Morgunblaðið - 12.05.1994, Page 46

46 FIMMTUDAGUR 12. MAÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
+ Guðrún Ingileif
Guðmundsdótt-
ir var norðlenskrar
ættar fædd á Lóma-
tjörn í Grýtubakka-
hreppi í Eyjafirði.
Hún lést á Hrafn-
istu í Reykjavík 7.
þessa mánaðar.
Foreldrar hennar
voru Valgerður Jó-
hannesdóttir frá
Þöngulbakka síðar
Kussungsstöðum í
Fjörðum og Guð-
mundur Sæmunds-
son frá Gröf í Kaup-
angssveit. Alls voru börn þeirra
ellefu og Guðrún sú sjöunda í
aldursröðinni. Hin voru: Lára,
f. 1896, d. 1968, húsmóðir í
Reykjavík; Sigrún, f. 1897, d.
1987, húsfreyja á Skarði í Dals-
mynni; Sæmundur, f, 1899, d.
1974, bóndi í Fagrabæ, Grýtu-
bakkahreppi; Jóhanna, f. 1902,
d. 1988, kennari í Reykjavík;
Guðbjörg, f. 1903, d. 1929;
Sigurbjörg, f. 1905, d. 1973,
húsfreyja í Hléskógum, Grýtu-
bakkahreppi, og síðar i Reykja-
vík; Ingólfur, f. 1910, d. 1987,
matsveinn í Reykjavík; Sverrir,
f. 1912, d. 1992, bóndi á Lóma-
tjörn; Sigríður, f. 1914, organ-
isti og söngstjóri, húsfreyja í
Hólshúsum og síðar á Akureyri
og er hún ein eftirlifandi af
systkinahópnum; og Valtýr, f.
1920, d. 1981, sýslumaður á
Eskifirði, síðar borgarfógeti í
Reykjavík. Guðrún Ingileif og
Jens Finnbogi gengu í hjóna-
band 13. nóvember 1937. Þau
hjónin eignuðust dótturina Ing-
unni 1941. Ingunn var gift
Svani Þór Vilhjálmssyni, lög-
fræðingi, og eignuðust þau þrjú
börn, Guðrúnu Helgu, Jens Þór
og Auði Perlu. Langömmubörn
átti Guðrún orðið fjögur. Síðari
maður Ingunnar er Friðjón
Guðröðarson, sýslumaður á
Hvolsvelli, og eiga þau saman
dótturína Ingileif Hrönn. Útför
Guðrúnar verður gerð frá
Dómkirkjunni á morgun.
HJÓNIN á Lómatjörn ólu upp ná-
frænku sína Ingileif Sæmundsdótt-
ur en móðir hennar Sigríður Jó-
hannesdóttir dó ung frá stórum
bamahóp en hún var jafnframt
systir Valgerðar á Lómatjöm og
Sæmundur bróðir Guðmundar.
Heimilið á Lómatjörn var annálað
myndar- og menningarheimili og
bám þau systkinin þess glöggt vitni.
Snemma réðst Guðmundur bóndi í
að kaupa orgel svo börnin gætu
numið hljóðfæraleik og söng sem
ævinlega var í hávegum hafður á
því heimili og þau Lómatjarnar-
systkini afburðar söngfólk.
Farskóli var á Lómatjöm um
árabil. í þessu fagra og glaðværa
'Umhverfi ólst Guðrún tengdamóðir
mín upp og starfaði við öll venjuleg
sveitastörf jafnt inni sem utan dyra.
Minnist ég þess að hafa heyrt þau
systkini rifja upp hversu viljug og
létt á fótinn Gunna systir hafi verið
og ávallt fyrst að bregðast við og
ekki var hún ónýt með okkur í
knattspymunni, sagði Sverrir bróð-
ir hennar. Já, hún Guðrún var ólöt
manneskja og í raun slitviljug,
ávallt reiðubúin að rétta hjálpar-
hönd og gerði það með hlýju og
glaðværð sem henni var svo eðlis-
Jæg. Áður en Guðrún fór úr föður-
’húsum var hún einn vetur í Alþýðu-
skólanum á Laugum, það ásamt
farskólanum var hennar eina skóla-
nám. Guðrún fór ung að heiman
eða innan við tvítugt og þá lá leið-
in til Akureyrar þar sem hún vann
á Hótel Gullfossi og þénaði einnig
í húsi Siguijónu og Þorsteins M.
’’ Hún flyst til Reykjavíkur og
Starfar sem afgreiðslustúlka um
langt árabil, má þar nefna Nora
Magasín en lengst hjá
Árna B. Björnssyni í
Lælqargötu 2.
