Morgunblaðið - 10.04.1994, Blaðsíða 28

MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR SUNNUDAGUR 10. APRÍL 1994
28
Minning
Hrefna Pétursdótt■
ir hjúkrunarkona
Fædd 1. maí 1938
Dáin 28. mars 1994
Sú jólagjöf, sem gladdi mig mest
á síðustu jólum, að öðrum ólöstuð-
um, var jólakortið frá henni Hrefnu.
Hún skrifaði það á sjúkrahúsi í
Gautaborg 16. desember, fimm
dögum eftir stóra aðgerð.
„Loksins fékk ég nýra,“ segir
hún þar, og bréfið er fullt af bjart-
sýni og fögnuði, enda var hún búin
að vera nýrnaveik í 30 ár og biðin
eftir nýra orðin átta ár. Bæði nýrun
voru orðin alveg óvirk. Allan þann
tíma var hún ýmist í gervinýra eða
svokallaðri pokahreinsun og varð
sjálf að passa upp á hana af hinni
mestu nákvæmni. Þá kom það sér
vel, að hún var hjúkrunarkona. Það
var ekki nýja nýrað, sem brást. Það
stóð sig allan tímann. Það urðu því
mikil og sár vonbrigði þegar Bolli
eiginmaður hennar hringdi og sagði
lát hennar.
Aldrei heyrðist frá henni eitt ein-
asta æðruorð. Hrefna var kona, sem
ekki var hægt annað en að dást
að. Veikindi hennar voru bara sjálf-
sagður hlutur. Milli þess sem hún
var í nýrnavél reyndi hún að vinna
eins og ekkert væn. Á síðasta jóla-
kortinu stendur: „Ég var nýbúin að
taka próf í öldungadeildinni, fyrst
í Laxdælu, íslenskri málfræði og
bókmenntum og einnig skilaði ég
smáritgerð. Þetta gekk allt mjög
vel.“
Þegar litið er til baka koma ýms-
ar minningar um Hrefnu upp í hug-
ann og allar ljúfar og góðar. Fljóts-
tunga varð „sveitin" hennar, sem
hún batt óijúfandi tryggð við sem
og okkur systkin og foreldra okkar
og hérna dvaldi hún í sjö sumur
hjá foreldrum .mínum. Við Sigrún
systir mín vorum að rifja upp, þeg-
ar hún kom hingað í fyrsta sinn í
skotapilsinu sínu og grænu peys-
unni, nýorðin átta ára og lítil eftir
aldri, barnslega einlæg og alltaf í
sólskinsskapi. Hún var að fara að
heiman í fyrsta sinn, nema hún
hafði eitthvað verið á barnaheimil-
inu á Silungapolli. Þar var ekkert
að gera nema „tína ber og syngja"
eins og hún orðaði það. Það fannst
henni dálítið einhæft, blessaðri.
Hér kom hún í allt annan heim
og hér var allt nýtt fyrir henni. Hér
voru húsdýr af öllum tegundum og
þó hún væri til dæmis svolítið smeyk
við hestana voru þeir óneitanlega
spennandi. Og ung stúlka, sem hún
dáðist mikið að fyrir fegurð, var
„álíka falleg og Bauga“.
Hérna vorum við systkin sjö og
orðin uppkomin. Hún varð sú, sem
öllum þótti vænt um og höfðu fyrir
litla barnið á bænum. Tilsvörin
hennar voru alveg óborganleg og
sindruðu af græskulausri og góðlát-
legri glettni. Pétur Jakobsson lækn-
ir á fæðingardeildinni, pabbi henn-
ar, og Bergþór Jónsson, pabbi okk-
ar, voru systrasynir. Móðir hennar
■' var Margrét Einarsdóttir hjúkrun-
arkona.
