Morgunblaðið - 17.05.1994, Qupperneq 44

Morgunblaðið - 17.05.1994, Qupperneq 44
44 ÞRIÐJUDAGUR 17. MAÍ 1994 MORGUNBLAÐIÐ HREFNA TYNES + Hrefna Sam- úelsdóttir Tynes fæddist 30. mars 1912 að Tröð Súðavíkurhreppi, N.—ís. dóttir hjón- anna Amalíu Rögn- valdsdóttur frá Uppsölum í Seyðis- firði við ísafjarðar- djúp og Samúels Jóns Samúelssonar, Alftafirði vestra. Hrefna lést í Reykjavík 10. maí 1994. Hún lauk prófi frá Unglinga- skóla Isafjarðar 1928 og stundaði enskunám í einkatímum. Hún fór 26 ára til Siglufjarðar og starfaði þar á skrifstofu bæjarfógeta 1928-31. Þar kynntist hún til- vonandi eiginmanni sínum, Sverre H. Tynes, og gengu þau í hjónaband 1931. Síðan fluttust þau til Noregs og dvöldu þar um sjö ára skeið, þar á meðal öll stríðsárin. Þau áttu þrjú börn: Ástu, f. 1932; Ottó, f. 1937, og Jón, f. 1945. Sverre lést árið 1962. Hrefna var skátaforingi á Siglufirði 1929-39, í Noregi til 1945 og í Reykjavík til 1956 og vara- skátahöfðingi frá 1948 til 1968. Hún var forstöðukona Kven- skátaskólans á Úlfljótsvatni 1947-56, í Zontuklúbb Reykja- víkur frá 1950, formaður þar í eitt tímabil og fulltrúi Zonta í Norðurlandaráði frá 1961. Hún var ráðunautur fyrir Reykjavík í Æskulýðsnefnd þjóðkirkjunn- ar frá 1961, ritari í Kirkjukóra- sambandi Reykjavíkurprófasts- dæmis, formaður kirkjukórs Nessóknar og formaður kven- félags Neskirkju í rúm 20 ár. Hún vann á biskupsstofu í nokkur ár og einnig sat hún um skeið í stjórn Hjálparstofn- unar kirkjunnar. Hrefna var sæmd æðstu heiðursmerkjum skátahreyfingarinnar á íslandi og forseti íslands sæmdi hana riddarakrossi Hinnar íslensku fálkaorðu árið 1980. Hún var heiðursfélagi í kvenskátafélag- inu Valkyrjum á Siglufirði, Kvenskátafélagi Reykjavikur og skátafélaginu Ægisbúum i Reykjavík. Hrefna samdi og gaf út söngbók fyrir ljósálfa. Hörpuútgáfan gaf út bókina Tendraðu ljós árið 1992 í tilefni af 80 ára afmæli Hrefnu. í henni eru greinar og ljóð eftir hana. Hrefna tók þátt í skáta- starfi til siðustu stundar. Hún starfaði með St. Georgsgildun- um á íslandi, sem er alþjóðleg- ur félagsskapur eldri skáta og þeirra sem styðja skátastarf, og var í hópi kvenna sem hitt- ust reglulega og héldu hópinn sem skátar. Útför hennar verð- ur gerð frá Neskirkju i dag. í DAG, á þjóðhátíðardegi Norð- manna, verður elskuleg amma mín, Hrefna Tynes, borin til grafar. Mik- ill er missirinn þegar höfuð fjöl- skyldunnar og andlegur leiðtogi er fallinn frá. Amma var elst sjö systkina og þurfti ung að bjarga sér og bera ábyrgð. Hún var fæddur foringi. Iðjusemi og andlegt úthald voru henni í blóð borin. „Að gefast ekki upp“ er viðkvæði ljósálfanna og er óhætt að segja að hún amma hafí lifað lífrnu með það að leiðarljósi. Andlegt þrek hennar var slíkt að þrátt fyrir að hún væri varla fóta- fær þessi síðustu ár, þá var hugur- inn svo fijór og uppfullur af áform- um, s.s. að fara til Noregs nú í sumar. Já, hún amma hélt ótrauð áfram lífsgöngunni, þó svo að lík- amlegur kraftur hennar væri senn á þrotum. Hún hafði gífurlegan viljastyrk. Hrefna amma var engin „venju- leg“ amma. Hún var sérstaklega bamgóð kona. Hún vildi vera amma allra bama. Það gladdi hana líka mikið að vera kölluð amma af börnunum í sunnudagaskólanum í Neskirkju. Og