Morgunblaðið - 10.04.1994, Qupperneq 2

2 FRETTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. APRÍL 1994
EFNI
Bíll á mínútu
uiuiguuuiauiu/ i ii
FYRSTA uppboðið hjá uppboðsmarkaðinum Krónu hf., sem er til
húsa í fyrrum húsakynnum Hraðfrystistöðvarinnar Granda við
Mýrargötu, hófst um klukkan 13.30 í gærdag. Uppboð Krónu
ganga þannig fyrir sig að fyrsta bflnum sem boðinn er upp er
ekið inn í uppboðssalinn, hann stöðvaður fyrir framan uppboðshald-
ara og ekið áfram þegar hann hefur verið sleginn hæstbjóðanda,
og síðan bfll af bfl. Tíu ökumenn hafa þann starfa að færa upp-
boðsmuni úr stað, og er stefnt að því að selja eina bifreið á mín-
útu. Um 110 bflar voru á uppboðsskrá í gær og var sá elsti nýupp-
gerður jepþi frá 1960 en yngsti bílinn árs gamall. Þessi viðskipta-
máti er nýjung í bflaviðskiptum hérlendis. A myndinni sést Hiimar
Kristjánsson, eigandi Krónu, yfirfara ásamt Hilmari syni sínum
Benz-bifreiðir sem boðnar voru upp í gær.
AÐSTÆÐUR til aðskilnaðar ríkis og kirkju eru allt aðrar hér á landi en
í Svíþjóð eftir því sem hr. Ólafur Skúlason, biskup íslands, segir. Hann
segir að ástæðurnar séu fyrst og fremst tvær. Annars vegar gildi aðr-
ar reglur um íslensku þjóðkirkjuna en þá sænsku. Hins vegar séu íslend-
ingar færri en Svíar og aðeins með umtalsverðri eignatilfærslu frá
ríki til kirkju yrði hægt að halda uppi prestsþjónustu i dreifðum byggð-
arlögum. Engu að síður segist biskup hlynntur auknu sjálfstæði þjóð-
kirkjunnar. Þorsteinn Pálsson, dóms- og kirkjumálaráðherra, tekur i
sama streng. Hann segir að áfram verði unnið að þvi að auka sjálf-
stæði kirkjunnar, en hann telji rétt að viðhalda þjóðkirkjunni. Fjallað
var um frumvarp um aðskilnað rikis og kirkju í Sviþjóð á forsíðu blaðs-
ins á föstudag.
Hr. Ólafur sagði að reglur um ís-
lensku þjóðkirkjuna og þá sænsku
væru ólíkar að því leyti að í Svíþjóð
væru öll börn, óháð trúfélagi for-
eldra, skráð í þjóðkirkjuna við fæð-
ingu. Hér á landi væri farið eftir
trúfélagi móður við skráningu. Ann-
að atriði væri að sænska kirkjan
hefði haldið öllum eignum sínum og
greiddi m.a. með þeim Iaun presta.
Islenskan kirkjan hefði látið eignir
sínar til ríkisins með því skilyrði að
það sæi um að greiða prestum laun.
Tekjur minnki
Þegar spurst var fyrir um hugs-
anlegar afleiðingar aðskilnaðar ríkis
Tap í fyrra. en bjartsýni
og kirkju í Svíþjóð fyrir íjárhag kirkj-
unnar minnti hr. Ólafur á að sænska
kirkjan stæði ágætlega fjárhagslega
séð. „Hún er geipilega sterk, á mikla
skóga og annað þess háttar. Hins
vegar er alveg ljóst að með þessari
breytingu sverfur að. Má nefna að
tekjur í Þýskalandi stórminnkuðu og
fínnska kirkjan hefur átt í erfiðleik-
um að undanförnu,“ sagði hann og
fram kom að ef til aðskilnaðar ríkis
og kirkju hér á landi kæmi yrði vegna
fámennis þjóðarinnar að koma til
mikil eignartilfærsla frá ríki til kirkju
til að halda uppi prestþjónustu í
dreifðum byggðum.
Sjálfur kvaðst hr. Ólafur ekki óska
eftir algjörum aðskilnaði ríkis og
kirkju. „Við erum hins vegar að
ræða samskipti ríkis og kirkju og
stöðu mála á alhliða grundvelli. Til
dæmis verður ítarlega farið í slíka
umræðu á kirkjuþingi í haust,“ sagði
hr. Ólafur.
Biskup um aðskilnað ríkis og kirkju í Svíþjóð
Aðstæður til að-
skilnaðar eru allt
aðrar hér á landi
um hagnað hjá HB í ár
„VIÐ erum bjartsýnir á að
geta sýnt fram á hagnað eftir
þetta ár, ef ekkert óvænt kem-
ur upp á. Heildartekjur það
sem af er árinu eru um 900
milljónir, eða um 100 milljón-
um hærri en á sama tíma í
fyrra. Miðað við aðstæður I
fyrra er ég einnig sáttur við
útkomuna á síðasta ári,“ sagði
Haraldur Sturlaugsson, fram-
kvæmdastjóri Haralds Böðv-
arssonar hf. á Akranesi, í sam-
tali við Morgunblaðið í gær.
