Morgunblaðið - 02.03.1995, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 2. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERIIMU
FRÉTTIR: EVRÓPA
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
FYRSTA ioðnan sem fer í gegnum Fiskmarkað Vestmannaeyja ísuð í kör á markaðnum.
Loðna á markaði í Eyjum
Vestmannaeyjar. Morgunblaðið.
FYRSTA loðnan sem seld er í
gegnum Fiskmarkað Vestmanna-
ejja var seld þar um síðustu helgi.
Þá voru seld 30 kör af flokkaðri
loðnu af Júpiter og var kaupand-
inn Sæver í Reykjavík. Verðið
sem greitt var fyrir loðnuna var
35 krónur á kílóið en loðnan fór
til frystingar hjá Sæveri.
Að sögn Páls R. Pálssonar,
framkvæmdastjóra Fiskmarkað-
arins, var þetta fyrsta loðnan
sem fer í gegnum markaðinn hjá
þeim. Hann sagði að hún hafi
ekki verið boðin upp á markaðn-
um heldur hefði markaðurinn
annast milligöngu um sölu loðn-
unnar frá Júpíter til Sævers.
Páll sagði að þó ekki væri
mikil loðnusala í gegnum mark-
aðinn þá væri líf og fjör í við-
skiptum með aðrar fisktegundir
og sem dæmi um það nefndi hann
að Fiskmarkaður Vestmannaeyja
væri það sem af væri ársins bú-
inn að selja helmingi meira magn
en á sama tíma á síðasta ári.
Gagnrýna ríkis-
aðstoð til Iberia
Brussel. Reuter.
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópu-
sambandsins tilkynnti í gær að hún
hefði hafið athugun á áætlunum
spænskra stjórnvalda um að veita
ríkisflugfélagi Iberia um 66 millj-
arða íslenzkra króna aðstoð.
í yfirlýsingu framkvæmdastjórn-
arinnar kom fram að vafi léki á að
fyrir hendi væru „sérstakar eða
ófyrirsjáanlegar aðstæður", sem
réttlættu aðstoðina. Þess vegna
kynni hún að bijóta gegn samkeppn-
isreglum Evrópusambandsins.
Spænsk stjórnvöld hafa miklar
áhyggjur af gagnrýni framkvæmda-
stjórnarinnar. Hins vegar sagði
Sarah Lambert, talsmaður Neils
haldsfélag Iberia, ríkisfyrirtækið
Teneo, myndi hegða sér með sama
hætti ef um einkaaðila væri að ræða.
Hefur þegar fengið
60 milljarða
Framkvæmdastjórnin minnti á að
Iberia hefur þegar fengið um 60
milljarða króna aðstoð á núvirði,
sem veitt var félaginu í ágúst 1992.
Eitt af þeim skilyrðum, sem ESB
setti þá fyrir styrk til félagsins, var
að hann yrði sá síðasti sem það fengi
á endurskipulagningartímabili, sem
rennur út í árslok 1996.
Spánverjar segja hins vegar að
efnahagskreppan á alþjóðavett-
FLUGVÉLAR Iberia í flugskýli. Framkvæmdastjórnin athugar
nú hvort nýr ríkisstyrkur til félagsins sé réttlætanlegur.
Kinnock, sem fer með samgöngumál
í framkvæmdastjórninni, að útkoma
athugunarinnar væri ekki fyrirfram
ákveðin.
Hún sagði að athugun fram-
kvæmdastjórnarinnar myndi meðal
annars beinast að því hvort eignar-
vangi, gengisfellingar pesetans og
aukin samkeppni í áætlunarflugi á
Spáni réttlæti ríkisaðstoð.
Framkvæmdastjórnin mun reyna
að ljúka málinu áður en Spánn tek-
ur við forsæti í ráðherraráði ESB
1. júlí næstkomandi.
Mengunarmælingar í sjó umhverfis ísland
Geislavirkni o g mengun
hverfandi lítil í hafinu
MENGUN er hverfandi lítil á ísland-
smiðum samanborið við mengun
annars staðar í Norðaustur-Atlants-
hafi að því er fram kemur í niður-
stöðum lokaskýrslu um mengunar-
mælingar í sjó við ísland, sem um-
hverfísráðherra kynnti fyrir helgi.
Þetta gildir um mælipgar á geisla-
virkni, þungmálmum, magni þrá-
virkra lífrænna efna og næringar-
saltaaukningu.
