Morgunblaðið - 07.11.1993, Side 6

6 FRETTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNÚDAGUR 7. NÓVEMBER 1993
Rannsókn á meðgöngu, fæðingartíma og tíðni ungbarnadauða eftir glasafijóvgun
Ekki hægt að bera saman mæð-
ur glasabarna og aðrar mæður
Morgunblaðið/Sverrir
Samhent
SAMHENTUR hópur fólks vinnur á glasafrjóvgnnardeild Landspítalans. Frá vinstri: Jóhanna Jónas-
dóttir læknir, Júlíus Gísli Hreinsson líffræðingur, Þórður Óskarsson læknir, Áslaug Hauksdóttir ljós-
móðir, og Elín Ruth Reed líffræðingur. Á myndina vantar Elísabetu Ólafsdóttur og Sigríði Þorsteins-
dóttur ljósmæður.
VARHUGAVERT er að bera
saman meðgöngu, fæðingartíma
og tíðni ungbarnadauða hjá kon-
um eftir glasafijóvgun og fijóvg-
un undir eðlilegum kringum-
stæðum þar sem ekki er um sam-
bærilega hópa að ræða, að því
er Þórður Óskarsson, læknir á
glasafijóvgunardeild Landspítal-
ans, segir. Hann segir að konur
í fyrri hópnum séu að meðaltali
eldri en hinar, eftirlit á með-
göngu sé meira og meiri líkur á
fjölburafæðingum en undir
venjulegum kringumstæðum.
Allir þessir þættir hafi áhrif á
niðurstöður nýlegrar franskrar
rannsóknar á þessu sviði.
Fjallað er um rannsóknina í Dag-
Iegu lífi Morgunblaðsins 22. október
sl. og kemur þar m.a. fram að niður-
stöður hennar leiði í ljós að ung-
bamadauði sé algengari meðal barna
sem getin eru í tilraunaglasi. Með-
ganga þeirra hafi meiri hættu í för
með sér og börnin komi fyrr í heim-
inn en ella.
Ungbarnadauði
Hvað tíðari ungbarnadauða varð-
aði sagðist Þórður ekki hafa heyrt
um þessi tengsl og ekki væri hægt
að ræða hvort þau væru fyrir hendi
með tilvísun til reynslunnar á Land-
spítalanum þar sem aðeins væru tvö
ár frá því fyrst var boðið upp á glasa-
fijóvgun þar. „Annars segja þeir hér
að hugsanlega megi rekja tengslin
til hærri meðalaldurs kvenna, sem
fari í glasafijóvgun, miðað við konur
sem eigi börn eftir eðlilegan getnað
og víst er að þær eru eldri, eða að
meðaltali 32 ára. Þannig er að Ijóst
að þónokkur fjöldi kvenna, sem
komnar eru í meiri áhættu, þ.e. eru
35-40 ára, gengst undir glasa-
fijóvgunarmeðferð," sagði Þórður.
Fósturlát
Hann sagði hugsanlega ástæðu
þess að aukin hætta væri talin fylgja
meðgöngu eftir glasafijóvgun að
konurnar væru að jafnaði eldri og
því um áhættuhóp að ræða sem bet-
ur væri fylgst með og oftar þætti
ástæða til að grípa inn í með-
gönguna. „Ég nefni í þessu sam-
bandi tíðni fósturláta. Hún er undir
venjulegum kringumstæðum á bilinu
15-20% en fer upp í 20-25% eftir
glasafijóvgun. Þannig virðist tíðni
fósturláta eftir glasafijóvgun hærri
en annars en menn eiga þá eftir að
taka með í reikningin að vegna þess
hversu mikið eftirlit er með þeim
konum sem fara í glasafijóvgun
greinist hver einasta sem missir fóst-
ur. Undir venjulegum kringumstæð-
um er hins vegar ekki tryggt að svo
sé. Kona er ef til vill sein að fá blæð-
ingar og þegar þær koma getur ver-
ið um fósturlát að ræða án þess að
hún viti það,“ sagði Þórður en í sam-
talinu kom fram að tíðni fósturláta
væri óvenju lág á glasafijóvgunar-
deild Landspítalans, eða um 12%.
