Morgunblaðið - 28.12.1993, Blaðsíða 33

32
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. DESEMBER 1993
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. DESEMBER 1993
33

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar:
691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1400 kr. með vsk. á mánuði
innanlands. ( iausasölu 125 kr. með vsk. eintakið.
Flóttamanna-
vandinn
Heimsálfan Evrópa skipar
veglegan sess í sögu
mannkynsins. Hvergi hafa
menning og menntir, listir og
vísindi risið hærra á síðari öld-
um. Því miður má segja það
sama um andhverfu menningar
og mennta, samanber tvær
heimsstyijaldir á þessari öld,
er þar kviknuðu, og allt það sem
þeim fylgdi. Kveikjan að ósköp-
unum var meðal annars gerð
úr pólitískum öfgum, eins og
kommúnisma og nazisma, og
gamalgrónu þjóðernisofstæki.
Afleiðingamar er óþarfi að tí-
unda.
Evrópa heldur áfram að
koma umheiminum og sjálfri
sér á óvart. Atburðirnir í Aust-
ur-Evrópu og fyrrum Sovétríkj-
um síðustu áratugina bera þess
glöggt vitni. Sama má segja
um hildarleikinn í fyrrverandi
Júgóslavíu, svo að segja í hjarta
þessarar gömlu menningarálfu.
Það er sorglegt til þess að vita
að á síðasta áratug tæknialdar-
innar, þeirrar tuttugustu, telj-
ast stríð og vopnuð átök á plá-
netu okkar í tugum, ef ekki
hundruðum, og tugmilljónir
manna búa við hungurmörk og
viðvarandi ótta um hag og líf
sinna nánustu. s
Jón Baldvin Hannibalsson,
utanríkisráðherra, fjallar í grein
hér í blaðinu fyrir fáum dögum
um flóttamannavandann í ver-
öldinni, sem að orsök og afleið-
ingu er einn dekksti bletturinn
á samtíð okkar. Hann segir
orðrétt:
„Þrátt fyrir að flóttamanna-
vandinn hafi ekki verið meiri í
Evrópu frá lokum seinni heims-
styijaldarinnar, hefur ísland
enn ekki tekið á móti einum
einasta pólitískum flóttamanni
frá ríkjum fyrrverandi Júgó-
slavíu. Enginn flóttamaður kom
til íslands árið 1992 og einung-
is þrír Víetnamar hafa fengið
pólitískt hæli hér í ár. Á sama
tíma hafa aðrar Norðurlanda-
þjóðir axlað þungar byrðar . ..
Sannleikurinn er sá að sú þjóð
er ekki öfundsverð sem skorast
undan alþjóðlegri ábyrgð og
sýnir ekki þeim sem eiga um
sárt að binda mannúð í verki.“
Þessi orð eru í tíma töluð.
Við þurfum að gera okkur betri
grein fyrir fjölþjóðlegri ábyrgð
okkar og siðferðilegum skyld-
um gagnvart þeim sem verst
standa í veröldinni. En hver
hefur hlutur okkar verið í þess-
um efnum?
Hér verður látið við það sitja
að minna á sex hópa, sem hing-
að komu, og hæst ber í að-
streymi flóttafólks, frá árinu
1956 talið. Það ár tókum við á
móti 52 landflótta Ungveijum,
árið 1960 komu hingað 35
Júgóslavar, 1979 34 Víetnam-
ar, 1982 26 Pólveijar, 1990 30
Víetnamar og 1991 30 Víet-
namar. Sumir þessara flótta-
manna gerðu hér stuttan stanz,
aðrir hafa ílenzt hér og una hag
sínum. Ekki er hægt tala um
þessa hópa án þess að nefna
gott og þakkarvert starf Rauða
kross Islands í þeirra þágu.
Fyrir stuttu knúði ungur
landflótta Króati á dyr okkar
og leitaði landvistar. Sigurbjörn
Einarsson biskup talaði máli
hans á síðum Morgunblaðsins.
