Morgunblaðið - 05.11.1994, Qupperneq 8

8 LAUGARDAGUR 5. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sj&varútveggrAðherra segir að aldrei hafl verið farið eftir ráðgjttf fisklfrteðlnga
Segir álitaefni að stöðva
jj,,, fjölgimfullvinnsluskipa;
Hallelúja, Hallelúja, kraftaverk, kraftaverk. Blindur fær sýn
Margvísleg innræðu-
efni utan dagskrár
Bréffrá Alþingi
Þrjár utandagskrárumræður voru á Alþingi
í vikunni og í samantekt Guðmundar Sv.
Hermannssonar kemur fram að það er
nokkuð yfír meðaltali síðustu ára enda kosn-
ingaár framundan.
Heldur rólegt var yfir Al-
þingi í vikunni en al-
mennt er búist við að
'öllu hvassara verði í
þeirri næstu í kjölfar væntanlegrar
skýrslu Ríkisendurskoðunar um
fjárhagsendurskoðun á heilbrigðis-
ráðuneytmu í ráðherratíð Guð-
mundar Árna Stefánssonar.
Utandagskrárumræður settu
nokkurn svip á þinghald vikunnar.
Á mánudag ræddi Guðni Ágústs-
son þingmaður Framsóknarflokks
um vanda garðyrkjubænda vegna
erfiðrar samkeppnisstöðu þeirra
gagnvart innflutningi á útlendu
grænmeti. Anna Ólafsdóttir
Björnsson þingmaður Kvennalista
fjallaði um samskiptaörðugleika
lögreglumanna í Kópavogi á mið-
vikudag og á fimmtudag talaði Jón
Kristjánsson þingmaður Fram-
sóknarflokks um þrönga fjárhags-
stöðu Jöfnunarsjóðs sveitarfélaga
vegna mikilla vanskila meðlags-
greiðenda og áhrif þessa á framlög
úr sjóðnum til sveitarfélaga.
Utandagskrárumræður hafa
verið nokkuð algengar á þessu
haustþingi enda kosningar í vænd-
um og þessum umræðum er eink-
um ætlað að ná- eyrum fjölmiðla
og almennings. Almennt eru það
stjórnarandstöðuþingmenn sem
óska eftir utandagskrárumræðum
enda er þar gjarnan kallað eftir
svörum ráðherra við spurningum
varðandi atburði eða vandamál í
þjóðfélaginu. Þess eru þó dæmi að
stjómarþingmenn biðji um slíkar
umræður. Fyrir skömmu ræddi
Egill Jónsson þingmaður Sjálf-
stæðisflokks til dæmis utan dag-
skrár á Alþingi um fréttaflutning
Ríkissjónvarpsins af verðmismun á
landbúnaðarvörum hér og í Banda-
ríkjunum.
Nokkuð löng hefð er fyrir
umræðum utan dag-
skrár á Alþingi og talið
er að þær hafi byrjað
upp úr 1945 þegar núverandi
skipulag komst á fundadaga. Sam-
kvæmt núgildandi þingsköpum
Alþingis geta þingmenn tekið fyrir
mál utan dagskrár með litlum eða
engum fyrirvara, hvort heldur er
í formi yfirlýsingar eða fyrirspurn-
ar til ráðherra. Gert er ráð fyrir
að umræðurnar standi í hálftíma
og málshefjandi mégi tala í þrjár
mínútur í upphafi og aðrir ekki
iengur en tvær mínútur í senn, í
mesta lagi tvívegis.
Forseti Alþingis getur leyft að
ræðutíminn sé lengri þyki málið
mikilvægt og þá er fyrirvarinn
einnig lengri. Þá mega máls-
hefjandi og viðkomandi ráðherra
tala í allt að hálftíma í upphafi og
aðrir þingmenn í 15 mínútur. Einn-
ig er hægt að semja við þingflokka
um að Iengri umræður takmarkist
við ákveðinn heildartíma og tíman-
um er þá skipt jafnt á milli flokk-
anna.
Þessar reglur voru settar árið
1985 að frumkvæði Þorvalds Garð-
ars Kristjánssonar þáverandi for-
seta Sameinaðs Alþingis. Fyrir
þann tíma giltu mjög rúmar reglur
um utandagskrárumræður. Þær
vildu teygjast verulega í annan
endann og settu því þinghald úr
skorðum, til dæmis meðan þorska-
stríðin stóðu en þá kostaði hver
atburður langar umræður utan
dagskrár á Alþingi.
