Morgunblaðið - 10.04.1994, Side 29

29
í
I
I
i
i
I
3
I
í
í
I
;i
j
i
raunum áttu. Fór sú er þetta ritar
ekki varhluta af þeirri gestrisni.
Ofan á erilsöm störf sem yfirlækn-
ir og kennari og síðar prófessor
við Háskólann var Pétur heimilis-
læknir alls frændfóiksins og fyigd-
ist náið með högum þess. Enginn
krankleiki var svo lítílfjörlegur að
ekki væri litið á sjúklinginn enda
þótt þá væri oft komið langt fram
yfír venjulegan háttatíma. Þetta
menningarheimili mótaði Hrefnu,
verðmætamat hennar og gildi.
Ættfræðiáhugi var henni í blóð
borinn og eftir fráfall foreldra
hennar hélt hún fyrir hönd okkar
frændsystkinanna tengslum við
ættingja á erlendri grundu og víðs-
vegar um landið . En ættfræðiá-
huginn birtist í fleiru. Hrefna rakti
sér til gamans allar helstu ættir
kóngafólks í Evrópu og var vel að
sér um siði þeirra og ósiði.
Hrefna gekk í Austurbæjar-
bamaskólann og var kennari henn-
ar uppeldisfrömuðurinn Stefán
Jónsson, rithöfundur. Hann kunni
vel að meta brosið hennar og
hláturinn sem svo oft reyndist erf-
itt að stöðva. Hrefna, feimin að
eðlisfari, hlaut hjá honum vega-
nesti sem hún bjó að alla tíð. Strax
í barnaskóla var Hrefna ákveðin í
að gerast hjúkrunarkona. En þann-
ig var henni farið, hún vissi alltaf
hvað hún vildi. Hún ákvað að láta
ferma sig og braut þannig hefð í
íjölskyldunni með ófyrirsjáanleg-
um afleiðingum fyrir þá sem á
eftir komu. Fermingardagur
Hrefnu er mér annars afar minnis-
stæður fyrir sérdeilis gott veður.
Þrátt fyrir vígslu hennar í fullorð-
inna manna tölu hljóp hún að aflok-
inni kaffidrykkju út með bömunum
í boltaleik. Hún var í blárósóttum
kjól úr spönsku sjiffonefni sem
fengist hafði hjá Agli Jakobssyni.
Það hafði þurft að fara á fætur
um miðja nótt og standa í biðröð
til að hamstra það. Má nærri geta
að slíkur kjóll var dýrmætur. í
hamaganginum rifnaði nýi ferm-
ingarkjóllinn í tætlur, enda sjiffon-
kjólar hefðarfólks haldlitlir í horna-
bolta.
—
Hrefna var kaupakona öll sum-
ur, lengst af hjá frændfólkinu í
Fljótstungu í Hvítársíðu en síðar
einnig norður í Skagafírði og í
Vogum í Mývatnssveit. Hún var
rösk til allra verka og brosið henn-
ar og góða skapið varð til þess að
allir vildu hafa hana hjá sér. Að
loknu gagnfræðaprófí réðst hún
um eins árs skeið til Englands til
Valgerðar Gestsdóttur Yates frá
Seyðisfírði, en einnig dvaldist hún
um lengri tíma í Hollandi hjá
frænku okkar, Laufeyju Friðriks-
dóttur Oberman, kennara. í hugum
okkar frændsystkinanna stafaði
ævintýraljóma af Laufeyju sem
hafði dvaiist langtímum í Austur
Indíum er maður hennar Jóhannes
Oberman var á tímum nýlendu-
veldis Hollendinga landstjóri á
Borneo. Á sjötta áratugnum voru
utanfarir ekki daglegt brauð og
þótti okkur Hrefna afar forfrömuð.
Heimkomin settist hún í Hjúkrun-
arskólann. Á þessum árum var sá
skóli iíkari klaustri en skólum nú
til dags. Nemendur voru skyldaðir
til að búa þar í heimavist, strangar
reglur giltu um útivist og óheimjlt
var að taka á móti gestum. Ég
minnist þess hve mér, uppreisnar-
gjömum unglingnum, þóttu þetta
forkastanlegar reglur og varð tíð-
rætt um það sem ég taldi vera
brot á mannréttindum og með öllu
óskiljanlegt hvemig „fullorðið
fólk“ léti bjóða sér þvílíkt og annað
eins. En Hrefna var ekki á því að
líta á þessar reglur sem frelsis-
skerðingu. Hjúkranamámið væri
krefjandi nám, ekki væri við því
að búast að nemar gætu farið á
fætur fyrir allar aldir eins og ætl-
ast var til af þeim ef þeir væra á
einhvetju næturgöltri og hjúkrun-
arkonur þyrftu að temja sér
strangan aga.