Biskupinn minnti okkur, í tilefni
jóla, á orð Krists, þess efnis,
að það sem við gerum einum
af hans minnstu bræðrum það
gerum við og honum. Orðrétt
sagði hann:
„En nú er íslenzka þjóðin
kannski orðin það háþróuð, að
svona einföld orð frá Kanaans-
landi eigi ekkert erindi við hana.
Einfaldur, blátt áfram kristin-
dómur hæfír víst ekki þroska
hennar. Eða hvað? Kristin trú,
óbrengluð, eltist ekki við álfa,
afturgöngur eða „geimverur“.
Hún beinir athyglinni að mönn-
unum, hún vill vera skyggn á
fólk, hún vill horfa með augum
Jesú Krists á mennina og mann-
lífíð og taka til hendinni á vett-
vangi mannlegs lífs eftir tilvís-
an hans, í hlýðni við hann. Það
er vonandi til meira af kristin-
dómi í þessu landi, þrátt fyrir
allt, en hérvillum og hindurvitn-
um. Vonandi að illa staddur
nauðleitaymaður, sem biður sér
líknar á íslandi, fái að þreifa á
því.“
Þetta er hugarfarið sem á
að ráða afstöðu okkar til fólks,
sem er í nauðum statt. Gleym-
um því ekki að það eru aðeins
tvær aldir síðan fimmtungur
þjóðar okkar féll í móðuharð-
indum, svonefndum, og aðeins
um hundrað ár síðan fimmtán
þúsund íslendingar, af tæplega
áttatíu þúsundum sem þá
byggðu land okkar, hröktust til
Ameríku.
Við þurfum að vísu að taka
tillit til smæðar okkar eigin
þjóðar, þegar við ákveðum
ijölda þeirra flóttamanna, sem
veita á landvist. Við þurfum og
að búa þann veg í haginn fyrir
nýbúa að þeir falli inn í íslenzkt
samfélag en einangrist ekki.
Það gerum við bezt með því að
kenna þeim íslenzku og upplýsa
þá um íslenzkt samfélag, rétt-
indi og kvaðir. En við verðum
fyrst og síðast að axla okkar
hlut í samábyrgð þjóða á lausn
vandans.
Samningurinn um Evrópskt efnahagssvæði tekur gildi um áramótin
Viðskipti með vörur verða
að mestu hindrunarlaus
EVRÓPSKT
EFNAHAGSSVÆÐI
HELSTU TÖLUR

Flatarmál 3.662,2 ferkílómetrar
íbúar 372 milljónir
Meðalfjölskylda 2,6 manns
Líkl. ævilengd (karlar/konur) 72,9/79,2 ár
íbúar m. erl. ríkisfang 15,3 milljónir
Vinnuafl 160,6 milljónir
Landsframleiðsla 540.000 milljarðar
Árl. útflutningur á hvern íbúa 280 þúsund
Ráððstöfunartekjur 1,2 milljónir
Fjöldi bíla 129,9 milljónir
Kristinn Björnsson forstjóri Olíufélagsins Skeljungs
Fullyrðingar hagfræð-
ings LÍU staðlausir stafir
90% af olíusölu til útgerðarinnar er skipagasolía
FULLYRÐING hagfræðings
LÍÚ sem höfð var eftir honum
í Morgunblaðinu á aðfangadag
um að skipagasolía frá Skelj-
ungi sé lakari olía en útgerðin
kaupir ytra gegnir furðu og á
sér enga stoð í veruleikanum,
segir Kristinn Björnsson, for-
stjóri Skeljungs. Kristinn segir
það einnig ljóst að af því olíu-
magni sem Skeljungur selji til
útgerðarinnar í landinu sé 90%
skipagasolía, og því rangfærsla
hjá hagfræðingnum að halda
fram að aðeins helmingur út-
gerðar noti skipagasolíu og
sambærilega olíu hinna olíufé-
laganna. Hann sé þar með að
tiltaka hverja trillu og skektu
sem hluta flotans sem sé óraun-
hæft þar sem selt olíumagn
skipti máli en ekki fjöldi báta
a sjo.
