Morgunblaðið - 22.01.1994, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 1994
17
Framleiðsluráði umsögn um þann
innflutning landbúnaðarvara sem
takmarkaður er af öðrum lagaákvæð-
um, eins og fram kemur í skýrum
orðum greinargerðar, en þar er að
fínna helstu heimild um vilja löggjaf-
ans við setningu laganna.
Stefndu hafa ekki bent á annað
ákvæði í lögum um framleiðslu, verð-
lagningu og sölu á búvörum, eða í
öðrum lögum, sem banni innflutning
soðinnar skinku og hamborgarhryggs
án leyfis. Þurfti því ekki innflutnings-
leyfi fyrir þessum vörum eftir að lög
nr. 63/1979 og auglýsing nr.
313/1990 höfðu verið felld úr gildi.
Ber því að taka kröfur áfrýjanda
samkvæmt 1. og 2. tölulið til greina
þegar af framangreindum ástæðum.
Þarf þá ekki að taka afstöðu til vara-
málsástæðu áfrýjanda um valdsvið
og skipan Framleiðsluráðs landbún-
aðarins.
Er þá næst að líta til kröfu áfrýj-
anda um skaðabætur sér til handa.
Gögn málsins bera það með sér að
áfrýjanda var fullkunnugt um að rétt-
arágreiningur var uppi á sviði inn-
flutnings landbúnaðarafurða. Verður
ekki annað séð en hann hafi með
innflutningnum verið að láta reyna á
þennan ágreining. Hann gat því fírrt
sig tjóni með því að beina fyrirspurn
til yfírvalda varðandi innflutninginn
áður en í hann var ráðist, svo sem
hann hafði áður gert í svipuðu til-
viki. Væri hann ekki sáttur við svar-
ið gat hann lagt ágreining um það
fyrir dóm, sbr. 2. mgr. 25. gr. laga
nr. 91/1991. Verður krafa áfrýjanda
um greiðslu skaðabóta ekki tekin til
greina af þessum ástæðum. Hefur
sú niðurstaða stoð í þeirri almennu
reglu skaðabótaréttarins að mönnum
beri að haga málum sínum svo að
komist verði hjá tjóni.
Eftir þessum úrslitum er rétt að
hver aðili beri sinn kostnað af máli
þessu í héraði og fyrir Hæstarétti.
Það athugast að framlagning
áfrýjanda á ljósritum úr dagblöðum
var óþörf, enda ekki á þeim gögnum
byggt í málinu. Hins vegar verður
framlagning lögfræðilegra álits-
gerða, sem gerðar voru af öðru til-
efni, látin óátalin eins og hér hagar
til.
Dómsorð: Ógiltur er úrskurður
stefnda ijármálaráðherra frá 10.
september 1993 um synjun á tollaf-
greiðslu 1.008 kg af soðinni svína-
skinku með vörusendingarnúmeri
SHEG31083DKAARS002C og ógilt
jafnframt synjun tollstjórans í
Reykjavík frá 6. sama mánaðar um
tollafgreiðslu á soðnum svínaham-
borgarhrygg með vörusendingar-
númeri SHEG31083DKAARS001.
Ógild er synjun stefnda landbúnað-
arráðherra frá 15. september 1993
um tollafgreiðslu á ofangreindum
1.008 kg af soðinni svínaskinku með
vörusendingarnúmeri SHEG31083-
DKAARS002C.
Stefndi fjármálaráðherra f.h. ríkis-
sjóðs skal sýkn af kröfu áfrýjanda,
Hagkaupa hf., um greiðslu skaða-
bóta.
Staðfest er ákvæði héraðsdóms um
málskostnað.
Hver aðili skal bera kostnað sinn
af máli þessu fyrir Hæstarétti.
Sératkvæði hæstaréttardómar-
anna Gunnars M. Guðmundssonar,
Haralds Henryssonar og Péturs Kr.
Hafstein í hæstaréttarmálinu nr.
