Morgunblaðið - 11.01.1995, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Hverjar eru kröfur kennara?
fleiri grunnskólar eru einsetnir og
því má ekki draga það lengur að
taka á kjarasamningnum til að hann
samræmist einsetnum grunnskól-
um.
KENNARASTARF-
IÐ er á margan hátt
sérstakt. Það er kreij-
andi, fjölbreytt og gef-
andi. Þeir sem velja sér
það að ævistarfi að
starfa með bömum og
unglingum gera það að
hluta til af hugsjón. Það
býr í þeim sköpunar-
kraftur ekki ólíkt og hjá
listamönnum. Auk þess
að miðla þekkingu taka
kennarar þátt í uppeldi
nýrrar kynslóðar í sam-
vinnu við heimilin.
Starf kennarans ræður
miklu um árangur
skólastarfsins og um
menntunina í landinu.
Starf kennara og skólastjórnenda
hefur tekið miklum breytingum
undanfarin ár og á það jafnt við
um þá sem starfa í grunn- og fram-
haldsskólum. Ástæðnanna er að
leita í kröfum þjóðfélagsins og þeim
lögum sem sett hafa verið um skóla-
stigin. Lög um framhaldsskóla voru
samþykkt árið 1988 og lög um
grunnskóla árið 1991 en einnig var
gefin út Aðalnámskrá fyrir grunn-
skóla árið 1989 og hefur hún reglu-
gerðarígildi. Því er svo við að bæta
að í sumar kom út skýrsla Nefndar
um mótun menntastefnu en Ólafur
G. Einarsson skipaði þá nefnd í
mars 1992. Á grundvelli þeirrar
skýrslu voru lögð fram frumvörp
til laga um grunn- og framhalds-
skóla í nóvember sl. í skýrslunni
er einmitt skilgreint á hvern hátt
kennarahlutverkið hefur breyst:
„Hlutverk kennara hefur breyst
mjög á síðustu árum. Það felst ekki
eingöngu í miðlun þekkingar til
nemenda, heldur þurfa kennarar
jafnframt að sinna uppeldishlut-
verki í víðari skilningi en áður, taka
þátt í samvinnu við foreldra, veita
nemendum, foreldrum og samkenn-
urum margvíslega ráðgjöf, vinna
að skólanámskrá og áætlanagerð,
viðhalda starfshæfni sinni og temja
sér nýjungar á svið náms og
kennslu, sinna stjórnunarstörfum í
skólum, vinna að þróunarstörfum í
tengslum við kennslu og hafa um-
sjón með kennaranemum. Mikil-
vægt er að starfsaðstæður og
launakjör taki mið af breyttu hlut-
verki kennara." (Nefnd um mótun
menntastefnu. Skýrsla, bls. 103.)
Kennarafélögin hafa tekið þátt í
^ störfum ótal nefnda þar sem starf
kennarans hefur verið skilgreint og
hlutverk einnar nefndarinnar var
að vinna greinargerð um kröfur til
kennara samkvæmt Aðalnámskrá
grunnskóla 1989. í greinargerðinni
eru raktar þær auknu og nýju kröf-
ur sem gerðar eru til kennara:
* Um sjálfstæði og faglega ábyrgð
kennara, ma. val á kennsluað-
ferðum, námsefni, námsmat.
* Vegna umsjónar
með bekk en á herðum
umsjónarkennara hvíl-
ir mikil ábyrgð bæði
gagnvart nemendum
og foreldrum.
* Vegna sveigjanleika
í skólastarfi, um sam-
þættingu og þekkingu
á sem flestum grein-
um.
* Vegna blandaðra
bekkja og sérkennslu-
nemenda í almennum
bekkjum.
* Vegna skólanám-
skrárgerðar.
* Vegna námsþátta,
sem ekki er ætlaður
ákveðinn tími á viðmiðunarstund-
arskrá og í fæstum þeirra er til
viðunandi námsefni. Sem dæmi
má nefna fíkniefnavarnir, almenn
mannréttindi, jafnréttisfræðsla,
kynfræðsla, umferðarfræðsla og
umhverfísmennt.
* Vegna tilmæla um kennslu og
búning námsgreina sem ekki er
til námsefni í og kennarar eru
Ég skora á stjómmála-
menn, segir Guðrún
Ebba Olafsdóttir að
setja menntunina í önd-
vegi í samfélaginu.
beinlínis hvattir til þess að búa
til og finna áhugavert efni.
* Vegna áherslu á samvinnu og
samábyrgðar kennara og milli
kennara og annars starfsfólks
skóla.
* Vegna áherslu á samstarf heim-
ila og skóla.
* Vegna skólaþróunar.
* Um endurmenntun en þörf kenn-
ara á endurmenntun fer sívax-
andi. Lykillinn að faglegri þjálfun
kennara er stöðug endurmennt-
un.
* Vegna ýmissa átaka og kannana
á vegum ráðuneyta og annarra
aðila.