Rannsóknirnar sem skýrslan
greinir frá voru gerðar á árabilinu
1989 til 1992. Safnað var sjávarsýn-
um, sýnum úr seti, lífverum og þangi
og þau rannsökuð með tilliti til þung-
málma, þ.e. kvikasilfurs, kadmíns,
blýs, sinks og kopars, lífrænna þrá-
virkra efna, þ.e. PCB, HCB og DDE,
geislavirkra efna, þ.e. Cesín 134 og
137 og næringarsalta og seltu sjáv-
ar.
Almennt benda niðurstöðurnar til
að mengun sé mjög lítil á helstu
fískimiðum við landið og fram kem-
ur að aukinn styrkur næringarsalta
frá þéttbýlinu í Faxaflóa sé ekki
merkjanlegur. Þvert á móti aukist
styrkurinn er Qær dregur landi með
aukinni seltu.
Geislavirkni sú lægsta í
N-Atlantshafi
Styrkur geislavirkra efna í sjó hér
við land er mjög lítill og sá minnsti
sem mælist í Norður-Atlantshafi.
Þó sýna mælingamar marktækan
mun á geislavirkni í sjó fyrir Norð-
ur- og Austurlandi annars vegar og
fyrir Suður- og Vesturlandi hins
vegar. Geislavirkni mælist meiri fyr-
ir Norður- og Austurlandi þegar fjær
dregur landi og er það rakið til kjam-
orkuversins í Sellafield á Bretlandi
og gera hafstraumar þetta að verk-
um.
Jafnframt er geislavirkni í lífver-
um mjög lítil hér við land og minni
en annars staðar við Norður-Atl-
antshaf þar sem rannsóknir hafa
farið fram. Ekki er marktækur mun-
ur milli hafsvæða hér við land á
geislavirkni í fiski.
Mikið kadmín
Hvað magn þungmálma í lífverum
hér við land varðar segir að í flestum
tilvikum séu þeir undir þeim mörkum
sem mælast annars staðar og í sum-
um tilvikum sé um mun lægri styrk
að ræða. Hins vegar megi finna
undantekningar frá þessu og til
dæmis reynisí kopar og sink í hærra
lagi í kræklingi.
Styrkur kadmíns mælist einnig
mikill í lífverum í sjónum við ísland,
en þó ekki í holdi fiska. Er talið að
þessi tilvik eigi sér náttúrlegar skýr-
ingar, en séu ekki af mannavöldum,
og er bent í því sambandi á mikla
eldvirkni hér á landi. .
Þrávirk lífræn efni má nánast ein-
göngu rekja til áhrifa mannsins á
náttúruna. Þau fundust hér við land
en samanburður við önnur hafsvæði
leiðir í Ijós að magn PCB, HCB og
DDE er sambærilegt við það lægsta
sem þekkist á nálægum hafsvæðum
og tvö- til sexfalt lægra en mælist
í sunnaverðum Norðursjó. Þá er
styrkur PCB í seti allt að tuttugu-
falt lægri en í seti í Norðursjó, \
Skagerak og Kattegat.
í skýrslunni segir að ljóst sé að
verulegur hluti þessarar mengunar
af völdum þrávirkra efna sem hér
finnst sé langt að kominn, meðal
annars frá iðnaðarsvæðum Norður-
Ameríku og Evrópu og ætti að
styrkja enn frekar baráttu íslenskra
stjórnvalda á alþjóðavettvangi fyrir
banni við losun þrávirkra lífrænna
efna út í umhverfið.
Höfundar skýrslunnar eru eftir-
taldir: Magnús Jóhannesson, Jón
Ólafsson, Sigurður M. Magnússon,
Davíð Egilsson, Steinþór Sigurðs-
son, Guðjón Atli Auðunsson og Stef-
án Einarsson.
Mikið af mikilvægum
upplýsingum
Össur Skarphéðinsson, umhverf-
isráðherra, sagði að vinna við þetta
verkefni hefði hafist árið 1989. Meg-
inmarkmiðin hefðu verið þrjú. _ I
fyrsta lagi að leggja til gögn af ís-
lands háifu í sameiginleg alþjóðleg
vöktunarverkefni sem hafi farið í
gang vegna varna gegn mengun
hafsins á Norðaustur-Atlantshafi.