Tap fyrirtækisins á síðasta ári,
að teknu tilliti til óreglulegra
gjalda umfram óreglulegar tekjur,
nam 42,7 milljónum. Haraldur
benti hins vegar á, að á síðasta
ári varð hagnaður af reglulegri
starfsemi fyrirtækisins 28 milljón-
ir króna, sem hann segir vera bata
upp á um 50 milljónir frá 1992.
Hagnaður fyrir afskriftir og fjár-
magnsliði var 399 milljónir í fyrra
og hafði aukist úr 337 milljónum
árið 1992. Sem hlutfall af tekjum
varð hagnaður fyrir afskriftir og
ijánnagnsliði 19,5% árið 1992, en
jókst í 20,6% í fyrra.
Lengd á
aðsendum
greinum
FRÁ og með mánudegi 11.
apríl mun Morgunblaðið ekki
taka til birtingar í þeim dálk-
um aðalblaðs, sem ætlaðir eru
undir aðsendar greinar, lengri
greinar en nemur 8.000 slög-
um á tölvu eða um hálfri síðu
í Morgunblaðinu. Æskilegt er,
að aðsendar greinar séu styttri
og að þeim sé skilað á disk-
lingi. Hámarkslengd á Bréfum
til blaðsins er 2.500-3.000
siög. | f! mmí ifF1l.il
Allar tölur jákvæðari
„í fyrra setti það strik í reikn-
inginn að við misstum togara út í
á þriðja mánuð eftir strand og við
náðum ekki að vinna upp allt
gengistap,“ sagði Haraldur. „Hins
vegar eru niðurstöðutölur í fyrra
allar jákvæðari en árið á undan.
„MEÐ breyttu fyrirkomulagi
grunnskólans hljóta að koma
nýir samningar við kennara og
ég hef lagt áherslu á að slíkir
samningar næðust áður en
sveitarfélögin taka við grunn-
skólunum 1. ágúst á næsta ári.
Þegar slíkir samningar liggja
fyrir skýrist jafnframt hvaða
tekjur sveitarfélögin þurfa að
hafa til að standa undir rekstri
skólanna," segir Ólafur G. Ein-
arsson, menntamálaráðherra.
í viðtali við Morgunblaðið í gær
segir Eiríkur Jónsson, nýkjörinn
formaður Kennarasambands ís-
lands, að hann skilji menntamála-
ráðherra svo, að hann ætli að
tryggja sveitarfélögunum tekjur
til að bæta kjör kennara. Ólafur
segir, að hann hafí ekkert það
sagt sem hafi átt að koma nýkjörn-
um formanni KÍ á óvart. „Ég hef
lengi sagt að með breyttu fyrir-
komulagi grunnskólans og leng-
ingu hans hljóti að koma nýir
samningar við kennara. Ég hef
heldur ekki farið dult með að til
að bæta skólann sé æskilegt að
bæta kjör kennara. Von mín er
sú að grunnskólalög verði sam-
þykkt nú á haustþingi og samhliða
Afli jókst einnig úr 72 þúsund
tonnum í um 90 þúsund tonn, eða
um 25% og frá 1991 er aflaaukn-
ingin 125%. Það má rekja til stór-
aukinnar loðnuveiði 1992 og 1993
og ég er bjartsýnn á að þessi fjöl-
mennasti vinnustaður og stærsti
launagreiðandi á Vesturlandi skili
hagnaði á þessu ári.“
ar sveitarfélögin taka við rekstri
grunnskólanna. Þetta er auðvitað
nauðsynleg forsenda til að meta
hvaða tekjur verða fluttar til sveit-
arfélaganna, enda geta þau ekki
tekið við rekstrinum nema vita að
hverju þau ganga.“
Ólafur segist álíta að kennarar
Jón Baldvin Hannibalsson, utan-
ríkisráðherra, sem nú er staddur í
S-Kóreu, greindi frá því í samtali
við fréttastofu Ríkisútvarpsins í
gær, að nýtt tilboð hefði borist frá
Bandaríkjunum um þijár Sikorsky-
þyrlur, sömu gerðar og núverandi
þyrlur björgunarsveitar vamarliðs-
ins, ásamt búnaði og þjálfun, og
væri ekki hægt að hafna því tilboði
án frekari athugunar. Upplýsingar
Þjóðkirkja áfram
Þorsteinn Pálsson, dóms- og
kirkjumálaráðherra, segir að und-
anfarið hafi verið unnið að því að
auka mjög sjálfstæði og ábyrgð
kirkjunnar í eigin málum. „Það hafa
verið stigin stór skref og ýmis verk-
efni færð frá ráðuneytinu til kirkj-
unnar,“ segir hann. „Eg sé fyrir mér
að fleiri slík skref verði stigin og hef
orðið var við áhuga innan kirkjunnar
á því. Þó ég sé hlynntur auknu sjálf-
stæði og ábyrgð kirkjunnar vil ég
viðhalda þjóðkirkjunni."