I lokaorðum greinargerðarinnar
er þetta dregið saman:
„Ljóst er að Aðalnámskrá grunn-
skóla 1989 leggur þungar og fjöl-
margar kröfur á herðar kennara.
Þegar hún er skoðuð er greinilegt
að gert er ráð fyrir mikilli sameigin-
legri skipulagsvinnu kennara og
skólastjórnenda. Hér má nefna gerð
skólanámskrár, skipulagningu til
lengri tíma til þess að stuðla að
samfellu í námi nemenda og til
þess að allir kennarar fái vissa yfir-
sýn yfir það sem er að gerast í
skólanum. Ef skólar eiga að geta
Guðrún Ebba
Ólafsdóttir.
fullnægt kröfum aðalnámskrár
þurfa að eiga sér stað ýmsar breyt-
ingar í skólum og má þar nefna
atriði eins og stöðugleika í kennara-
liði skóla, viðuhandi vinnuaðstaða
nemenda og kennara, færri nem-
endur í bekkjum og fjölbreytt náms-
gögn í öllum námsgreinum. Vel
menntaðir kennarar sem búa við
góð starfsskilyrði eru forsendur
farsæls skólastarfs." (Greinargerð
um kröfur til kennara samkvæmt
Aðalnámskrá grunnskóla 1989, bls.
18.)
Enginn ætti því að vera í vafa
um að kennarastarfið hefur breyst
og til kennara eru gerðar auknar
kröfur. Það liggur einnig í augum
uppi að þessar breyttu og auknu
kröfur hafa áhrif á vinnutíma kenn-
ara og kjör þeirra.
í skýrslu Nefndar um mótun
menntastefnu er kveðið skýrt á um
nauðsyn þess að kjarasamningar
kennara verði endurskoðaðir.
„Erfitt er að halda uppi metnað-
arfullu skólastarfi eða gera tilraun-
ir um nýtingar, sem kalla á sam-
vinnu kennara og fundi utan
kennslutíma, því oftar en ekki steyt-
ir þar á gildandi kjarasamningum.
Segja má að lítil von sé til að hægt
verði að ná fram mikilvægum end-
urbótum á skólastarfi fyrr en kjara-
samningar kennara hafa verið end-
urskoðaðir í samræmi við breyttar
þarfir skólanna." (Bls. 103.)
Kennarafélögin vilja ekki láta
sitt eftir liggja og hófu að vinna
að kröfugerð sem tæki mið af þess-
um breytingum síðastliðið vor. Fé-
lögin töldu ljóst að nú væri tími til
kominn að gera kennarasamning
eftir að hafa verið gert að sæta
þjóðarsáttarsamningum undanfarin
ár. Kröfugerðin er unnin á fagleg-
um grunni og farið er fram á nauð-
synlegar breytingar vinnutíma
kennara og skólastjóra til hagsbóta
fyrir skólastarf á íslandi. Sífellt
Skiptar skoðanir eru um áherslur
í skólamálum og yfirlýstum mark-
miðum ráðamanna er misvel tekið.
Þannig mætti hugmyndin um 10
mánaða skóla í grunn- og fram-
haldsskólum mikilli andstöðu en
.einsetningu grunnskóla er t.a.m.
tekið fagnandi. Niðurskurður á fjár-
magni til menntamála hefur verið
harðlega gagnrýndur en svo virðist
sem samstaða sé um það að snúa
þeirri öfugþróun við og efla skóla-
starf í landinu. Ég leyfi mér að
taka undir áramótaávarp forseta
íslands, Vigdísar Finnbogadóttur,
og skora á íslenska stjórnmálamenn
að bera menntunina sérstaklega
fyrir brjósti. Og til að gera íslenska
skóla hæfari í samkeppni við erlend-
ar menntastofnanir þarf að búa
kennurum og skólastjórum sam-
keppnishæf laun og starfsskilyrði.
Höfundur er varaformaður
Kennarasambands íslands.
Enn um dagpen-
inga ráðherramaka
Örstutt
athugasemd
í MORGUNBLAÐINU 6. janúar
síðástliðinn reynir Bogi Ágústsson
fréttastjóri Ríkissjónvarpsins að
bera í bætifláka fyrir starfsmann
sinn Loga Bergmann Eiðsson.
Sem kunnugt er gerði Logi sig
sekan um ærumeiðandi fréttaflutn-
ing, með myndavali af Bryndísi
Schram, dansandi, undir frétt um
dagpeninga- og ferðakostnað maka
ráðherra. Með þessu myndavali var
gefið í skyn að utanríkisráðherra-
frúin geri ekki annað en að
skemmta sér erlendis á kostnað
skattborgara. Af henni einni eru
birtar myndir í almennri umfjöllun
um fjölda fólks. Logi Bergmann
Eiðsson les upp svimandi háar upp-
hæðir og á skjánum dansar Bryn-
dís í veislu.
