Morgunblaðið - 10.06.1994, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÐIÐ
18 FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 1994
Tryggvi Ólafsson opnar
sýningu fyrir börn.
Gallerí Borg-
Myndir fyr-
ir börn eftir
Tryggva
Olafsson
í GALLERÍ Borg opnar sýning
fyrir börn eftir Tryggva Olafs-
son á morgun, laugardaginn
9. júní, kl. 16.
A sýningunni sem er liður í
Listahátíð eru eingöngu myndir
sem Tryggvi hefur máiað fyrir
börn og er þetta sennilega í
fyrsta skipti sem þekktur lista-
maður sýnir myndir fyrir börn.
Sýningin er opin virka daga
frá kl. 12-18 og um helgar frá
kl. 14-18, en henni lýkur 21.
júní.
Árbæjarsafn
Einsöngs-
tónleikar
ANNA Margrét Kaldalóns söng-
kona kemur fram á Kaldalóns-
tónleikum í Árbæjarsafni sunnu-
daginn 12. júní. Á tónleikunum
flytur Anna lög eftir Sigvalda
Kaldalóns, langafa sinn, Sig-
valda Snæ
Kaldalóns,
föður sinn og
Selmu Kalda-
lóns, afasystur
sína.
Anna Mar-
grét útskrifað-
ist nýlega frá___
listadeild Há- Anna Margrét
skólans l' Aust- Kaldalóns
in í Texas, þar sem hún lauk
„Master of Mjjsíc" gráðu í klass-
ískum söng. Áður hafði hún hlot-
ið BA-gráðu frá New England
Conservatory í Boston. Rödd
Önnu er lýrískur kóloratúr.
... fánaborgir, fitnleikar,
fjallkonur, Jlugvélw,
fombílar og...
LISTIR
Altækar
hugsýnir
ÍLJA Kabakov: Kamar á kletti. Óframkvæmt verkefni.
MYNPUST
Önnur hæð
TEIKNINGAR
/INNSETNING
Ilya Kabakov
Opið á miðvikudögum kl. 14-18 til
31. ágúst. Aðgangur ókeypis.
Sýningarskrá 500 kr.
ÞEGAR opnun Sovétríkjanna
sálugu hófst fyrir tæpum áratug,
bjuggust ýmsir við því að fram
kæmi ferskur austanblær í mynd-
listinni, sem myndi endurnæra list-
menningu heimsins og efla til
nýrra dáða. Vonbrigðin urðu mik-
il; því sem mest bar á mátti frem-
ur líkja við dautt loft úr vistaver-
um, sem höfðu verið lokaðar of
lengi. Einangrun sovéskra lista-
manna hafði verið slík áratugum
saman, að þeir höfðu aðeins afar
óljósar hugmyndir um hvað hafði
verið að gerast í vestrænni list
alla þessa öld og var jafnvel lítt
kunn eigin listasaga frá þeim tím-
um sem Malevitsj og Kandinskíj
voru að marka ný spor í listheimin-
um. Þeir hafa því flestir átt erfitt
uppdáttar eftir að forsjá sameign-
arfélagsins tók að molna með
hruni Sovétríkjanna.
Vegna þessa hafa undantekn-
ingarnar frá reglunni skinið bjart-
ar en von var á og hlotið skjótari
frama en búast mátti við. Komar
og Malemid voru einna fyrstir so-
véskra myndlistarmanna til að
skapa sér nafn á Vesturlöndum,
einkum vegna uppreisnar gegn
hinum kerfislæga sósíal-realisma.
ílja Kabakov er önnur slík undan-
tekning, og fyrsta sýning hans
vestanhafs 1988 vakti strax at-
hygli á honum sem sjálfsprottnum
brautryðjanda á sviði hugmynda-
listarinnar; með honum kom fram
ný sýn, sem hefur reynst einkar
frjó í hans höndum, og gæti helst
borið nafnið „altæk innsetning"
(Total Installation).
