Morgunblaðið - 27.01.1995, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
LISTIR
FÖSTUDAGUR 27. JANÚAR 1995 17
Reuter
RUPERT Smith (2. frá hægri), nýr yfirmaður herja SÞ í Bosn-
íu, kemur til Sarajevo í gær í fylgd lífvarðar og rússnesks
embættismanns hjá SÞ, Victor Andreev (fyrir miðju). Á móti
þeim tekur Herve Gobillard, yfirmaður heija SÞ í Sarajevo.
Smith tekur við stjórn heija SÞ í Bosníu
Orðvar og glögg-
ur herstjórnandi
BRESKI undirhershöfðinginn
Rupert Smith kom í gær til
Sarajevo til að taka við yfírstjóm
heija Sameinuðu þjóðanna (SÞ) í
Bosníu af landa sínum sir Michael
Rose. Við komuna sagðist Smith
vonast til þess að það tækist að
koma á varanlegum friði í kjölfar
vopnahlésins, sem tók gildi um
áramót.
Stjórnmálaskýrendur segja að
verkefni Smiths verði fyrst og
fremst að koma gæsluliðum SÞ
fyrir á milli stríðandi fylkinga til
að koma í veg fyrir þjóðemisátök
og að fá Bosníu-Serba, múslima
og Króata að samningaborðinu að
nýju. Sjálfur vildi hann ekki tjá
sig um verkefni sín.
Mun rórra er yfir Bosníu nú en
fyrir ári er Rose tók við. Á því
eina ári sem hann var yfir herjun-
um tókst honum að aflétta ums-
átri Bosníu-Serba um Sarajevo,
hafði umsjón með vopnahléssamn-
ingum múslima og Króata í mið-
hluta Bosníu og átti sinn þátt í
að koma á vopnahléinu um ára-
mótin. Hann hefur átt í harðri
baráttu við Serba, sem hafa hvað
eftir annað komið í veg fyrir flutn-
ing á mat og hjálpargögnum, og
tekið friðargæsluliða í gíslingu til
að veija skotmörk.
Rupert Smith er 51 árs. Hann
fór fyrir hersveit Breta í Persaflóa-
stríðinu og hlaut heiðursmerki fyr-
ir framgöngu sína. Hann þykir
glöggur herstjómandi eins og Rose
en orðvarari en fyrirrennarinn.
Fjárskortur vegna
áhugaleysis
Sameinuðu þjóðirnar óttast að
ferð sú sem farin var með sjúkl-
inga frá Sarajevo til lækninga í
Danmörku í gær, væri sú síðasta
í röðinni. Segja talsmenn SÞ að
fjármagn til flutninganna væri á
þrotum þar sem fjölmiðlar sýni
ástandinu ekki lengur áhuga. Dan-
mörk er nú eina landið sem býður
sjúkrarúm handa veikum og slös-
uðum Bosníumönnum.
Sprenging í eldflaug
með fjarskiptahnött
Mikið áfall fyrir Kínverja og metnað-
arfulla sjónvarpsjöfra
Peking. Reuter.
SPRENGING varð í kínverskri eld-
flaug í gær eftir að henni hafði
verið skotið á loft með fjarskipta-
hnött. Þetta er mikið áfall fyrir
Kínveija, sem höfðu tryggt sér
samninga um tugi geimskota, og
einnig fyrir sjónvarpsfyrirtæki
sem ætluðu að nota gervihnöttinn
til útsendinga á hinum risastóra
markaði í Asíu.
„Um 45 sekúndum eftir flugtak,
sem gekk eðlilega fyrir sig, varð
sprenging, að öllum líkindum þeg-
ar hjálparflaugin losnaði frá,“
sagði einn af hundrað fulltrúum
vestrænna sjónvarpsfyrirtækja
sem fylgdust með geimskotinu í
geimferðamiðstöðinni í Xichang.
Hann sagði að „rauðgulur eld-
hnöttur" hefði sést áður en eld-
flaugin hrapaði á bak við fjall og
sprakk. Gervihnötturinn hrapaði á
annað fjall.
„Þetta gerðist ekki mjög langt
í burtu,“ sagði sjónarvotturinn.
„Við fundum hitann og fólk óttað-
ist að flaugin gæti hrapað á okk-
ur.“
Geimflaugin, sem nefnist
„Gangan mikla“, átti að koma fjar-
skiptahnettinum Apstar 2 á braut
um jörðu. Hnettinum var ætlað
að gjörbylta fjarskiptum og sjón-
varpsútsendingum til Asíu, Aust-
ur-Evrópu, Norður-Afríku og
Ástralíu.
Metnaðarfull áform
Apstar 2 átti að bjóða upp á
hundrað stafrænar sjónvarpsrásir,
sem hefðu gert sjónvarpsfyrir-
tækjum kleift að ná til svæða sem
byggð eru tveimur þriðju mann-
kynsins.
Á meðal sjónvarpsfyrirtækj-
anna eru Turner Broadcasting.
íþróttarásin ESPN, Home Box
Office, Discovery Channel, Tele-
vision Broadcasts í Hong Kong og
Reuters Television.
Sprengingin er einnig mikið
áfall fyrir Kínveija, sem hafa und-
irboðið keppinauta sína á sviði
geimskota og tryggt sér samninga
um að skjóta 25-30 gervihnöttum
á loft fyrir aldamót. Þeir höfðu
einnig samið við Motorola-síma-
fyrirtækið um að skjóta á loft 65
gervihnöttum fyrir árið 2003 til
að skapa þráðlaust gervihnatta-
símkerfi sem næði út um allan
heim.
Skilaboð til Dimmu í Kaffileikhúsi Hlaðvarpans
Niðurbrotin að
breyta heiminum
ELÍSABET skrifaði einþáttunginn ÞÓREY leikur Dimmu
upp úr stærra leikriti. sem fær ýmis skilaboð.
