitt nýtilegt, svo
ræktunarsvæðið væri viðbót, en
tæki ekkert frá annarri ræktun. Nú
væri brýnt að safna saman þeirri
þekkingu, sem væri á pálmunum.
Fæða og iðnaðarhráefni
Tryggvi sagði að auk þess sem
pálmarnir væru gífurlegt fæðu-
forðabúr, sem hægt væri að nota
bæði til manneldis og húsdýrarækt-
unar, þá fælist í pálmasterkjunni
miklir möguleikar í iðnframleiðslu,
sem ekki nýttust nú vegna skorts
á sterkju. Til dæmis væri æskilegt
að nota meiri sterkju í vistvænt
plast, sem brotnar niður í náttúr-
unni. Einnig væri hugsanlegt að
nota sterkjuna til etanólframleiðslu,
en það er eldsneyti og þannig væri
hægt að ná verðinu niður. í steypu-
framleiðslu væri verið að gera til-
raunir með að blanda sílikötin með
sterkju. Steypa eins og við þekktum
hana væri blönduð vatni og því
þung og hörð. Ef sílikötum og
sterkju væri blandað saman fengist
efni með einstaka hæfileika. Bland-
an væri sterk og sveigjanleg eins
og bein og einnig væri mögulegt
að fá þannig steypu, sem væri þunn
og gegnsæ. Eins og væri strandaði
slík framleiðsla á sterkjuskorti, en
ef næg sterkja fengist, til dæmis
frá pálmarækt, væri leiðin opin til
þróunar nýrrar efnasambanda.
Ræktun pálma gæti einnig komið í
veg fyrir hungursneyð, sem ávallt
væri yfírvofandi og jafnvel fyrirsjá-
anleg þegar í byijun næstu aldar.
Morgunblaðið/Sverrir
Söfnun prentminja
VALTER Carlsson, formaður Samtaka norrænna bókagerðar-
manna, afhenti Helga Sigurðssyni, safnverði í Árbæjarsafni,
menningarverðlaun norrænna bókagerðarmanna.
Bókagerðarmenn
styrkja Árbæjarsafn
SAMTÖK norrænna bókagerðarmanna, Nordisk Grafisk Union,
veittu prentminjadeild Árbæjarsafnsins menningarstyrk í gær, en
á Árbæjarsafni hefur verið unnið að því undanfarin ár að safna
saman gömlum munum úr prentverki og skrá þá muni, sem til eru
annars staðar á landinu. Vísir að góðu prentminjasafni er nú á
Árbæjarsafni.
Þessi menningarverðlaun hafa
verið veitt um árabil, ýmist ein-
staklingum eða stofnunum, sem
stutt hafa verkalýðshreyfinguna
með einum eða öðrum hætti, eða
sinnt varðveislu prentgripa. Aðal-
fundur Samtaka norrænna bóka-
gerðarmanna er haldinn hér á landi
þessa dagana og var ákveðið að
veita prentminjadeild Árbæj-
arsafns styrkinn að þessu sinni.
Styrknum, 30 þúsund sænskum
krónum, deilir Árbæjarsafn með
norsku ljóðskáldi og koma því um
130 þúsund krónur í hlut safnsins.
„Starfsmenn Árbæjarsafns hafa
á undanförnum árum lagt sérstaka
rækt í að safna saman gömlum
munum úr prentverki jafnframt
því að skrá aðra og mynda,“ sagði
Þórir Guðjónsson, formaður Félags
bókagerðarmanna í samtali við
Morgunblaðið. „Það er því risinn
hér vísir að góðu prentminjasafni,
þar sem hægt er að rekja þróun
prentunar á íslandi og Árbæjar-
safn er vel að viðurkenningunni
kornið," sagði hann.
Skýrsla um stöðu hugbúnaðariðnaðar á íslandi
Auknir möguleikar
á alþjóðamarkaði
Skortur á nauðsynlegri rekstrarþekkingu og ögun
ÍSLENSK hugbúnaðarfyrirtæki standa vel að vígi varðandi
þekkingu og tækni og eiga vaxandi möguleika í aukinni sam-
keppni á alþjóðamarkaði. Engu að síður virðast þau fyrirtæki
sem eru að stíga sín fyrstu skref í útflutningi skorta vissa
rekstrarþekkingu og ögun í framleiðslu- og gæðastjórnun sem
nauðsynleg er í eiginlegum framleiðsluiðnaði. Aðrar hömlur
hugbúnaðarfyrirtækja í útflutningi er takmarkaður aðgangur
að þróunarfjármagni. Þessar upplýsingarnar koma fram í
nýútkominni skýrslu rannsóknarþjónustu Háskóla íslands um
hugbúnaðariðnað á íslandi. Skýrslan er byggð á viðtölum við
forráðamenn fimmtán íslenskra tölvu- og hugbúnaðarfyrir-
tækja.
Skýrsluhöfundar komast að raun
um að íslenskum hugbúnaðariðnaði
hafi að verulegu leyti tekist að koma
til móts við þarfir innanlandsmark-
aðar og vöxtur verði því að hluta til
að felast í útflutningi og séu þar
vaxandi möguleikar. Annars vegar
vegna stækkandi heimsmarkaðs sem
greinist í fjölmörg markaðshorn og
hins vegar vegna þess að boðleiðir
og samskiptareglur séu orðnar skýr-
ari og stöðlun og áreiðanleiki meiri.
