Morgunblaðið - 15.03.1995, Qupperneq 32

32 MIÐVIKUDAGUR 15. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
+ Björn Júlíusson
var fæddur í
Stafholti í Vest-
mannaeyjum 1.
október 1921.
Hann lést á Land-
spítalanum 6. mars
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Júlíus Jóns-
son múrarameist-
ari, d. 1978, og Sig-
j urveig Björnsdótt-
ir, d. 1934, sem
ættuð var undan
Eyjafjöllum. Björn
var elstur sjö systk-
ina og voru bræður hans Haf-
steinn múrarameistari og Garð-
ar rafvirkjameistari, báðir látn-
ir, systur þeirra eru Sigríður,
Helga, Jóna og Sigurveig. Síð-
ari kona Júlíusar Jónssonar var
Gíslína Einarsdóttir frá Þor-
laugargerði í Vestmannaeyjum.
Björn kvæntist eftirlifandi
konu sinni, Þórunni Sólveigu
Kristjánsdóttur hjúkrunar-
fræðingi frá Brattlandi í Vest-
mannaeyjum, 1. maí 1954. For-
eldrar hennar voru hjónin
Kristján Sigurðsson, ættaður
úr Skaftártungu, og Oktavía
Hróbjartsdóttir, ættuð undan
Austur-Eyjafjöllum. Börn Þór-
unnar og Björns eru: 1) Július
Kristján sálfræðingur, f. 5.
september 1954, kvæntur Elínu
Stefánsdóttur hjúkrunarfræð-
ingi, og eiga þau þijú börn,
Þórunni Jóhönnu, Sigríði Asu
og Sólveigu Birnu. 2) Sigurveig
fóstra, f. 28. september 1966.
Hennar maður er Jón Einar
Haraldsson, skólastjóri Barna-
skólans á Eiðum og eiga þau
soninn Harald Ölvi.
Björn varð stúdent frá Versl-
TENGDAFAÐIR minn, Bjöm Júl-
íusson barnalæknir, er látinn.
Eftir sitjum við ástvinir hans og
söknum hans sárt. Við hefðum svo
gjarnan viljað njóta nærveru hans
lengur.
Bjössi var einstakur maður, sem
var svo gott að eiga að vini. Líf
hans einkenndist allt af heiðarleika,
samviskusemi og einstakri tryggð
og hjálpsemi við aðra. Svo var hann
líka svo skemmtilegur maður.
Kynni okkar hófust fyrir 21 ári,
þegar leið mín fór að liggja í Stóra-
gerði 11. Þar var mér, frá fyrsta
degi, tekið opnum örmum af Tótu
og Bjössa og opnaðist mér þar nýr
heimur, með þessu skemmtilega 'og
góða fólki.
Tóta og Bjössi spjölluðu svo
skemmtilega og það var svo notalegt
að hlusta á þau tala um liðna tíma
í Vestmannaeyjum og heyra sögur
af skemmtilegu fólki og atburðum.
Það var líka gaman að heyra um
námsárin heima og í Kaupmanna-
höfn og margt fleira sem spjallað
var um.
Þegar barnabörnin fóru að koma
í heiminn, var gott að eiga afa að.
Ef stelpumar urðu veikar eða þurfti
að passa þær, var hann strax kom-
inn, hvort sem var á nóttu eða degi.
Það var allt í lagi að afí kíkti í eyr-
un eða skoðaði í hálsinn og hlustpíp-
an var einstakt verkfæri. Hann hafði
gott lag á þeim og varð einstakur
vinur þeirra og alltaf tilbúinn að
deila með þeim gleði og sorgum.
í Björnskoti slöppuðu amma og
afi vel af í kyrrð sveitarinnar og þar
fannst þeim gott að vera. Þau fóru
í gönguferðir, lásu og afi dundaði
við viðhald á húsinu og girðingum.
Reistur var skáli og pallur. Þau
skruppu til Þorlákshafnar eða í sund
í Hveragerði. íslenski fáninn var oft
dreginn að húni og þá fannst afa
ekki verra, ef lítið barn aðstoðaði.
Oft komu góðir gestir og var þá
glatt á hjalla. Bjössi afi sá um að
grilla og börnunum fannst einstakur
viðburður, ef hann tók fram harmón-
ikkuna bg spilaði nokkur danslög.
unarskóla íslands
árið 1947 og lauk
læknaprófi frá Há-
skóla Islands vorið
1955, hvort tveggja
með hárri 1. ein-
kunn. Hann starf-
aði síðan sem lækn-
ir í Vestmannaeyj-
um til ársloka 1958
og hélt þá til Dan-
merkur og Svíþjóð-
ar í sérfræðinám,
þar sem þau hjónin
dvöldu í tvö og
hálft ár, en 30. nóv-
ember 1961 hlaut
Björn viðurkenningu sem sér-
fræðingur í barnalækningum.