Síðan 1986 hafa utandagskrár-
umræður verið alls 202, þar af 159
stuttar og 43 langar. Áð jafnaði
hafa þessar umræður verið 20-30
á hveiju þingi eða um ein í hverri
viku. Flestar urðu umræðurnar
þingið sem stóð 1991-1992'feða 41.
Þar voru haldnar 866 ræður og
ræðutími var alls 74 klukkustundir
eða 10% af tíma þingsins. Á næsta
þingi voru utandagskrárumræður
39 og á síðasta þingi voru þær 27,
þar af 21 stutt og 6 langar. Þá
voru haldnar 430 ræður sem stóðu
í alls 27 klukkustundir eða innan
við 5% af ræðutímanum.
Eins og rakið var hér að
framan eru umræðuefni
utandagskrárumræðna
mjög mismunandi og
stundum hafa vaknað efasemdir
um réttmæti þeirra. Þannig gerðu
nokkrir þingmenn athugasemdir
við að málefni lögreglunnar í Kópa-
vogi væru rædd á Alþingi með
þessum hætti þar sem þar væri í
raun um of persónuleg mál að
ræða. Það er þó þingmannanna
sjálfra að meta hvort umræðuefnið
á erindi í ræðustól Aiþingis.
Salome Þorkelsdóttir forseti Al-
þingis segir að þingmenn hafi mjög
rúman rétt til að biðja um stuttar
utandagskrárumræður, sama
hvert efni þeirra er. Hins vegar
þurfi þingmenn að fara varlega í
þessum efnum því stundum bland-
ist inn í umræðurnar einstaklingar
utan þingsins sem ekki geti borið
hönd fyrir höfuð sér.
Atak SVFI í öryggismálum hafna
Fj öldi slysa
árlega í höfn-
um landsins
Þórir Gunnarsson
Samkvæmt skýrslum
Rannsóknarnefndar
sjóslysa drukknaði
81 maður í höfnum lands-
ins á tímabilinu 1964-
1991 og 104 slösuðust við
að fara að eða frá skipum
á árunum 1986-1991, eða
að meðaltali 21 slys á ári.
Slysavarnafélag íslands
hefur ákveðið að í þessum
mánuði verði gert átak í
öryggismálum hafna og
munu slysavarnadeildir um
allt land gera úttekt á
ástandi öryggisbúnaðar,
bryggjustiga og björgunar-
tækja í höfnum. Að sögn
Þóris Gunnarssonar, deild-
arstjóra slysavarnadeildar
SVFÍ, munu slysavarna-
deildirnar skipa vinnuhópa
sem sjá munu um verkefnið, en
haft verður samband við hafnar-
stjóra til kynningar og samstarfs.
Niðurstöður verða síðan sendar til
slysavarnadeildar SVFÍ til úr-
vinnslu, og síðan verður gengið
eftir úrbótum sem allra fyrst, en
þó verður tekið tillit til fjárhags-
getu viðkomandi hafnarstjórnar
hveiju sinni.
Að sögn Þóris er ástand hafna
hvað varðar öryggisbúnað og
björgunartæki víða afleitt, en ann-
ars staðar hefur frumkvæði hafn-
arvarða verið töluvert við að koma
þessum hlutum í lag.
„I Vestmannaeyjahöfn til dæm-
is er ástandið mjög gott, en þar
eru meðal annars komnir upplýst-
ir neyðarstigar, og Reykjavíkur-
höfn hefur verið að gera mjög
góða hluti. Það hefur aðallega
verið fólgið í því að útbúa sérstaka
standa við hafnirnar þar sem eru
Markúsarnet og bjarghringur auk
krókstjaka, og að auki hafa neyð-
arstigarnir verið endumýjaðir og
málaðir. Einnig hafa bryggjurnar
verið endurnýjaðar til sóma að
mörgu leyti. Þessi úttekt sem við
ætlum að gera núna er ekki þess
eðlis að við ætlum að vera einhver
vöndur sem kemur og segir mönn-
um til syndanna heldur ætlum við
að koma til að veita aðstoð við
að koma því í betra lag sem kann
að vera ábótavant á einhvern hátt.
