Morgunblaðið - 30.09.1993, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. SEPTEMBER 1993
Norræn ráðstefna um réttindi sjúkra barna
Taka þarf tillit
til sérþarfa
sjúkra barna
FÖTLUÐ börn á íslandi búa við góðar aðstæður hvað varðar hjáipar-
tæki en fjárhagslega og félagslega er aðbúnaður þeirra mun lélegri en
á hinum Norðurlöndunum. Bæta þarf allan aðbúnað og aðstæður inni
á barnadeiidum spítalanna, þar sem þessi börn eru lögð inn, oft hvað
eftir annað, segir Guðrún Ragnars, barnahjúkrunarfræðingur og for-
maður Umhyggju, félags til stuðnings sjúkum börnum, eftir ráðstefnu
NOBAB, norrænna samtaka sem beita sér fyrir réttindum sjúkra barna.
„Það þarf að skoða sjúkraþjónustu barna og ungmenna hér á landi
með tilliti til sérþarfa þeirra,“ sagði hún og benti á Borgarspítalann,
þar sem ekki er barnadeild og engar aðstæður fyrir veik börn en samt
eru um þúsund börn lögð þar inn á ári.
„Það er þörf á heildarsýn yfir
sjúkraþjónustu fyrir börn og ung-
menni hér á landi,“ sagði Guðrún. Á
ráðstefnunni, sem haldin var í
Hveragerði, var fjallað um þarfir
fatlaðra barna, nýbura og fyrirbura
og þá hvernig þeim vegnar þegar
að skólagöngu kemur. Sagði Guðrún
að segja mætti að niðurstaðan hafi
verið sú að þjóðfélagið ’styddi vel við
bakið á fötluðum börnum á íslandi
þegar um hjálpartæki væri að ræða
en þar með væri allt upp talið. Benti
hún á að í heilbrigðisáætlun væri
ekki fjallað sérstaklega um böm
heldur um fólk almennt þrátt fyrir
sérþarfir barna og unglinga, sem eru
allt aðrar en þarfir fullorðinna.
„Þessar þijár barnadeildir sem til
eru á landinu eru ekki reistar með
þarfir barna í huga,“ sagði Guðrún.
„Þetta eru langir gangar og allir
eins án aðstöðu fyrir foreldra til að
dvelja hjá bömunum. Að búnaður á
barnadeildunum er mjög lélegur
miðað við þarfir þeirra."
Engin barnadeild
Hún sagði að ljóst væri að barna-
deildin á Landakoti yrði þar ekki til
lengdar vegna skipulagsbreytinga á
spítalanum. Barnadeild yrði að vera
tengd bráðaþjónustu sem ekki væri
lengur til staðar á Landakoti. Sagði
Guðrún að rætt hefði verið um að
flytja barnadeildina af Landakoti
yfir á Borgarspítalann og leysa um
leið þau vandamál sem þar væru.
„Að mínu mati er það farsælasta
Iausnin að hafa tvær barnadeildir,
sína á hvorum stóru spítalanna,"
sagði hún. „Slysadeildin er á Borgar-
spítalanum og óhjákvæmilega leggj-
ast börnin inn í gegnum hana, þann-
ig að það er aldrei hægt að koma í
veg fyrir að börn leggist inn á Borg-
arspítalann. Þar hefur ekki verið
neinn barnalæknir eða barnahjúkr-
unarfræðingur eða neitt sem tengist
börnum í öll þessi ár og tími til kom-
inn að barnadeild verði komið þar á.“
Morgunblaðið/Vilhjálmur
Brúargólf Kúðaflótsbrúar steypt
NÚ HEFUR verið lokið við brúargólf Kúðafljótsbrúar, síðasta steypan var 24. september. Má heita að
brúargerðinni sé lokið, því aðeins er eftir að skrúfa brúarhandriðin á uppistöðurnar og taka frá lítið eitt
af steypumótum. Einn mánuður þarf að líða, áður en brúin er tekin í notkun, svo steypan nái að harðna.
Gæti svo farið því vegagerð er að mestu lokið vestan brúarinnar og langt komin austan hennar, að vega-
mótum austan við Ása. En mikið verk verður að tengja brúna við austurlandið, bæði vegagerð og varnar-
garður. — Vilhjálmur.