Guðrún þótti sér-
staklega traustur
starfskraftur og jafn-
framt var hún lipur og
lagin sölumaður. Kom
þar til hið Ijúfa viðmót,
en jafnframt traust-
vekjandi framkoma.
Viðskiptavinurinn fékk
fulla athygli og nægan
tíma til að sinna sínu
erindi.
Fljótlega eftir að
Guðrún kom til Reykja-
víkur fór hún að stunda fímleika
hjá Glímufélaginu Ármanni. í þess-
um íþróttum náði Guðrún prýðileg-
um árangri. Á þessum vettvangi
kynntist hún verðandi eiginmanni
sínum, Jens Finnboga Magnússyni
íþróttakennara. Þau voru saman í
fímleikaflokki, sem meðal annars
fór í sýningarferð til Norðurland-
anna árið 1935. Jens var mjög
kunnur íþróttamaður og afburða
fímleikamaður.
Fyrstu hjúskaparár sín bjuggu
þau Jens og Guðrún í leiguhús-
næði. Þar sem um var að ræða
kjarkmikið dugnaðarfólk vildu þau
eignast þak yfír höfuðið. Þau réð-
ust í það stórvirki í stríðslok að
byggja sér íbúð á Grenimel 14 þar
sem þau bjuggu æ síðan. Jens lést
um aldur fram árið 1978 aðeins 62
ára.
Er ég kynntist Guðrúnu fyrir 15
árum og kom inn á hennar góða
heimili var mér tekið af mikilli alúð
og sannri vináttu.
Gestrisnin var aðalsmerki Guð-
rúnar. Ávallt svo vel sett í pottinn
að fæða mátti marga gesti sem bar
að garði en það var oft.
Hús þeirra hjóna stóð opið fyrir
vinum og vandamönnum af lands-
byggðinni og allir fundu að þeir
voru aufúsugestir.
Þar sem húsakynni voru allrúm-
góð leigðu þau herbergi gjarnan
námsmönnum úr skylduliði sínu.
Jafnframt var þetta fólk í fæði á
heimilinu og naut þar allrar heimil-
isaðhlynningar.
Bamabömin vom mjög hænd að
afa og ömmu og fengu ríkulega
hlýju frá þeim. Þegar langömmu-
börnin komu nú síðustu árin vom
þau mikil lífsfylling og ánægja fyr-
ir gömlu konuna.
Síðasta árið hrakaði heilsu Guð-
rúnar vemlega. Hún fór á Hrafn-
istu í janúar síðastliðnum, þar sem
hún lést þann sjöunda þessa mánað-
ar, án þess að þurfa að heyja langa
sjúkdómsbaráttu.
Með Guðrúnu er gengin merk
kona, hjartahlý, hjálpfús og gestris-
in eins og best verður á kosið. Ég
kveð þessa góðu konu með virðingu
og þökk, dáist að lífsviðhorfí henn-
ar, þar sem saman tvinnaðist ást á
sveitinni kæm við Eyjafjörð og
þakklætið til borgarinnar sem fóstr-
aði hana.
Friðjón Guðröðarson.
í dag er hún til moldar borin,
móðursystir undirritaðs, lengst af
til heimilis að Grenimel 14 hér í
borg. Hún var úr miðjum stómm
bamahópi, sem var nánast venjan
að heilbrigð hjón eignuðust í þá
daga, nema hvað sá hópur bar
gæfu til þess umfram suma aðra,
að komast allur vel til manns, þar
sem vanheilsa, ólán og örbirgð hjó
oft stór skörð í aðra.
Það er afrek að koma siíku upp.
Það gerðu heiðurs- og myndarhjón-
in afí og amma okkar Ingunnar
þeirrar sem syrgir móður sína, þau
Valgerður Jóhannesdóttir og Guð-
mundur Sæmundsson. Verk einna
slíkra hjóna, sem skila þjóð sinni
tug mannvænlegra bama, er í raun
sagan um hvemig þessari þjóð var
skilað af stigi smáþjóðar nýlendu-
tímabils jrfír á tilvemstig sjálf-
stæðrar þjóðar, sem heldur við
MINIMINGAR
flestri þeirri virkni sem heyrir til
lífí stórra þjóða heimsmenningar-
innar. Líkamlegur hluti þess afreks
er aðeins hluti þeirrar sögu. Að
baki slíku afreki er trú og hugsjón,
menningararfur, rótfesta í bók-
menntahefð og verkmenningu, í
tónlist, í trú á íslenskt þjóðerni, sem
hafði glæðst á nítjándu öldinni og
átti sér rætur í rómantískri vakn-
ingu Norðurlanda. Gróðurmold
þeirra róta var aldagömul þjóð-
menning íslendinga.