Björn starfaði síðan sem barna-
læknir á Landspítalanum frá
því í maí 1961 og fram til 1993,
er hann lét af störfum og hafði
þá starfað að sérverkefnum í
nærri tvö ár eftir lok embættis-
aldurs 1991. Björn fór í náms-
ferðir til Glasgow, London og
Stanford-háskólans í Kalifor-
níu, auk þess sem hann sótti
mörg námskeið og læknaþing
heima og erlendis um barna-
sjúkdóma og ritaði um niður-
stöður í íslensk læknarit. Hann
kenndi árum saman við Hjúkr-
unarskóla íslands og síðar við
deild hjúkrunarfræðinema og
læknadeild Háskóla Islands. A
læknisárum sínum í Vest-
mannaeyjum kenndi Björn á
skipsljórnarnámskeiðum, sem
haldin voru þar á vegum Stýri-
mannaskólans i Reykjavík.
Hann var félagi í Akóges í
Reykjavik siðan 1973 eða í 22
ár.^
Utför Björns fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
Þjóðhátíðin í Björnskoti var
skemmtileg, í byijun ágúst. Þá var
afi búinn að safna í brennu og sung-
in voru lög úr Eyjum og varð þá
mikil „Eyjastemmning“ í kvöldrök-
krinu.
Björn Júlíusson var einn af þeim
mönnum sem ég hef virt mest í
mínu lífi. Þegar ég eignaðist hann
fyrir tengdaföður, eignaðist ég um
leið góðan vin og velgjörðarmann.
Um ókomin ár mun ég minnast okk-
ar góðu kynna og með þessum fá-
tæklegu orðum þakka ég honum
samfylgdina.
Guð geymi þig.
Þín tengdadóttir,
Elín Stefánsdóttir.
„Dáinn, horfinn!" — Harmafregn!
Horfínn er af heimi nákominn
frændi og æskufélagi minn, Björn
Júlíusson læknir. Veikindi hans og
andlát bar nokkuð brátt að. Ekki
höfðum við ættingjar vitneskju um
sjúkleika hans fyrr en fyrir svo sem
þremur mánuðum, og mun hann
sjálfur lítt hafa kennt hans fyrr. En
með ótrúlegum hraða og heljar-
þunga tókst hinum illræmda sjúk-
dómi að greiða náðarhöggið.
Við Björn vorum bræðrasynir og
höfðum báðir sætt þeim örlögum að
missa mæður okkar er við vorum á
barnsaldri. Milli bræðranna Harald-
ar og Júlíusar feðra okkar var mjög
sterkt og náið samband. Eftir móð-
urmissinn dvaldi Björn langtímum
saman á æskuheimili mínu. Stjúp-
móðir mín gekk okkur báðum í móð-
urstað af einstakri umhyggjusemi
og hlýju. Æ síðan var Björn sem
einn af okkur systkinum, elskaður
og dáður fyrir mannkosti sína og
tryggð við foreldra okkar og okkur
öll.
Minningabrot frá þessum æsku-
dögum leita á hugann: Það er smala-
og rúningsdagur. Við erum sendir í
hagann að sækja hestana, sem nota
á við smalamennskuna og upp kem-
ur metingur um hvor verði fyrri til
að ná í bezta reiðhestinn, en mesta
MINNNGAR
yndið og ánægjan sem við þekktum
var að sitja viljugan og góðan hest...
Eða kominn var brakandi heyþurrk-
ur og nú átti að flytja hey heim af
engjunum og við áttum að vera milli-
ferðarmenn. Þá gafst góður tími til
að virða fyrir sér hina undurfögru
fjallasýn sem við blasti, Eyjafjöllin
með jökulinn hið efra en iðjagrænar
brekkurnar hið neðra, þar sem for-
eldrar okkar höfðu gengið sín æsku-
spor... Það var sólbjartur sunnudags-
morgunn. Við höfðum fengið leyfi
til að fara ríðandi að Seljalands-
fossi. Reiðskjótarnir voru Gráni og
Magga-Jarpur, báðir eldfrískir
brokkarar, heppilegir strákahestar,
sem gaman var að láta reyna með
sér ef góður vegur var framundan.
Þannig liðu þessir sólskinsdagar
æskuáranna og lífið var einn sam-
felldur leikur.
