Morgunblaðið - 11.08.1993, Síða 1

56 SIÐUR B/C
178. tbl. 81. árg.
MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Serbar taka mikil-
vægar hæðir á ný
Sarajevo, Visoko, Genf, París. Reuter.
FRANSKUR talsmaður gæsluliða Sameinuðu þjóðanna í Bosníu
skýrði frá því í gærkvöldi að Bosníu-Serbar hefðu á ný tekið öll völd
á tveim mikilvægum hæðum við Sarajevo. Skömmu áður hafði Rado-
van Karadzic, helsti leiðtogi Bosníu-Serba, sagt fréttamönnum að
brottflutningi hersveita Bosníu-Serba frá hæðunum yrði lokið í dag,
miðvikudag. Múslimar gera að skilyrði fyrir því að friðarviðræður
hefjist á ný að Serbar láti yfirráð hæðanna, sem eru afar mikilvæg-
ar hemaðarlega, i hendur SÞ.
Serbnesku hermennirnir voru
áður búnir að leyfa gæsluliðunum
að taka sér stöðu á hluta hæðanna.
Túlkuðu margir þá tilslökun Serba
svo að þeir væru að bregðast við
hótunum Atlantshafsbandalagsins,
NATO, um að gerðar yrðu loftárásir
á stöðvar þeirra afléttu þeir ekki 16
mánaða löngu umsátrinu um borg-
ina.
NATO mun þó ekki hefja árásir
nema framkvæmdastjóri SÞ, Bout-
ros Boutros-Ghali, hafi heimilað
þær. Bandaríkjamenn sögðu í gær
að þeir myndu þrýsta á Boutros-
Ghali um að veita heimildina sem
fyrst. Frakkar telja að hótanir um
loftárásir hafí haft góð áhrif á frið-
arviðræður deiluaðila. „Ég tel að
hernaðarhótunin muni tryggja póli-
tíska þrýstinginn sem að lokum ætti
að verða til þess að samningar náist
í Genf,“ sagði Alain Lamassoure
Evrópumálaráðherra.
Árásir á Maslenica
Serbneskir uppreisnarmenn í
króatíska héraðinu Krajinu gerðu í
gær og fyrradag harðar sprengju-
árásir á Maslenica-flotbrúna sem er
mikilvægt mannvirki á helstu sam-
gönguleiðinni milli norður- og suður-
hluta Króatíu. Brúin mun þó enn
vera lítt skemmd. Ýmsir óttast að
stórstyrjöld geti hvenær sem er haf-
ist á ný milli Króatíu og Serbíu vegna
þessara átaka. Viðræður æðstu hers-
höfðingja múslima og Bosníu-Serba
um vopnahlé héldu áfram á
Sarajevo-flugvelli í gær en barist er
sem fyrr víða um Bosníu.
Sjá einnig „Reynt að
bjarga ... “ á bls. 20.
Nýjar upplýsingar úr skýrslum Stasi
Reuter
Geimfará uppboði
DAVID Redden, aðstoðarforstjóri Sotheby’s-uppboðsfyrirtækisins í
New York, hefur hér tekið sér sæti við lúgugat á rússnesku geim-
fari. Það var á sínum tíma notað í ferðum Sojus-Kosmos-geimrann-
sóknaáætlunarinnar sovésku. Um 200 hlutir, sem notaðir hafa verið
í geimrannsóknum Rússa, verða boðnir upp hjá Sotheby’s í dag.
600 skotnir við
Berlínarmúriim
Reuter
Fylgst með fórnarlömbunum
HERMAÐUR í liði Bosníu-Serba kannar ástandið í Sarajevo frá vígi sínu á Trebevic-hæð í grennd við
borgina. í umsátursliði Serba eru aðeins nokkur þúsund manns en þeir eru mun betur vopnum búnir
en múslimar og ráða yfir öflugum bækistöðvum við borgina. Nær 400.000 íbúar Sarajevo hafa nú þurft
að þola skothríð frá stórskotaliði og leyniskyttum í 16 mánuði.
Berlín. Reuter.
NÝJAR upplýsingar úr skýrslum austur-þýsku leynilögregl-
unnar, Stasi, staðfesta að miklu fleiri voru skotnir á flótta
yfir Berlínarmúrinn en áður hefur verið talið, eða a.m.k.