Borgarráð vill að Revkjavík
verði reynslusveitarfélag
BORGARRÁÐ hefur samþykkt samhljóða með vísan til þingsálykt-
unartillögu um reynslusveitarfélög að óska eftir því við félags-
málaráðuneytið að Reykjavík fái heimild til að taka að sér fram-
kvæmdir sem ríkið hefur nú með höndum. Er þar meðal annars
átt við heilsugæslu, málefni fatlaðra, heimahjúkrun aldraðra og
löggæslu.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, full-
trúi sjálfstæðismanna^ í borgarráði,
bar fram tillöguna. í greinargerð
með henni er bent á að í loka-
skýrslu sveitarfélaganefndar sé
hugmynd um reynslusveitarfélag
skilgreind sem heimild í tiltekinn
tíma og í tilraunaskyni til að taka
að sér framkvæmdir nýrra verkefna
og að vera undanþegin tilteknum
ákvæðum laga og reglugerða, sem
kveða á um skyldur sveitarstjórna
og takmarka ákvörðunarvald
þeirra. Jafnframt að reyna nýtt
rekstrar- og fjármögnunarfyrir-
komulag í tilteknum málaflokkum
og að þróa nýjungar í stjórnsýslu.
Fram kemur að hugsanleg verk-
efni reynslusveitarfélaga séu mál-
efni fatlaðra sem nú eru verkefni
svæðisstjórnar. Er þar átt við sam-
býli, leikfangasöfn, dagvist og
skammtímavist, þroskaþjálfun,
verndaða vinnustaði og atvinnuleit
auk reksturs stofnana fyrir fatlaða.
Nýtt fyrirkomulag
Þá mætti hugsanlega gera til-
raun með nýtt rekstrarfyrirkomu-
lag heilsugæslustöðva í samstarfi
við heilbrigðisráðuneytið og ef
áhugi er fyrir hendi að gera tilraun
með rammafjármögnun fyrir öldr-
unarþjónustu. Jafnframt að gerð
verði tilraun með nýja verkaskipt-
ingu ríkis og sveitarfélaga í hafnar-
málum og gjaldskrá hafna í sveitar-
félögum verði gefin fijáls. Einnig
að gerð verði tilraun með aukið
sjálfstæði sveitarfélaga í félagsleg-
um húsnæðismálum, skipulagsmál-
um og byggingarmálum. Þá er gert
ráð fyrir að reynslusveitarfélag taki
við rekstri framhaldsskóla og
sjúkrahúsa.
Kvaðir felldar niður
Gert er ráð fyrir að felldar verði
niður ýmsar kvaðir sem lagðar eru
á sveitarfélög í lögum og reglugerð-
um. Til dæmis ákvæði um húsa-
leigusamninga, lög um orlof hús-
mæðra, leiklistarlög og orkulög um
að ráðherra skuli staðfesta gjald-
skrá hitaveitna. Þá má nefna
íþróttalög um að sveitarfélög skuli
leggja til endurgjaldslaust hentug
lönd og lóðir undir íþróttamann-
virki, lög um æskulýðsmál og lög
um lágmarksframlög sveitarfélaga
til almenningsbókasafna.
Karvel Ögmundsson heiðursborgari Njarðvíkur níræður
Spamaður lífsnauð-
syn fyrir þjóðina
í DAG heldur Karvel Ögmundsson, fyrrverandi útgerðarmaður í
Njarðvík upp á afmæli sitt. Njarðvíkurbær býður til kaffisamsætis
honum til heiðurs í safnaðarheimili kirkjunnar en Karvel er fyrsti
heiðursborgari Njarðvíkur.
Morgunblaðið heimsótti Karvel á
þessum tímamótum. Hann er ern
vel og hress. „Maður er alltaf eitt-
hvað að dudda, halda við íbúðum
sem ég á og snúast í sambandi við
það. I félagsstörfum hefur maður
hægt á sér og í dag er ég aðallega
í þremur félögum, Rotaryfélaginu,
í stjóm Olíufélagsins hf. og í Sam-
vinnutryggingum sem var. Eg hef
hug á því að draga mig í hlé í stjórn
Olíufélagsins í haust eftir rúmlega
47 ára setu þar eða ailt frá stofnun
þess,“ sagði Karvel sem þrátt fyrir
árin .90 hefur í nógu að snúast og
segir að sér hafi yfirleitt ekki fallið
verk úr hendi um ævina.
Bókaútgáfa með haustinu
Karvel lætur ekki þar við sitja
heldur er að koma út bók eftir hann
þar sem hann segir sögu sels. Áður
hafa komið út eftir hann end-
urminningar í þremur bindum og
saga um refi sögð frá sjónarhóli
þeirra.