442/1993: Hagkaup hf. gegn land-
búnaðarráðherra og fjármálaráð-
herra f.h. ríkissjóðs:
Þegar áfrýjandi sótti um heimild
til innflutnings á'soðinni svinaskinku
og soðnum hamborgarhrygg 31. ág-
úst og 2. september 1993 voru í gildi
lög nr. 88/1992 um innflutning. Sam-
kvæmt 1. gr. þeirra skyldi innflutn-
ingur á vöru og þjónustu til landsins
vera óheftur, nema annað væri sér-
staklega tekið fram í lögum eða milli-
ríkjasamningum sem Island er aðili
að. Með lögum um gjaldeyrismál nr.
87/1992, sem sett voru samtímis
fyrmefndum lögum, voru numin úr
gildi lögnr. 63/1979 um skipangjald-
eyris- og viðskiptamála. Með reglu-
gerð nr. 415/1992 um innflutning
og innflutningsleyfi féll úr gildi aug-
lýsing nr. 313/1990 um innflutnings-
og gjaldeyrisleyfi, sem gefin hafði
verið út með stoð í lögum nr.
63/1979, sbr. IV. kafla reglugerðar
nr. 312/1990 um skipan gjaldeyris-
og yiðskiptamála. í þessari auglýs-
ingu og fyrri reglugerðum um sama
efni, sem fyrir gildistöku laga nr.
63/1979 höfðu verið settar á grund-
velli laga nr. 30/1960 um skipan inn-
flutnings- og gjaldeyrismála o.fl.,
voru ákvæði þess efnis að innflutn-
ingur annarra vara en þar voru
greindar væri óheftur eða fijáls.
A þessum tíma voru og í gildi lög
nr. 46/1985 um framleiðslu, verð-
lagningu og sölu á búvörum með síð-
ari breytingum, sbr. lög nr. 5/1992
og Iög nr. 112/1992. Samkvæmt 55.
gr. laganna, upphaflega 41. gr., sbr.
nú 52. gr. laga nr. 99/1993 um sama
efni, skyldi leita álits og tillagna
Framleiðsluráðs landbúnaðarins, áð-
ur en ákvarðanir væru teknar um
inn- og útflutning landbúnaðarvara.
Jafnframt var sagt að innflutningur
landbúnaðarvara skyldi því aðeins
leyfðar að Framleiðsluráð landbúnað-
arins staðfesti að innlend framleiðsla
fullnægði ekki neysluþörfinni. Með
innflutningslögunum frá 1992 var
ekki hróflað við ákvæðum þessara
laga. Af hálfu áfrýjanda er því hald-
ið fram að skýring þessarar laga-
greinar hljóti að ráðast af greinar-
gerð með henni í frumvarpi að lögun-
um, þannig að merking hennar sé í
reynd önnur og mun þrengri en orð
hennar segi til um. A þetta verður
ekki fallist. Samkvæmt lögskýringar-
reglum víkur greinargerðin að því
leyti sem hún samrýmist ekki skýru
og afdráttarlausu orðalagi lagagrein-
arinnar og ótvíræðum vilja löggjaf-
ans.
Af greinargerð með frumvarpi til
laga um innflutning nr. 88/1992 og
meðferð þess á Alþingi verður örugg-
lega ráðið að vilji löggjafans hefur
ekki staðið til þess, að innflutningur
landbúnaðarvara yrði svo að segja
óheftur nema af heilbrigðisástæðum.
Um það ber ekki síst glöggt. vitni
framsöguræða viðskiptaráðherra á
Alþingi 10. september 1992, sbr. og
yfirlýsingu efnahags- og viðskipta-
nefndar Alþingis 13. september 1993,
þar sem fram kemur sá skilningur
að með lögum nr. 88/1992 hafi „eng-
ar efnislegar breytingar orðið á heim-
ildum til innflutnings á búvörum".
