Morgunblaðið - 11.01.1995, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLENT
Reuter
ESB-aðild Finna
gagnast Indverjum
PERTTI Salolainen, utanríki-
sviðskiptaráðherra Finna, sem
nú er í heimsókn á Indlandi,
ávarpaði í gær ráðstefnu kaup-
sýslumanna og sagði að Indverj-
ar myndu hagnast á ESB-aðild
Finnlands. Finnar myndu nú
lækka tolla á innfluttri vefnaðar-
vöru og opna meira fyrir fjár-
festingar en áður. Indversk fyr-
irtæki gætu meðal annars notað
Finnland sem stökkpall inn á
Rússlandsmarkað. Salolainen er
hér á tali við Ajay Rungta, for-
seta sambands verzlunar- og iðn-
fyrirtækja í Indlandi.
Fækkað um % á skrifstofum EFTA
Kostnaður Islands
eykst um 6 millj.
FÆKKAÐ verður í starfsliði Frí-
verzlunarsamtaka Evrópu, EFTA,
um tvo þriðjuhluta, eða úr 140
manns í 55, samkvæmt tillögum
nefndar um framtíðarskipulag sam-
takanna. Þessi samdráttur kemur til
vegna fækkunar EFTA-ríkjanna um
þrjú, en Svíþjóð, Finnland og Austur-
ríki gengu úr samtökunum um ára-
mót. Kostnaður íslands vegna
rekstrar EFTA-skrifstofunnar mun
sennilega hækka um rúmlega sex
milljónir króna, eða úr 28 í 34. Breytt
kostnaðarskipting vegna Eftirlits-
stofnunar EFTA (ESA) og EFTA-
dómstólsins liggur enn ekki fyrir.
Auknar byrðar Ienda nú á EFTA-
ríkjunum, sem eftir eru, og þrátt
fyrir fækkun starfsliðs verður hvert
þeirra að taka á sig nokkuð aukinn
kostnað. Samkvæmt heimildum
Morgunblaðsins er gert ráð fyrir að
Sviss greiði nú 51%, Noregur
43,37%, ísland 4,37% og Liechten-
stein 1,27%.
Samkvæmt þessu gæti framlag
íslands til EFTA hækkað úr ip 28
milljónum í u.þ.b. 34 milljónir á ári,
samkvæmt upplýsingum Morg-
unblaðsins.
------» ♦ ♦-----
Banana-
stríð í upp-
siglingu
• BANDARÍKIN telja að reglur
Evrópusambandsins um innflutn-
ing banana hafi kostað banda-
ríska bananaframleiðendur
hundruð milljóna dollara. Mickey
Kantor, talsmaður Bandaríkja-
stjómar i viðskiptamálum, hótaði
í gær refsiaðgerðum gegn ESB,
til dæmis í formi innflutnings-
hindrana. Joao de Deus Pinheiro,
sem taka mun við málefnum
þriðjaheimslanda í nýrri fram-
kvæmdastjórn ESB, sagði að fá-
tækustu Afríkulöndin, sem flytja
banana til ESB, gætu ekki keppt
við þróaðri ríki. Hann sagði hina
nýju Alþjóðaviðskiptastofnun
rétta vettvanginn til að takast á
við verzlunardeilu af þessu tagí,
ekki einhliða aðgerðir Banda-
ríkjanna.
Viðræðum er ekki lokið milli
Norðmanna og Islendinga um kostn-
aðarskiptingu vegna EFTA-dóm-
stólsins og ESA. Svisslendingar eiga
ekki aðild að þessum stofnunum og
Liechtenstein ekki fyrr en að ein-
hverjum mánuðum liðnum. Gera má
ráð fyrir að kostnaður íslendinga
af þessum rekstri hækki eitthvað,
en á seinasta ári voru greiddar um
20 milljónir króna til ESA og tæp-
lega átta til dómstólsins.