„Sagan fjallar um lífsbaráttu
selsins og gerist um 1918, frosta-
veturinn mikla. Þá var ég 15 ára
og þá liðu fuglar og selir miklar
hörmungar vegna frostanna. Þessi
saga kemur út að öllu óbreyttu nú
í haust. Eg hef handskrifað alla
söguna og dóttir mín síðan vélritað
hana upp.“
Þjóðin eyðir of miklu
Karvel er búinn að lifa tímana
tvenna en helsta breytingin finnst
honum vera hvað fólk nú á tímum
nýtir hluti illa og eyðir um efni fram.
„Hlutum er hent áður en þeir eru
nýttir til ijorðaparts eða tii hálfs.
Þegar ég var barn voru hlutir gjör-
nýttir. Það má benda á skipastólinn
sem er verið að henda og víðar í
þjóðfélaginu má sjá þetta. Spamað-
urinn sem maður var alinn upp við
eftir aldamót sést varla núna eða
ekkert í líkingu við það sem áður
var. Þessu þarf að breyta. Það er
sparnaður og aftur sparnaður sem
Morgunblaðið/Frimann Ólafsson
Karvel Ögmundsson
er lífsnauðsyn fyrir þjóðina. Ég vil
líka segja að ísland á að mínum
dómi ekki framtíð nema farið verði
að sækja á íjarlæg mið eins og
gert er í dag í Smugunni. Nýtni og
sparsemi eru dyggðir sem við verð-
um að gefa meiri gaum.“
Karvel segist fylgjast vel með og
hlusta á fréttir eftir föngum en
langlífið segist hann þakka að hann
hafi verið heilsuhraustur um ævina
og ávallt unnið mikið. Hann hefur
verið stakur reglumaður á tóbak
og áfengi allt sitt líf. - FÓ
Tuttugri vilja verða
r eynslus veitarfélög
TUTTUGU sveitarfélög hafa sótt um að gerast reynslusveitarfélög
en samkvæmt tillögum félagsmálaráðherra er gert ráð fyrir að fimm
slík verði starfrækt frá 1. janúar 1995 til 31. desember 1998. Sveitar-
félögin fimm verða valin eftir kosningar um sameiningu sveitarfé-
laga 20. nóvember nk. og segir félagsmálaráðherra að þau sveitarfé-
lög sem samþykki sameiningu muni ganga fyrir þegar valið verður.
Sveitarfélög sem gerast reynslu-
sveitarfélög fá á meðan á verkefn-
inu Stendur heimild til að taka að
sér framkvæmd nýrra verkefna.
Þau eru undanþegin tilteknum
ákvæðum laga og reglugerða sem
kveða á um skyldur sveitárstjórna
og takmarka ákvörðunarvald
þeirra. Þau fá reyna nýtt rekstrar-
og fjármögnunarfyrirkomulag í
ákveðnum málaflokkum og reyna
að þróa nýjungar í stjórnsýslu. Til
þess að reynslusveitarfélög fái slík-
ar heimildir þarf samþykki hlutað-
eigandi ráðherra og samþykkt laga
frá Alþingi og segir félagsmálaráð-
herra að lagt verði frumvarp þar
að lútandi fyrir Alþingi næsta vor
að undangengnum viðræðum milli
verkefnisstjóra, reynslusveitarfé-
laga, féiagsmálaráðuneytis og ann-
arra fagráðuneyta um tilhögun til-
raunaverkefnisins.
Umsóknarfrestur rennur út 1.
október nk. og meðal þeirra sveitar-
félaga sem hafa sótt um má nefna
fimm sveitarfélög í Vestur-Barða-
strandarsýslu sem sækja um sam-
eiginlega og Hellissand, Ólafsvík,
Breiðavík og Staða.rsveit sem sækja
um sameiginlega, ísafjörð, Stykkis-
hólm og Seyðisljörð.
----» ♦ ♦---
Aðalfundur
Heimdallar
AÐALFUNDUR Heimdallar, fé-
lags ungra sjálfstæðismanna í
Reykjavík, verður haldinn í Val-
höll, Háaleitisbraut 1, í kvöld kl.
20.
Á dagskrá fundarins eru venjuleg
aðalfundarstörf. Heiðursgestur
verður Geir H. Haarde, formaður
þingflokks sjálfstæðismanna, og
mun hann flytja ávarp á fundinum.