Gæfii skipagasolíu

Samanburður Skeljungs á gæðum skipagasolíu hjá Skeljungi
og dæmigerðum gasolíum í Bremerhaven og Hull
Skeljungur Skipagas- olfa frá Skeljungi Dæmígerð gasolía til skipa f Bremerhaven Dæmigerð gasolía til skipa íHull Staðall um gasolíu (ISO 8217) frá 1987
Eðlisþynd við 15°C í kg/ltr. 0,847 0,850-0,855 0,855-0,860 hámark 0,890
Stíflumark (CFPP) í “C -13 -8 tii -15 -6 til -15 ekki skilgreint
Brennisteinn % af þyngd 0,15 um 0,20 0,2 til 0,3 hámárk 1,5
ÞEGAR samningurinn um Evr-
ópska efnahagssvæðið tekur
gildi um áramótin mynda fimm
EFTA-ríki og öll 12 aðildarríki
Evrópubandalagsins stærsta
viðskiptasvæði heims. Hér á
eftir og í fleiri greinum næstu
daga verður fjallað um helstu
breytingar sem Evrópska efna-
hagssvæðið hefur í för með sér
fyrir Islendinga og í þessari
fyrstu grein verður einkum
fjallað um viðskipti með vörur.
Aðilar að samningnum um Evr-
ópska efnahagssvæðið, EES, eru
EFTA-ríkin Island, Austurríki,
Finnland, Noregur og Svíþjóð og
Evrópubandalagsríkin Danmörk,
Bretland, írland, Belgía, Holland,
Lúxemborg, Frakkland, Þýska-
land, Grikkland, Ítalía, Spánn og
Portúgal. Gert er ráð fyrir að Liec-
henstein gerist aðili að EES þegar
það hefur lokið samningum um
breytingar á tollabandalagi við
Sviss, en Svisslendingar felldu að-
ild að EES á síðsta ári og tilheyra
því ekki EES.
Á Evrópska efnahagssvæðinu
mun gilda svonefnt fjórfrelsi:
fijálsir flutningar á vöru, þjónustu,
fjármagni og fólki milli aðildarland-
anna. Þá gerir EES-samningurinn
ráð fyrir víðtækari samvinnu um
t.d. félagsmál, neytendavernd,
umhverfismál, hagtölugerð, fyrir-
tækjaráðgjöf og þátttöku EFTA-
ríkjanna í rammaáætlunum, verk-
efnum og öðrum aðgerðum Evr-
ópubansambandsins á sviði rann-
sókna og tækniþróunar, menntun-
ar og þjálfunar, æskulýðsmála,
málefna sem tengjast umhverfis-
vernd, félagsmála og neytenda-
verndar, lítilla og meðalstórra fyr-
irtækja, ferðamannaþjónustu,
hljóðvarps og sjónvarps og al-
mannavama.
Hindranalaus viðskipti
Á Evrópska efnahagssvæðinu
verða litlar sem engar hindranir á
viðskiptum með vörur og þjónustu,
ef undan eru skildar landbúnaðar-
vörur og sjávarafurðir, sem um
gilda sérstakar reglur.
Tollar eða sambærileg gjöld auk
innflutnings og útflutningshafta
verða bannaðir í EES og ekki verð-
ur lengur mögulegt að vernda inn-
flutta framleiðslu fyrir samkeppni
með mismunun í skattlagningu.
Ríki hafa hins vegar heimild til að
leggja á vörugjöld eða skráningar-
gjöld sem leggjast jafnt á innlenda
sem erlenda framleiðslu.
Samvinna í tollamálum verður
aukin innan EES. Landamæraeftir-
lit verður áfram þótt það verði ein-
faldað og dregið úr skriffinnsku
og tollskoðunun á vörum og flutn-
ingstækjum. Þá verða viðskipti
með vörur einfölduð og pappírslaus
viðskipti munu verða ráðandi.