börnin löðuðust líka að henni. Það var ekki síst því að þakka hvað hún hafði mikla frásagnar- gáfu, var hugmyndarík og uppfinningasöm. Hún gat samið sögur jafnóðum. Svo spilaði hún á gítar, samdi ljóð og bjó til alls kyns leiki. Langflest böm þekkja t.d. vísurnar hennar um hjálpsama jóla- sveininn; „í skóginum stóð kofi einn, sat við gluggann jólasveinn." Hugur hennar til barna lýsir sér best í ljóði sem hún orti eitt sinn: Hér situr hún amma og hugsar með sér, hvílík dásemd það er sem að hlotnast mér hér. Það er hreint eins og himinninn færist mér nær, þegar ungviðið masar og hlær. Bestu blómin mín smá, já mig langar að fá að hlúa að þeim meðan ég kraftana á. Bömin þau verða um ævinnar skeið það ljós sem að lýsir upp leið. Frá því að ég man eftir mér hef ég litið með aðdáun og stolti til ömmu. Mér fannst hún kunna allt og geta allt. Einu sinni bjó hún til á mig grímubúning úr mjólkurfem- um, skrifaði „Fröken Nýmjólk" á magann og teiknaði stóran svartan rennilás á bakið og skrifaði „opnist hér“. Mikið var ég hreykin þegar ég tók við 1. verðlaunum fyrir besta búninginn og gat sagt: „Hún Hrefna amma bjó hann til!“ Annað lýsandi dæmi um barnslega aðdáun mína á ömmu minni er að iðulega þegar ég var spurð um hvað ég ætlaði að verða þegar ég yrði stór, þá var svarið; skátahöfðingi eða trúboði! Amma var mjög trúuð kona. Hún falaðist aldrei eftir veraldlegum gæðum. Ef aðeins hún gæti látið gott af sér leiða og rétt fram hjálp- arhönd, þá var hún ánægð. Það má segja að kærleikurinn við ná- ungann og boðskapur kristinnar kirkju hafí átt hug hennar allan. Og svo uppsker maður sem maður sáir. Amma átti órafjölda vina bæði heima og erlendis. Fjöldi fólks, m.a. úr skátahreyfingunni, hefur haldið tryggð við hana í gegnum árin. Sömuleiðis hefur hún ræktað sína vini. Mér er mjög minnisstætt að- fangadagskvöld fyrir tveimur árum þegar amma dvaldi á heimili okkar Pálma. Henni höfðu borist nokkur hundruð jólakort víðs vegar að úr heiminum. Þetta voru engin venju- leg jólakort, heldur margra síðna bréf með myndum o.fl. Mikið var gaman að sjá áhuga og ánægju ömmu þegar hún opnaði hvert bréf- ið á fætur öðru og alltaf rifjaðist upp fyrir henni atvik frá gamalli tíð. Hún hafði frá svo ótalmörgu að segja. Þótt aðskilnaðurinn sé erfiður og söknuðurinn sár, þá gleðst ég engu að síður yfir því að elsku Hrefna amma hafi nú fengið hina eilífu hvíld og sofnað svefninum langa. Það hafði háð henni undanfarin ár, hve líkaminn var orðinn lúinn. Sam- verustundir okkar, sem voru marg- ar og Ijúfar, eiga eftir að verða mér gott veganesti á lífsleiðinni. Ég mun alltaf geyma minningu Hrefnu ömmu í hjarta mér. Kvöldvers eftir Hrefnu Tynes Góði Guð,mér líður vel, - mig ég þinni forsjón fel. Á mér, Guð minn, hafðu gætur, annast þú mig daga’ og nætur. Vertu öllum skjól og vöm, blessa, Faðir, öll þín böm. Salome Tynes. Mig langar að skrifa nokkur fá- tækleg kveðjuorð til stórrar konu, sem kom inn í líf mitt þegar ég var að stíga mín fyrstu skref út í lífið. Ég var svo heppin að hún Hrefna Tynes varð tengdamóðir mín og MINIMINGAR amma barnanna minna. Mikið gaf hún af sér og til margra, en mest þó til bama sinna og barnabarna. Hún ólst upp í afskekktri sveit, hjá ástríkum