Hrefna var fædd í Odense í Dan-
mörku. Hún lauk námi í hjúkrun á
Landspítalanum 1960 og vann þar
alla tíð nema allra síðast og árin,
sem hún dvaldi á ísafirði, en þar
var Bolli Kjartansson, maður henn-
ar, bæjarstjóri um tíma. Þau Bolli
giftu sig 1963. Bolli, sem er öðlings-
maður á allan hátt, reyndist henni
frábærlega vel. Hann er kennari í
Verslunarskólanum. Þau eignuðust
tvo efnilega syni, Ásgeir mynda-
tökumann, sem er fæddur 1964 og
starfar í Bandaríkjunum, og Kjart-
an, sem er fæddur 1968 og nam
þýsku og þýskar bókmenntir í
Þýskalandi, en er fluttur heim og
er um það bil að ljúka leiðsögunámi.
Þegar Hjörtur sonur minn var
níu ára veiktist hann alvarlega, var
þrisvar skorinn upp á hálfum mán-
uði og var vart hugað líf. Þá hringdi
Hrefna oft og bauðst til þess að
vaka yfir honum á nóttunni, þó að
hún ætti lítið barn heima og stund-
aði hjúkrun á öðru sjúkrahúsi.
Systrunum á Landakoti fannst hún
ekki nógu fullorðinsleg til að vera
alvöru hjúkrunarkona, en þær áttu
eftir að skipta um skoðun. Það er
ekki nóg með að hún sýndi Hirti
takmarkalausa umhyggju. Á stof-
unni var annar sjúklingur, sem var
langt leiddur af krabbameini. Hún
hlynnti líka svo vel að honum að
hann var farinn að spyrja á hverju
kvöldi: „Kemur sú litla í kvöld?“
Hún var ekki bara hjúkrunar-
kona af guðs náð, heldur stafaði
frá henni öryggi og hlýju. Það var
mannbætandi að umgangast hana,
enda er hennar sárt saknað.
Blessuð sé minning hennar.
Mig langar að enda þessi orð
með þeim tveim sálmaversum, sem
ég veit einna fegurst og gæti trú-
að, að hún myndi vilja gera að sín-
um kveðjuorðum til vina og vanda-
manna.
Sýn mér, sólarfaðir,
sjónir hærri en þessar,
málið mitt er síðast
miklar þig og blessar.
Sýn mér sætt í anda
sæla vini mína,
blessun minna barna
burtfór mína krýna.
Dæm svo mildan dauða,
Drottinn, þínu bami,
eins og léttu laufi
lyfti blær frá hjami,
eins og lítill lækur
Ijúki sínu hjali,
þar sem lyp í leyni
liggur marinn svali.
(Matth. Jochumsson.)
Ingibjörg Bergþórsdóttir,
Fljótstungu.
Hún Hrefna mágkona mín er
dáin. Hún var búin að beijast hetju-
legri baráttu við nýrnasjúkdóm
stóran hluta ævi sinnar.
í desembermánuði síðastliðnum
fékk hún loks eftir margra ára bið
og þjáningar jgrætt í sig nýra úti í
Gautaborg. Eg var svo glaður í
hjarta mínu fyrir hennar hönd og
Bolla bróður að nú væru bjartir
dagar framundan.
Ég heimsótti hana og Bolla strax
og þau komu til landsins frá Gauta-
borg í janúarmánuði og allt virtist
leika í lyndi; aðgerðin hafði tekist
vel. Hrefna var þá glöð og hlátur-
mild og bjartsýn. Nú liðlega tveim
mánuðum seinna en hún dáin. Þrátt
fyrir alla nýjustu tækni í læknavís-
indunum var ekki hægt að bjarga
henni.
Góð mágkona mín hefur kvatt.
Mig langar að minnast hennar
Hrefnu. Eg sá hana fyrst daginn
sem hún og Bolli trúlofuðu sig upp
á Gamla Garði, þar sem hann bjó,
feimið ungt par með framtíð fyrir
sér. Ég man hvað þau voru glæsi-
legt ungt par á brúðkaupsdegi
þeirra 29. júní ’63. Þegar ég kom
óvænt með Hildi með mér í brúð-
kaupsveisluna á Freyjugötuna. Ég
minnist fyrstu hjúskaparára þeirra
í litlu íbúðinni á Rauðarárstígnum.