Lág tíðni er ekki síður athyglisverð
fyrir þær sakir að tíðni fósturláta
eykst eftir því sem konur eldast og
er um 40% hjá fertugum konum.
Meiri líkur á fjölburum
Áðurnefnd rannsókn þykir leiða í
ljós að meiri líkur séu á því að glasa-
börn fæðist fyrir tímann en önnur
börn. Þórður tekur undir þetta.
„Ástæðan er fyrst og fremst sú að
meiri líkur eru á því að konur eign-
ist fjölbura eftir glasafijóvgun en
annars og íjölburar fæðast að jafn-
aði fyrr en einburar,“ sagði hann
og benti þessu til stuðnings á að lík-
urnar á því að konur eignuðust tví-
bura eftir glasafijóvgun væru einn
á móti Ijórum en samsvarandi hlut-
fall væri undir eðlilegum kring-
umstæðum einn á móti áttatíu.
Fræðsla mikilvæg
Að öllum þessum atriðum athug-
uðum kvað Þórður ekki ástæðu til
þess fyrir fólk að láta niðurstöðu
frönsku könnunarinnar hafa áhrif á
afstöðu sína til glasafijóvgana. Hins
vegar lagði hann í samtalinu ríka
áherslu á mikilvægi þess að fólk, sem
hyggst fara í glasafijóvgunarmeð-
ferð, væri vel upplýst og vissi í hvað
það væri að fara. „Við látum alla
fá bæklinga þar sem við útskýrum
ítarlega hvernig meðferðin gengur
fyrir sig en þar að auki gefst fólki
kostur á að sækja fræðslufundi. Með
því móti veit fólk hvað það er að
fara út í og væntingar þess eru raun-
hæfar," sagði Þórður.
Farið var að bjóða upp á glasa-
fijóvgunarmeðferð á Landspítalan-
um fyrir réttum tveimur árum, eins
og fram hefur komið, og hafa 120
glasabörn þegar fæðst. Að auki eru
nokkrir tugir barna á leiðinni. Lík-
urnar á því að kona, sem farið hefur
í glasafijóvgunarmeðferð á Land-
spítalanum, eignist barn eru 35%.
Samsvarandi meðaltal á Norðurlönd-
unum og í Bretlandi er á bilinu
13-18%.
Frétta-
ljósmynd
ársins
MÓÐIR ber
barn sitt til
grafar í Bard-
era í Sómalíu
eftir að hafa
vafið það inn í
líkklæði að þar-
lendri hefð.
Myndina tók
James Nach-
twey.
Ben ten Berge fulltrúi samtakanna World Press Photo
Fréttaljósmyndir harðneskjulegri
LJÓSMYNDASÝNINGIN World Press Photo ’93 hófst á föstu-
dag í Kringlunni og stendur hún til 16. nóvember. Á sýning-
unni eru 200 ljósmyndir sem verðlaunaðar voru en um 2 þúsund
ljósmyndarar frá 84 löndum sendu rúmlega 19 þúsund myndir
í samkeppnina um bestu fréttaljósmyndir ársins 1992. Níu manna
dómnefnd valdi myndir á sýninguna sem sýndar eru í ár í 60
borgum um allan heim. World Press Photo hefur verið haldin í
36 ár á vegum samnefndra samtaka.
Síðustu átta ár hefur World
Press Photo-sýningin verið sett
upp í Listasafni ASÍ en hún flyst
nú í Kringluna sem stendur
straum af kostnaði við hana ásamt
Hans Petersen og DV, í samstarfi
við listasafnið og flutningaþjón-
ustuna Jóna hf. Ólafur Jónsson;
forstöðumaður Listasafn ASI
sagði að sýningin hefði vaxið svo
mjög á undanförnum árum að hún
hafí sprengt af sér húsakynni
safnsins, auk þess sem kostnaður
við hana sé hár.
Tjáningarfrelsið mikilvægast
Fulltrúi World Press Photo, hol-
lenski ljósmyndarinn Ben ten
Berge, segir fréttaljósmyndir sýna
í auknum mæli harðneskjulegri
mynd af heiminum, sem endur-
spegli áherslur fjölmiðla og eflaust
áhugasvið almennings. „Ritstjórar
fara þó varlega í að sýna voðaverk
eingöngu til að sýna þau, heldur
reyna yfírleitt að velja myndir sem
endurómi heildarmynd atburða.