Skilaboð til Dimmu eftir
Elísabetu Jökulsdóttur
eru nú sýnd í Hlaðvarp-
anum. Þórey Sigþórs-
dóttir fer með eintal
ungu konunnar sem
hefur misst sjónar á
veruleikanum.
SKILABOÐ til Dimmu eru um þess-
ar mundir sýnd í Kaffileikhúsi Hlað-
varpans. Leikhúsið er opið um helg-
ar, stundum frá fimmtudögum og
hefur ýmsar veitingar í boði. Skila-
boðin eru einleikur eftir Elísabetu
Jökulsdóttur og það er Þórey Sig-
þórsdóttir sem fer með hlutverk
Dimmu. Þessar ágætu konur hittu
blaðamann einn kaldan en sólbjartan
morgún í vikunni. í eldhúsinu hjá
Elísabetu er kaffið sterkt, varalitiír,
andlitskrem og pappírar á borðinu og
útsýn á afar blátt fjall frá glugganum.
Þórey segir venju að nemendur í
þriðja bekk Leiklistarskólans velji sér
mónólóg eða eintal til að flytja og
henni hafí fundist Elísabet spennandi
höfundur. Á þessum tíma var hún
að skrifa stórt leikrit með Dimmu í
forgrunni. Þannig lá beint við að
taka hana út úr í eintal og reyna
að gefa heilsteypta mynd af persón-
unni. Elísabetu virðist hafa tekist það
ágætlega, því einþáttungurinn er
sagður makalaust góður í umfjöllun
leikhúsgagnrýnanda Morgunblaðsins
sumarið 1992. Þá lék Þórey Dimmu
í Héðinshúsinu.
I gagnrýni Súsönnu Svavarsdóttur
segir að leikur Þóreyjar sé mjög
skemmtilegur. „Hún sveiflar þessari
einmana persónu fram og til baka:
Konan er alltaf að missa stjóm á
tilfínningum sínum - það er að segja
þeim neikvæðu - en brosir svo afsak-
andi, grípur þær á lofti, stingur þeim
niður í gufupottinn og skellir lokinu
á, verður ofsakát, bros hennar strítt,
hlátur hennar örvæntingarfullur.
Hún má ekki sýna reiðina, sársauk-
ann og óttann, bælir þessar ljótu til-
fínningar; hún er jú í ballkjól og
ákveður að leggja sig og fara svo
og kaupa varalit. Þetta lítur allt
ósköp vel út - en hún er ekki glöð.“
Hvers vegna er hún svona örvænt-
ingarfull, spyr ég og kemst að því
að kærastinn hefur farið frá henni
og ekki nóg með það því Dimma
hefur líka misst pabba sinn. „Hún
er ung Reykjavíkurstúlka sem verður
fyrir áfalli," segir Elísabet, „og það
er henni um megn. Hún virðist hafna
alveg þessari staðreynd, þessum
raunveruleika, og búa sér til nýjan.
Þar þarf ekki að hafa tilfínningar,
heldur taka við skilaboðum og ljá
þeim merkingu. Þau geta falist í bfl-
númerum, götuheitum, því sem fólk
segir eða segir ekki, þörf manneskj-
unnar fyrir tilgang er svo merkileg.
Sérstaklega ■ þörfin fyrir einhveija
æðri merkingu. Eftir seinni heims-
styijöldina fór fólk að þjást af ofboðs-
legri tilgangsleysistilfinningu."
Þórey segir að þrátt fyrir sársauka
Dimmu sé hún býsna sniðug. Textinn
sé kómískur og Dimma hafi göfugt
markmið. „Hún ætlar að bæta heim-
inn þótt hún geti ekki tekist á við
sjálfa sig og hafí ekki lengur nokkur
tengsl við aðra.“ Þetta er að sögn
Elísabetar gamla sagan um að fólk
vilji breyta öllu öðru en sjálfu sér.
„Þar verður maður þó að byija,"
bætir hún við, „ef mannleg sam-
skipti eiga að haldast heilbrigð."
Elísabetu finnst merkilegt hvað
fólk er sterkt í veikleika sfnum,
Dimma trúi því í raun og veru að
skilaboð hennar eigi erindi við menn-
ina. „Það eru náttúrlega engar smá-
ræðis lausnir í gangi, sumum fínnst
þeir vera Napóleon eða Júlíus Sesar.
Þetta er nú dáldið flott.“
En Dimma sem sagt telur sig eiga
að taka við mikilvægum skilaboðum.
„í gagnrýni Morgunblaðsins frá því
í júní 1992 segir að skilaboðin komi
utan úr blánum - að handan - innan
úr ráðvilltum hausnum á henni. „Það
skiptir ekki máli. Aðalatriðið er að
hún hefur afsalað ábyrgð á lífi sínu
og bregst við þessum skilaboðum og
stekkur eftir þeim út og suður, í stað
þess að setja spurningarmerki við
þau. Hún getur meira að segja leitt
rök að því að það sé eitthvert vit í
skilaboðunum. Þau eru flótti hennar
og sjálfsblekking; leið til að þola lífið
- en ekki til að takast á við það.“
Þ.Þ.
STEINAR WAAGE
----- SKÓVERSLUN --------\
Töflutilboð
r
POSTSENDUM SAMDÆGURS
STEINAR WAAGE #
-----:-----------JT
SKOVERSLUN ^
EGILSGÖTU 3 SIMI 18519 <0°
Ioppskórinn steinarwaage
VELTUSUNDI SÍMI: 21212 SKÓVERSIUN ^
VI8 INGÓLFSTORG KRINGIAN 8-12 SÍMI 689312 "Þ-