Séu fræðilegri skilgreiningar
látnar liggja milli hluta, miða þess-
ar innsetningar Kabakovs að því
að skapa heildstætt umhverfí, þar
sem áhorfandinn, gesturinn, verð-
ur virkur þátttakandi, en ekki að-
eins aðskotahlutur í helgum véum.
Á sýningunni hér getur að líta níu
flokka teikninga og uppdrátta af
óframkvæmdum verkefnum, þar
sem þessi virkni kemur vel fram;
mannverur eru markaðar inn í
flesta uppdrætti og teikningar af
verkefnunum, en væru hálf snaut-
leg án þeirra.
Þessi verkefni eru af ýmsu tagi,
og tengjast sum ákveðnum §töð-
um, en önnur ekki. Af fyrra taginu
eru „Minnismerki“ sem ætlað er
að minnast þeirra sem lifðu undir
dauðri hönd kommúnismans,
„Málverk á gólfinu" sem var ætlað
ákveðnum byggingum í Seattle í
Bandaríkjunum, og loks „Tvær
minningar um hræðsluna", sem
er ætlað Berlín, nánar tiltekið
Potsdam-torgi. Af síðari tegund-
inni eru „Stóra völundarhúsið" og
„Þrír söngvar um móðurlandið",
sem væri hægt að setja upp þar
sem rýmið er heppilegt, og loks
hin athyglisverðu „Gullepli" og
„Kamar á kletti“, en þessi tvö síð-
astnefndu krefjast réttra náttúru-
legra aðstæðna til að hægt væri
að setja þau upp.
Þessum verkefnum hefur ekki
verið hrundið af stokkunum af
ýmsum ástæðum; vegna peninga-
leysis, breyttra aðstæðna, galla á
fyrirhuguðu skipulagi o.fl. (yfir-
skrift sýningarinnar er „Ófram-
kvæmd verkefni“). Þessi stað-
reynd er mikilvæg í öðrum skiln-
ingi, því með henni vísar Kabakov
á ákveðinn hátt til fyrirmyndarrík-
isins sem ól hann en varð aldrei
annað en óframkvæmd verkefni;
þar fylltist allt smám saman af
fögrum áætlunum, framtíðarsýn-
um og draumórum, allt þar til
menn hættu að gera sér skýra
grein fyrir muninum á áætlun og
framkvæmd, draum og veruleika.
í vissum skilningi var kommún-
isminn sjálfur alla tíð aðeins ein
af þessum óframkvæmdu hugsýn-
um.
„Kamar á kletti“ er gott dæmi
um slíka draumasmíð. Hér stendur
til að reisa hefðbundinn kamar til
að sinna hefðbundnum þörfum;
hins vegar er ætlunin að reisa
hann á klettabarmi, þar sem út-
sýni er yfir víðar lendur og snúa
honum fram þannig að sitjandi
sjái maður heiminn fyrir fótum
sér. Þannig verður hið hversdag-
lega upphafið og samskipti manns
og náttúru að eðlilegum þætti í
„altækri innsetningu" með einkar
skemmtilegum hætti.
Það er mjög vel að þessari sýn-
ingu staðið, enda margir komið
þar nærri. Frammi liggur fjölrituð
sýningarskrá, sem hefur að geyma
útlistanir listamannsins á því sem
hann er að fást við sem og lýsing-
ar á nokkrum af þeim verkefnum,
sem hann kynnir á sýningunni.
Einnig er hér bæklingur með líf-
legu viðtali sem Kristinn Harðar-
son og Hannes Sigurðsson áttu
við listamanninn og aðstoðarmann
hans í New York; þar kemur fram
góð lýsing á þeim þrúgandi list-
heimi sem Kabakov kemur úr, sem
og umræða um þau verk sem hann
er að fást við nú, skilgreiningar
þeirra og eðli.
