Morgunblaðið - 28.06.1994, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚNÍ 1994
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
SIGURBJÖRG
SIGHVATSDÓTTIR,
Flókagötu 47,
Reykjavík,
lést í Landspítalanum 25. þ.m.
Fyrir hönd vina og vandamanna,
Gyða Jónsdóttir,
Guðmundur Kristinsson,
Elfn Ellertsdóttir,
Kristfn Lúðvíksdóttir.
t
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir, afi og
langafi,
ÓLAFUR INGVI EYJÓLFSSON
bóndi,
Sólheimum, Dalasýslu,
lést í Landspítalanum laugardaginn 25. júní.
Helga Áslaug Guðbrandsdóttir,
Svanur Ingvason, Rán Einarsdóttir,
Arndís Erla Ólafsdóttir, Bjarni Ásgeirsson,
Sigríður Ólafsdóttir, Jóhann Björn Þórarinsson,
Gerður Salome Ólafsdóttir,
Lilja Björk Ólafsdóttir, Guðmundur M. Þorsteinsson,
Sóley Ólafsdóttir, Guðmundur Sigurðsson,
Ólöf Ólafsdóttir, Jóhann Gisli Jóhannsson,
Eyjólfur Jónas Ólafsson, Sigurdís Sjöfn Guðmundsdóttir,
Guðbrandur Ólafsson,
Áslaug Helga ÓlafsdóttirJVIáni Laxdal,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Konan mín, móðir okkar, tengdamóðir, amma og langamma,
RÓSA VILHJÁLMSDÓTTIR,
Sunnubraut 21,
Akranesi,
lést í Sjúkrahúsi Akraness sunnudaginn 26. júní.
Jarðsett verðurfrá Akraneskirkju fimmtudaginn 30. júní kl. 14.00.
Þeim, sem vildu minnast hennar, er bent á Sjúkrahús Akraness.
Guðmundur Bjarnason,
börn, tengdabörn,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
INGVELDUR ÁMUNDADÓTTIR
frá Kambi í Flóa,
Hjarðarhaga 26,
Reykjavík,
verður jarðsungin frá Hallgrímskirkju,
fimmtudaginn 30. júní kl. 13.30.
Jarðsett verður að Kotströnd.
Þeim, sem vildu minnast hennar, láti
Hallgrímskirkju njóta þess.
Hulda Hjörleifsdóttir, Sveinbjörn Einarsson,
Guðrún Hjörleifsdóttir, Sigurður Guðmundsson,
Bergný Hjörleifsdóttir,
Steindór Hjörleifsson, Unnur Hjartardóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
ÓSKAR JÓHANNESSON
fyrrverandi bóndi
frá Svínhóli,
sem lést 17. júní, verður jarðsunginn
frá Kvennabrekkukirkju laugardaginn
2. júlí kl. 14.00.
Ferð verður frá Umferðarmiðstöinni
kl. 10.00 f.h.
Ragnheiður Guðmundsdóttir,
Guðmundur Ómar Óskarsson, Rósa Marfa Guðmundsdóttir,
Heimir Már Óskarsson, Anna Adela Óskarsson,
Auðbjörg Vordfs Óskarsdóttir, Hans Guðni Magnússon,
Jóhannes Halldór Óskarsson,
Ólafur Óskarsson,
Alvar Óskarsson
og barnabörn.
Lokað
Tilraunastöð Háskóla íslands í meinafræði að
Keldum verður lokuð frá hádegi þriðjudaginn
28. júní vegna jarðarfarar
HALLDÓRS VIGFÚSSONAR rannsóknamanns.
HALLDÓR VIGFÚSSON
+ Halldór Vigfús-
son, rannsókn-
armaður á Keldum,
var fæddur í Haga
í Gnúpverjahreppi
9. október 1906.