Samkvæmt þessu eru engin efnis-
rök fyrir því að svo verði litið á, að
gildi áðumefnds ákvæðis búvörulaga
frá 1985 um atbeina framleiðsluráð
landbúnaðaríns og neysluþörf innan-
lands hafi á þeim tíma, er hér skipt-
ir máli, einskorðast við ákvæði laga
um skorður við innflutningi af heil-
brigðisástæðum. Innflutningur land-
búnaðarvara sætti .því í september
1993 þeim reglum sem fram koma í
lögunum, enda varð ekki annað ráðið
af öðrum lögum eða milliríkjasamn-
ingum, sbr. 1. gr. laga nr. 88/1992.
Ákvæði samnings um hið evrópska
efnahagssvæði um fijáls viðskipti
með vöru og þjónustu, sem ekki hafði
öðlast gildi á þessum tíma, getur
ekki skipt máli við þessa lagatúlkun.
Eigi verður talið að Framleiðslu-
ráði landbúnaðarins hafi verið fengið
ákvörðunarvald með fyrrgreindri 41.
gr. búvörulaga. Því er einungis ætlað
að staðfesta á grundvelli tiltækra
upplýsinga, hvort neysluþörf verði
fullnægt með innlendri framleiðslu
eða ekki. Ákvörðun um þá skipan
hefur löggjafinn tekið. Þeir sem telja
ályktanir ráðsins í þessu efni fara í
bága við hagsmuni sína geta brugð-
ist við þeim með úrræðum sem al-
menningi eru tryggð gagnvart stjóm-
völdum samkvæmt reglum stjóm-
sýsluréttar. Verður því ekki fallist á
að í þessu lagaákvæði felist óheimilt
framsal valds til Framleiðsluráðs
landbúnaðarins.
Samkvæmt framansögðu ber að
staðfesta niðurstöðu hins áfrýjaða
dóms. Rétt þykir að hvor aðila beri
sinn kostnað málsins fyrir Hæsta-
rétti.
í málinu voru lagðar fram af hálfu
áfrýjanda lögfræðilegar álitsgerðir
og blaðaúrklippur með fréttum og
greinum, þar sem fjallað er um þau
álitaefni sem um er deilt. Framlagn-
ing slíkra gagna í dómsmáli er and-
stæð grundvallarreglum réttarfars
um málatilbúnað og ber að átelja
hana.“
ÞÁ ER ÞAÐ PRÓFKJÖRIÐ
eftír Sigurjón
Fjeldsted
Ég er einn þeirra sem gef kost á
mér í prófkjör Sjálfstæðisflokksins í
lok janúar nk. Eins og eðlilegt er í
slíku kjöri reyna allir að ota sínum
tota og hampa sínu ágæti þó að á
mismunandi vegu sé. Stuðningsmenn
opna kosningaskrifstofur vítt og
breitt um borgina með seríu af síma-
númerum og kaffi á könnunni, fer-
sentimetramir í auglýsingum dag-
blaðanna breytast í ferdesimetra eða
jafnvel í fermetra þegar upp er stað-
ið og ef að líkum lætur munu bréfber-
ar borgarinnar finna rækilega fyrir
bæklingum frambjóðenda sem
streyma inn um bréfalúguna. Vafa-
laust er þetta allt gott og blessað
en það kostar sitt þegar upp er stað-
ið og mun ég ekki taka þátt í þessum
leik, þar sem ég hef einfaldlega ekki
bolmagn til þess og verður hve'r og
einn sjálfstæðismaður að túlka það
fyrir sig. Morgunblaðið vissi af langri
reynslu að nú færu greinar frambjóð-
enda að streyma inn á blað og til-
kynnti i snatri að sjálfsagt væri að
birta greinar um frambjóðendur og
pólitísk áhugamál þeirra ef þær færu
ekki fram úr einu A4 blaði. Mér
finnst þetta ekki ósanngjörn ákvörð-
un hjá blaðinu því ekki má kaffæra
kjósendur í áróðri.
Ég hef haft afskipti af borgarmál-
Sigurjón Fjeldsted.