Hér er þannig gengið að því
verki á skipulegan hátt, sem því
miður er allt of oft hunsað af eldri
og umfangsmeiri sýningarstöðum,
þ.e. að kynna áhorfendum viðfan-
gefnið á máli sem þeir skilja. Slíkt
er til fyrirmyndar og er rétt að
hvetja allt áhugafólk um samtíma-
list að kynna sér þessa sýningu
og gefa henni góðan tíma; saga
Kabakovs eru vel þess virði.
Eiríkur Þorláksson
Fremst meðal j afningj a
Meðal gesta Listahátíðar er
breska danspoppsveitin Saint
Etienne. Arni Matthíasson seg-
ir það gleðifréttir fyrir dansfíma
ekki síður en dansfúna.
LISTAHÁTÍÐ Reykjavíkur er eins og nafnið
gefur til kynna hátíð allra lista, þó áhersla sé
misjöfn milli hátíða. Þannig er Listahátíð einnig
hátíð danslista; líka þeirrar sem ómenntaðir iðka
við dynjandi danstakt og því er breska hljóm-
sveitin Saint Etienne meðal gesta Listahátíðar
að þessu sjnni og leikur í Tollstöðvarhúsinu í
kvöld.
Saint Etienne er jafnan talin með helstu popp-
og danssveitum Bretlands, enda hefur hljóm-
sveitin vakið mikla athygli fyrir vélvædda blöndu
af danstakti og poppstefjum. Samtímis hefur
hljómsveitin notið almannahylli fyrir tónlist sína
og virðingar gagnrýnenda sem eðli þeirra er
að finnast lítið til þess koma sem er vinsælt.
Hljómsveitin er skipuð þeim Sarah Cracknell,
Pete Wiggs og Bob Stanley og lét fyrst á sér
kræla snemma sumars 1990, þegar smáskífan
BRESKA danssveitin Saint Etienne sem
hefur notið almannahylli fyrir tónlist sína
og virðingar gagnrýnenda.
Only Love Can Break Your Heart kom út, fór
þegar hátt á breska vinsældalistanum og þótti
dæmigerð fyrir þá grósku sem var í bresku
danspoppi þess tíma. Síðan hefur Saint Etienne
sent frá sér breiðskífur, Foxbase Alpha, sem
kom út 1991, So Tough, sem kom út 1993, og
Tiger Bay, sem kom út fyrir skemmstu. Allar
hafa plöturnar selst gríðarlega vel í Bretlandi
og reyndar allvel um heim allan, og segja má
að Saint Etienne sé fremst meðal jafningja í
bresku danspoppi um þessar mundir.
Dijúgur hluti útgáfu Saint Etienne hefur
verið endurhljóðblönduð lög, þ.e. einhveijir, oft-
ar en ekki Pete Wiggs og Bob Stanley, hafa
fari höndum um lögin og breytt þeim, yfirleitt
kastað öllu nema röddinni og samið nýjan grunn
við, oft alllangan. Þessi iðja hefur orðið æ vin-
sælli og varla er það vinsælt danslag að það
sé ekki til í fimm til tíu útgáfum hið minnsta.
Þetta hefur og tryggt stöðu Saint Etienne á
dansmarkaðnum og gert að verkum að hljóm-
sveitin er ekki síður vinsæl meðal dansóðra, sem
vilja helst ekki heyra lag nema einu sinni.
Koma Sáint Etienne hingað til lands er mik-
il veisla fyrir dansáhugamenn ekki síður en
fyrir þá sem á annað borð hafa gaman af popp-
tónlist, enda finnur hver nokkuð við sitt hæfi
hjá hljómsveitinni. Eins og áður segir leikur
hljómsveitin í Tollstöðvarhúsinu, nýja Kolaport-
inu, sem ætti að tryggja almennilega dans-
stemmningu, enda vandfundinn betri staður>í
aukahlutverkum verða Svala Björgvinsdóttir
með hljómsveitinni Skóp, Páll Oskar Hjálmtýs-
son og drungadanssveitin Ólympía.