Tollar hverfa af fiski
Við gildistöku EES samningsins
fellur niður stærstur hluti tolla á
sjávarafurðum á mörkuðum Evr-
ópubandalagsins. Þetta gerist í
áföngum á fjórum árum og metur
utanríkisráðuneyti Islands, að ár-
legar tollgreiðslur Islendinga lækki
um nærri 2 milljarða þegar samn-
ingurinn verði að fullu kominn til
framkvæmda. Nokkrar tegundur
bera þó áfram tolla, svo sem mest-
öll síld og lax.
í tengslum við EES-samninginn
gerði ísland samning við Evrópu-
bandalagið um samstarf á sviði
sjávarútvegsmála þar sem meðal
annars er miðað við að ríki Evrópu-
bandalagsins fái að veiða 3.000
karfaígildistonn í íslenskri land-
helgi á ári en í staðinn fái íslensk
skip að veiða 30 þúsund tonn af
loðnukvóta EB við Grænland. Þessi
samningur tekur gildi um leið og
EES-samningurinn.
Landbúnaðarvörur
Landbúnaði var haldið fyrir utan
EES-samningana og hafa íslend-
ingar því áfram heimild til að banna
innflutning á flestum landbúnaðar-
vörum, að minnsta kosti þar til
GATT-samningar taka gildi. Þó
falla ákveðnar tegundir af iðnaðar-
vörum úr landbúnaðarhráefnum
undir vörusvið EES, svo sem
ákveðnar tegundir af ís, jógúrt og
smjörlíki. íslendingar fengu heim-
ild til að banna innflutning á við-
kvæmum samkeppnisvörum, svo
sem ís og smjörlíki sem gæti keppt
við íslenskt viðbit. Einnig fá íslend-
ingar að leggja verðjöfnunargjald
á erlent jógúrt.
í tengslum við EES-samninginn
gerðu EFTA-ríkin sérstaka samn-
inga við EB um innflutning land-
búnaðarvara frá Suðurríkjum EB.
Evrópubandalagið taldi að EFTA-
ríkjunum bæri að greiða fyrir það
hagræði sem þau hefðu af óheftum
aðgangi fyrir iðnvarning sinn að
innri markaði EB, með fijálsari
aðgangi að EFTA-mörkuðum fyrir
landbúnaðarafurðir.
ísland samdi við EB um óheftan
innflutning á 79 tegundum af
grænmeti, ávöxtum og vínum sem
ekki eru framleidd hér á landi. Þá
var heimilaður óheftur innflutning-
ur á sex tegundum af grænmeti
og fimm tegundum af afskornum
blómum þann tíma ársins sem inn-
lend framleiðsla fullnægir ekki eft-
irspurn. Grænmetistegundirnar eru
tómatar, salathöfuð, gúrkur,
reitagúrkur og paprika og verða
þær fluttar inn á tímabilinu 1. nóv-
ember til 15. mars.
Breytt opinber innkaup
Fram til þessa hefur markaður
opinberra innkaupa í Evrópu verið
lítill og flestir stórir opinberir út-
boðssamningar verið gerðir við inn-
lend fyrirtæki þótt það hafi ekki
átt við um ísland. EES-samning-
amir eiga að tryggja stóraukna
samkeppni í opinberum útboðum á
efnahagssvæðinu. Ef ríki innan
EES vill bjóða út opinbert verkefni
sem felur í sér meira en ákveðna
upphæð á ári, verður að bjóða verk-
efnið út og auglýsa það um allt
efnahagssvæðið. Talið er að þetta
muni leiða til þess að kostnaður
við opinberar framkvæmdir og
þjónustu lækki verulega. Og um
leið er eftir miklu að slægjast fyrir
fyrirtæki því talið er að veltan á
opinberum uppboðsmarkaði í EES
verði 53 þúsund milljarðar króna á
ári.
Lyfj aauglýsingar
Óheimilt verður að vera með ein-
okun á innflutningi lyfja innan
EES. Þá verður heimilt að auglýsa
lyf fyrir almenning sem fást án
lyfseðils með ákveðnum skilyrðum.