foreldrum og fór ung stúlka til Siglufjarðar þar sem hún hitti manninn sinn hann Sverre. Hún fluttist með honum til Noregs og sat þar í hemumdu landi á stríðs- árunum með alla þá erfiðleika sem það bauð uppá og bjó það með henni allt lífið. Hún gekk í gegnum svo margt hún Hrefna en við hveija raun efldist hún. Eftir stríð kom hún heim til íslands og gaf skáta- starfmu og æskunni alla sína krafta. Ótal margar stundir áttum við saman og ræddum heimsmál, landsmál og andleg mál og í öllu var hún jafn fijó en andlegu málin áttu þó hug hennar mestan. Hún gaf þeim sem vora henni næstir allan þann skilning sem þeir þurftu, hún gaf börnum sínum og barna- börnum ást og öllum kærleik, kraft og þor. Mér fínnst líka að hún boði í svo mörgum af ljóðum sínum og greinum kærleik, trú og styrk. Ég vil kveðja þig Hrefna mín með þínum eigin orðum: Ef frelsaranum fylgir þú og fetar sporin hans er öll þín athöfn von og trú í anda kærleikans. (H.T.) Bryndís. í hálsakoti kúri ég hjá ömmu minni, henni Hrefnu ömmu, sem kyssir mig og hlær. Litli anginn minn segir hún, enda vorum við öll barnabömin „immið" (himneski) hennar ömmu. Að fara í heimsókn til Hrefnu ömmu var alltaf veisla. Fleskipönnukökur, súkkulaðibúð- ingur, sögustund og söngvar. Alltaf var þó best að fara uppí til hennar og kúra. Óendanlega ást og hlýju fengum við bræðurnir ásamt öllum öðram þeim sem hana umgengust og eitt er víst að hún skildi eftir sig kærleik sem lifa mun margar kynslóðir. Otto Davið og Gunnar Orn. Þar sem góðir menn fara era Guðs vegir. - Þessi orð norska skáldsins Bjömsterne Bjömsson koma í hugann, þegar ég sest niður til að minnast Hrefnu Tynes. Hún var einstök kona - góð í bestu og víðustu merkingu þess orðs. Að leiðarlokum leitar hugurinn til horfinna daga. - Minningamar streyma fram. Ég var rétt orðin 17 ára, þegar ég feimin og uppburðarlítil, kom fyrst inn á heimili Hrefnu og Sverre. Mér var teki opnum örmum af þeirri hlýju og góðvild sem Hrefnu var svo eiginleg, þá tengdumst við þeim kærleiksböndum sem ekki hafa rofnað þrátt fyrir ágjöf í lífsins ólgusjó. Heimilislífið á Grenimeln- um er mér ógleymanlegt - þar réði gleðin ríkjum - Sverre, þessi hægl- áti og prúði Norðmaður, var mikill húmoristi, Amalia amma, móðir Hrefnu, sem átti þar heimili sitt síðustu árin, var glöð og skemmti- leg kona og Hrefna - hún var engri lík, hafði alltaf tíma fyrir allt og alla. Gestagangur var mikill og all- ir voru velkomnir. Það var sungið, spilað og farið í leiki, haldnar kór- æfingar, fundir og ungmennum leiðbeint. Þessi sterka og lífsreynda kona hafði svo miklu að miðla. Kærleikur hennar og umhyggja fyrir börnum okkar Ottos, verður aldrei fullþökkuð. Hún kallaði þau sólargeislana sína, kenndi þeim bænir - sögur og söngva og var þeim andlegur leiðtogi og óþijót- andi viskubrannur. Þegar Sverrir var 10 ára og Hrefna komin fast að sextugu, lét hún sig ekki muna um að taka að sér ylfingahóp í Vesturbænum. Skátastarfinu sem hún hafði helgað krafta sína frá unga aldri varð drengurinn hennar líka að kynnast. Þessi hópur fjör- mikilla stráka, kölluðu allir foringja sinn Hrefnu ömmu og þegar vora tók og strákana langaði í fótbolta í stað skátafundar var það auðsótt mál - hún var í marki. Guð notar