Mest starfsemi í Brussel
Gert er ráð fyrir að starfsemi
EFTA flytjist að mestu leyti til
Brussel, og þar verði 37 af þeim
starfsmönnum sem eftir eru. í Genf,
þar sem núverandi höfuðstöðvar eru,
verði 15 og þrír í Lúxemborg.
Tiilögurnar voru ræddar á ríkis-
stjórnarfundi í gær en ekki afgreidd-
ar, þar sem Norðmenn hafa enn
fyrirvara varðandi skiptingu kostn-
aðar. Niðurstaða þarf þó að liggja
fyrir í lok vikunnar, þar sem ganga
á frá kostnaðarskiptingunni á fundi
EFTA-ráðsins 15. janúar.
Fyrirkomulag pólitískra
tengsla
A dagskrá ríkisstjórnarinnar í gær
voru einnig umræður um það hvern-
ig pólitískum tengslum EFTA-ríkj-
anna við Evrópusambandið yrði bezt
komið fyrir í framtíðinni. Málinu var
hins vegar frestað til næsta fundar.
Á ráðherrafundi EES-ríkjanna í
síðasta mánuði var samþykkt yfir-
lýsing um að „styrkja pólitískar sam-
ræður um utanríkismál, með það
fyrir augum að þróa nánari tengsl
í sameiginlegum hagsmunamálum."
íslenzk stjórnvöld hafa að undan-
förnu rætt við Norðmenn um það
hvernig megi útfæra þessi tengsl við
Evrópusambandið, en niðurstaða er
ekki fengin.
Norðmenn hafa raunar haft föst
pólitísk tengsl við ESB frá árinu
1988 í formi fundar norska utanrík-
isráðherrans með utanríkisráðherra
formennskulands ESB við upphaf
hvers formennskutímabils. ESB hef-
ur svipuð tengsl við ýmis ríki, til
dæmis við Kanada og Bandaríkin.
Forseti framkvæmdastjórnar ESB,
formaður ráðherraráðsins og fulltrú-
ar tveggja annarra ESB-ríkja, síð-
asta formennskulands og þess sem
næst-tekur við formennskunni, eiga
fund með Bandaríkjaforseta einu
sinni á ári.
Rabin segir ísraela ekki láta öll hernámssvæðin af hendi
Áréttar kröfuna um
sameinaða Jerúsalem
Kaíró. Reuter.
YITZHAK Rabin, forsætisráðherra
ísraels, áréttaði í gær að hann
myndi leggjast gegn hugmyndum
um að ísraelar létu af hendi öll
svæðin á Vesturbakkanum sem
þeir hemumdu í stríðinu árið 1967.
Rabin sagði þetta þegar hann
heimsótti Jerúsalem. „Eg styð ekki
og mun aldrei styðja að landamær-
in verði eins og fyrir 1967,“ sagði
hann. „Mikilvægast er að tryggja
sameinaða Jerúsalem sem höfuð-
borg ísraels."
Palestínumenn kreljast þess að
ísraelar láti öll hernámssvæðin af
hendi og vilja gera Austur-Jerúsal-
em að höfuðborg sinni.
Hópur heittrúaðra gyðinga gerði
aðsúg að Rabin í Jerúsalem og sök-
uðu hann um svik við gyðinga áður
en öryggisverðir forsætisráðherr-
ans drógu þá á brott. Samkvæmt
skoðanakönnunum hefur Verka-
mannaflokkur Rabins misst fylgi til
hægrimánna sem leggjast gegn því
að Palestínumenn fái hernumdu
svæðin.
Deilt um
byggingarfræmkvæmdir
Yasser Arafat, leiðtogi Frelsis-
samtaka Palestínumanna (PLO),
ræddi í gær við Hosni Mubarak,
forseta Egyptalands, og Amr Mo-
ussa, utanríkisráðherra Egypta-
lands, sagði eftir fundinn að áform
Israela um stækkun landnema-
byggða á svæðum araba gengju
algjörlega í berhögg við þjóðarétt
og skilmála friðarsamningsins.