Við Hildur að passa litla Ásgeir svo
þau kæmust í bíó. Þetta vár þá.
Seinna eftir að Bolli hafði verið
bæjarritari í Kópavogi fluttu þau
til ísafjarðar þar sem hann réðst
sem bæjarstjóri. Þar voru þau ná-
lægt móður okkar og föðurfólki sem
þau kynntust vel og héldu tryggð
við. Eftir um átta ára veru á ísafirði
urðu þau að flytja til Reykjavíkur
vegna versnandi heilsu Hrefnu sem
endaði með því að hún varð að fara
í nýrnavélina á Landspítalanum
þrisvar í viku.
Já, hún Hrefna varð að þola mik-
ið vegna veikinda sinna en aldrei
heyrði ég hana kvarta, hún var
ekki þannig.
Þau Bolli ferðuðust mikið bæði
innanlands og utan með strákunum
sínum því Hrefna vildi ferðast eins
mikið og þau gætu áður en nýrna-
vélin tæki völdin. Hrefna var rækt-
arsöm við fjölskyldu sína og okkar
og dugleg var hún að koma þessu
fólki öllu saman yfir mat og drykk.
Á hún miklar þakkir skildar fyrir
gestrisni sína.
Já, dugleg var hún Hrefna, jafn-
vel síðastliðið haust dreif hún sig' í
kvöldskóla í öllum veikindum sínum
til að „stúdera" dönsku og íslensku
með miklum ágætum, enda var hún
greind kona.
Ég vil að lokum þakka Hrefnu
samfylgdina og alla góðvild hennar
við mig og börnin mín, en hún hef-
ur verið mikil og mun ég minnast
þess alla mína tíð. Fyrir konum eins
og Hrefnu eiga menn að bera virð-
ingu.
Ég sendi Bolla bróður, Ásgeiri
og Kjartani mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur og bið Guð að blessa
þá og þeirra framtíð.
Einar Kjartansson.
Þakklæti er það fyrsta sem kem-
ur upp í hugann þegar ég minnist
Hrefnu mágkonu minnar. Þakklæti
fyrir vináttu og alúð, þakklæti fyrir
ræktarsemi og drengskap, og að-
dáun fyrir þá hetjulund og æðru-
leysi sem hún sýndi í áralangri
glímu sinni við heilsubrest og veik-
indi.
Þegar ég kynntist Hrefnu var ég
enn á barnsaldri og mér fannst hún
hlý og nærgætin. Hún var létt í
skapi, hláturmild og það var gaman
að gleðjast með henni. Hún hafði
tíma til að spjalla og fræða mig inn
í fullorðinsheiminn. Alla tíð síðan
miðlaði Hrefna mér af fróðleik sín-
um og mannkostum. Hún sá hlutina
frá mörgum sjónarhornum og átti
auðvelt með að skilja hismið frá
kjarnanum. Vináttan við hana á
mínum uppvaxtarárum átti svo
sannarlega þátt í að víkka sjóndeild-
arhring minn og hún ávann sér
traust mitt og virðingu.
Hrefnu var afar annt um vini
sína og venslafólk. Hún stóð vörð
um fjölskyldutengsl, var manna
minnugustu á afmælisdaga og hafði
gáfu til að samfagna merkisatburð-
um og tímamótum á sinn Ijúfa og
hógværa hátt. Til að treysta vina-
bönd og efla samhyggð lét hún sig
ekki muna um að standa fyrir fjöl-
skyldumótum, þrátt fyrir veikindi
og tímaleysi samfara þeim og þær
eru margar góðu stundirnar sem
við eigum Hrefnu að þakka.
Athafnasemi og fróðleiksleit var
Hrefnu eðlislæg. Það birtist m.a. í
störfum hennar sem hjúkrunar-
fræðings, en þeim sinnti hún eins
lengi og starfsþrek hennar frekast
leyfði og þegar hún þurfti að hlíta
því að geta ekki unnið lengur fann
hún sér farveg, með því að stunda
nám í ýmsu sem hana langaði til
að kunna betur skil á og var henni
hugleikið.