eigi að notfæra sér þessi þáttaskil
til að bijótast út úr núverandi launa-
kerfi, sem byggist upp á grunnlaun-
um og aukágreiðslum fyrir alls kon-
ar viðvik sem teljist til verkefna
kennara. „Ég hef vonast til að kenn-
arar sæju þetta og tælq'u á málinu
með mér,“ segir hann.
herra, sagði í samtali við Morgun-
blaðið að þyrlukaupin yrðu rædd
áfram á ríkisstjórnarinnar á þriðju-
dag. Friðrik segir enga andstöðu
hafa komið fram á föstudag við
niðurstöðu dómsmálaráðherra varð-
andi þau tilboð sem borist hafa, en
ekki séu öll kurl komin til grafar
og þær upplýsingar sem í vændum
séu geti gjörbreytt stöðunni fyrir
næsta fund. Fleiri kostir séu hugs-
verði teknir upp samningar við
kennara. svo beim verði lokið þeg-
um verð jiggja ekki fyrir.
Friðrik Sophusferí,
anlegir, og hafi umræðu verið frest-
að af péiríPsöknfh. Hiíí: ' ;;
Menntamálaráðherra um breyttan grunnskóla á næsta ári
Telgur sveitarfélaga skýr-
ast eftír kerniarasamnmga
Nýtt tilboð um
þyrlu hefur borist
FJÁRMÁLARÁÐHERRA og viðskipta- og iðnaðarráðherra óskuðu
eftir því á ríkisstjórnarfundi á föstudagsmorgun að umræðum og
ákvörðun um þyrlukaup yrði frestað milli funda, vegna nýrra upplýs-
inga sem eru væntanlegar.
Sá á kvölina sem á
völina
►íslendingar standa frammi fyrir
því að staðsetja sig í breyttri
heimsmynd./lO
IMæstu mánuðir reyna
á Major
►Pólitísk framtíð Johns Majors
forsætisráðherra Bretlands hefur
verið fréttaskýrendum hugleikið
viðfangsefni undanfama daga./ 12
Merkilegur viðkomu-
staður
►Móttökudeild Unglingaheimilis
ríkisins vistar unglinga sem eiga
í vandræðum í skiptum sínum við
samferðafólkið./14
Aiitaf verið einhver
afgangur
►Þorvaidur Guðmundsson í Síld
og fisk hefur um ævina verið frum-
kvöðull að býsna mörgum nýjung-
um í framleiðslu og byggt upp ófá
hótel og fyrirtæki. Við lítum yfir
farinn veg með Þorvaldi á hálfrar
aldar afmæli fyrirtækis hans./16
Sterkar en ófrjálsar
►Hver er ástæðan fyrir því að
íslenskar konur hafa ekki náð
jafnmiklum frama í stjómmálum
og kynsystur þeirra á Norðurlönd-
um?/20
Atvinna er aðalatriðið
► Magnús Guðjónsson, kaupfé-
lagsstjóri á Þingeyri, sóttur heim./
24
B
► l-32
Halldóra komin í húsið
►Halldóra Bjarnadóttir, formaður
Tóbaksvamarnefndar, segir skoð-
un sína á tóbaki og heilsugæslu í
landinu./l
Ferðalög í tíma og
rúmi
►Frá Moskvu til Kaupmanna-
hafnar - og aftur á bak í tímann.
Rætt við rússenska stjameðlis-
fræðinginn Igor Novikov./6
Yfirbyggðar brýr
►Robert James Waller skrifaði
litla bók um ástir miðaldra fólks í
Madisonsýslu í Iowa og virtist hitta
á eitthvað alveg sérstakt./8
Fjölbreytni, andstæð-
ur, óræðni
►Hvergi er að finna sambærilega
fjölbreytni í náttúm og mannlífi
og hvergi em andstæðumar jafn
skarpar og í Mexikó./ 12
í tímans tómarúmi
► Að koma í Ferjukot er eins og
að stíga nokkra áratugi aftur í tím-
ann og þar virðist tíminn standa
kyrr./16
BÍLAR
► 1-4
Nýrforsetabíll
►Forsetaembættið kaupir nýjan
Mercedes Benz 320 L. /1
Kaup BMW á Rover
►BMW stækkaði um helming á
einni nóttu og er nú sjöundi stærsti
bílaframleiðandi í Evrópu. /2
FASTIR ÞÆTTIR
Fréttir 1/2/4/6/bak
Leiðari 26
Helgispjall 26
Reykjavíkurbréf 26
Minningar 28
íþróttir 46
Útvarp/sjónvsrp 48
Gámr 51
Mannlifsstr. 4b
Kvikmyndir lOb
Dægurtónlist llb
Fólk í fréttum 20b
Myndasögur 22b
Brids 22b
Stjömuspá 22b
Skák 22b
Bíó/dans. 23b
Bréf til blaðsins 28b
Velvakandi 28b
Samsafnið 30b
INNLENDAR FRÉTTIR-
2—6—BAK
ERLENDAR FRÉTTIR- i
1-4 iiwmmmji -
|
5
i
1
i
i
.1
i
»
I
;
i
i
i