Þegar Hrefna hitti Bolla var hún
heldur ekki í efa. Hún trúlofaðist
mannsefni sínu, BoIIa Kjartans-
syni, viðskiptafræðingi, vorið 1962
og ári síðar gengu þau í hjóna-
band. Bolli er sonur Kjartans ÓK
MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR SUNNUDAGUR 10. APRlL 1994
afssonar og Kristjönu Guðrúnar
Bjarnadóttur sem nú er látin.
Hrefna og Bolli eignuðust tvo syni,
Ásgeir sem er fæddur 1964, og
Kjartan, fæddur 1968. Ásgeir
lærði ljósmyndun í Bandaríkjunum
og starfar þar. Kjartan fluttist
heim í haust að loknu námi í Þýska-
landi í þýsku og þýskum bók-
menntum.
Hrefna var lengst af hjúkranar-
fræðingur á Landspítalanum. En
þegar Bolla bauðst staða bæjar-
stjóra á ísafírði 1972 var hún strax
reiðubúin að flytjast þangað. og
hvatti hann heldur. Á ísafirði
dvöldu þau um 10 ára skeið og
starfaði hún af og til við sjúkrahús-
ið þar. Þar kom að því að þau
héldu suður aftur og tók Hrefna
upp fyrri störf á Landspítalanum.
Veikindi Hrefnu ágerðust og hélt
hún þeim þó ótrúlega lengi í skefj-
um með sérstöku mataræði sam-
kvæmt ráðleggingum næringar-
fræðinga Landspítalans. Þar kom
þó að því að hún þyrfti að fara í
gerfinýra en áfram stundaði hún
vinnu sína þá daga sem hún var
laus við vélina. Eftir nokkum tíma
í gerfinýranu breytti hún til og
notfærði sér kviðskilju og gekk sú
meðferð framar vonum enda þótt
hún krefðist mikillar nákvæmni og
sérstakrar aðstöðu. Fór hún meira
að segja í heimsókn til sona sinna
austur og vestur um haf. En eftir
að Hreftia fékk slæma sýkingu fýr-
ir nokkrum áram var hún bundin
við gerfinýrað. „Frídagana" nýtti
hún hinsvegar vel. Minnisstæð er
ferð sem við fóram einn sólríkan
sumardag í fyrra á æskuslóðir
móður minnar í Landssveit og var
Hrefna óþreytandi að fræðast um
búendur og búskaparhætti.
Þrátt fyrir veikindi sín vann
Hrefna eins lengi og þess var nokk-
ur kostur. Líklegast hefur hún ver-
ið hjúkranarkona upp á gamla
móðinn, hún leit á hjúkrunarstörf
sem líknar- og aðhlynningarstörf
fyrst og fremst. Hún fylgdist vel
með í faginu og hafði brennandi
áhuga á að kynna sér nýjungar.
Þegar heilsan gerði henni ekki leng-
ur kleift að ganga erfíðar vaktir á
hjartadeild fór hún í framhaldsnám
í hjúkran. En áhugamálin vora
fleiri. Erlend tungumál voru henni
hugleikin. Hún las áram saman
þýsku og ítölsku og sótti tíma hve-
nær sem hún átti þess kost. Fyrir
ári lauk hún stúdentsprófi í dönsku
við Verslunarskólann.
1. maí var ævinlega tvöfaldur
hátíðisdagur. Að lokinni kröfu-
göngu var haldið í aftnæli Hrefnu.
Með þverrandi stéttarvitund og
vaxandi vantrú á mátt stéttabar-
áttunnar dró úr þátttöku í fyrri
hátíðahöldunum, aldrei varð
messufall í þeim síðari. Hrefna var
frændrækin og trygglynd. Hún var
vinmörg og ræktaði vináttu við
sína. Af rausn bauð hún til veislu
og sýndi í því sem öðra ótrúlegan
dugnað og frábæra skipulagshæfi-
leika þrátt fyrir þrálát veikindi og
skerta starfsgetu.