Bogi segist ekki skilja af hveiju
þessi myndbirting er ærumeiðandi.
Hann réttlætir myndavalið með því
að segja myndirnar þær nýjustu
sem hann eigi af eiginkonu ráð-
herra í utanlandsferð, myndir sem
hafa margsinnis verið birtar áður.
Bogi-á margt eftir ólært í frétta-
mennsku. Hann segist ekki skilja.
Reynum að útskýra. Myndi Bogi
Ágústsson sætta sig við myndir af
Boga Ágústssyni „glottandi með
glas í hendi“, í umfjöllun um sóun
fjármuna hjá Rikissjón-
varpinu i fréttatíma
Stöðvar tvö? Myndir af
honum einum í umfjöllun
um fjölda fólks? Útskýrir
þetta tilbúna dæmi þenn-
an einfalda sannleika?
Það er auðséð að slík
myndbirting væri æru-
meiðandi árás, óháð því
hve texti fréttarinnar
kynni að vera hlutlaus.
Bogi Ágústsson getur
vitnað fram og til baka i
vinnureglur fréttastof-
unnar um heiðarleika og
nákvæmni. Það breytir
engu um það að þessi til-
tekna frétt sagði áhorf-
endum annað en sannleikann. Og
þá skiptir ekki máli hvort myndirn-
Þegar fréttamaður gerir
sig sekan um mistök,
segir Atli Heimir
Sveinsson, á frétta-
stjóri að áminna við-
komandi og biðjast af-
sökunar fyrir hans hönd
og fréttastofu.
ar af Bryndísi voru
þær nýjustu eður
ei, þær eru æru-
meiðandi í sam-
hengi fréttarinnar.
Það er gefið í skyn
að Bryndís ein fari
í allar þessar ferðir
og eyði milljónum í
veislusölum erlend-
is. Þess vegna eru
myndir af henni
einni með þessari
frétt. Þess vegna er
fréttin ærumeið-
andi.
Það má vel vera
að Bogi telji það
skyldu sín að
standa með sínu starfsfólki. En
þegar fréttamaður gerir sig sekan
um mistök, eins og Logi Bergmann
Eiðsson, á fréttastjóri að áminna
viðkomandi, kenna honum og jafn-
vel biðjast afsökunar fyrir hans
hönd og fréttastofunnar.
Bogi Ágústsson vísar frá sér
umræðu í gífuryrðastíl. Orð mín
um lymskulegan róg og dylgjur,
flón og skúrka voru fullkomlega
réttlætanleg í því samhengi sem
þau voru sögð. Bogi Ágústsson og
Logi Bergmann geta engu vísað frá
sér. Fréttin var skammarleg, og á
þeirra ábyrgð.
Höfundur er tónskáld.
Atli Heimir
Sveinsson
NYJA BILAHOLLIN FUNAHOFÐA V S: 5
Nissan Sunny 1,4 LX árg. ‘94, ek.
7 þús. km., blár. V. 1.020.000.
Bein sala.
Toyota Carina 2.0 GLI árg. '90,
ek. 71 þús. km., vínrauöur, 5 g., spol.,
R/O, cen, nýtt lakk.
V. 1.050.000. Ath. skipti.
Chrysler Saratoga 3,0L árg. ‘92, ek.
38 þús. km., svartur, sjálfsk., álfelgur.
V. 1.650.000. Ath. skipti.
Mazda E-2000 pallbill 2T árg. ‘93, ek.
10 þús. km., V. 1.190.000. Ath. skipti.
Suzuki Vitara JLX árg. ‘90,
ek. 126 þús. km., hvítur, álfelgur,
skíðab. V. 990.000. Ath. skipti.
Renault Trafic T-1100 árg. ‘90, ek. 59
þús. km., hvítur vsk bíll. V. 830.000.
Ath. skipti.
BÍLATORG
FUNAHOFÐA I
S: 5
Daihatsu Rocky árg. ‘88, vínrauöur,
álfelgur, 33“ dekk, ek. 94 þús. km.
v. 1.100.000.
Hyundai Pony GLSi árg. ‘94, rauöur,
sjálfsk., ek. 11 þús. km. V. 1.150.000.
Skipti.
Honda Civic ESI árg. ‘92, blásans.,
sjálfsk., sóllúga, ek. 18 þús. km.
V. 1.250.000.
Nissan Sunny 1600 SLXi árg. ‘94,
rauöur, álfelgur, góö kjör, ek. 12 þús.
km., V. 1.190.000.
MMC L-300 Mini bus árg. ‘88, turbo
diesel, fallegur bíll, ný dekk og felgur.
V. 1.190.000. Góökjör.
MMC Lancer 4x4 St. árg. ‘91, hvítur,
ek. 67 þús. km. V. 1.090.000.
VANTAR ALLAR GERÐIR A SKRA OG A STAÐINN-GOD SALA