Hann andaðist á
Landspítalanum að
morgni hins 19.
júní, 87 ára gamall,
eftir fárra mánaða
sjúkdómslegu. For-
eldrar hans voru
Vigfús Guðmunds-
son fræðimaður frá
Keldum á Rangár-
völlum, síðar
kenndur við Engey, og Sigríður
Halldórsdóttir frá Háakoti i
Fljótshlíð. Faðir Sigriðar var
Halldór snikkari, fyrst á
Bakkavelli í Hvolhreppi, svo í
Háakoti í Fljótshlíð, Guðmunds-
son frá Dölum í Mjóafirði, Jóns-
sonar en móðir Sigríðar, Ing-
veldur, var dóttir Þorgils Jóns-
sonar og Þuríðar Pálsdóttur á
Rauðnefsstöðum á Rangárvöll-
um. Vigfús faðir Halldórs var
af Víkingslækjarætt, yngstur
af 13 börnum Guðmundar á
Keldum Brynjólfssonar og
þriðju konu hans Þuríðar Jóns-
dóttur frá Stórólfshvoli en hún
var ættuð frá Skarðshlíð undir
Eyjafjöllum. Útför Halldórs
verður gerð frá Dómkirkjunni
í dag og jarðsett í Gufunesi.
Þar hafði hann valið sér legstað
við hlið Ingibjargar systur
sinnar.
Hér er kvaddur hinstu kveðju
Halldór Vigfússon, sem var lengi
rannsóknarmaður við Tilraunastöð
Háskólans í meinafræði á Keldum.
Halldór lauk stúdentsprófi með
ágætum vorið 1927 og var við nám
í læknadeild 1927-29. Hann hvarf
þó frá því námi og var næstu árin
við ýmis störf.'fn.a. á sumrum við
símalagningu. í því starfi varð hann
gjörkunnugur víða um land, en það
kom sér vel í störfum hans við rann-
sóknir á eðli og útbreiðslu smitandi
búfjársjúkdóma síðar. Það er svo
önnur saga, að með ósérhlífni sinni,
kappi og samviskusemi sem ein-
kenndi hann alla tíð mun hann
hafa ofreynt sig svo í þessari vinnu,
m.a. á símastauraburðinum, að
hann bilaði í baki og herðum. Af
því var hann þjáður lengi, einkum
síðasta hluta ævinnar.
Árið 1938 fór hann að vinna hjá
Níels Dungal við rannsóknir á bú-
fjársjúkdómum á Rannsóknarstofu
Háskólans við Barónsstíg en réðst
til starfa sem aðstoðarmaður Guð-
mundar Gíslasonar læknis, fyrsta
forstöðumanns þeirrar deildar sem
síðar var nefnd Sauðfjárveikivarn-
ir, þegar starfsemin hófst á Keldum
árið 1941. Halldór dvaldi um skeið
við nám á nokkrum rannsóknar-
stöðvum í Bretlandi og Danmörku
og kynnti sér m.a. sérstaklega ali-
fuglasjúkdóma og varð með fróð-
ustu mönnum hérlendis í þeim efn-
um. Annars var starfsvettvangur
hans fyrst og fremst á sviði sýkla
og meinafræði og þátttaka í rann-
sóknum á hinum illvígu sauðfjár-
pestum, þurramæði, visnu, vota-
mæði og garnaveiki, sem hingað
bárust fyrir skammsýni þeirra sem
höfðu staðið að innflutningi á kara-
kúlfénu frá Þýskalandi árið 1933
og kostaði landið of fjár. Enn er
verið að berjast gegn garnaveikinni
eftir meira en 60 ár. Hinum sjúkdó-
munum hefur verið útrýmt.
Ágæt samvinna var alla tíð á
Keldum við rannsóknir á þessum
sjúkdómum og öðrum búfjármein-
um rhilli dýralækna, lækna og
rannsóknarmanna, Guðmundar
Gíslasonar læknis, Páls Agnars
Pálssonar yfirdýralæknis, Björns
Sigurðssonar læknis, sem dó langt
fyrir aldur fram árið 1959, og rann-
sóknarmanna eins og Halldórs
Grímssonar og Halldórs Vigfússon-
ar svo að frumheijarnir einir séu
nefndir. Á miklu valt við erfiðar
aðstæður að úrskurður
þeirra væri réttur. Þá
kom sér vel reynsla af
sjúkdómunum, sam-
viskusemi og sívak-
andi hugur. Oft átti
Halldór mikinn hlut í
þeim málum, það vissu
þeir sem kunnugastir
voru.
Fyrir rúmu 31 ári
hóf undirritaður störf
við Tilraunastöðina á
Keldum í sumarleyfum
frá dýralæknisnámi.