Ég hygg að segja megi að Björn
hafi erft hina bestu kosti úr báðum
ættum sínum. Hann var góðgjarn
og drenglyndur, trygglyndur og
bjargtraustur á hveiju sem gekk.
Hann var hreinskiptinn og einbeittur
í öllum samskiptum við annað fólk,
stundum máske full kröfuharður, en
gerði jafnan mestar kröfur til sjálfs
sín. Heiðarleiki og trúmennska var
honum eitt og allt. Björn gekk aldr-
ei með hálfum huga til verks. Eftir
að hafa gaumgæft viðfangsefnið og
gert nákvæma áætlun um fram-
kvæmd þess, gekk hann fram með
óbilandi einbeitni og þrótti til úr-
lausnar. Var þá oft lifandi eftirmynd
föður síns, sem átti sér fáa líka í
atorku og dugnaði til allra verka.
Júlíus faðir hans hafði á sér sér-
stakt orð fyrir harðfylgi og dugnað,
ekki einasta við handverk sitt, held-
ur einnig og ekki síður í öllum sam-
skiptum við annað fólk. Einbeitni
og orðkynngi ásamt strangri réttlæt-
iskennd og samúð með þeim er
minna máttu sín gerðu hann, í aug-
um okkar hinna, að hinum sterka
hlyn sem aldrei svignar og alltaf er
hægt að leita skjóls hjá. Þannig var
Bjöm einnig í allri framgöngu,
traustur og ráðhollur, nærgætinn og
glöggskyggn í sínum líknar- og
læknisstörfum jafnt sem vináttu við
frændur og vini. En reglusemin og
trúmennskan voru máske sterkustu
þættirnir í fari hans. Eru mér mörg
atvik minnisstæð frá æskudögum,
sem gáfu sterka vísbendingu um
hvers væri að vænta með aldri og
þroska. Gleggst og bezt komu þess-
ir skapgerðarkostir fram er hann
þreytti sína skólagöngu og læknis-
nám.
Var því viðbrugðið hversu vel
hann skipulagði nám sitt og hve
stranglega og samviskusamlega
hann stundaði lærdóminn, enda
námsárangurinn ávallt á hæstu stig-
um.
Samfundir okkar Bjöms hafa orð-
ið færri á seinni árum og sambandið
minna en áður. En vináttuböndin
hafa aldrei slaknað. Á ögurstundum
í lífi mínu kom hann mér til hjálpar,
sem ég fæ aldrei fullþakkað, en bið
Almættið að veita sál hans frið og ró.
Eg flyt nú í hinsta sinni þessum
dáða frænda og vini einlægar kveðj-
ur og þakkir okkar systkinanna frá
Tjörnum, sem höfum ætíð litið hann
sem einn úr hópnum. Hans er ljúft
að minnast.
Guð blessi minningu Björns Júl-
íussonar og veiti eftirlifandi fjöl-
skyldu hans og ástvinum líkn og
frið í sorg þeirra.
Sigurður Haraldsson
frá Kirkjubæ.
Með fáeinum orðum langar okkur
að minnast Björns föðurbróður okk-
ar.
Nú þegar hann frændi okkar er
látinn setur okkur hljóð, en um leið
leita á hugann margar góðar minn-
ingar frá okkar uppvaxtarárum og
þá sérstaklega öll jólaboðin. Jólaboð
hjá Bimi þar sem þessar tvær fjöl-
skyldur hittust og áttu saman
skemmtilegar stundir. Það þótti al-
veg sérstök upplifun hjá okkur
krökkunum, að fara í jólaboð til
þeirra hjóna, því móttökurnar voru
þess eðlis. Ekki bara yndislegar
krásir sem á borð voru bornar, held-
ur miklu frekar framkoma og við-
mót þeirra í garð okkar krakkanna.
Allt vildi hann frændi okkar fá að
vita um hvað við væmm að fást við
hveiju sinni og sýndi okkur á þann
hátt, sem börnum, mikinn áhuga og
virðingu. Þannig var hann ætíð. Oft
höfum við leitað til hans vegna veik-
inda barna okkar og jafnvel vegna
barna vina okkar, og alltaf fékkst
sama svarið: „Sjálfsagt að líta á
krakkann.“
Björn var ekki bara árvökull og
góður læknir, hann var sannur mað-
ur.
Sumum kann ef til vill að hafa
þótt hann nokkuð hijúfur, stundum,
en það má eflaust rekja til þess hve
hreinskiptinn hann var og laus við
alla hálfvelgju. Þannig viljum við
minnast hans.
