Morgunblaðið - 22.11.1994, Blaðsíða 8
8 ÞRIÐJUDAGUR 22. NÓVEMBER 1994
J
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Þeir hoppa ekki upp úr, þessir pottormar, meðan ég hef þig, Kristín mín.
Hugmyndir um flutning ÍS til Akureyrar
Engin umræða inn-
an fyrirtækisins
Lúðvíks
minnst
á Alþingi
LÚÐVÍKS Jósepssonar, fyrrverandi
ráðherra og alþingismanns, var
minnst á Alþingi í gær.
Salome Þorkelsdóttir, forseti Al-
þingi, rakti æviferil Lúðvíks og
sagði að við fráfall hans væri séð
á bak mikilvægum forustumanni á
vettvangi þjóðmálanna.
„Hann var fastur fyrir bæði í
sókn og vörn, talaði rökfast og af
þekkingu á högum lands og þjóðar.
Hann lifði og starfaði á miklum
breytinga- og framfaratímum þjóð-
arinnar og lagði þar fram starfs-
krafta sína á ýmsum sviðum,“ sagði
Salome.
-----»-»-♦----
Þjálfun flug-
virkja hafin
INNAN Landhelgisgæslunnar er
undirbúningur að komu nýju björg-
unarþyrlunnar kominn vel á veg.
Flugvirkjar Landhelgisgæslunnar
eru þessar vikurnar á námskeiðum
þar sem farið er yfir gerð og bún-
að þyrlunnar. Búið er að undirbúa
þjálfunarnámskeið fyrir flugmenn
Landhelgisgæslunnar.
Áætlað hefur verið að nýja
björgunarþyrlan komi til landsins
í maí eða júní á næsta ári. Haf-
steinn Hafsteinsson, forstjóri
Landhelgisgæslunnar, sagði að
ekkert bendi til annars en að sú
áætlUn standist.
Hugsanlegur flutningur og
viðskiptin við SH eru aðskilin mál
ENGIN umræða hefur verið innan
íslenskra sjávarafurða hf. um að
flytja höfuðstöðvar fyrirtækisins
til Ákureyrar, að sögn stjórnarfor-
manns.
Sú hugmynd var kynnt á bæjar-
stjórnarfundi á Akureyri í síðustu
viku að íslenskar sjávarafurðir hf.
flyttu höfuðstöðvar sínar til bæjar-
ins gegn því að Útgerðarfélag
Akureyringa gengi í fyrirtækið og
segði sig úr Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna.
Að sögn Halldórs Jónssonar,
stjórnarformanns ÚA, hefur þetta
mál ekki komið til umræðu í stjórn
fyrirtækisins. Hann sagði mikil-
vægt að litið yrði á þetta sem tvö
aðskild mál, þ.e. annafs vegar
hugsanlegan flutning ÍS til Akur-
eyrar og hins vegar hvort ÚA
ætti viðskipti við íslenskar sjávar-
afurðir eða Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna.
„Á hvetjum tíma erum við að
sjálfsögðu með ýmis mál inni á
okkar borði til skoðunar, og það
er auðvitað bæði gott og hollt að
líta bæði í eigin barm og í barm
þeirra sem við eigum viðskipti við.
En ég undirstrika að í mínum og
okkar huga eru þetta í reynd tvö
mál og mikilvægt að þetta sé
meðhöndlað sem slíkt. Auðvitað
geta ýmsar hugmyndir fæðst á
ýmsum stöðum og það er þá bara
spurningin hvernig menn spila úr
þeim,“ sagði hann.
Ekki komið til ÍS með
formlegum hætti
Hermann Hansson, stjórnar-
formaður íslenskra sjávarafurða
hf., sagði að umræddar hugmynd-
ir hefðu ekki komið til fyrirtækis-
ins með neinum formlegum hætti,
og hann sagði að þær hefðu held-
ur ekki verið ræddar þar óform-
lega svo honum væri kunnugt um.
„Eg veit ekki hvort þetta er eitt-
hvert spjall á Akureyri,“ sagði
Hermann, og sagðist ekki hafa
myndað sér skoðun á því hvort
flutningur til Akureyrar væri
raunhæfur eða fýsilegur kostur
fyrir fyrirtækið.