huga og hendur mann- anna til að framkvæma vilja sinn. Til hinstu stundar starfaði Hrefna Tynes í anda hans og bar birtu og yl á veg samferðamanna sinna. Ég kveð hana með orðum Matthíasar Jochumssonar: Þú ljós sem ávallt lýsa vildir mér þú logar enn. I gegnum bárur brim og voðasker nú birtir senn. Og ég finn aftur andans fögru dyr og engla þá sem bam ég þekkti fyr. Blessuð sé minning hennar. Birna Björnsdóttir. Kallið kom, hún amma er farin. Nú fá aðrir að njóta alls þess sem við höfum notið allar þær stundir sem hún var með okkur. Hrefna amma sat aldrei auðum höndum og frá því að ég man eftir mér var hún að föndra, skrifa, sinna skáta-, kvenfélags- og félagsstörfum ýmis- konar, jafnvel allt á sama tíma. Ljóðin sem hún orti við hin ýmsu tækifæri áttu flest það sameiginlegt að vera sambland af heilræðum og dýpstu speki. Sem krakki skildi ég þau ekki alveg en áttaði mig samt á því að sú bjartsýni sem hún hafði á öllu var alveg einstök. Já, hún sá alltaf ljósið framundan. Miklir fagnaðarfundir eiga sér nú stað í heimi ljóssins, Hrefna er komin heim. Þessi kærleiksríka kona sem kenndi okkur svo margt um ástina, óeigingirnina, gleðina og trúna. Það er ekki hægt að skilja sáttari viðjarðlífið heldur en Hrefna amma gerði. Hjörtu okkar era full af þakk- læti og ljósi. Ljósi, sem amma hefur skilið eftir. í hvert skipti sem eitt- hvað bjátar á, þurfum við bara að horfa til himins og hugsa til henn- ar, því amma mun endurnýja raf- hlöðurnar í ljósum okkar, ef þær eiga til að dofna. Elsku amma, allt það sem þú hefur gefíð okkur verður aldrei frá okkur tekið. Sverrir og Stína. Þú áttir auð er aldrei brást, þú áttir eld í hjarta, sá auður þinn er heilög ást til alls hins góða og bjarta. Til meiri starfa guðs um geim þú gengur ljóssins vegi. Þitt hlutverk er að hjálpa þeim er heilsa nýjum degi. H.T. Hún amma er látin. í dag verður hún borin til hinstu hvíldar og sökn- uðurinn í hjörtum okkar er sár en við gleðjumst einnig yfir því að hún hefur nú fengið hina langþráðu hvíld. Að eiga að lýsa með fátæklegum orðum öllu því dýrmæta sem hún amma gaf okkur á lífsleiðinni er nær ógerlegt. í viskubrunn hennar sóttum við svo margt en trúin skip- aði þar ætíð æðsta sess. Alltaf hafði hún amma tíma til að svara óþrjót- andi spurningum lítillar hnátu um giið og tilveruna. Alltaf átti hún sögu eða kvæði til að gleðja lítið barnshjarta og létta okkur stundirn- ar. Boðskapurinn var skýr; trúðu og treystu guði og láttu gott af þér leiða. Sögumar og kvæðin munu ávallt geyma minninguna um hana og hjálpa okkur að yfirstíga sorg- ina. Hún tendraði ljós og það ljós mun lýsa okkur leiðina sem ljóm- andi stjarna skær um ókomna fram- tíð. Dóra Sif og Hrefna. Kveðja frá skáta- hreyfingunni Velgengin æskulýðsstarfs á borð við alþjóðlegu skátahreyfing- una byggist að verulegu leyti á því að þeir einstaklingar sem ganga til liðs við hreyfmguna á unga aldr- ei nái slíkum þroska í starfinu að þeir finni hjá sér þörf til að Iáta aðra njóta góðs af veru sinni og reynslu í félagsskapnum. Þannig einstaklingur var Hrefna Tynes fyrrverandi varaskátahöfð- ingp. Hún gerðist skáti 2. júní 1929 er hún og ellefu aðrar stúlkur hitt- ust í þeim tilgangi að stofna kven- skátafélag á