Morgunblaðið - 22.11.1994, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 22. NÓVEMBER 1994 23
AÐSEIMDAR GREIIMAR
Unglingavandamál,
foreldrafélög
SIÐUSTU ár hafa
umræður um vanda-
mál unglinga sífellt
orðið háværari, sem
bendir til þess að
vandinn fari vaxandi.
En hvers vegna virðist
ástandið hafa versnað
frekar en batnað?
Þetta er spuming sem
margir vildu gjarnan
fá svar við. Eannski
er það aðeins vegna
þess að fjölmiðlar
kynna þessi mál mikið
betur en áður þannig
að umfang vanda-
málsins verður ljósara
en ella. í gegnum tíðina hafa ungl-
ingar skemmt sér og margir notað
vímuefni (tóbak, vín og önnur efni)
mismikið. Eftir opinberri umræðu
að dæma virðist þetta vera að
aukast í öllum þáttunum þremur.
Hvað er að?
Ásdís Ólafsdóttir
að bregðast við.
Hvernig, hugsa marg-
ir og eru allir af vilja
gerðir. Hvers vegna
tökum við foreldrar
ekki höndum saman,
rísum upp og spyrnum
á móti þessu? Þú getur
nefnilega ekki ráðið
ferðinni einn, foreldri
góður, ef þú missir
unglinginn út í hóp-
inn, þ.e. þennan sem
kallaður er slæmur
félagsskapur.
Hvað er til ráða?
Það er sennilega
engin „patentlausn" til, þá væri
vandamálið ekki til staðar lengur.
En það þýðir ekki að við eigum
að leggja niður rófuna og gefast
upp. Við verðum að reyna meira
en það forvarnarstarf sem allir
tala um. Þá er það fræðsla, fræðsla
og aftur fræðsla í skólunum.
Margar kenningar eru á lofti
um ástæður. Unglingarnir, eða
bömin, byija vegna þess t.d. að
þau lenda í slæmum félagsskap,
þau eru tapsár í íþróttum, ein-
hveijir foreldrarnir eru óhæfir til
að sinna uppeldis- og leiðsagnar-
hlutverki sínu og fleira og fleira.
Við getum endalaust velt vöngum
yfir ástæðunum, en við ættum
ekki að láta það hindra okkur í
Reykingar
I skólunum byija margir nem-
endur að reykja. Þeir elstu reykja
og þeir yngri vilja vera „töff“,
prófa einn „smók“ og svo fram-
vegis. Þarna bera skólarnir
ábyrgð. Að mínu mati erum við
kennarar skyldugir að láta for-
eldra nemenda vita ef þeir sjást
reykja á skólatíma. Þetta atriði
Ég skora á foreldrafé-
A >
lög, segir Asdís Olafs-
dóttir, að drífa foreldra
á vakt út í sjoppurnar
og miðbæinn um helgar.
hefur farið fyrir ofan garð og neð-
an hjá mörgum kennurum í gegn-
um tíðina, enda margir sekir sjálf-
ir. Undanfarin ár hafa fleiri og
fleiri skólar bannað kennurum að
reykja í vinnunni þannig að nú
ættu allir með góðri samvisku að
geta hringt til foreldra ef þeir
hafa séð barn þeirra reykja. Ég
er sannfærð um að þessi ábending
til foreldra mundi snarminnka
reykingar barna, enda mundi
börnunum verða kynnt í upphafi
hvers skólaárs að þetta yrði gert.
Áfengi
Um helgar myndast oft hópar
við sjoppurnar (sem iðulega
spretta upp við nýjar skólabygg-
ingar). Þeir elstu, „töffararnir“,
fá sér áfengi, oft landa. Þeir yngri
byija að horfa á, síðan fá þeir að
smakka og svolítið seinna pínulítið
meira og eru loks orðnir einn/ein
af hópnum, þ.e. „töff“ eða „cool“.
Þetta er aðeins lítið dæmi.
Foreldrafélög
Mér virðist að foreldrafélögin
séu nú að verða virkari en áður
og vil ég því skora á þau að taka
til hendinni og drífa foreldra á
vakt út í sjogpumar og miðbæinn
um helgar. Útfærslan gæti verið
eftirfarandi: Að hausti fá ungling-
amir upplýsingar þess efnis að for-
eldrar frá viðkomandi skóla verði
við sjoppumar í merktum vestum
frá viðkomandi skóla. Þetta gætu
verið á bilinu 6 til 8 foreldrar frá
hveijum skóla (eða eftir stærð
skóla). Þeir ættu að ganga um,
fýlgjast með og ræða við ungling-
ana (bömin). Ef einhver væri
dmkkinn eða eitthvað annað væri
að gætu þeir náð í foreldri eða ein-
hvern tengilið frá skóla ef foreldri
þekkir ekki viðkomandi.