Hann sagði að Egyptar kynnu að
inna Bandaríkjastjórn eftir því
hvort stækkunin bryti í bága við
samkomulag um lánaábyrgðir
Bandaríkjastjómar til handa Israel-
um upp á 10 milljarða dala.
Palestínumenn andmæltu frekari
stækkun landnemabyggðanna á
Vesturbakkanum í síðasta mánuði
þegar ísraelar hófu byggingarfram-
kvæmdir á hæð við bæinn al-Khad-
er þar sem byggja átti 500 íbúðir.
ísraelsstjórn ákvað að banna fram-
kvæmdirnar, vegna þrýstings frá
Palestínumönnum og ísraelskum
vinstrimönnum, en heimilaði að
íbúðirnar yrðu byggðar annarsstað-
ar. Framkvæmdir héldu einnig
áfram í öðmm byggðum.
Menn binda nú vonir við að deil-
an leysist á fundi Arafats og Rab-
ins í næstu viku. Arafat ræddi við
Shimon Peres, utanríkisráðherra
Israels, á mánudag og Peres sagði
að vel hefði miðað í viðræðum um
næsta áfanga friðarsamningsins -
kosningar á sjálfstjórnarsvæðum
Palestínumanna og heimkvaðningu
ísraelskra hermanna.
Reuter
YITZHAK Rabin, forsætisráðherra Israels, kemur inn í elsta hluta Jerúsalem í gær.
Stefnuskrá Verkamannaflokksins fyrir árið 1995
Blair hótar harðri
stj ómarandstöðu
London. Reuter.
TONY Blair, leiðtogi breska Verka-
mannaflokksins, hótaði íhaldsmönn-
um harðri andstöðu við ýmis óvinsæl
mál er hann kynnti baráttumál
flokksins á þessu ári á mánudag.
Var baráttuhljóð í Blair þrátt fyrir
að enn séu að líkindum tvö ár til
kosninga. „Stjómin á von á því að
við munum ekki á nokkurn hátt láta
af andstöðu okkar við hana og að
við munum áfram benda á veikleika
hennar og mistök,“ sagði Blair.
Á blaðamannafundi sagði Blair
að Verkamannaflokkurinn myndi
beijast gegn umdeildum áformum
ríkisstjórnar Johns Majors um að
einkavæða járnbrautakerfið og um
að hætta aðstoð við þá húseigendur
sem misstu atvinnuna.
í síðasta mánuði beið ríkisstjórn-
in auðmýkjandi ósigur er hún varð
að hætta við fyrirhugaða skatta-
hækkun á húshitunarkostnað.
Vinstrimenn í
Verkamannaflokk-
inum hafa gagnrýnt
Blair og aðra þá sem
færa vilja flokkinn nær
nútímanum, fyrir að
láta söguleg gildi hans
lönd og leið. Blair var-
ar hins vegar við átök-
um innan flokksins
sem kunni að verða til
þess að hann tapi kosn-
ingunum. Ekkert sé
mikilvægara en að
tryggja kosningasigur
flokksins.
Jeremy Hanley,
flokksformaður íhalds-
flokksins, gerði í samtali við Sky-
sjónvarpsstöðina á mánudag lítið úr
árásum Blairs á ríkisstjórnina. Sagði
hann Verkamannaflokkinn einbeita
sér að málum sem séu vel fallin til
vinsælda en láti hjá líða
að ræða efnahagsmál
og annað það sem
mestu máli skipti.
Neitunarvald
Á brattann er að
sækja fyrir John Major.
Engin stjórn á Bret-
landi hefur mælst eins
óvinsæl og ríkisstjórn
hans auk þess sem
íhaldsflokkurinn er
klofinn í afstöðu sinni
til Evrópusambandsins
ESB. í sjónvarpsviðtali
á sunnudag reyndi
Major að brúa bilið á
milli andstæðra fylkinga í flokki
sínum, er hann sagðist myndu beita
neitunarvaldi gegn tillögum um
meiriháttar breytingar á ríkjaráð-
stefnu ESB á næsta ári.
Tony Blair