Sýningin nú geymir vissulega
ýmsar hræðilegar svipmyndir, en
ægilegri hryllingsmyndir voru þó
sendar í samkeppnina sem hlutu
ekki náð fyrir augum dómnefnd-
ar,“ segir hann.
Hann segir að í dag leggi sam-
tökin höfuðáherslu á tjáningar-
frelsi og óhefta fjölmiðlun, en stöð-
ugt meira áhyggjuefni sé að marg-
ir blaðaljósmyndarar hafi ekki fullt
fijálsræði til að stunda vinnu sína.
Þvinganir á fjölmiðla taki bæði á
sig fjárhagslega og pólítíska
mynd, og þannig hafí versnandi
efnahagsástand í heiminum leitt
til mikils niðurskurðar á tækifær-
um, tíma og svigrúmi Ijósmyndara
til að hrinda mikilvægum verkefn-
um í framkvæmd. „A kaldhæðnis-
legan hátt eykur það mikilvægi
þeirra faglegu yfírburða sem sýn-
ingin státar af,“ segir Ben ten
Berge.
Fundur haldinn um viðreisnarárin
Stenst goðsögn-
in veruleikann?
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi fréttatilkynning frá
Félagi fijálslyndra jafnaðar-
manna:
í tilefni af útkomu bókar dr. Gylfa
Þ. Gíslasonar, Viðreisnarárin, efnir
Félag fijálslyndra jafnaðarmanna til
opins fundar þriðjudagskvöldið 9.
nóvember kl. 20.30 á Hótel Borg.
Yfir Viðreisnarstjórn Alþýðuflokks
og Sjálfstæðisflokks hyílir viss ljómi
í hugum margra stuðningsmanna
þessara flokka. Aðdáendur lýsa
henni gjarnan sem þeirri ríkisstjórn
er færði ísland efnahagslega inn í
20. öldina. Stjórn sem afnam hafta-
og skömmtunarkerfí, gerði Island
aðila að fjölþjóðlegu viðskiptabanda-
lagi, ópnaði fyrir erlenda stóriðju og
innleiddi nútíma efnahags- og við-
skiptahætti í landinu.
Þegar núverandi ríkisstjóm var
myhduð af sömu flokkum vitnuðu
forystumenn hennar gjarnan til for-
tíðarinnar, kenndu stjórnina við nýja
viðreisn og töldu að nú væri á ný
þörf fyrir róttæka umbótastjórn
sömu flokka. Minna hefur heyrst af
þeirri nafngift upp á síðkastið og
spurning hvort samlíkingin hafi verið
viðeigandi. Nú eru um margt ólíkar
aðstæður, ólík viðfangsefni sem kalla
á flóknari lausnir og harðan slag við
óvígan her hagsmunasamtaka, en
síðast en ekki síst eru nú ólíkir menn
í forystu þessara flokka.
Á fundinum sem fyrst og fremst
fjallar um bók Gylfa Þ. Gíslasonar,
en þó einnig að nokkru um okkar
samtíma, mun höfundur bókarinnar
kynna hana og fara yfir helstu atriði
hennar einkum þau er lúta að að-
stæðum og efnahagsstjóm tímabils-
ins og samstarfi þáverandi stjórnar-
flokka. Styrmir Gunnarsson ritstjóri
Dr. Gylfi Þ. Gíslason.
Morgunblaðsins mun ljalla um ýmsar
spurningar er vakna við lestur bókar-
innar ekki síst um samskipti viðreisn-
arstjórnarinnar og aðila vinnumark-
aðarins og þau áhrif sem klofningur
Alþýðubandalagsins hafði á stöðu
stjórnarinnar og samstarf stjórnar-
flokkanna. Loks mun Gunnar Helgi
Kristinsson dósent í stjórnmálafræði
fjalla um viðreisnarstefnuna, árang-
ur hennar og áhrif á síðari tíma
stefnumótun í efnahags- og stjórn-
málum.
Fundarstjóri verður Stefán Ólafs-
son prófessor við félagsvísindadeild
Háskóla íslands.
Allt áhugafólk um íslensk stjórn-
mál er velkomið. Kaffigjald er 500
krónur.
|
i
i
}
í
i

i
i
|