Betri skipagasolía
„Við emm að selja nákvæmlega
sömu olíu og t.d. Norðmenn selja
öllum sínum flota og við saman-
burð sem við gerðum á skipagasol-
íunni okkar og dæmigerðum gasol-
íum sem stendur skipum til boða,
í höfnum í Þýskalandi og Englandi
samkvæmt upplýsingum frá Shell
í þessum löndum, kom í ljós að
gæði skipagasolíunnar okkar eru
talsvert meiri en olíunnar þar,“
segir Kristinn.
Sama verð um land allt
Hann segir einnig ásakanir hag-
fræðingsins um að olíufélögin hafí
samráð um að „birta ekki stað-
greiðsluverð fyrir olíu hér opinber-
lega“ sæta undrun. „Hagfræðing-
urinn talar hér þvert gegn betri
vitund,“ segir Kristinn.
„Samkvæmt fjórðu grein laga
um flutningsjöfnunarsjóð og inn-
kaupajöfnun olíu og bensíns skal
söluverð þessa eldsneytis vera hið
sama hjá hveijum neytenda í land-
inu, sem þýðir einfaldlega að við
megum bara auglýsa eitt verð og
hlítum því. Það er okkur ekki Ijúft
og við höfum m.a. margsinnis rætt
það við forsvarsmenn útgerðar að
aðstoða við að afnema þetta
ákvæði, þvi við teljum það hluta
af gömlum viðskiptaháttum að
mega ekki bjóða traustum og góð-
um viðskiptavinum betri kjör en
þeim skuldseigu," segir Kristinn.
Óskiljanlegar ásakanir
Kristinn segir ennfremur þá
ásökun hagfræðings LÍU um að
„olíufélögin vilja halda mönnum á
skuldaklafa með því að selja þeim
alltof dýra olíu“ óskiljanlega. „Ég
vil helst ekki trúa því að hagfræð-
ingurinn haldi þvi fram í fullri al-
vöru að það sé betra fyrir olíufélög-
in að útgerðin skuldi þeim. Heldur
hagfræðingurinn til dæmis að það
sé betra fyrir olíufélögin að tapa
allri útistandandi skuld útgerðar-
fyrirtækis þegar það verður gjald-
þrota, eins og hefur því miður færst
í vöxt á seinustu árum, í stað þess
að fá vöru sína staðgreidda? Mér
er fyrirmunað að skilja þennan
málflutning,“ segir Kristinn.
Ovissa um
EFTA-dóm-
stólinn
ÞÓR Vilhjálmsson, forseti
Hæstaréttar, hefur að eigin ósk
fengið leyfi frá störfum hæsta-
réttardómara til sjö mánaða,
þar sem hann er á förum til
Genf til að taka við starfi dóm-
ara við EFTA-dómstólinn. Hann
segir að nokkur óvissa sé um
það hve lengi EFTA-dómstólinn
muni verða við lýði. Þess vegna
hafi hann aðeins fengið leyfi frá
störfum í sjö mánuði.
EFTA-dómstóllinn tekur til
starfa nú um áramótin um leið og
samningurinn um Evrópska efna-,
hagssvæðið gengur í gildi. Dómarar
þar munu ýmist sitja í þijú eða sex
ár en það á eftir að varpa hlut-
kesti um hvaða dómarar fylla hvorn
flokk.
Það veldur þó óvissu að ekki er
vitað hvort EFTA-dómstóllinn end-
ist nema í skamman tíma. Fjögur
af fímm ríkjum sem eiga aðild að
dómstólnum hafa sótt um inngöngu
í Evrópubandalagið og er enn stefnt
að því að ljúka aðildarsamningum
fyrir 1. mars 1994. Aðild að Evr-
ópubandalaginu þýðir að ríki yfir-
gefur sjálfkrafa EFTA.
Þór Vilhjálmsson er 63 ára og
flestir hæstaréttardómarar hafa á
undanförnum árum fengið lausn frá
embætti 65 ára. Ef EFTA-dómstóll-
inn reynist stofnun til frambúðar
mun Þór því vart koma aftur til
starfa við Hæstarétt.
