Morgunblaðið - 09.01.1994, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ. SUNNUDAGUR 9. JANÚAR 1994
11
anum mannað þyrlubjörgunarsveit-
ina, þá er því ósvarað hvernig
rekstrarformið verður. Enn taka við
getgátur, en þeir möguleikar, sem
viðmælendur Morgunblaðsins
nefndu, voru m.a. að Landhelgis-
gæslan (LHG) tæki við rekstrinum,
en flestir nefndu að eðlilegast væri
að komið yrði á fót sérstakri stofnun
eins og Ratsjárstofnun, sem rekur
fjórar ratsjárstöðvar með sérstökum
samningi við Bandaríkjamenn.
Ef litið er á þann kost að LHG
taki við rekstrinum líta menn til
þess að innan þeirrar stofnunar hef-
ur löngum verið andstaða við hug-
myndir um samstarf við Bandaríkin
varðandi rekstur þyrla og flugdeild
LHG telur sig alls ekki geta notað
Sikorsky-þyrlur vamarliðsins til
björgunarstarfa. Frá LHG hefur lítið
heyrst eftir að fréttir af bókun ráð-
herranna birtust og þar vildu menn
lítt tjá sig við Morgunblaðið. Afstaða
LHG, eða að minnsta kosti flug-
manna þar, hefur þó lengi legið ljós
fyrir. Páll Haljdórsson yfirflugstjóri
og Benóný Ásgrímsson flugstjóri
sögðu til dæmis í samtali við Morg-
unblaðið í desember 1991, þegar enn
var verið að ræða hugmynd nefndar
Bjöms Bjarnasonar um aukið sam-
starf eða yfírtöku á björgunarsveit
vamarliðsins, að fullkomin björgun-
arþyrla í höndum íslendinga væri
miklu betri kostur fyrir þá sem lenda
í nauð en aukið samstarf við vamar-
liðið. Páll taldi mjög fjarlægt að ís-
lendingar gætu tekið að sér rekstur
sveitarinnar og nefndi meðal annars
að langan tíma tæki að þjálfa þá
þyrluflugmenn sem til þyrfti.
Mótmæli þeirra Páls og Benónýs
lutu þó helst að því, að Sikorsky-
þyrlur hersins væm ekki fullnægj-
andi við björgunarstörf hér, en þeg-
ar viðtalið birtist var varnarliðið að
fá nýjar þyrlur. Flugmennirnir tveir
sögðu að nýju þyrlurnar tækju til
dæmis aðeins 8-10 menn fyrir utan
áhöfn, en áður hafði verið um það
rætt að þyrla hér yrði að geta borið
skipsáhöfn, sem algengt er að telji
15-20 manns á togurunum. Aðal-
aðfinnsluefni flugmannanna var þó
tækjabúnaður Sikorsky-þyrlunnar.
„í henni er ekki sjálfvirkur aðflugs-
búnaður til björgunarstarfa og
stendur ekki til að útbúa hana þann-
ig,“ sagði Benóný í viðtalinu. „Þessi
búnaður gerir þyrlum kleift að
„hanga“ yfir skipi í myrkri án þess
að flugmaðurinn þurfi að hafa viðm-
iðun. Hún er ekki með neyðarflot
og fengjum við slíka þyrlu ekki
skráða hér á landi nema með því
skilyrði að hún flygi ekki yfir sjó.“
Flugmennirnir bættu við að Sik-
orsky-vélarnar væm með takmark-
aðan afísingarbúnað sem engin
flugmálastjóm hefði viðurkennt.