Onnur efni
Ef við getum komið í veg fyrir
að unglingarnir neyti tóbaks eða
víns tel ég víst að líkurnar á neyslu
annarra og hættulegri efna verði
minni. Ungmenni í slæmum fé-
lagsskap, e.t.v. undir áhrifum
áfengis, er auðveldari bráð fyrir
sölumenn dauðans en hin sem
hafa lært að gæta sín. Hins vegar
hvet ég foreldra til að afla sér
upplýsinga um fíkniefni og varnir
gegn þeim. Full ástæða er til þess,
því að enginn veit hver er næstur.
Foreldrar, verið ekki hræddir við
unglingana því þeir eru hið besta
fólk þótt hóparnir séu stundum
hávaðasamir. Hikið ekki við að
tala við þá og grípa í taumana
þegar þið sjáið upphaf óheillaþró-
unar, seinna gæti orðið of seint.
Höfundur er íþróttakennari
í Kópavogi.
Erfitt hefur það verið
VEGNA mistaka í myndbirtingu
er hér endurbirt viðtal við foreldra
Kristins Arnar Friðgeirssonar,
drengs á tíunda ári sem er í dag-
vist í Lyngási.
ÉG HITTI Didda þegar ég heim-
sótti Lyngás. Hann var við leik
úti í garði og greip þétt í mig
þegar ég gekk framhjá honum.
Hann er stór og stæðilegur dreng-
ur á ellefta ári en þroski hans er
á við rösklega tveggja ára barns.
Svo handsterkur er hann að það
þurfti lagni til þess að fá hann
til að sleppa mér. „Við vitum ekki
af hveiju hann fæddist svona,
meðgangan gekk vel og fæðingin
líka, þótt hún væri kannski full
hröð,“ segir móðir hans Guðbjörg
Erla Andrésdóttir. „Hann var orð-
inn fimm mánaða þegar uptgöt-
vaðist að hann væri ekki eðlileg-
ur,“ segir faðir hans Friðgeir
Kristinsson.
Auk Didda eiga þessi hjón tvö
eldri börn, Margréti og Guðmund.
„Ég held að það sé betra að þetta
sé á þann veginn, erfiðara er að
eignast svona fatlað barn fyrst og
síðan önnur börn, í okkar tilviki
gátum við einbeitt okkur talsvert
að Didda og systkini hans hafa
sýnt honum ótrúlega þolinmæði
og verið mjög dugleg að gæta
hans ef nauðsyn hefur borið til
þess,“ segir Guðbjörg. „Þetta hef-
ur verið löng og tvísýn barátta við
kerfið hvað gæslumálin snertir,"
segir Friðgeir.„Fyrst komum við
honum inn í Múlaborg þegar hann
var tveggja ára. Áður fórum við
með hann með okkur í heimsókn
til borgarstjóra. Eftir tvegggja ára
veru í Múlaborg komst hann í Osp
í Breiðholti og nokkru seinna í
Lyngás og Safamýrarskóla, þar
sem hann er nú. Loks hefur hann
verið í Álfalandi í skammtímavist-
un tvisvar í mánuði, það hefur
sannarlega bjargað óskaplega
miklu og einnig má nefna Kristinn
Sæmundsson, tilsjónarmanninn
Friðgeir, Guðbjörg og Margrét dóttir þeirra.
sem Diddi hefur fengið og fer með
hann öðru hvoru út.
Diddi hefur fengið fyrirtaks
umönnun þar sem hann hefur,
starfsfólkið á fyrrnefndum stöðum
er frábært. Hins vegar setur að
okkur kvíða þegar við hugsum til
þess að senn hættir hann að geta
verið í Álfalandi, þar lýkur vist-
unarmöguleikum við 12 ára aldur.
Hvað þá tekur við er ekki ráðið
ennþá. Hann gæti kannski komist
að í Víðihlíð en það teljum við
ekki góðan kost, þar er fólk frá
12 ára og fram á elliár, okkur
finnst hann of ungur í slíkt.
Við höfum setið fundi með
nokkrum öðrum foreldrum og einn
hjá Svæðisstjórn Reykjavíkur í
sambandi við að reisa nýtt vist-
unarheimiji líkt því sem nýlega var
opnað í Árlandi. Við erum ekki
tilbúin til þess að láta Didda frá
okkur núna, en við búumst við að
það taki nokkurn tíma að koma
þessu fyrirhugaða vistheimili á
jaggirnar, þótt vonandi taki það
ekki heil sjö ár eins og þegar heim-
ilið í Árlandi var reist. Hins vegar
erum við mjög ánægð með að fá
að taka þátt í þessu frá grunni,
ekki aðeins er gott að fá tækifæri
til þess að hafa hönd í bagga með
undirbúningi og hönnun heldur er
það þýðingarmikið að hafa þennan
tíma til andlegs undirbúnings, það
er erfítt að láta frá sér fatlað barn,
þótt á hinn bóginn sé ekki annar
Kristinn Örn (Diddi)
kostur fyrir höndum, hann verður
senn svo stór og sterkur að við
ráðum ekki við hann. Hér heima
fer hann uppum allt og þarf að
hafa sterkar gætur á honum, út
á svalir og út í garð þýðir ekki
að leyfa honum að fara, hann hef-
ur ekki vit til þess að gæta sín á
hættum.