„Reykjavík hefur haft
forystu í þróunarmál-
um skóla.“
uin meira eða minna frá 1978 og
var borgarfulltrúi og varaborgarfull-
trúi til ársins 1990.
Fyrst og fremst hafa afskipti mín
verið af skóla- og uppeldismálum
enda hef ég verið kennari, yfirkenn-
ari og skólastjóri í Reykjavík í yfír
25 ár.
Nú eru líkur til þess að skólamál
færist alfarið yfir til sveitarfélaganna
áður en langt um líður og tel ég það
rétta stefnu. Stendur það ekki hveiju
sveitarfélagi næst að kappkosta að
styðja við æskuna á allan veg og
verða ekki áhrif aðstandenda meiri
á famvindu mála þegar þau eru alfar-
ið heima í héraði?
Reykjavík hefur haft forystu í þró-
unarmálum skóla undir forystu sjálf-
stæðismanna í borgarstjórn. Það var
í Reykjavík sem kennsla hófst al-
mennt hjá 6 ára börnum og leiddi
síðar til skólaskyldu og það er í
Reykjavík sem allir grunnskólar
borgarinnar bjóða upp á „heilsdags-
skólann" og um 2.000 börn og ung-
menni tengjast því starfi. Næsta
markmið er að mínum dómi að koma
á móts við óskir foreldra, kennara
og bamanna sjálfra og hafa skólana
einsetna. Það er kostnaðarsöm fram-
kvæmd sem verður að gefa nokkum
tíma og hljómar e.t.v. ekki vel í eyr-
um marga í dag í slæmu árferði í
þjóðarbúskapnum en það kemur dag-
ur eftir þennan dag.
Æskan er framtíðin og ef hún er
meðhöndluð rétt er framtíðin okkar
allra.
Höfundur er skólastjóri í
Rcykjavík ogfyrrum
borgnrfulltrúi og tekur þátt í
prófkjöri Sjálfstæðisflokksins.
Johan Jörgen Holst
utanríkisráðherra
Noregs — Minning
Johan Jörgen Holst, utanríkisráð-
herra Noregs, lést að morgni dags
13. jan. eftir erfiða sjúkdómslegu.
Hann veiktist alvarlega á sl. hausti
en var að mati lækna á batavegi.
Samstarfsmenn hans höfðu vænst
þess að hann tæki brátt til starfa á
ný af fullum krafti. Andlátsfregn
hans kom því eins og reiðarslag yfir
vini hans og samstarfsmenn.
Johan Jörgen féll frá í blóma lífs,
aðeins 57 ára gamall, og á hátindi
ferils síns. Á sl. ári vakti hann heims-
athygli fyrir vel undirbúið frum-
kvæði að/SÖgulegum friðarsamning-
um milli ísraela og Palestínumanna.
Undirbúningur þess máls hafði stað-
ið lengi, þótt allt færi það fram í
kyrrþey. Þetta veigamikla verkefni
jók mjög vinnuálag utanríkisráð-
herrans og var hann þó þekktur að
því fyrir að vera ósérhlífinn vinnu-
þjarkur. Margir ætla að með þessu
mikla álagi hafi hann ofboðið heilsu
sinni.
Johan Jörgen Holst var gagn-
menntaður á sviði alþjóðastjómmála
og varnarmála, enda viðurkenndur
fræðimaður á alþjóðlega vísu.
Menntun sína sótti hann til háskól-
ans í Osló _og Columbia háskóla í
New York. í upphafi starfsferils síns
vann hann að rannsóknarstörfum
við Harward, Hudson- stofnunina í
Bandaríkjunum, rannsóknarstofnun
vamarmála í Noregi og sem for-
stöðumaður rannsóknarstofnunar
alþjóðamála í Osló. Hann var tíður
fyrirlesari og gestaprófessor við
ýmsa háskóla og rannsóknastofnan-
ir, einkum í Bandaríkjunum og
Kanada.
