Morgunblaðið - 27.01.1995, Blaðsíða 40

40 FÖSTUDAGUR 27. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Kennarinn minn er æfur út í mig... Hún er reið af því að ég kallaði Ég er að reyna að hugsa það út,
skólaferðalagið okkar asnalegt. hvernig ég get komið söídnni á
Hvað ætlarðu að gera? þig...
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Misskilningur um
stjörnuspeki
Frá Gylfa G. Kristinssyni:
NÚ HAFA stjörnufræðingar úti í
heimi gert þá uppgötvun að dýra-
hringur stjömuspekinnar passi ekki
lengur við stjömumerkin á himnin-
um. íslenskum starfsbræðrum sínum
og einum ágætum jarðfræðingi til
mikils léttis, telja þeir sig nú endan-
lega hafa sannað að stjörnuspekin
sé ekkert nema kerlingabækur og
svindl. Þetta er reyndar ekki í fyrsta
skipti sem stjörnufræðingar gera
atlögu að stjörnuspekinni og má það
undrun sæta að þeir hafi ekkert
þarfara að gera.
Stjörnufræðingar álykta um
stjörnufræði
Fyrir um það bil 10 árum sendu
500 bandarískir stjarneðlisfræðingar
frá sér sameiginlega ályktun þar
sem almenningur er alvarlega var-
aður við stjörnuspeki þar sem hún
hafði engan vísindalegan grunn og
sé ekkert nema argasta rugl og
þvættingur. En af hveiju skyldu
stjarneðlisfræðingar eða stjörnu-
spekingar (svo ég tali nú ekki um
jarðfræðinga) vera að álykta um
stjörnuspeki? Fyrir utan sögulegan
skyldleika eiga þessar fræðigreinar
nánst ekkert sameiginlegt með
stjörnuspeki nema það að orðið
stjörnu- eða stjarn- kemur fyrir í
þeim. Að álykta útfrá þeim forsend-
um er svona álíka gáfulegt og ef
saumakonur tækju sig til og álykt-
uðu sem svo að nálastungulækning-
ar væru gagnslausar af því að nálar
væru einungis ætlaðar til sauma-
skapar.
Auðvitað er öllum fijálst að hafa
skoðanir, hvort sem þær eru byggð-
ar á þekkingu, vanþekkingu eða
fordómum. En það væri gott að
hafa það fyrir almenna vinnureglu
að ef maður hefur þörf fyrir að
álykta um eitthvað yfir höfuð, að
álykta þá um eitthvað sem maður
hefur vit á.
Þetta upphlaup í fréttum undan-
farið, um að búið sé að finna 13.
stjörnumerkið og að stjörnumerkin
séu öll komini rugl þannig að enginn
sé raunverulega í því merki sem
hann hafi alltaf talið sig í, byggist
allt á ofur einföldum misskilningi
sem stafar af vanþekkingu á stjörnu-
speki.
Stjörnurnar sjálfar notaðar
sem viðmiðun
Það er hárrétt að afstaða jarðar
til sjálfra stjörnumerkjanna í himn-
inum er stöðugt að breytast og þau
passa ekki lengur við stjörnumerki
stjörnuspekinnar. Málið er, að það
skiptir bara engu máli. Dýrahringur
stjörnuspekinnar hefur í raun ekkert
með hinar fjarlægu stjörnur að gera.
Það sem markar upphaf dýrahrings-
ins er sá staður á himninum sem
sólina ber í á voijafndægrum. Þaðan
eru svo hveiju hinna 12 merkja
reiknaðar 30 gráður, þangað til
hringnum er náð. Svo einfalt er það.
Stjörnurnar sjálfar í bakgrunninum
þjónuðu einungis sem viðmiðun á
þeim tíma þegar stjörnutöflur voru
ekki eins aðgengilegar og nú til
dags. Afstaða jarðar til þeirra hefur
breyst og mun halda áfram að breyt-
ast en það hefur engin áhrif á
stjörnuspekina. Dýrahringurinn mun
áfram byija á 1. gráðu hins stjörnu-
spekilega hrútsmerkis og hún mun
markast af staðsetningu sólar á vor-
jafndægrum.
Mig langar að lokum að minna á
orð eins mesta vísindamanns allra
tíma, Sir Isaacs Newtons, en hann
var einnig mikill stjörnuspekingur.
Þegar E. Halley, sá er halastjarnan
fræga er kennd við, bar brigður á
gildi stjörnuspekinnar sagði Newton:
Sir, I have studied it, you have not.
Ég held að það segi allt sem þarf að
segja.
GYLFIG. KRISTINSSON,
Kambahrauni 46, Hveragerði.
Er hraðbankaþjón-
ustan á niðurleið?
Frá Jóhönnu Jóhannsdóttur:
ÉG UNDIRRITUÐ hef notað Hrað-
bankann nú í nokkur ár, og hefur
notkun mín enn aukist við tilkomu
debetkortanna. Með örfáum undan-
tekningum hefur allt gengið eins og
J sögu með notkunina. En tilkoma
nýju, glæsilegu hraðbankavélanna
er ekki framför, eins og nú er hald-
ið á málum. Þar er ekki boðið upp
á að greiða gíróseðla af eigin reikn-
ingi — varla er boðið upp á að mað-
ur geti lagt inn! Ég vil halda því
fram að þessi atriði séu ótrúlega
tímasparandi bæði fyrir bankann og
viðskiptavini. Ef hugsað er til biðrað-
anna, oft út úr dyrum, í bönkunum
dagana sem á að greiða af kredit-
kortunum eða öðru slíku, hlýtur
þetta að liggja í augum uppi.
í frétt um þjónustu hraðbankanna
í Morgunblaðinu í lok desember seg-
ir að reynslan sýni að algengasta
aðgerð sé úttekt á reiðufé og sé það
einnig raunin á í nágrannalöndun-
um. En ég vil halda því fram að
kynningarstarf banka og sparisjóða
sé það öflugt að vel væri reynandi
að beita því þama, öllum til hags-
bóta. Sem nærtækt dæmi: fjöldi
fólks hefur lært að nota hraðbank-
ana síðasta hálfa árið.
Ég legg þess vegna til að bank-
ar/sparisjóðir setji inn fjölbreytta
möguleika í nýju hraðbankavélarnar
og kenni fólki að nota þá mögu-
leika. Gera þarf leiðbeiningarbæk-
ling um notkun hraðbanka dálítið
betur úr garði, t.d. þarf að mínum
dómi að koma skýrt fram við hveija
leiðbeiningu á aðgerð hvort hún bók-
ast þegar í stað eða við næsta upp-
gjör Hraðbankans. Einnig legg ég
til að uppgjörin verði tímasett eins
vel og kostur er á og auglýst við
vélarnar.
JÓHANNA JÓHANNSDÓTTIR,
Espigerði 2, Reykjavík.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók verður framvegis varðveitt í
upplýsingasafni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt.til að ráðstafa efninu það-
an, hvort sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu
efni til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.