Aðrir benda á að Bandaríkjaher
hafi aldrei sætt sig við ófullkominn
búnað, enda séu þyrlurnar löngu
búnar að sanna sig sem björgunar-
tæki. Þeim hafi verið flogið 6-700
sjómílur í mjög siæmu veðri að
næturlagi og tekið eldsneyti á flugi
2-3 sinnum í sömu ferðinni, sem sé
mjög vandasamt og erfítt. Þá sé
augljóst öryggi að fjórum þyrlum í
stað einnar þýrlu Landhelgisgæsl-
unnar. Þrátt fyrir að Sikorsky-þyrl-
urnar taki helmingi færri farþega
en Super Puma-þyrlan sem LHG
hefur augastað á, þá bæti íjöldi
þeirra það upp. Bilun í einu þyrlu
LHG þýddi að björgunarstarf stofn-
unarinnar væri lamað. Það hefur
áður komið upp hér að þyrla LHG
var ónothæf af einhveijum ástæðum
og hefur þá verið leitað til varnar-
liðsins.
Ratsjárstofnun fyrirmyndin
Þó sá möguleiki sé ræddur að
LHG taki við rekstri þyrlubjörgun-
arsveitarinnar nefndu flestir við-
mælenda Morgunblaðsins að far-
sælla myndi reynast að setja á fót
sérstaka stofnun um reksturinn, líkt
og Ratsjárstofnun, sem komið var
á fót árið 1987 og sér um rekstur
fjögurra ratsjárstöðva. Fyrstu tvær
stöðvarnar, sem stofnunin tók við,
voru stöðvarnar á Stokksnesi og
Miðnesheiði, en þær höfðu verið
mannaðar bandarískum hermönn-
um. Þá byggði stofnunin tvær nýjar
stöðvar, á Bolafjalli og Gunnólfsvík-
uríjalli, og starfa nú 62 Islendingar
við ratsjárstöðvarnar fjórar, en þeir
Sameiginleg bók-
un ráðherranna er
sá grunnur sem
embættismenn-
ina skorti á sínum
tíma til að koma
málinu í höfn
Sveitin yrði að
sinna upphaflegu
hlutverki áfram
og yrði það for-
senda þess að ís-
lendingar fengju
búnað og þjálfun
frá Bandaríkja-
mönnum.
Það þýðir ekki að
fresta þyrlukaup-
um og skjóta sér
á bak við þessa
bókun.
Ingi Björn Albertsson
hlutu þjálfun á vegum og á kostnað
bandaríska hersins. Stofnunin er
ríkisstofnun sem heyrir undir utan-
ríkisráðuneytið.
Jón Böðvarsson, framkvæmda-
stjóri Ratsjárstofnunar, sagði að
starfsemi stofnunarinnar byggðist á
samkomulagi ríkisstjórna íslands og
Bandaríkjanna um að stofnunin sæi
um rekstur og viðhald á ratsjár-
kerfi vamarliðsins. „Ratsjárstofnun
semur svo árlega um þennan rekst-
ur við sjóherinn, fýrir hönd flughers-
ins,“ sagði Jón. „Við setjumst niður
í janúar og segjum Bandaríkja-
mönnum hversu háa upphæð við
þurfum fyrir næsta tímabil, sem er
frá 1. október til 30. september ári
síðar. Við ræðum um nauðsynlegar
fjárfestingar, breytingar og fleira
og komumst að samkomulagi um
umfang þessa. Þeir vega og me'ta
fjárþörfina og í júní er gengið frá
samningum. Núna hljóðar samning-
urinn fyrir tímabilið 1. október 1993
til 30. september 1994 upp á rúmar
566 milljónir króna, sem er svipuð
upphæð og undanfarin ár.“
Jón segir að þettá fyrirkomulag
á samningum hafí reynst vel og
réttmætar óskir verið teknar til
greina. „Stundum ganga hlutirnir
ekki upp á skömmum tíma, enda
við stórt og stundum svifaseint kerfi
að eiga, en samstarfíð við Banda-
ríkjamenn hefur verið hnökralaust.
Þó samið sé árlega og miðað við
fjárlagaár Bandaríkjamanna, þá er
ekki þar með sagt að reksturinn sé
aðeins tryggður í eitt ár í senn, því
samkomulag ríkisstjórnanna er auð-
vitað grundvöllur starfsins.“
Jón sagði að hann vissi ekki fyrir
víst hvort þetta fyrirkomulag væri
ódýrara fyrir bandaríska herinn en
ef hann ræki stöðvarnar sjálfur, en
kvaðst hins vegar sannfærður um
að svo væri. Bandaríkjamenn hefðu
lýst yfir ánægju sinni með samstarf-
ið og sér væri til efs að þeir hefðu
ljáð máls á því að íslendingar kæmu
að rekstri björgunarsveitarinnar ef
reynslan af samskiptum við Ratsjár-
stofnun hefði verið slæm.