Kæra fjölskyida, Þórunn, Júlli,
Sigurveig, makar og börn, við vott-
um ykkur einlæga samúð.
Minningin um hann mun lifa.
Sigurveig, Eyja, Guðný, Sig-
urður, Júlíus og Þröstur.
Þegar ég stend við líkbörur Björns
Júlíussonar og kveð góðan og sér-
staklega traustan vin setur að mér
trega sem er þó blandinn þeirri gleði
að hafa átt slíkan ágætis mann að
vini, sem gaf mér og minni fjöl-
skyldu margar góðar minningar. Við
vorum báðir fæddir og uppaldir í
Vestmannaeyjum og frá æskuárum
vissi ég ætíð hver hann var. Hann
var ungur maður sem braust af fá-
tækt til mennta og hafði ákveðið að
fara í háskólanám. Björn var kominn
yfir tvítugt þegar hann hóf mennta-
skólanám og vann fyrir sér á sumr-
in og hvenær sem hann gat, m.a.
með sjómennsku á síldveiðum. Hann
var einn fyrsti Verslunarskólastúd-
entinn sem lauk læknisfræðinámi
og gerði það eins og annað sem
hann tók sér fyrir hendur með mikl-
um myndarbrag.
Nýkomin heim til íslands eftir
nokkurra ára nám og dvöl erlendis
hófum við Anika búskap í sama stór-
hýsi og þau bjuggu Björn og Þór-
unn. Þau voru þá einnig nýlega kom-
in aftur heim til íslands. Þá kynnt-
umst við og urðum upp frá því alda-
vinir. Við vorum ekki alltaf inni á
gafli hver í annars ranni, en það
skiptir ekki litlu að eiga slíka holl-
vini sem þau hjón hafa alltaf verið.
Björn Júlíusson og Þórunn hafa ver-
ið þeir traustu vinir sem alltaf er
unnt að leita til; ætíð boðin og búin
ef á þurfti að halda. Björn fylgdist
náið með hvernig börnum okkar
gekk í oft erfiðu háskólanámi og var
ætíð fyrstur manna til að gefa þeim
og okkur góð ráð og uppörvandi,
alltaf svo jákvæður og heill.
Þegar við komum hingað til
Reykjavíkur í eldgosinu í Heimaey
árið 1973 var yngsta barn okkar af
fjórurn aðeins þriggja mánaða gam-
alt. I mörgu var að snúast í hús-
næðisvandræðum fyrstu mánuðina
og tóku þá Þórunn og Björn Kristínu
Rósu í fóstur í hálfan mánuði, með-
an mest gekk á. Þannig hafa þau
hjón ávallt verið. Og það voru fleiri
en við sem nutum traustrar vináttu
þeirra og gestrisni, en heimili þeirra
í Stóragerði er sannkallað menning-
arheimili þar sem við höfum átt
margar góðar stundir.
Björn Júlíusson var framúrskar-
andi vandaður maður, sérstaklega
ósérhlífinn, vinnusamur og nákvæm-
ur.
Við áttum skap saman, en gáfum
okkur þó eins og gengur of lítinn
tíma til samvista í gegnum árin.
Síðastliðin tuttugu ár höfum við þó
hist nærri því hvern mánudag yfir
vetrarmánuðina á fundum félagsins
Akóges þar sem hann var frábær
félagi. Það var mér alltaf tilhlökk-
unarefni að hitta minn góða vin
Björn á Akógesfundum. Eftir fundi
röbbuðum við alltaf saman yfir kaff-
inu og bar þá margt skemmtilegt
og fróðlegt á góma, en Björn var
fróður og víðlesinn. Hann sagði vel
frá og við rifjuðum upp margt
skemmtilegt frá liðinni tíð í Eyjum,
gamlar sagnir og græskulaust gam-
an. Þegar Björn var námskandidat
og ungur læknir á Sjúkrahúsinu í
Vestmannaeyjum voru hundruð
skipa, flest erlend, á Eyjamiðum og
leituðu þau oft til Vestmannaeyja
með veika og slasaða sjómenn.
Læknar í Eyjum fóru þá í marga
vitjunina út í skipin, oft við mjög
BJORN
JÚLÍUSSON
erfiðar aðstæður. Á litlum hafnsögu-
báti þurfti ákveðni og kjark til þess
að komast út í skipin í haugasjó eða
taka á móti sjúklingum, þegar skip
komust ekki inn til hafnar sem var
þá fullsetin af bátum og skipum og
mikil þrengsli. Af meðfæddri hóg-
værð lét Björn ekki mikið yfir þessu.