En nú er brosið hennar horfíð,
hláturinn þagnaður. Það syrtir að
hjá mörgum. Sárastur harmur er
kveðinn að manni hennar Bolla og
sonunum tveimur. Þrátt fyrir erfið
veikindi sín hefur Bolli verið henni
stoð og stytta síðustu mánuðina
ásamt Kjartani og nú er Ásgeir
einnig kominn heim um Iangan veg
til að fylgja móður sinni. Að leiðar-
lokum þökkum við systkinin frá
Lokastíg Hrefnu samfylgdina og
sérstaklega alla ástúð hennar og
hlýju í garð móður okkar. Jafn-
framt vottum við Bolla, Ásgeiri,
Kjartani, Jóni Ármanni og öðrum
ættingjum samúð okkar.
Guðrún Hallgrímsdóttir.
Æskuvinkona mín, Hrefna Pét-
ursdóttir, lést í Landspítalanum
hinn 28. mars sl. Þó að mikil veik-
indi hefðu hijáð hana undanfarið
hafði ég óbilandi trú á að hún myndi
ná sér eins og svo oft áður í barátt-
unni við sjúkdóm sinn.
Hrefna Pétursdóttir var fædd í
DanmörkíT 2. maí 1938. Foreldrar
hennar vöru hjónin Margrét Einars-
dóttir, hjúkranarkona, ög Pétur
H.J. Jakobsson, yfírlæknir. Vinátta
okkar Hrefnu hófst þegar við vorum
á fermingaraldri og hefur haldist æ
síðan. Æskuheimili Hrefnu var
sannkallað menningarheimili, sem
gaman var að sækja heim. Mar-
grét, móðir hennar, var víðlesin,
fróð og skemmtileg og Pétur, faðir
hennar, lifandi af áhuga á ýmsum
skemmtilegum efnum, s.s. ljós-
myndun og landafræði. Þau voru
bæði fús að deila áhugamálum sín-
um með okkur unglingunum. Úr
þessum góða jarðvegi spratt
Hrefna.
Frá því að við kynntumst lá það
alltaf ljóst fyrir að Hrefna ætlaði
sér að læra hjúkrun. Hún kaus því
að taka gagnfræðapróf og hefja
hjúkranamám svo fljótt sem auðið
væri. Þó að við væram ekki í sama
skóla eftir 15 ára aldur hélst vin-
átta okkar og ótaldar eru þær bíó-
ferðir, sem við fóram á þessum
áram. Smástelpufliss okkar varð
oft til þess að Hrefna kom öllum í
bíósalnum til að hlæja með sínum
dillandi, smitandi hlátri. Eftir gagn-
fræðapróf fór Hrefna til Englands
og dvaldi þar nokkum tíma og fékk
ég þaðan mörg skemmtileg bréf.
Arið .1956 hóf Hrefna hjúkrun-
amám og lauk því 1960. Hún
kynntist skólabróður mínum, Bolla
Kjartanssyni, og þau giftu sig 1963.
Þau eignuðust tvo syni, Ásgeir, f.
27. febrúar ’64, og Kjartan, f. 27.
mars ’68. Bömin okkar voru á svip-
uðum aldri og við hittumst oft og
bárum saman bækur okkar um
daglegt amstur og áhugamál.
Arið 1972 fluttust þau Bolii og
Hrefna til ísafjarðar og bjuggu þar
í 9 ár. Þá þurftum við að skrifa eða
hringjast á til að halda sambandi
og þangað heimsóttum við þau eina
páska og fengum dýrlegar móttök-
ur, sem lengi vora í minnum hafðar.
Þótt sjúkdómur Hrefnu þjáði
hana allt frá unga aldri og ágerðist
stöðugt var hann síður en svo meg-
inatriði í lífi hennar. Hún sá um
sitt heimili og stundaði hjúkranar-
störf á við fullfríska. Það eru bara
tvö ár síðan hún varð að hætta að
vinna. Hún lét þó ekki deigan síga
þótt hún yrði að hætta að vinna,
heldur tók til við að læra og stund-
aði nám í öldungadeildum MH og
Verslunarskólans og var t.d. í ís-
lensku síðastliðið haust.
Ég kveð Hrefnu, vinkonu mína,
með söknuði, þessa óbugandi hetju,
en eins og stendur í Grettissögu
„Engi má undan renna því sem
honum er skapað."
Bolla, Ásgeiri og Kjartani sendi
ég mínar innilegustu samúðarkveðj-
ur.
Sigrún Rafnsdóttir.
Kær vinur og skólafélagi hefur
kvatt. Nú þegar vorið nálgast ljós-
um léttum skrefum, með sína und-
ursamlegu birtu, krókusa og snjó-
dropa, þá hvarf hún frá okkur, öll-
um sem þótti svo undur vænt um
hana. Hugrakka Hrefna, sem horfði
svo björtum augum til framtíðar,
betri heilsu og að geta notið sam-
vista við fjölskyldu sína, sem hún
elskaði umfram allt og var svo stolt
af.