Siglufirði, félag er hlaut nafnið Valkyrjur. I grein er hún -skrifaði í Skátablaðið 1949 um þessi upphafsár sín í skáta- hreyfingunni segir hún: ..... við unnum skátaheitið 6. júlí. Þeirri stund gleymi ég aldrei. Ég held að þá hafi ég unnið heitið upp á lífstíð." Er Hrefna skrifaði þetta hafði hún verið skáti í tuttugu ár. Og nú er við kvðejum hana hinstu kveðju era skátaárin orðin 65 og alla hennar lífstíð hafði hún skáta- heitið að leiðarljósi. Öll þessi 65 ár var hún meira eða minna virk i skátastarfinu. Jafnvel á stríðsár- unum er hún bjó í Noregi var hún foringi yfir stúlknafélagi er starf- aði í anda skátahreyfingarinnar þó Þjóðveijar, er hersátu landið, bönnuðu starfsemi skátahreyfing- arinnar. Stuttu eftir heimkomuna til íslands gerðist hún félagsforingi Kvenskátafélags Reykjavíkur og var það í 10 ár. Varaskátahöfðingi var hún 1948-1968, en eftir það starfaði hún að mestu innan St. Georgsgildisins. En þá era ótalin hin fjölmörgu trúnaðarstörf önnur sem hún hefur innt af hendi af mikilli elju og fórnfýsi í þágu skátahreyfingarinnar alveg fram undir það síðasta. „Skátaforingi, sem hefur þessa lífsskoðun, að það sé skátaandinn, sem verður að efla og það sé hann, sem eigi að ríkja, er sá rétti aðili til að taka að sér forystu æskulýðs- félags.“ Þannig skrifaði Hrefna og má með sanni segja að skátaand- inn hafi verið lífsskoðun hennar, enda varð það hennar hlutskipit að gegna forystustörfum í skáta- hreyfingunni og víðar. Én andi Hrefnu mun verða með íslenskum skátum um ókomna tíð eftir hana liggja margar ljúfustu perlur skátaljóða sem hún færði skátahreyfíngunni. Söngvar sem munu hljóma hvar sem íslenskir skátar koma saman við varðelda víða um land. Slíkur var þáttur hennar og fyrir það þakka íslensk- ir skátar. Bandalag íslenskra skáta þakk- ar Hrefnu Tynes hér með framlag hennar til uppgangs skátahreyf- ingarinnar, tryggð hennar og hlýj- an hug til hennar alla tíð. Við biðj- um guð að blessa og varðveita minninguna um þessa góðu konu. Við sendum Q'ölskyldu hennar allri, vandamönnum, vinum og skáta- systkinum, innilegar samúðar- kveðjur. Með skátakveðju, f.h. Bandalags íslenskra skáta, Gunnar H. Eyjólfsson skátahöfðingi. Kveðja frá skátafélaginu Ægisbúum Hún Hrefna er farin heim. í 25 ára sögu Ægisbúa hefur hún verið einn traustasti bakhjarl félagsins. Það lýsir betur en margt annað mannvininum Hrefnu Tynes að á fullorðinsárum fann hún sér tíma, mitt í öllu annríkinu, til þess að taka að sér hóp níu ára stráka og mynda með þeim ylfingasveit. Sendlingasveitin er ógleymanleg öllum sem til hennar þekktu. Baldn- ir strákar vora sem englar undir hennar stjórn. Þó hún léti síðar af stjórn sveitarinnar, sem þá var orð- in skátasveit, þá fylgdist hún vel með starfi félagsins og ekki síður leitaði hún fregna af strákunum sínum. Hrefna var eini heiðursfélagi skátafélagsins Ægisbúar og sakna skátarnir í Vesturbænum vinar, nú þegar Hrefnu nýtur ekki lengur við til þess að segja. okkur sögur á kvöldvökum. Ægisbúar senda að- standendum innilegustu samúðar- kveðjur. Júlíus Aðalsteinsson, félagsforingi. Er ég lít yfir farin veg og finn gamla slóð eru margar vörðurnar okkar Hrefnu. Ég staldra við þá
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.