Læknisvitjanir um borð í skip voru
hluti af starfsskyldu hans og Vest-
mannaeyjalækna, en stundum voru
þetta svaðilfarir í vetrarveðrum.
Þetta er enn óskráður kafli í sögu
heilbrigðisþjónustu á íslandi, sem
við ræddum stundum um að þyrfti
að gera betri skil. Sem fyrr er það
Guð sem ræður.
Við félagarnir í Akóges söknum
nú allir góðs félaga og vinar og
þökkum Birni störf hans í þágu fé-
lagsins.
Björn Júlíusson stundaði störf sín
af mikilli alúð. Honum þótti vænt
um læknisstarfið og var læknir af
köllun, mjög fær, virtur og elskaður
af sjúklingunum, litlu börnunum og
aðstandendum þeirra. Marga ferðina
fór hann með fárveik börn til Lund-
úna meðan aðstæður voru ekki nógu
fullkomnar hér heima.
Nemendur hans, hjúkrunar- og
læknanemar, gáfu honum þá ein-
kunn, að hann hefði verið hinn
strangi en góði kennari, sem hafði
fyrir þeirra hönd mikinn faglegan
metnað til þess að auka fæmi þeirra.
Hann gerði kröfur, en þó mestar til
sjálfs sín.
í kunningja- og vinahópi var Björn
hrókur alls fagnaðar, hafði mikla
kímnigáfu og sá glöggt hið broslega
í tilverunni. Hann var hispurslaus
og blátt áfram við hvern sem var,
en hlédrægur. Ef hann tók eitthvað
að sér fylgdi hann því manna best
eftir og skilaði því sem honum var
trúað fyrir með sóma. Sérstaka
umönnun og ást sýndi hann ávallt
eiginkonu sinni og fjölskyldu. Þór-
unn var honum allt.
Harmur er nú kveðinn að fjöl-
skyldu Björns Júlíussonar, Þórunni
Sólveigu eiginkonu hans, börnum og
þeirra fjölskyldum. Hans er sárt
saknað af ættingja- og vinahópnum.
Við vottum Þórunni og fjölskyldunni
einlæga samúð okkar; en minningin
um góðan dreng sem Björn Júlíusson
var, lifir með okkur öllum er hann
þekktum. Hans verður ætíð gott að
minnast. Guð blessi minningu hans
og ástvini alla.
Guðjón Ármann Eyjólfsson.
Fallinn er frá mætur borgari og
traustur samstarfsmaður til margra
ára, Björn Júlíusson læknir. Veik-
indastríðið stóð frá síðastliðnu
hausti. Það átti rætur að rekja til
illkynja meinsemdar í nýrum er varð
honum að lokum að aldurtila. Ann-
ars hafði Björn verið heilsuhraustur
alla ævi. Birni var ljóst strax í upp-
hafí að hveiju stefndi en lét engan
bilbug á sér finna svo lengi hann
mátti mæla. Slíkt var ekki að hans
skapi.
Björn var fæddur í Vestmannaeyj-
um og ólst þar upp. Hann var mik-
ill Vestmannaeyingur í sér og þekkti
þar allt til hlítar. Hann bar hlýjar
kenndir í bijósti til æskustöðvanna.
Þær voru ófáar sögurnar sem hann
rifjaði upp um íbúa staðarins og
atburði til fróðleiks og gamans okk-
ur hinum sem fávís vorum um hagi
fólks þar í byggð og staðhætti.
Björn var um tíma Iæknir í Vest-
mannaeyjum eftir að hann lauk
kandídatsprófi frá læknadeild Há-
skóla íslands og hann hljóp til og
veitti neyðarþjónustu þar um stund-
arsakir í þrengingum Vestmanna-
eyinga eftir eldgosið 1973.
Sérnám í barnalækningum stund-
aði Björn á Landspítalanum og í
Danmörku. Þegar því námi lauk var
hann fastráðinn að barnadeiid
Landspítalans sem síðar hlaut nafnið
Barnaspítali Hringsins. Þess utan
veitti Björn sérfræðiþjónustu á eigin
stofu sem hann rak um árabil. Sam-
hliða störfum sínum á barnadeildinni
tók Björn verulegan þátt í kennslu
læknanema og nemenda í öðrum
heilbrigðisgreinum, bæði ótilkvadd-
ur og eftir því sém fyrir hann var
lagt og um var beðið. Sem slíkur
stundakennari bar hann um 12 ára
skeið þann formlega kennslutitil að
vera aðjunkt í læknadeild. Á starf-