í öðru lagi að afla almennra upp-
lýsinga um mengun sjávar hér við
land og í þriðja lagi að skapa traust-
an grundvöll að reglubundinni vökt-
un á mengun sjávar hér við land í
framtíðinni.
„Þetta skiptir verulegu miklu
máli fyrir okkur. Við viljum í fram-
tíðinni vera með reglubundnar
mengunarmælingar hér við land.
Það tengist okkar umhverfisvöktun-
aráætlunum og er í sterkum tengsl-
um við ýmis alþjóðleg verkefni,"
sagði Össur.
Hann sagði að í skýrslunni væri
mikið magn af mikilvægum upplýs-
ingum og þetta skipti máli fyrir
hreinleikaímynd íslands og sókn
okkar með íslenskar sjávarafurðir
inn á erlenda markaði.
• FRAMKVÆMDASTJÓRN
Evrópusambandsins hvetur til
þess að samdar verði alþjóðlegar
reglur um erlenda fjárfestingu í
samvinnu OECD og hinnar nýju
heimsviðskiptastofnunar. f slík-
um reglum yrði meðal annars
kveðið á um rétt erlendra fyrir-
tækja til stofnsetningar og bann
við mismunun þeirra umfram
innlend fyrirtæki. Framkvæmda-
stjórnin telur að alþjóðlegar
reglur um fjárfestingu geti aukið
heimsviðskipti að minnsta kosti
jafnmikið og nýja GATT-sam-
komulagið.
• YFIRMAÐUR franskrar ríkis-
stofnunar, sem sér um útboð
verkefna í varnarmálum, Henri
Conza, sagði í gær að Evrópuríki
yrðu að samræma innkaup sín á
vopnum og varnarbúnaði til þess
að spara fé. Forðast yrði að dýr-
keypt mistök fortíðarinnar end-
urtækju sig; til dæmis væri mikil-
vægara að hagkvæmni réði við
smíði nýrra vopna en að dreifa
vinnu við hana til margra ríkja.
Um þessar mundir er unnið að
smíði þriggja orrustuþotna í sam-
vinnu ýmissa Evrópuríkja. „Næst
verður aðeins smíðuð ein evrópsk
orrustuvél," sagði Conza.
EÞ fellir
einkaleyfi
á líftækni
LÍFTÆKNIIÐNAÐURINN í
Evrópu beið ósigur í gær er
Evrópuþingið felldi frumvarp
til löggjafar um einkaleyfi á
líftækni, þar á meðal plöntum
og dýrum með breytta erfða-
vísasamsetningu og á uppfinn-
ingum, sem byggðar eru á
erfðavísum manna eða öðrum
líkamshlutum.
Þingið felldi málamiðlunar-
tillögu svokallaðrar sátta-
nefndar þings og ráðherraráðs
og sögðu margir þingmenn að
hún hefði ekki tryggt að
ströngustu siðgæðiskröfum
yrði fylgt við líftæknitilraunir.
Stofnanir ESB hafa deilt i sjö
ár um siðferðilegar afleiðingar
þess að leyfa einkaleyfi á upp-
fínningum í líftækni.
Þetta er í fyrsta sinn sem
þingið notar nýfengin völd sín
til að fella tillögu, sem kemur
frá sáttanefnd.
Framkvæmdastjórn ESB
Samvinna símfyrir-
tækja stöðvuð?
Brussel. Reuter.
KARL Van Miert, sem fer með sam-
keppnismál innan framkvæmda-
stjórnar Evrópusambandsins, segir
hugsanlegt að komið verði í veg
fyrir boðað samstarf þýsku og
frönsku símafyrirtækjanna France
Telecom og Deutsche Telekom AG.
Þýskir embættismenn í Brussel
skýrðu frá þessu og sögðu fram-
kvæmdastjórnina hafa af því
áhyggjur að samstarf þessara fyrir-
tækja myndi færa þeim óeðlilega
ráðandi stöðu á fjarskiptamarkaðn-
umj en stefnt er að því að hann
verði opnaður fyrir samkeppni árið
1998.
Embættismenn kváðu þessa yfir-
lýsingu Van Miert gefa til kynna
að hugmyndir fyrirtækjanna
tveggja og Sprint Corp. um sam-
vinnu á sviði fjarskiptaþjónustu um
allan heim væru einnig í hættu.
f-
1
i
ft
í
i
í
l
>
i
l
I
:
I
I
:
I