Svo sannarlega var ástæða til
að vera vonglaður og horfa fram
til betri daga. Eftir áralanga van-
heilsu og bið. eftir nýju líffæri, sem
hún fékk í desember sl., hafði að-
gerð og bati gengið að óskum. Eig-
inmaðurinn Bolli fylgdi henni í
þeirri þraut og var henni styrkur
og stoð, sem endranær. Gleði okkar
var mikil þegar þau hjón komu
heim síðari hluta janúarmánaðar,
að þessari reynslu afstaðinni. Von-
brigðin urðu því sár þegar veikindi
sóttu að á ný og sá dagur kom, að
þrátt fyrir alla þekkingu, vit og
vilja, var það sláttumaðurinn slyngi,
sem sagði síðasta orðið, daginn eft-
ir pálmasunnudag. Við vitum, að
starfsmenn hjartadeildar og gjör-
gæslu Landspítala gerðu allt sem í
mannlegu valdi stóð til að lækna,
hjúkra og hlúa að Hrefnu þar til
yfír lauk og fyrir það erum við af
hjarta þakklát.
Hrefna var dóttir Margrétar Ein-
arsdóttur hjúkranarkonu og Péturs
H.J. Jakobssonar yfírlæknis fæð-
ingar- og kvennadeildar Lahdspítal-
ans, sem nú eru bæði látin. Einn
bróður átti hún, Jón, sem farinn
var að heiman og hafði stofnað fjöl-
skyldu þegar leiðir okkar lágu sam-
an í Hjúkrunarkvennaskóla íslands
í janúar 1957. Áhuginn fyrir hjúkr-
un var Hrefnu í blóð borinn og að
læra og vinna við hjúkran var stóri
draumurinn. Við vorum fyrsti hóp-
urinn sem hóf nám í langþráðum
skóla sem ætlaður var fyrir hjúkr-
unarnám í landinu. Byggingunni
var ekki að fullu lokið en námsmeyj-
ar þær sem fyrir vora, höfðu flutt
inn í skólann úr Landspítala þá um
haustið. Til þeirra litum við með
mikilli aðdáun og lotningu, svo sem
vera bar. Með okkur í forskóla hófu
nám tveir ungir menn, sem áður
höfðu hafíð nám í Danmörku, en
komu heim þegar tækifæri bauðst
að taka námið hér. Það eru fyrstu
karlmennimir í hjúkrunarstétt hér
á landi, þeir „bræður" — eins og
við kölluðum þá — Geir og Rögn-
valdur, en þeir luku náminu árinu
á undan okkur. Nafni skólans var
breytt í Hjúkranarskóli íslands árið
1962, og síðar starfsheitinu hjúkr-
unarkona/hjúkranarmaður í hjúkr-
unarfræðingur. Skólinn var okkur
gott veganesti. Við lærðum ekki
aðeins hjúkran, heldur var skólinn
uppeldislegt menningarsetur þar
sem áhersla var lögð á siðfræði og
góða framkomu. Okkur var kennt
að bera virðingu fyrir starfínu og
samstarfsmönnum, sem og um-
hyggju fyrir þeim sem áttu að njóta
starfa okkar. Þótt námi lyki bæri
okkur að fylgjast með nýjungum
og auka á þekkingu okkar eftir því
sem föng væru á. Skólanum stýrði
styrkri hendi skólastjórinn Þorbjörg
Jónsdóttir og yfirkennari var Sól-
veig Jóhannsdóttir. Einnig nutum
við leiðsagnar fjölda ágætra kenn-
ara í hjúkrunar- og læknastétt.
Útskriftardagarnir voru sannkall-
aðar hátíðastundir sem eru öllum
minnisstæðar. í heimavistinni þar
sem við bjuggum allar á sama gangi
í fyrstunni, þróaðist með okkur vin-
átta og samheldni. Við Iásum saman
og deildum gleði á námsárunum. í
þessum hópi naut Hrefna sín vel.
Feimnisleg fyrstu kynna-brosið
varð að glaðværam klingjandi
hlátri. Hún var hlýleg og þægileg
í viðmóti, félagslynd og átti auðvelt
með að sjá spaugilegu hliðarnar á
tilverunni. Heimili Hrefnu var á
Freyjugötunni og oft þurfti hún að
skjótast heim og hlynna að móður
sinni sem var heilsuveil og hugsa
um mat fyrir föður sinn sem vann
langan starfsdag. Hún var þeim
einkar góð og umhyggjusöm dóttir.