Fljótlega eftir að námi
var lokið urðum við
Halldór samstarfsmenn. Nær sam-
fellt í ,aldarfjórðung unnum við
saman. Þótt Halldór hætti störfum
þegar hann hafði náð aldri til þess,
fannst okkur illt að missa reynslu
hans og þekkingu af staðnum, enda
var minni hans óbilað og glögg-
skyggnin söm og fyrr. Hann var
ráðinn þrisvar sinnum aftur að
Keldum eftir að hann hafði lokið
störfum. Síðast var hann 85 ára
gamall að ganga frá dýrmætu líf-
færasafni, sem hann hafði reyndar
áður unnið við að setja upp sam-
hliða öðrum störfum á Keldum.
Frá fyrstu stund naut ég ljúf-
mennsku Halldórs og drengskapar.
Hann miðlaði óspart af reynslu
sinni og þekkingu. í návist við
Halldór varð augljóst, að þótt lær-
dómur af bók sé góður er reynslan
dýrmæt til viðbótar og algjör nauð-
syn þegar á reynir. Halldór naut
virðingar samstarfsfólksins vegna
mannkosta sinna og hæfileika.
Halldór var hlédrægur og alvöru-
gefinn við fyrstu kynni og mis-
skildu sumir ókunnugir það, töldu
hann fálátan. Þetta breyttist er
kynni tókust. Þægilegt var að vinna
við hliðina á Halldóri og vera ná-
lægt honum. Hann var einn þeirra
mörgu, sem gerðu Keldur að góðum
og skemmtilegum vinnustað. í
góðra vina hópi var hann hverjum
manni skemmtilegri og gamansög-
urnar streymdu fram eins og lind
undan brekkurótum.
Halldór átti mikinn þátt í að-
dráttum til „íslenskrar fyndni“ sem
frændi hans Gunnar Sigurðsson frá
Selalæk gaf út í heftum um ára-
bil. Hann var vel hagmæltur og lét
oft fjúka hnyttilegar vísur auk þess
sem hann orti ágæt kvæði. Því
miður hélt hann þessu ekki saman
sjálfur. Því hefur fátt eitt varðveist
af kveðskap hans. Hann var stál-
minnugur, sjóðfróður og málhagur
svo af bar. Mörg lýsandi nýyrði í
máli þeirra sem fást við dýrasjúk-
dóma eru frá honum komin. Þau
falla vel inn í málið og fáa grunar
að um tilbúin orð sé að ræða. Þeg-
ar greinar voru skrifaðar til fróð-
leiks fyrir dýraeigendur og aðra
var oft leitað í smiðju til Halldórs.
Hann ritaði sjálfur ýmsan fróðleik
um rannsóknir á sjúkdómum í dýr-
um, ýmist einn eða með öðrum.
Hann ritstýrði afmælisriti Keldna,
sem gefið var út á 40 ára afmæli
stofnunarinnar. Hann ritaði einnig
ýmsa þætti um þjóðlegan fróðleik,
sem of langt væri upp að telja. Ég
kveð Halldór Vigfússon með þökk
og virðingu fyrir alll það sem hann
var okkur samstarfsmönnum hans
og fyrir mjög nytsamleg störf í
þágu íslenskra bænda og annarra
dýraeigenda á þessu landi.
Þegar ellin fór að sækja að, vildu
þau Halldór og Ingibjörg fá að
vera heima á Laufásvegi eins lengi
og fært væri, en ekki vera öðrum
til byrði. Þau voru bæði fastheldin
á fornar dyggðir, umtalsgóð og
orðvör, traust og hógvær, laus við
alla sýndarmennsku og komu til
dyranna eins og þau voru klædd.
Sérstæð ánægja var að heimsókn
til þeirra, eins konar ævintýri hvert
sinn. Forn búnaður og munir for-
eldra þeirra voru á sínum stað.