Frá upphafi stjómmálaferils síns
var Johan Jörgen Holst náinn sam-
starfsmaður Gro Harlem Brundt-
land, leiðtoga norska verkamanna-
flokksins og forsætisráðherra Nor-
egs. Hann varð fyrst aðstoðarráð-
herra 1976-79 en því næst varnar-
málaráðherra 1986-89 og 1989-93.
Þegar Thorvald Stoltenberg lét af
störfum sem utanríkisráðherra Nor-
egs til að taka að sér sáttasemjara-
störf vegna borgarastyijaldarinnar
á Balkanskaga, þótti Johan Jörgen
sjálfsagður eftirmaður hans.
Johan Jörgen var fyrir skömmu
tilnefndur til friðarverðlauna Nóbels
fyrir árið 1994 vegna friðarfrum-
kvæðis síns í Mið-Austurlöndum.
Johan Jörgen Holst var tvíkvænt-
ur. Seinni kona hans Marianne Hei-
berg var jafnframt náinn samstarfs-
maður hans við undirbúning friðar-
samninganna í Mið-Austurlöndum.
Jóhann Jörgen lætur eftir sig tvo
syni og þijár dætur.
Johan Jörgen Holst féll frá á há-
tindi ferils síns. Það skarð, sem hann
skilur eftir, verður vandfyllt.
Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra.
SSH hélt fund um jöfnun atkvæðisréttar
Tíu sveitarstjómar-
menn mættu til fundar
SAMTÖK sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu héldu fund síðastlið-
inn miðvikudag þar sem afgreiða átti ályktanir um jöfnun atkvæð-
isréttar. Sveitarsijórnamenn á höfuðborgarsvæðinu eru 88 en
aðeins mættu tíu tíl fundarins og því ekki unnt að afgreiða álykt-
anirnar.
Á fundinum var rætt um ann-
marka núverandi kosningafyrir-
komulags og hugsanlegar leiðir til
jöfnunar atkvæðisréttar. Fram komu
hugmyndir um að gera landið að
einu kjördæmi, koma á einmennings-
kjördæmum, eða koma á tvíþættu
kosningafyrirkomulagi þar sem
helmingur þingmanna yrði kosinn í
allsheijarkjördæmi og hinn hlutinn
í einmenningskjördæmum.
Framsögumenn voru Þorkell
Helgason prófessor, sem gerði grein
fyrir núverandi kjördæmaskipan,
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson borgar-
fulltrúi, sem mælti fyrir einmenn-
ingskjördæmi, og Jóhannes Geir
Sigurgeirsson, sem mælti fyrir land-
inu sem einu kjördæmi. Einnig voru
gallborðsumræður þar sem Anna
Ólafsdóttir Björnsson, Kvennalista,
Björn Bjarnason, Sjálfstæðisflokki,
Finnur Ingólfsson, Framsóknar-
flokki, Gísli S. Einarsson, Alþýðu-
flokki og Ólafur Ragnar Grímsson,
Alþýðubandalagi, gerðu grein fyrir
afstöðu flokkanna og sinni eigin.
Málið tekið upp í október
Kom meðal annars fram að megin
forsenda umræðna milli flokkanna
um breytta kjördæmaskipan væri sú
að fullt jafnræði héldist milli flokka
og stjórnmálaskoðana eftir breyt-
ingu. Eins og fyrr sagði reyndist
ekki unnt að greiða atkvæði um til-
lögurnar vegna fjarveru 78 sveitar-
stjórnamanna og sagði Sveinn Andri
Sveinsson, formaður SSH, að málið
yrði tekið upp á fundi samtakanna
í október.
- Frumkvæði - Framkvæmdavilii - Árangur -
Svein Andra
i 5. sœti
Kosningaskrifstofa
Sveins Andra Sveinssonar,
borgarfulltrúa, Suóurgötu 7, er opin
ómilli kl.9.00 og 24.00.
Sjálfstæðismenn velkomnir.
Stuóningsmenn.