Þær þijár systur úr miðjum
barnahópnum, Guðrún, Sigurbjörg
móðir mín og Guðbjörg, vom nokk-
uð samrýndar, og nokkuð áþekkar
ungar, en hlutu allmismunandi ævi-
feril. Guðbjörg dó ung nýgift Bjarna
Pálssyni í Hrísey. Móðir mín hlaut
hlutskipti sveitahúsfreyjunnar.
Leiðir Guðrúnar lágu með hinum
mikla straumi suður til Reykjavíkur
er breytti íslandi úr danskri land-
búnaðamýlendu í borgríki. Þar gift-
ist hún Jens Magnússyni er lengst
af var leikfímikennari við Melaskól-
ann. Hann lést árið 1978. Dóttir
þeirra Ingunn er landskunn fyrir
skerf sinn til leiklistar og menning-
armála. Þeim hjónum, svo og barna-
börnum Guðrúnar og Jens sendum
við Hléskógasystkin innilegustu
samúðarkveðj ur.
Sé spurt, hver sé sá sem kvaddur
er, má svara hvað sjáist eftir hann.
Afkomendur bera látinni ættmóður
ríkt vitni um gjöfula tilvem. En
skýmst stendur minningin um afar
hlýja og farsæla frænku mína, sem
dreifði hinu góða sem hún átti nóg
til af, umhyggju og greiðasemi við
það ættfólk sem oft þurfti við gist-
ingar, fæðis og leiðsagnar á ferðum.
Þetta fengu ekki aðeins ég og mín-
ir nánustu ættingjar að reyna, held-
ur margir aðrir. Slík var farsæl
hlýja þess er gefur af því að honum
er sjálfsagt og eðlislægt að veita
öðmm og styðja þá, ekki aðeins af
efnisgæðum, heldur af varma þess
er styður aðra og stendur með þeim.
Hún var hrókur alls fagnaðar á
ættarmótum okkar Lóma frá Lóma-
tjöm, ekki aðeins af því að það var
mannamót mikillar gleði glaðbeittr-
ar söngelskrar ættar, heldur átti
ættin og átthagamir undir Hnjúk-
unum hug hennar framar öðm.
Hlýjan og glaðbeitt kímni og létt-
leiki þess eðlis sem létti öðmm allt
amstur í kringum sig fór ekki
minnkandi á árum ellihmmleikans.
Þegar ellin gerði henni erfítt um
vik, hélt hún æ sínu glaðlega fasi
og erfiðleikamir komu í engu fram
út á við. Einungis hið fagra kom í
ljós, því að hún átti ekki annað.
Sýndarmennskan var engin. Aðall
sannrar fegurðar er hógværðin, að
bera hið fagra með sér, án þess að
flíka því.
Egill Egilsson.
Hún Gunna frænka er dáin. Við
þessa frétt um lát móðursystur
minnar, flugu í gegnum hugann
margar minningar frá síðustu
fímmtíu ámm.
Fyrst af Seljaveginum. Við Ing-
unn að leika okkur og Gunna að
hlaupa upp og niður stigann. Það
var nefnilega svoleiðis með hana
Gunnu frænku að hún gekk helst
ekki en hljóp alltaf.
Síðan af Grenimelnum. Við stelp-
urnar í frúarleik og Gunna var ekki
nísk að Iána okkur fínu kjólana sína
og tiáhæluðu skóna.
Ég man eftir henni að afgreiða
í Noramagasin (sem var við Póst-
hússtræti þar sem nú er Gallerí
Borg). Óskaplega fín verslun. Borð-
in með vamingnum vom svo há að
lítil stúlka þurfti að standa á tá til
að sjá allt fíneríið. Seinna man ég
eftir henni i Verslun Áma B.
Bjömssonar sem var á homi Lækj-
argötu og Austurstrætis, ein aðal
skartgripaverslunin í bænum.
Gunna og Jens Magnússon,
íþróttakennari, maður hennar, áttu
notalegt heimili og - þar man ég
best eftir henni. Þau og Ingunn
dóttir þeirra vom ein heild í mínum
huga. Á Grenimelnum hjá Gunnu
og Jens var samkomustaður fjöl-
skyldunnar. Allir ættingjar, sem
bjuggu annaðhvort fyrir norðan eða
fyrir vestan (þar sem Jens var
fæddur), komu við á Grenimel 14.
Þeir voru ófáir sem fengu að búa
hjá þeim um Iengri eða skemmri
tíma í forstofuherberginu.