Smæð innanlandsmarkaðar
Þeir benda á smæð íslenska mark-
aðarins og segja að hún hafí kosti
og galla í för með sér. Kostirnir fel-
ist m.a. í því að fyrirtæki hér á landi
þurfi á lausnum að halda sem hæfi
stærð þeirra og sérlausnir fýrir
smærri fyrirtæki geti skapað ákveðin
markaðstækifæri þar sem stærri
hugbúnaðarframleiðendur sinni oft
ekki þörfum þessara fyrirtækja sem.
skyld. Önnur jákvæð hlið á smæð-
inni sé að notendur séu oft á tíðum
tilbúnir til að starfa náið með hug-
búnaðarfyrirtækjum að útfærslu ein-
stakra lausna.
Um galla segir að frá sjónarhóli
íslensku hugbúnaðarfyrirtækjanna
liggi vandinn í því að breyta sér-
lausnum í almenna markaðsvöru til
útflutnings. „Islensku hugbúnaðar-
fyrirtækin eru yfírleitt það smá og
í vissum tilfellum svo einangruð að
þau hafa ekki bolmagn til að fylgja
upphaflegri þróunarvinnu eftir með
markaðssetningu og framleiðslu af-
urðanna. Þættir eins og gæðastjórn-
un, kostnaðaraðhald, afhendingarör-
yggi og alþjóðlegt þjónustunet geta
skipt miklu máli og raunar verið
afgerandi þáttur í að raunverulegur
árangur náist,“ segir i skýrslunni.
Fjármögnun
Takmarkaður aðgangur að þróun-
arfjármagni er talinn hamla íslensk-
um útflutningsfyrirtækjum. Hins
vegar er tekið fram að með samning-
um um evrópskt efnahagssvæði opn-
ist nýir möguleikar til að fjármagna
öflugt þróunarstarf þar sem íslensk
fyrirtæki geti leitað eftir styrkjum í
þróunarsjóði Evrópubandalagsins.
Ennfremur segir í niðurstöðum að
ætla megi að aukið samstarf, bæði
innan greinarinnar og við stoðfyrir-
tæki, s.s. fjármögnunaraðila, skóla-
og rannsóknastofnanir, sé forsenda
öflugri útflutnings.
Íslenskí Grænlandsleiðangurinn
Leiðangursmenn
að nálgast byggð
ÍSLENSKI Grænlandsleiðangurinn var væntanlegur ofan af Grænlands-
jökli á sunnudagskvöldið, en þá áttu þeir félagar enn ófarna um 40 km
leið til byggða í Syðri-Straumfirði. Voru þeir væntanlegir þangað í
gærkvöldi, en engar fréttir höfðu borist. Síðast heyrðist til þeirra á
laugardagskvöld. Hafi þessi áætlun staðist tók það þá Ólaf örn Haralds-
son, Harald Ólafsson og Ingþór Bjarnason 27 daga að fara yfir jökulinn.
Búist var við að leiðin frá jöklinum
til byggða myndi reynast leiðangurs-
mönnunum nokkuð erfið þar sem
gera má ráð fyrir að snjólítið sé á
þessum slóðum. Því komi sleðarnir
sem þeir hafa haft mikinn hluta út-
búnaðarins á ekki að notum, og því
líklegt að þeir þyrftu að selflytja far-
angurinn.
40 km að meðaltali á dag
Ljóst er að leiðangurinn hefur
gengið mjög vel síðustu daga og hafa
þeir félagar lagt að baki um það bil
40 km á dag að meðaltali. Hefur
þeim því tekist að vinna upp þær
tafir sem urðu vegna illviðris í upp-
göngunni við Ammassalik. Eftir kom-
una til Syðri-Straumfjarðar munu
leiðangursmenn taka sér far með
flugvél til höfuðborgarinnar Nuuk,
þar sem þeir færa bæjarstjórninni
sérstakar vináttukveðjur, sem þeir
hafa meðferðis frá Reykjavíkurborg.
500 millj.
Ijón vegna
vatns og
þjófnaða
TRYGGINGAFÉLÖGIN greiddu á
fimmta hundrað milljónir kr. í
bætur vegna vatnstjóna og um eitt
hundrað milljónir vegna innbrota,
þjófnaða og skemmdarverka á ár-
inu 1992. Félögin hvetja fólk til að
ganga vel frá eigum sinum áður
en það fer í sumarferðalagið og
tryggja eftirlit með þeim á meðan.
í samantekt Sambands íslenskra
tryggingafélaga á tjónum í fyrra kem-
ur fram að greiddar voru bætur vegna
rúmlega 4.000 vatnstjóna og rúmlega
1.300 tjónum vegna innbrota, þjófn-
aða og skemmdarverka. Tjónabætur
námu samtals á sjötta hundrað millj-
ónum kr.
Gangiðvelfrá
í fréttatilkynningu tryggingafélag-
anna er vakin athygli á komandi sum-
arleyfistíma og minnt á að oft hafi
fólk komið að heimilum sínum á kafí
í vatni eða að það hafi verið tæmt eða
skemmt í innbrotum á meðan fólkið
var áhyggjulaust í fríinu.
Tryggingafélögin hvetja fólk til að
ganga tryggilega frá eigum sínum
áður en það fer í sumarleyfí, loka
fyrir vatn að tækjum og búnaði til
að minnka hættu á óhöppum af völd-
um vatns. Þá er fólki bent á að fá
vini, ættingja eða nágranna til að l(ta
reglulega eftir heimilinu á meðan það
er í burtu.