Ingólfur kominn á Arnarhól
STYTTAN af landsnámsmanninum Ingólfi Arnarsyni var sett á
stall sinn á Arnarhóli á Þorláksmessu. Stallurinn var steyptur upp
á nýtt og styttan sjálf hreinsuð og yfirfarin. Endanlegum breyting-
um og frágangi á hólnum á að vera lokið næsta vor.
Hvers vegna skattalækkun?
eftir Friðrik
Sophusson
Á síðustu dögum þings fyrir jól
samþykkti Alþingi mjög veigamiklar
breytingar á skattalögum og munu
skattar lækka verulega á næsta ári.
Þessar breytingar eru að mestu leyti
af tvennum toga. Annars vegar eiga
þær rætur að rekja til niðurfellingar
aðstöðugjalds og hins vegar til lækk-
unar virðisaukaskatts af matvælum.
Til þess að fá heildarmynd af skatt-
breytingum næsta árs þarf reyndar
að nefna þriðja atriðið, en það eru
breytingar sem voru samþykktar í
desember 1992 en koma fyrst til
framkvæmda árið 1994.
Niðurfelling aðstöðugjalds
Breytingin vegna niðurfellingar
aðstöðugjalds kom að mestu fram í
upphafi ársins 1993. Þegar á heild-
ina er litið munu sveitarfélög og ríki
standa eins fjárhagslega eftir breyt-
inguna og áður. Hins vegar verða
talsverðar breytingar innbyrðis hjá
sveitarfélögunum, allt eftir því hve
þungt tekjur af aðstöðugjaldi vógu
hjá einstökum sveitarfélögum. Enda
þótt útsvar einstaklinga hækki og
bæti sveitarfélögunum tekjutap
vegna afnáms aðstöðugjalds er ekki
hér um hreina tilfærslu skattbyrði
frá fyrirtækjum yfir á einstaklinga
að ræða. Niðurfelling aðstöðugjalds
var nefnilega ekki einungis lyfti-
stöng fyrir atvinnulífið heldur birtist
hún einnig í lægra vöruverði til neyt-
enda. Það er samdóma álit aðila
vinnumarkaðarins og stjórnvalda að
„Heildarniðurstaðan
verður því sú að skattar
ársins 1994 lækka um
1,1 milljarð króna vegna
aðgerða ríkisstjórnar-
innar. Skattbreyting-
arnar einar sér auka
kaupmátt ráðstöfunar-
tekna heimilanna um
l/i°/o að jafnaði á árinu
1994.“
vöruverð hafi lækkað um allt að l‘/2%
vegna þessarar breytingar.
Niðurfelling aðstöðugjalds lækk-
aði vöruverð og jók þannig kaup-
mátt almennings. Hin breytingin,
hækkun útsvars, hefur gagnstæð
áhrif, en þó heldur minni. Það er því
rangt að halda því fram að afnám
aðstöðugjalds hafi einungis verið á
kostnað launafólks. Jafnvel þótt
tekjuskattur (sem breytist í útsvar
frá næstu áramótum) hafi verið
hækkaður eru samanlögð áhrif þau
að kaupmáttur hefur aukist í sumum
tilvikum, t.d. kaupmáttur hinna
tekjulægstu sem hvorki greiða tekju-
skatt né útsvar.
Lækkun virðisaukaskatts af
matvælum o.fl.
j
Eins og fram kemur í eftirfarandi
töflu lækka skattar í kjölfar nýsam-
þykktra skattalaga um tæplega 1,8
milljarða króna sé miðað við heilt
ár. Meginskýringin er lækkun virðis-
aukaskatts af matvælum. Með lækk-
un virðisaukaskatts af matvælum og
þeim breytingum á vörgjöldum sem
henni tengjast lækka skattar ríkisins
um 3.265 m.kr. miðað við heilt ár.
Þrátt fyrir hækkun tekjuskatts ein-
staklinga, tryggingargjalds á fyrir-
tæki og bifreiðagjalda leiða nýsam-
þykkt skattalög þannig til tæplega
1,8 milljarða króna skattalækkunar
á ári. (Sjá töflu.)