Það er svo skrítið hvað maður
man. T.d. man ég að það var hjá
Gunnu frænku sem ég smakkaði í
fyrsta skipti heitt ostabrauð með
beikoni og að einhvern tímann
reyndi hún mikið að fá mig til að
borða skyrhræring, en tókst ekki,
því mér fannst hann alveg óskap-
lega vondur.
En ég man líka fjölskylduboðin
á Grenimelnum. Þar var spilað og
sungið svo mikið að undir tók í
næstu húsum. Þegar Gunna spurði
nágrannana næstu daga, hvort þeir
hefðu orðið fyrir ónæði, þá var svar-
ið venjulega á þá leið að þetta
væri svo ljómandi góður kór og lög-
in sem sungin voru svo skemmtileg
að þetta væri sem fínasti konsert.
Ég man ekki eftir henni Gunnu
frænku nema í góðu skapi, bros-
andi og léttri á fæti. Alltaf vorum
við velkomin.
Síðustu árin voru frekar erfið,
en Gunna frænka lét það ekki á sig
fá. Hún var orðin svo ansi gleymin,
en var snillingur í að fela það fyrir
öðrum, pírði bara augun og sagði:
„Hver ert þú, góði/góða“ ef hún
þekkti ekki þann sem var að heilsa,
og lét sem sjónin væri að angra
hana. Því miður var ég skammar-
lega ódugleg að heimsækja hana,
ætlaði alltaf í næstu viku. Maður
heldur alltaf að nógur sé tíminn,
en skyndilega er hann búinn.
Elsku Ingunn. Ég veit að góðu
minningamar veita þér styrk, því
það er sárt að missa móður sína,
þó hún sé orðin gömul og södd líf-
daga.
Svana Runóifsdóttir.
Þegar ég frétti lát Guðrúnar
Guðmundsdóttur, þá létti mér,
fannst mér, sem dauðinn væri kær-
kominn aldraðri heiðurskonu, með
slæma og versnandi heilsu.
En svo gerist það, að maður fer
að hugsa til baka og manni verður
sárt fyrir brjóstí, fortíðin rifjast
upp. Góð samskipti og aldrei nema
góð í áratugi. Og svo sannarlega
hafði hún Guðrún ekki verið lengi
heilsulaus, hún var lengst af stál-
hraust, einhver smáslæmska var
að hennar skapi ekki til þess að
hafa orð á, hún var ósérhlífin dugn-
aðarkona.
Hún hafði verið íþróttakona,
meðal annars verið í sýningarflokki
í fímleikum. Hún var alla tíð létt í
hreyfíngum, sífellt á hlaupum.
Leti og ómennska var henni lítt
að skapi. Hún var bóngóð og hjálp-
söm öllum sem hún gat liðsinnt.
Það var um sólstöður 1946 sem
ég fyrst hitti þau hjón Guðrúnu og
Jens. Við Gauti vorum þá nýgift,
höfðum fest kaup á íbúð tilbúinni
undir tréverk á Grenimel 14. Við
fluttum inn fyrst íbúa þess húss og
svo var það nokkru seinna sem þau
Guðrún Ingileif Guðmundsdóttir og
Jens Magnússon íþróttakennari
fluttu inn með Ingunni dóttur sína,
en hún var þá fímm ára gömul.
Og húsið hljómaði af söng. Guð-
rún söng allan daginn, hljómmikilli
sópranrödd, hvort sem hún stóð
yfír þvottabalanum eða þegar hún
hjálpaði bónda sínum við að mála.
Þessi fjölskylda átti eftir að vera
næstu nágrannar okkar þau 11 ár
sem við bjuggum á Grenimelnum.
Og svo sannarlega voru þau góðir
nágrannar öll sömul, glaðsinna og
heiðarlegt fólk, sem með tímanum
urðu traustir og góðir vinir. Sú vin-
átta hefur haldist alla tíð. Fyrir þá
vináttu er ég þakklát.
Elín Guðjónsdóttir.
Okkur systkinin langar til að
minnast í nokkrum orðum föður-
systur okkar Guðrúnar Ingileifar
Guðmundsdóttur eða Gunnu
frænku eins og við kölluðum hana
ætíð.