Langtíland
Ingi Björn Albertsson, þingmað-
ur, hefur verið iðinn við að benda á
nauðsyn þess að Landhelgisgæslan
fái nýja þyrlu til umráða. Hann
sagði að ein setning í bókun vara-
varnarmálaráðherra Bandaríkjanna
og utanríkisráðherra íslands drægi
ekki úr þeirri nauðsyn. „Bókunin
fjallar eingöngu um að viðræður
hefjist innan tveggja ára, en þessi
eina setning hefur gefíð mönnum
tilefni til að gera úlfalda úr mý-
flugu. Þó svo að viðræðurnar leiddu
til samninga um að íslendingar
tækju að sér að reka sveitina þá
gerist það ekki á einum degi. Það
þýðir ekki að fresta þyrlukaupum
og skjóta sér á bak við þessa bók-
un, enda trúi ég fyrri ummælum
forsætisráðherra og dómsmálaráð-
herra um að þeir ætli sér að standa
við samþykktir Alþingis um þyrlu-
kaup.“
Ingi Bjöm sagði að vissulega
væri margt gott að segja um þyrlu-
björgunarsveitina á Keflavíkurflug-
velli, en þyrlur sveitarinnar væru
hins vegar ekki svo útbúnar að þær
gætu komið í stað fullkominnar
björgunarþyrlu. „Frumskilyrði þess
að björgunarþyrla standist þær
kröfur sem gera verður hér á landi
er að hún sé búin fullkomnum afís-
ingarbúnaði," sagði hann. „Sik-
orsky-þyrlur hersins eru með svo
takmarkaðan afísingarbúnað að
hann dugir ekki nema við sérstök
skilyrði og slíkt er ekki hægt að
sætta sig við.“
Ljóst er að töluverður tími líður
þar til hugmyndir um yfírtöku ís-
lendinga á þyrlubjörgunarsveitinni
verða að veruleika, ef nokkum tím-
ann. Viðræður um að íslendingar
„axli aukna ábyrgð á sviði þyrlu-
björgunarstarfa" heflast innan
tveggja ára. Náist samkomulag líður
þó enn langur tími, því þá bíður þjálf-
un allra starfsmanna. Á þessum
undirbúningstíma er ekki hægt að
láta þyrlukaup Iönd og leið og hlýtur
að teljast skynsamlegt að leigja þyrlu
eða kaupa notaða til afnota fyrir
Landhelgisgæsluna þessi ár. Þyrlu-
mál væri svo hægt að endurskoða
eftir því hvernig viðræðum miðaði.
Fatastíll og saumanámskeið
" Upplýsingar hjá
Önnu Gunnarsdóttur
ísíma 682270
og Nönnu Lovísu
ísíma 30021.
. V.
Utsala
Útsala
Glugginn, Laugavegi 40
Stundið
líkamsrækt
í eiéin kveríi!
Að eiga kost á því að stunda leikfimi eða
líkamsrækt í eigin hverfi er eitthvað sem ekki
öllum býðst. Bæði getur það sparað tíma og gert
konum kleift að stunda líkamseækt á öðrum
tímum en annars henta.
Ef þú býrð í Breiðholti þá skaltu nýta þér
þjónustu JSB í Hraunbergi.
^Aðhaldsflokkar.
Fyrir þær sem þurfa, vilja og
ætla í megrun núna...
Vigtun-mæling-mataræði. Fundir með Báru.
■ Grænt kort.
Grænt kort gildir i alla flokka alla daga
vikunnar þar til flokkarnir eru fullsetnir.
Þessi kort eru miðuð við þarfir þeirra sem
vilja hafa sveigjanleika
á mætingu og ástundun.