Við fögnuðum innilega í desem-
ber síðastliðnum þegar Hrefna loks
fékk boð um að koma í skyndi út
til Svíþjóðar í nýrnaígræðslu og
eygðum von til að hún losnaði úr
þeim fjötrum sem sjúkdómurinn
lagði á hana. Henni var þó vel ljóst
að langvarandi veikindin höfðu
dregið úr líkamsþrótti hennar og
hún gerði sér fulla grein fyrir þeirri
áhættu sem slíkri aðgerð fylgdi.
Vonin um bata brást og við þurf-
um að sjá á eftir mikilli sómakonu,
vissulega fátækari, en rík að minn-
ingum sem ekki verða frá okkur
teknar. Feðgunum á Hjarðarhaga
og öðrum ástvinum Hrefnu vottum
við fjölskyldan dýpstu samúð.
Við blessum minningu Hrefnu
Pétursdóttur.
Halldór Kjartansson.
„Af eilífðarljósi bjarma ber
sem brautina þungu greiðir,
vort líf sem svo stutt og stopult er
það stefnir á æðri leiðir
og upphiminn fegri en ’augað sér
mót öllum oss faðminn breiðir."
(EB.)
Hinn 28. mars sl. lést í Reykja-
vík föðursystir mín Hrefna Péturs-
dóttir hjúkrunarkona. Mig langar
að minnast hennar með örfáum
orðum.
Hrefna frænka fæddist í Óð-
insvéum í Danmörku hinn 1. maí
1938 og var því á 56. aldursári
þegar hún lést. Hún og faðir minn,
Jón Ármann, voru börn Péturs Jak-
obssonar yfirlæknis og konu hans
Margrétar Einarsdóttur hjúkrunar-
konu. Hrefna giftist 29. júní 1963
Bolla Kjartanssyni viðskiptafræð-
ingi og kennara við Verslunarskóla
íslands og eignuðust þau tvo syni,
Ásgeir og Kjartan.
Hrefna hafði um árabil verið
nýrnasjúklingur. Hún kvartaði þó
aldrei, jafnvel þó hún væri bundin
þeirri kvöð að þurfa reglulega að
fara í nýrnavél. Það varð hluti af
lífi hennar. í mörg ár hafði hún
beðið þess að fara í nýrnaígræðslu.
í desember sl. rann loks upp sú
stund að hringt var í Hrefnu og
henni tilkynnt að koma í aðgerð til
Gautaborgar. Bolli og Hrefna tóku
sig upp fyrirvaralaust og fóru til
Svíþjóðar og dvöldu þar í nokkrar
vikur eftir aðgerðina meðan hún
var að jafna sig. í mars sl. varð
Hrefna aftur að leggjast inn á
sjúkrahús, en átti ekki þaðan aftur-
kvæmt.
Ég minnist hennar frænku
minnar sem hinnar ættræknu konu.
Hún var hjartahlý og barngóð og
hafði sérstaka unun af því að fylgj-
ast með framgangi frændfólks síns
og fjölskyldna þeirra, jafnt ungra
sem aldinna. Hún passaði vel upp
á alla afmælisdaga, jafnt hjá börn-
unum sem fullorðnum. Maður gat
ekki annað en dáðst að því hvað
hún lét veikindi sín hafa lítil á hrif
á það að heimsækja fólkið sitt, þeg-
ar eitthvað stóð til.
Hrefna lærði hjúkrun, enda átti
hún ekki langt að sækja áhuga sinn
á því sviði. Hún vildi auka þekkingu
sína á sviði hjúkrunar og sótti í
þeim tilgangi ýmis námskeið. Fyrr
í vetur hafði hún innritað sig í Öld-
ungadeild Verslunarskóla Islands
og sýnir það best hversu mikill
kraftur var í henni þrátt fyrir mik-
il veikindi.
Ferðalög heilluðu hana frænku
mína meira en margt annað. Hún
ferðaðist ásamt eiginmanni sínum
vítt og breitt um landið sitt og til
útlanda meðan heilsa hennar leyfði.