í huga okkar eru Gunna og
Grenimelurinn nátengd enda
kynntumst við henni ekki fyrr en
eftir að hún flutti þangað. Við
heimsóttum hana oft í æsku og
hvorki Gunna né Jens voru nokkru
sinni of tímabundin til að sinna
GUÐRÚNINGILEIF
GUÐMUNDSDÓTTIR
þessum utanbæjarbörnum, fjarri
átthögum og leikfélögum. Þau voru
vinamörg og félagslynd og því var
oft nokkuð gestkvæmt á Greni-
melnum. Þar var ýmislegt skrafað
og skeggrætt ekki síst um menn-
ingarmál því Gunna hafði alla ævi
mikinn áhuga á leikhúsi, söng og
ballet og sótti sýningar reglulega.
Við minnumst Gunnu vegna margs
— en ekki síst þeirrar glaðværðar
og alúðlegheita sem ávallt mætti
okkur á Grenimelnum. Létt lund
var henni í blóð borin, hún var hlát-
urmild og skapgóð þótt hún hafí
einnig haft sínar byrðar að bera
og var þyngst sú raun að sjá á
eftir manni sínum Jens Magnússyni
(d. 1978) svo samrýnd sem þau
hjón voru.
Alúð og æðruleysi einkenndi
Gunnu alla tíð. Hún mátti ekkert
aumt sjá og var alltaf tilbúin að
aðstoða þá er á þurftu að halda.
Aldrei heyrðum við hana lasta
nokkurn mann eða mæla hastar-
lega til neins. Framkoma hennar
var fáguð og yfírveguð, enda þoldi
hún illa deilur og misklíð annarra
og reyndi ávallt að koma á sáttum
eða málamiðlun yrði hún vitni að
slíku.
Fjölskyldan og átthagarnir voru
Gunnu líka mikils virði og þær eru
ófáar sögumar sem hún sagði okk-
ur frá uppvaxtarárum sínum á
Lómatjörn. Því þótt við sem þekkt-
um hana aðeins eftir að hún flutti
suður sjáum hana ævinlega fyrir
okkur á Grenimelnum rofnuðu aldr-
ei tengslin við æskustöðvarnar fyr-
ir norðan og hún leit á sig sem
Höfðhverfing alla ævi.
Guðrún Guðmundsdóttir var
kannski ekki áberandi manneskja
í þjóðlífínu en í huga okkar sem
kynntumst henni er hún meðal
þeirra merkustu. Mið minnumst
með þakklæti þessarar hjartahlýju
konu og vottum Ingunni og fjöl-
skyldu hennar okkar dýpstu samúð
svo og Sigríði Schiöth, systur henn-
ar, og biðjum þeim blessunar á
þessari erfíðu stund í lífi þeirra.
Helena, Vala og
Valtýr Valtýsbörn.
Nokkur kveðjuorð til mágkonu
minnar, Guðrúnar Ingileifar Guð-
mundsdóttur.
Það má nærri geta að oft hafí
verið líf og fjör á Lómatjörn þar
sem Guðrún ólst upp enda minntist
hún átthaganna oft á fullorðins-
árum sínum í Reykjavík og átti í
pokahorninu margar skemmtilegar
frásagnir af uppátækjum æskunn-
ar fyrir norðan.
Guðrún bjó öll sín fullorðinsár á
Grenimel 14 og það er þar sem ég
minnist hennar ætíð — og þar sá
ég hana fyrst er ég kom suður til
Reykjavíkur með manni mínum,
Valtý, bróður Guðrúnar. Ég verð
ávallt þakklát fyrir þá vinsemd sem
mér var sýnd á Grenimelnum, en
í þetta fyrsta skipti voru auk þess
staddar þar systur hennar tvær,
Lára og Jóhanna, og að sjálfsögðu
Jens. Það er æði dapurlegt til þess
að hugsa að af öllu þessu fóki sem
var samankomið á Grenimel 14
þennan dag árið 1962 er ég ein
eftirlifandi.
Maðurinn minn leit ævinlega á
Grenimelinn sem sitt annað heimili
enda hafði hann búið þar öll sín
háskólaár. Þær urðu líka margar
ferðirnar á Grenimelinn næstu
fjórtán árin áður en við fluttum í
Kópavoginn — minnst tvær á ári
með son okkar til lækninga og allt-
af var okkur tekið opnum örmum.
Þegar við hjónin fluttum suður
árið 1976 varð samgangurinn eðli-
lega ennþá meiri því það var alltaf
notalegt að hitta Guðrúnu. Hún var
einhver jákvæðasta og yndislegasta
manneskja sem ég hef kynnst a
lífsleiðinni og öðlingur heim að
sækja.
Það er því bæði þakklæti og
söknuður í huga mínum er ég kveð
þessa sómakonu hinsta sinni og
votta ég Ingunni, Friðjóni og börn-
um og Sigríði, systur hennar, inni-
lega samúð á þessari erfíðu stundu.
Birna Björnsdóttir.