Oft heimsóttum við hana þar og
nutum góðra veitinga sem hún bar
fram með húsmóðurlegu stolti. Þar
áttum við margar ánægjustundir.
Þegar námi lauk 1960 hóf Hrefna
störf á Landspítala. Þar var hennar
starfsvettvangur meira og minna
fram til ársins 1990, að undanskild-
um þeim áram sem hún starfaði
sem flugfreyja og á Fjórðungs-
sjúkrahúsi Isafjarðar 1976-81,
meðan fjölskyldan bjó þar. Eigin-
maðurinn Bolli var þar bæjarstjóri.
Hún bætti við sig framhaldsnámi í
stjórnun og lauk því í október 1989
frá Nýja hjúkrunarskólanum. Síðast
starfaði hún á Landspítala meðan
/

Hrtidrykkjur
Verö frá 750 kr. á mann
61 48 49
V. á
- h+1 — Krossar á ieiði
1 viðarlitog máloðir Mismunandi mynmjr, vönduo vinna. Sími91-35929
hún hafði krafta til. Hjúkrunar-
starfíð átti ætíð hug hennar og var
henni uppspretta gleði.
Hrefna giftist 29. júní 1963 eftir-
lifandi eiginmanni sínum Bolla
Kjartanssyni viðskiptafræðingi*
Þau eignuðust tvo syni, Ásgeir og
Kjartan, sem báðir eru uppkomnir.
Hrefna lét sér mjög annt um fjöl-
skyldu sína og stolt hennar og gleði
yfír drengjunum var takmarkalaus.
Þegar sorgin ber að dyram verða
orð fátækleg. Áður höfum við séð
á bak einni úr hópnum, Valgerði
Bergþórsdóttur, sem kvaddi þetta
jarðlíf 13. júní 1991. Nú kveðjum
við Hrefnu með virðingu og þökk
fyrir vináttu, tryggð og allar góðar
stundir sem við áttum saman. Eig-
inmanni, sonum og fjölskyldum'
þeirra sendum við samúðarkveðjur
með versi úr Lilju Eysteins Ás-
grímssonar munks, ef vera mætti
til huggunar í djúpum harmi.
Máría, ert þú móðir dýrust,
Máría, lifir þú sæmd í hári,
Máría, ert þú af miskunn skýrust,
Máría, létt þú syndafári,
Máría, lýtin mörg þau vóru,
Máría, lít þú klðkk á tárin,
Máría, græð þú meinin stóru,
Máría, dreif þú smyrsl í sárin..
Guð blessi minningu Hrefnu Pét-
ursdóttur.
F.h. okkar skólasystkinanna,
Svanlaug Alda Amadóttir.
Á morgun kveðjum við sam-
starfskonu okkar, Hrefnu Péturs-
dóttur. Hún vann til margra ára
sem hjúkranarfræðingur á hjarta-
deild Landspítalans. Hrefna var
farsæl í starfí, lagði metnað sinn í
að hjúkra sjúklingum sínum af
nærgætni og alúð. Hún var afar
nákvæm í öllu sem hún þurfti að
leysa af hendi og samviskusemi var
henni í blóð borin.
Hún var ákveðin kona, hafði sín-
ar skoðanir á hlutunum og var fylg-
in sér í þeim. Hún var kjarkmikil
og gafst ekki upp þótt erfiðleikar
steðjuðu að. Það sýndi sig ekki ein-
vörðungu í starfí þegar álagið gat
verið mikið heldur einnig þegar hún
sjálf veiktist fyrir allmörgum árum.
Þó að heilsu hennar hrakaði tók
hún því með jafnaðargeði og já-
kvæðni. Hrefna lét aldrei deigan
síga.
Með þessum fáu orðum minn-
umst við Hrefnu Pétursdóttur með
virðingu og söknuði. Við sendum
sonum Hrefnu og eiginmanni henn-
ar, Bolla Kjartanssyni, innilegar
samúðarkveðjur og minnumst þeirr-
ar umhyggju sem hún ávallt naut
frá þeim.
Samstarfsfólk á hjarta-
deild Landspítalans.
Blómastofa
Friöfiitm
Suðurtandsbraut 10
108 Reykjavík. Sími 31099
Opíð öll kvöld
ti! kl. 22,> einnig um helgar.
LEGSTEINAR
MOSAIK H.F.
Hamarshöf ða 4 — slmi 681960