Fallegir hlutir eftir Ingu, hina
smekkvísu hannyrðakonu, skreyttu
hýbýlin og íjöldi gamalla og nýrra
bóka og skjala frá fræðimanninum
í skápum og hillum. Gestrisnin var
mild og hlý og kímilegar frásagnir
lýstu upp stundina. Börn hændust
að þeim systkinum, systurbörnin
voru þar daglegir gestir á yngri
árum og börn þeirra síðar. Börnin
í götunni vöndu þangað komur sín-
ar mörg hver, fengu þar ævinlega
góðan bita og gott í munninn, áttu
vinum að mæta þar sem þau systk-
ini voru. Hlý tillitssemi og vinátta
ríkti milli systkinanna og var að-
dáunarvert hvernig Halldór annað-
ist systur sína í langvinnum veik-
indum hennar. Honum fór sjálfum
fyrst að hraka fyrir alvöru eftir að
Inga dó fyrir hálfu öðru ári. Hann
hélt andlegum þrótti og heilbrigði
fram til hins síðasta.
Sigurður Sigurðarson
dýralæknir.
Heimilið að Laufásvegi 43 stóð
á gömlum merg og hélzt að mestu
óbreytt frá því sem áður var við
yfirtöku systkinanna. Inga reynd-
ist mikil húsmóðir, gestrisin og
gestsæl. Hún átti við þungar og
erfíðar sjúkdómsraunir að stríða
frá tvítugsaldri. Reyndist hún þjást
af sykursýki, dvaldist 28 sinnum
á sjúkrahúsum, oft langdvölum,
en reis jafnan upp aftur. Öllu tali
um veikindi sín eyddi hún jafnharð-
an. Inga andaðist 19. nóvember
1992.
Halldór hóf nám í mennta-
skólanum gamla haustið 1921.
Reyndist hann ágætur námsmaður
og lauk stúdentsprófi sínu vorið
1927 að einkunn hæstur skóla-
bræðra sinna, dux scholae. Hóf
síðan nám í læknisfræði við Há-
skólann, lauk með ágætum for-
prófum sínum í faginu, en hætti
námi öllum óvænt og öllum til
furðu. Vorið 1929 hóf hann störf
í símavinnuflokki Einars Jónsson-
ar, þjóðkunns manns af störfum
sínum í þágu Landsímans. Er Ein-
ar nýlátinn nær 102 ára. Halldór
kunni að vísu dável símavinnulíf-
inu, en þó stóð hugur hans ávallt
til annarra starfa. Og svo átti líka
að fara. Árið 1940 réðst Halldór
til starfa í rannsóknarstofu Há-
skólans við Barónsstíg sem sam-
starfsmaður Guðmundar læknis
Gíslasonar, skólabróður síns, við
rannsóknir búfjársjúkdóma. Þær
rannsóknir fluttust að Keldum við
Vesturlandsveg 1948. Að rann-
sóknarstörfum þar vann Halldór
fram á miðjan níræðisaldur. Svo
vel entist Halldóri Vigfússyni þrek
sitt.
Kynni okkar Halldórs Vigfús-
sonar hófust á menntaskólaárum
okkar og urðum við aldrei aðskila
síðan. Attum og báðir heima hér
í Reykjavík. Það varð einnig til að
festa skólakynni okkar, að atvik
höguðu því svo, að ég vann sjálfur
í símavinnuflokki Einars Jónsson-
ar, hóf ég störf hjá honum 1926.
Var mér það mikill og sannur fögn-
uður þegar Halldór bættist í hóp-
inn. Urðum við Halldór brátt tjald-
félagar og jafnan saman „í lagi“,
sem við símamenn nefndum þá tvo
vera, sem saman unnu við staura-
lagningar. Var ekki öfundlaust að-
vera í lagi með Halldóri, því að
hann var gildur og góður verkmað-
ur, hagvirkur og rammur að afli,
jafnan úrtölulaus. Af rælni fletti
ég upp í orðabók Árna Böðvarsson-
ar í leit að orðinu símavinna. Ekki
var orðið þar að fínna, hins vegar
orðið símamær, en símamaður
ekki, en svo nefndust símavinnu-
menn á þessum árum. Símavinna
var þá fólgin í tvennu, lagningu
nýrra símalína eða viðgerðum á
gömlum línum. Símamenn voru því
ekki staðbundnir af vinnu sinni,
heldur á stöðugum þeytingi með
tjöld sín, ýmist í miklum önnum
við lagninu nýs síma í símalausum
sveitum - og þá kærkomnir mjög
- eða í viðgerðum á gömlum símal-
ínum, þá aðallega á haustum og f
fámennum hópum. Símamenn urðu