Hermann sagði að meðan sala
á Sambandshúsinu, þar sem ís-
lenskar sjávarafurðir eru til húsa,
væri ekki frágengin, lægi ekki
fyrir hvert fyrirtækið færi. „Eftir
að fréttir um væntanlega sölu
hússins bárust hefur verið boðið
fram mikið af húsnæði í Reykjavík
og víðar en satt að segja er ekki
farið að skoða þau mál enn,“ sagði
Hermann.
Misjafnar undirtektir
Ásthildur Gísladóttir, formaður
Starfsmannafélags íslenskra sjáv-
arafurða, sagði að starfsmenn
hefðu rætt sín á milli í gærmorgun
um mögulegan flutning til Akur-
eyrar og hugmyndin hefði fengið
misjafnar undirtektir. „Það eru
margir sem ekki myndu vilja yfir-
gefa Reykjavík og skyldmenni sín
hér,“ sagði Ásthildur.
Um 60 manns vinna hjá fyrir-
tækinu í Reykjavík, á aðalskrif-
stofu, umbúðalager og þróunar-
stöð. Ásthildur sagði að þótt fyrir-
tækið yrði flutt þyrfti áfram að
vera starfsfólk í Reykjavík en
þaðan er framleiðsluvörum skipað
út.
Ný norræn rannsókn
Straumhvörf í
meðferð krans-
æðasjúklinga
A
NÝLOKNU hjarta-
þingi í Dallas í
Bandaríkjunum
var kynnt norræn rann-
sókn sem vakti mikla at-
hygli og er talið að hún
valdi straumhvörfum í
meðferð á kransæðasjúkl-
ingum. Rannsóknin hefur
staðið í tæp sex ár og
náði til 4.444 sjúklinga á
94 sjúkrahúsum á öllum
Norðurlöndum. Guð-
mundur Þorgeirsson yfír-
læknir á Landspítala, sér-
fræðingur í lyflækningum
og hjartasjúkdómum, var
fulltrúi Islands í stjóm
rannsóknarinnar og sinnti
hluta sjúklingahópsins
hérlendis, sem í voru 150
manns. Aðrir læknar sem
tóku þátt í rannsókninni
hér voru Gunnar Sigurðsson yfír-
læknir á Borgarspítala, Jón Þór
Sverrisson, hjartalæknir á Akur-
eyri og Jón Högnason, hjartalækn-
ir á Landakoti.
„Markmið rannsóknarinnar var
að athuga hvort með því að lækka
kólesteról verulega í sjúklingum
með kransæðasjúkdóm, væri hægt
að hafa áhrif á heildar lifun þeirra.
Þetta hefur ekki verið gert á sam-
bærilegan hátt í nægilega stórri
rannsókn. Allir í hópnum voru
sjúklingar með staðfestan krans-
æðasjúkdóm, um 80% þeirra höfðu
fengið kransæðastíflu og hinir
voru með áreynslubundinn brjóst-
verk eða sýnt hafði verið fram á
kransæðaþrengsl með hjartaþræð-
ingu eða áreynsluprófi. Með því
að gefa lyfið „simvastatin", en það
og skyld lyf hafa verið í notkun í
átta ár hérlendis og erlendis, var
kólesteról í blóði lækkað um 25%
og sk. vont kólesteról, LDL, lækk-
að um 35%, ásamt því að sk. gott
kólesteról, HDL, var hækkað um
8%,
Útkoman er í stuttu máli sú að
það var 30% lækkun á dánartíðni
þegar allar dánarorsakir í hópnum
voru taldar, en 42% lækkun úr
dánartíðni af völdum kransæða-
stíflu, 35% fækkun á bráðainn-
lögnum á sjúkrahús vegna hjarta-
sjúkdóma og um 30% minni þörf
fyrir kransæðaaðgerðir og krans-
æðavíkkanir. Auk þess varð sú
óvænta niðurstaða, þar sem það
atriði var ekki þungamiðja rann-
sóknarinnar, að uppundir 30%
fækkun varð á heilablóðföllum í
þessum hópi. Lyfið virðist því hafa
áhrif á allt slagæðakerfið þegar
komin er æðakölkun. -----------
í fyrri rannsóknum
hafa verið gerðar
hjartaþræðingar á öll-
um þátttakendum, fyrir
og eftir, er gefið hafa
vísbendingar um að þrengslin
hætti að þróast til verri vegar með
þessari lyfjameðferð og gangi
jafnvel til baka að einhveiju leyti.