Um nokkurra ára skeið bjuggu
Hrefna og Bolli á Ísafirði, meðan
Bolli gegndi þar stöðu bæjarstjóra.
Sem lítil stúlka minnist ég þess
hversu mikil tilhlökkunin var að
heimsækja frænku mína þangað
ásamt foreldrum mínum. Hún hafði
svo gott lag á því að taka vel á
móti manni.
Nú er hetjulegri veikindabaráttu
Hrefnu frænku minnar lokið. í síð-
asta sinn sem ég hitti hana, þá
fárveika á sjúkrahúsi, sagði hún
mér hversu mjög hún hlakkaði til
að koma og sjá nýja húsið sem ég
var að flytja í ásamt fjölskyldu
minni. Og hún spurði um börnin
mín. Hún fylgdist svo vel með fram-
gangi þeirra.
En það er ekkert líf án dauða
og enginn dauði án lífs, það er okk-
ur öllum ljóst. Þó Hrefna Péturs-
dóttir sé fallin frá, þá er það minn-
ingin um hana sem lifir. Guð blessi
hana og varðveiti.
Elsku frænka mín, um leið og
ég þakka þér fyrir allt sem þú varst
mér og mínu fólki, vil ég biðja al-
góðan Guð að styrkja eftirlifandi
mann þinn og syni í þeirra miklu
sorg.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Þín frænka
Margrét Jónsdóttir
og fjölskylda.
Brosið hennar Hrefnu er horfið.
Það var eins og drægi fyrir sólu,
meira að segja vorið sem á pálma-
sunnudag virtist vera á næsta leiti
hörfaði. Lengi vorum við sannfærð
um að hún myndi yfirvinna lungna-
bólguna, ef ekki með lyfjum, þá
með hlátrinum sem alla hreif með
sér. Sér í lagi voru allir bjartsýnir
eftir velheppnaða aðgerð um síð-
ustu jól þar sem hún hafði loksins
hlotið langþráð nýra. Og Bolli að
ná sér eftir erfiða hjartaaðgerð,
það var svo sannarlega bjart fram-
undan...
Hún Hrefna frænka mín var
fædd í Odense í Danmörku 1. maí
1938. Hún var yngra barn hjón-
anna Péturs H.J. Jakobssonar yfir-
læknis á Fæðingardeild Landspít-
alans og Margrétar Einarsdóttur
hjúkrunarkonu. Fyrir áttu þau son-
inn Jón Ármann, skólastjóra Pósts
og símamannaskólans, fæddan
1935. Pétur stundaði framhalds-
nám við ýmis sjúkrahús í Dan-
mörku, svo og í Berlín og Lyon á
árunum 1933-1940 og bjó fjöl-
skyldan í Danmörku þar til Mar-
grét komst heim með börnin 1939
og Pétur ári síðar.
Danmerkurdvölin svo og ótal
náms- og kynnisferðir Péturs til
framandi landa á árunum eftir
stríð mótaði bemskuheimili Hrefnu
sem í huga okkar heimaalinna bjó
yfir framandi blæ. Húsráðendur
voru sannir heimsborgarar sem
haft höfðu heim með sér það besta
úr menningu annarra þjóðanna.
Um þetta báru jafnt húsmunir,
umræðuefni sem máltíðir vitni.
Þrátt fyrir mikil og langvarandi
veikindi Margrétar ræktuðu þau
hjónin tengsl við fjarskylda jafnt
sem nákomna ættingja, ævinlega
boðin og búin að veita þeim skjól
er þurftu og hughreysta þá sem í
Birting afmælis- og
minningargreina
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birt-
ingar endurgjaldslaust. Tekið er við greinum á ritsljórn blaðs-
ins Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Hafnar-
stræti 85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru
birtar greinar um fólk sem er 70 ára eða eldra. Hins vegar
eru birtar afmælisfréttir með mynd í dagbók um fólk sem er
50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er á það lögð að handrit séu vel frá gengin,
vélrituð og með góðu línubili.
Ákjósanlegast er.að fá greinarnar se.ndar, á disklingi.