Að eiga svona mikið fatlað barn
reynir mikið á samheldni foreldra
og raunar fjölskyldunnar allrar. í
okkar tilviki hefur þetta gengið
með þeirri aðstoð sem við höfum
fengið, en erfitt hefur það verið
oft á tíðum. Það er óneitanlega
mikið álag að eiga svona barn.“
W" /iBmBI
BAÐÞILJUR
Stórglæsilegar amerískar baðplötur.
Mikiö úrval á hreint ótrúlega lágu veröi.
Kontið og skoðið
í sýningarstil okkar
í Ármiíla 29.
Alltaf til á lagcr
Þ. ÞORGRIMSSON & CO
Ármúla 29, sími 38640
Bílar á útsölu
Mazda 626 210 GLX 87, 2ja dyra,
5 g., ek. 110 þ. km. V. 450 þús.
Útsala 330 þús.
Mazda 626 2,0 GLX ’85, 4ra dyra,
sjálfsk., ek. 100 þ. km. V. 290 þús.
Útsala 230 þús.
Peugeot 309 '87, 4ra dyra, 5 g.,
ek. 44 þ. km. V. 350 þús.
Útsala 270 þús.
Ford Escort 1,3 '86, 3ja dyra, 5 g.,
ek. 106 þ. km. V. 250 þús.
Útsala 170 þús.
Toyota Hl Lux D Cap '91, 5 g., ek. 120
þ. km., upphækkaður, stigbretti, bretta-
kantur, 36“ dekk, 35“ nagladekk fylgja.
V. 1.790 þús. Sk. ód.
Subaru Legacy 1800 Sedan '90, sjálfsk.,
ek. 64 þ. km., ný yfirfarinn af þjónustu
verkstæðis, t.d. tímareim o.fl., rafm. í rúö-
um. V. 1.170 þús. Sk. ód.
MMC Colt GLXI '90, rauður, 5 g., ek. 89
þ. km. V. 750 þús. Sk. ód.
Subaru Legacy 1800 Sedan '91, sjálfsk.,
ek. aöeins 17 þ. km., rafm. í rúðum.
V. 1.330 þús. Sk. ód.
MMC Colt 1,5 GLX ’90, dökkblár, sjálfsk.,
ek. aðeins 45 þ. km., rafm. i rúðum o.fl.
Einn eigandi. V. 780 þús.
Volvo 440 GLT '89, 5 g., ek. 87 þ. km.,
álfelgur o.fl. Fallegur bfll. V. 870 þús.
Toyota Camry 2000 GLl '91, Ijósblár,
sjálfsk., ek. 71 þ. km., rafm. í rúðum o.fl.
V. 1.380 þús. Sk. ód.
Subaru Justy ’87, 5 dyra, hvítur, 5 g., ek.
87 þ. km., sumar- og vetrardekk á felgum.
V. 350 þús.
Opel Corsa '94, 5 dyra, vínrauður, sjálfsk.,
ek. 6 þ. km. V. 1.200 þús. Sk. á 7 manna
bíl ódýrari eða slétt.
Toyota 4Runner ’92, sjálfsk., ek. 40 þ.
km., m/öllu. V. 2,6 millj.
Bílamarkaburinn
Smiðjuvegi46E
v/Reykjanesbraut.
Kópavogi, sími
671800
M. Benz E '91, grásans., sjálfsk., ek. 69
þ. km., sóllúga, álfelgur, rafm. í rúðum
o.fl. V. 2.150 þús.
Nissan Sunny SLX Sedan '92, steingrár,
5 g., ek. 62 þ. km., álfelgur, spoiler, rafm.
í rúðum o.fl. V. 950 þús. Sk. ód.
Suzuki Fox 413 langur 87, 4 g., ek. 105
þ. km. (B-20 vél), 31“ dekk, tveir gangar.
V. 600 þús. Sk. ód.
Nissan Sunny SLX Station 4x4 ’91, 5
g., ek. 40 þ. km., rafm. í rúðum, sumar-
og vetrardekk á felgum. V. 1.090 þús.
Sk. ód.
MMC Lancer 1.6 GLXi ’93, steingrár,
sjálfsk., ek. 24 þ. km. Sem nýr. V. 1.275
þús. Sk. ód.
Toyota 4Runner V-6 ’91, grænn, 5 g., ek.
74 þ. km., 31“ dekk, álfelgur, sóllúga o.fl.
V. 2.150 þús. Sk. ód.
MMC Colt GLX ’90, sjálfsk., ek. 45 þ.
km., rafm. í rúðum o.fl. V. 780 þús.
- kjarni málsins!