588. Búist er við að talan eigi enn eftir að hækka. Austur-
þýsk yfirvöld höfðu einungis gengist við því að 290 manns
hefðu fallið á flótta yfir Berlínarmúrinn.
Athugun á skjölum Stasi hefur
leitt í ljós að það fæst ekki staðist
og ennfremur hafa ættingjar fólks
sem ráðgerði að flýja vestur yfir
múrinn og ekkert spurðist til gefið
sig fram.
Rannsóknir á Stasi-skjölum eru
skammt á veg komnar og er búist
við að tala þeirra, sem reyndu að
flýja á vit frelsisins en voru skotn-
ir af austur-þýskum landamæra-
vörðum, eigi eftir að hækka.
Rannsóknir samtaka sem nefna
sig 13. ágúst-félagið, eftir degin-
um sem Berlín var lokað og bygg-
ing Berlínarmúrsins hafin, sýna
að flestir þeir sem skotnir voru á
flótta voru austur-þýskir. En með-
al hinna myrtu voru einnig 30
Vestur-Þjóðverj aj', fjórir Sovét-
menn, Ungvetji, ítali og Austurrík-
ismaður.
Tímamótayfirlýsing Morihiros Hosokawas, nýs forsætisráðherra í Japan
Gengist við árásarstefnu í stríðinu
Tókýó. Reuter.
MORIHIRO Hosokawa, forsætisráð-
herra Japans, viðurkenndi í gær, að
Japanir hefðu ráðist á og farið með
hernaði gegn nágrannaþjóðum sínum
á fjórða og fimmta áratug aldarinnar.
Hefur enginn japanskur ráðamaður
játað það jafn afdráttarlaust fyrr.
„Þetta var árásarstríð," sagði Hosokawa
þegar hann svaraði spurningum á blaðamanna-
fundi í gær og bætti við, að nýja samsteypu-
stjórnin hygðist biðja afsökunar á innrásinni í
Kína og á stríðsglæpum, sem þar voru framd-
ir, af meiri einlægni en gert hefði verið.
Japanir hafa átt mjög erfitt með að gangast
hreinskilnislega við illu framferði sínu í styijöld-
inni og í skólabókum er aðeins tæpt á því með
óljósu orðalagi. Hafa nágrannaþjóðir Japana
unað þessu illa og það hefur orðið til að ala á
grunsemdum í þeirra garð.
Fyrri forsætisráðherrar í Japan hafa jafnan
neitað að svara spurningum um stríðsrekstur-
inn og sagt svörin bíða sagnfræðinga seinni
tíma. Þegar menntamálaráðuneytið japanska
bannaði orðin „innrás“ og „yfirgangur“ í skóla-
bókum um þessi málefni snemma á síðasta
áratug olli það mikilli óánægju í Kína. Það var
svo ekki fyrr en í síðasta mánuði, að fráfar-
andi stjórn viðurkenndi, að hundruð þúsunda
erlendra kvenna hefðu verið neydd til að starfa
sem vændiskonur fyrir japanska hermenn í
stríðinu.
Grænlenskur útvegur
Tekjur
minnka
um 25%
Kaupmannahöfn. Frá N.J. Bruun,
fréttaritara Morgunblaðsins.
TEKJUR grænlenska sjávar-
útvegsins minnkuðu um
fjórðung eða um fimm inillj-
arða ísl. kr. frá 1989 til 1992.
Stafar það aðallega af þors-
kveiðibrestinum en einnig af
verðlækkun á rækju.
Peder Elkjær, formaður ráð-
gjafanefndar danska ríkisins
um Grænland, segir í nýrri
skýrslu, að útlitið á þessu ári
sé heldur skárra en í fyrra þar
sem gengi dollara og jens hafi
heldur verið á uppleið. Þá segja
fiskifræðingar, að rækjustofn-
inn þoli nokkru meiri veiði á
þessu ári en áður var talið.
í skýrslunni varar ráðgjafa-
nefndin landsstjórnina í Græn-
landi við áformum um að setja
10 milljarða kr. í stækkun eina
grænlenska vatnsorkuversins
við Nuuk í von um, að kana-
díska fyrirtækið Platinova komi
þar upp zinkverksmiðju. Telur
nefndin, að allt of rnikil áhætta
fylgi slíkri fjárfestingu.