Þetta er þó ekki mikilvægasta nið-
urstaðan. Hitt skiptir mestu máli
að eiginleikar sjúkdómsins breyt-
ast, þannig að aðkallandi vanda-
málum sem tengjast æðakölkun,
eins og stífla í kransæð, fækkar
verulega. Þetta var geysilega já-
kvæð niðurstaða og afgerandi
vegna þess til hversu margra ein-
staklinga hún nær. í upphafi ótt-
uðust menn jafnvel að þessi lyf
gætu e.t.v. aukið tíðni krabba-
meins, tíðni þunglyndis og sjálfs-
víga í tengslum við þunglyndi
o.s.frv., auk grunsemda um að
lyfin myndu ekki gagnast fólki
Guðmundur Þorgeirsson
►Guðmundur Þorgeirsson er
fæddur á Djúpavík 1946. Hann
lauk stúdentsprófi frá MR 1966
og Cand. med. prófi frá HÍ 1973,
áfangaprófi að doktorsprófi við
Case Western Reserve Únivers-
ity í Bandaríkjunum 1977 og
Ph.D. gráðu við skólann ári síð-
ar. Hann tók bandarískt lækna-
próf sama ár, bandarískt sér-
fræðipróf í lyflæknisfræði 1980
og í bjartasjúkdómum 1983.
Hann hefur starfað í Bandaríkj-
unum og á Islandi.
þegar öllu væri á botninn hvolft,
þar sem aðrir sjúkdómar kæmu í
staðinn. Rannsókn okkar hrekur
nær alfarið þessar grunsemdir.“
- Verða lyfin þá fastur liður í
meðferð kransæðasjúkadóma?
„Líklegt er að grunnmeðferð
verði að lækka kólesteról þegar
búið er að staðfesta kransæða-
sjúkdóm, á sama hátt og lækka
þarf of háan blóðþrýsting. Til
þessa hefur meðferðin gjarnan
snúist um að tengja framhjá
þrengslum eða beita lyfjum sem
víkka æðar almennt eða draga úr
súrefnis- og blóðþörf hjartavöð-
vans. Með lyfjunum getum við
beinlínis skotið á sjálfa meinsemd-
ina í slagæðaveggnum. Notkun
lyfjanna hérlendis hefur verið nær
einskorðuð við verulega hækkaða
blóðfitu, enda hafa menn vitað að
kólesteról er áhættuþáttur og með
því að draga úr því minnka líkur
á kransæðasjúkdómum. Grund-
vallarafstaðan hefur verið að gera
það með breytingu á mataræði.
Lyfin hafa verið notuð sem viðbót
þegar hún hefur ekki skilað tilætl-
--------- uðum árangri. Rann-
sóknin bætir við upp-
lýsingum um að þeir
sem komnir eru með
kransæðasjúkdóm,
jafnvel þótt að kóleste-
Gróði allra
með krans-
æðasjúkdóma
ról þeirra sé fyrir neðan meðaltal
hjá íslendingum almennt, græða
til jafns við hina á lyfjagjöf.
Lyfgjagjöfin er sem sagt ávinning-
ur fyrir alla sem komnir eru með
kransæðasjúkdóm, því ef sjúkling-
ur er með kransæðasjúkdóm er
hann með of hátt kólesteról „fyrir
sig“. Rannsóknir Bandaríkjamanna
hafa leitt í ljós að aðeins 20% sjúkl-
inga með kransæðasjúkdóma eru
á lyfjum sem lækka kólesteról. Nú
þegar niðurstöður okkar liggja fyr-
ir, er augljóst að þetta hlutfall mun
hækka til muna og hlutur þessara
lyfja í meðferð sjúklinga verður
aukinn. Meðferð með kólesteról-
lækkandi lyfjum verður grundvall-
armeðferð og í því felast straum-
hvörf á þessu sviði.“