Á móti þessari skattalækkun veg-
ur lækkun vaxtabóta og álagning
virðisaukaskatts á gistingu, samtals
um tæplega 0,7 milljarða króna, en
hvort tveggja var samþykkt í desem-
ber 1992. Heildarniðurstaðan verður
því sú að skattar ársins 1994 lækka
um 1,1 milljarð króna vegna aðgerða
ríkisstjórnarinnar. Skattbreyting-
Friðrik Sophusson
arnar einar sér auka kaupmátt ráð-
stöfunartekna heimilanna um '/2%
að jafnaði á árinu 1994.
Eru rök fyrir þessari
skattalækkun?
Það er ekki oft sem skattar eru
lækkaðir eins og nú hefur gerst.
Spyija má hvaða tilgangi það þjónar
að lækka skatta einmitt nú þegar
ríkissjóður er rekinn með halla. Ég
vil riefna þrjú atriði til sögunnar.
/ fyrsta lagi tryggir þessi skatta-
lækkun kjarasamninga til tæplega
tveggja ára, án launahækkana nema
til hinna lægst launuðu. Friður á
vinnumarkaði er forsenda stöð-
Skattbreytingar á fjárlögum fyrir árið 1994
í milljónura króna.................................................m.v. heilt ár
Lækkun virðisaukaskatts af matvælum......................................-3.100
Lækkun vörugjalds..........................................................-165
0,35% hækkun tryggingagjalds á atvinnurekendur..............................560
0,35% hækkun átekjuskatti einstaklinga......................................685
Hækkun á bifreiðagjaldi ....................................................450
Fallið frá skattlagningu fólksflutninga o.fl...............................-195
Heildaráhrif á afkomu ríkissjóðs.........................................-1.765
ugleika í efnahagslífinu, en það er
mikilvægt, ekki síst við þær erfíðu
aðstæður sem atvinnullífið býr nú
við. I öðru lagi leiða þessar breyting-
ar til þess að verðbólga verður afar
lítil á næsta ári. Stöðugt verðlag
styrkir þann árangur sem náðst hef-
ur í efnahagsmálum á undanförnum
misserum. / þriðja iagi er þessi
skattalækkun í samræmi við yfir-
lýsta stefnu ríkisstjórnarinnar um
að draga úr halla ríkissjóðs með
aðhaldi og sparnaði í rekstri, en ekki
með skattahækkunum. Öll þessi at-
riði vega þungt í mínum huga þegar
þessi niðurstaða er skoðuð.
Réttlát skipting skattbyrðinnar
íslenskt efnahagslíf hefur gengið
í gegnum mikla erfiðleika síðustu
misseri. Af þeim sökum hefur ríkis-
stjórnin þurft að grípa til margvís-
legra aðgerða til þess að bregðast
við vanda atvinnulífsins og hamla
gegn auknu atvinnuleysi. Skattar á
fyrirtækjum hafa verið lækkaðir.
Utgjöld ríkisins til vegaframkvæmda
og annarra atvinnuskapandi verk-
efna hafa verið aukin. Þetta hefur
auðvitað takmarkað svigrúm ríkis-
stjórnarinnar til að draga úr halla
ríkissjóðs.
Við erfiðar aðstæður hefur ríkis-
stjórnin staðið gegn skattahækkun-
um. Reynt hefur verið að styrkja
atvinnulífið og koma í veg fyrir auk-
ið atvinnuleysi með því að lækka
skatta á fyrirtækjum. Skattbyrði ein-
staklinga hefur þyngst, en þess hef-
ur verið gætt að hún lenti á þeim
sem betur eru settir. í þeim skatt-
breytingum sem ríkisstjórnin hefur
staðið fyrir hefur hún þannig kapp-
kostað að hlífa þeim tekjulægstu,
dreifa skattbyrðinni réttlátlega og
treysta grundvöll atvinnulífsins.
Höfundur er fjármálaráðherra.