Leiðbeinendur í slysavamaskóla
SVFÍ hafa verið mjög duglegir við
að gera úttekt á þeim höfnum þar
sem þeir hafa verið staddir hveiju
sinni á Sæbjörginni, og það má
segja að þetta sé á vissan hátt
framhald á þeirra vinnu.“
- Verður þessu fylgt eftir á
einhvern hátt af ykkar hálfu?
„Já, hugmyndin hjá okkur í
Slysavamafélaginu er að láta
hanna skápa sem staðsettir verða
við hafnir og í yrðu
helstu neyðartæki eins
og til dæmis bjarghring-
ur, krókstjaki og Mark-
úsamet, en þegar þessi
skápur yrði opnaður færi
í gang væla sem væri
neyðarmerki. Þetta er svona á
teikniborðinu ennþá og engar fund-
arsamþykktir fyrir því komnar, en
þetta hefur verið í umræðunni og
við erum mjög spennt fyrir þessu.
Þá má geta þess að nokkrar
kvennadeildir SVFÍ úti á landi hafa
verið að kaupa björgunarvesti fyrir
böm og unglinga. Vestin hafa
gjaman verið til staðar á hafnar-
vigtunum þar sem krakkarnir geta
fengið þau áður en þeir fara niður
á bryggjurnar. Þetta er eitt af því
sem hægt er að gera án þess að
ailt of mikið sé fyrir því haft.“
►ÞÓRIR Gunnarsson er fæddur
árið 1941 í Reykjavík. Hann er
lærður pípulagningamaður og
starfaði við þá iðn fram til 32
ára aldurs. Þá hóf hann störf í
slökkviliðinu á Keflavíkurflug-
velli og starfaði þar sem
slökkviliðsmaður til ársins 1986,
en þá hóf hann störf þjá Slysa-
varnafélaginu. Þar vann hann
við kennslu í slysavarnaskólan-
um og tók þar við skólastjórn
1990, en varð siðan deildarstjóri
slysavarnadeildar þegar hún var
stofnuð 1992. Þá var Þórir jafn-
framt formaður björgunarsveit-
arinnar Alberts á Seltjarnarnesi
í átta ár. Eiginkona hans er
Ragnheiður Baldursdóttir og
eiga þau fjögnr börn.
- Hveijir eru það sem helst
verða fyrir slysum í höfnum?
„í flestum tilfellum verða slysin
þegar verið er að fara að eða frá
skipi. Landgangarnir em svo mál
út af fyrir sig. Akureyrarbær hefur
til dæmis smíðað mjög skemmti-
lega hannaða landganga sem era
staðsettir þannig að sjómenn geta
gripið þá og notað við skip sín.
Það er mikil nauðsyn á að auka
notkun landganga því það er oft
ósköp að sjá hvemig sjómenn fara
að og frá skipi. Á stærri toguram
og kaupskipum er þetta væntan-
lega í betra standi en þar gilda
ákveðnar reglur og menn era með
net undir landgöngunum, en hvað
vertíðarbátana og minni skipin
varðar er ósköp að horfa upp á
hvemig ástandið er og „hér um
bil“ slysin er áreiðanlega fjölmörg.“
- Hvert hefur viðhorf hafnar-
stjóma verið til öryggismála?
„Mér finnst áhugi bæði hafnar-
stjóma og hafnarvarða vera að
aukast fyrir því að hafa
hafnir sínar í sem bestu
lagi, en því miður eru
til þær hafnir sem era
hrein ósköp að sjá. Ég
hef óskað eftir tillögum
um varúðarskilti og
aðrar merkingar sem við gætum
látið búa til hjá okkur og haft á
boðstólum, en þeim yrði ætlað að
ýta undir áhuga fólks á að hafa
hlutina í lagi. Þá er neyðarsími á
bryggjum eitt af því sem vantar
víðast hvar, en Bolvíkingar hafa
þó komið upp slíkum síma. Þetta
er eitt af þeim málum sem rætt
hefur verið um varðandi öryggis-
mál í höfnum landsins, en engar
lausnir hafa þó fundist á því enn-
þá. En hvað sem öllu slíku líður
þá langar okkur að taka vel á
þessum málum núna.“
Slysin verða
þegar verið er
að fara að eða
frá skipi