Morgunblaðið - 18.03.1995, Blaðsíða 12

12 LAUGARDAGUR 18. MARZ 1995
KENNARADEILAN
MORGUNBLAÐIÐ
Foreldrar
verulega
uggandi
Morgunblaðið/Kristinn
HELGA Bogadóttir, Brigitte Jónsson, Jón Ingvar Jónsson og Hilmar Malmquist.
N
GUNILLA Skaptason og Kristján Kristjánsson.
Enginn árangur af fundum í kennaradeilunni
Kennarar kalla
eftir gagntilboði
FORELDRAR voru ekki á eitt sáttir
um hvort álykta ætti um á hvaða
grundvelli semja bæri við kennara á
baráttufundi Samfoks og Heimilis
og skóla á fimmtudagskvöld. Sam-
þykkt var ályktun um að samið yrði
við kennara um launaleiðréttingar
sem tækju mið af samanburðarhóp-
um en væru jafnframt í takt við
hinn almenna vinnumarkað. Sam-
tímis yrði skipuð sérstök starfsnefnd
sem skili tillögum fyrir 1. ágúst um
hvernig best megi standa að skipu-
lagsbreytingum í skólastarfi. Fram
kom óformleg tillaga um að fyrri
liðurinn yrði felldur út. Hún var hins
vegar ekki borin undir atkvæði og
ríkti óánægja meðal hóps fundar-
manna með það.
Unnur Halldórsdóttir, formaður
Heimilis og skóla, lagði í framsögu
sinni áherslu á að foreldrar væru
reiðubúnir til samstarfs við skólann
um nám og kennslu barna sinna.
Aðrar helstu áherslur samtakanna
væru einsetinn skóli og samfelldur
skóladagur, gæði í skólastarfí, áhrif
foreldra, afnám æviráðninga og að
nemendum verði bættur skaði verk-
fallsins. Hvert sæti í Súlnasalnum
var skipað og voru aðstandendur
fundarins ánægðir með fundarsókn-
ina miðað við veður og að ekki hafði
verið lagt fjármagn í auglýsingar.
Ýmsum viðmælendum Morgunblaðs-
ins fannst fundarsóknin hins vegar
langt frá því að vera nógu góð mið-
að við fjölda foreldra. Foreldrar á
fundunum voru nokkuð afgerandi í
afstöðu sinni. Sterk rödd talaði með
málstað kennara og foreldrar voru
orðnir verulega uggandi um hag
bama sinna.
„Óþolandi ástand“
Brynja Eggertsdóttir og Bjarni
Kr. Grímsson eiga átta og níu ára
syni í Húsaskóla og tvítugan son í
Menntaskólanum við Sund. Þau
segjast ekki hafa lent í vandræðum
vegna bamagæslu. Hún leysist af
sjálfu sér því elsti sonurinn gæti
hinna tveggja á milli þess sem hann
sinni lærdómnum. Þegar spurst er
fyrir um stöðuna að öðm leyti segir
Bjami ástandið hreint út sagt óþol-
andi. „Við skiljum hins vegar að
kennarar em í kjarabaráttu og við
því er ekkert að segja eða gera. Mér
finnst samt að skipulagsmálin eigi
ekki að koma inn í kjaramálin, a.m.k.
ekki á þessu stigi, því enn er tals-
verður tími í að breytingarnar komi
til framkvæmda."
Brynju finnst foreldrar ekki hafa
verið nógu áberandi þrýstihópur í
verkfallinu. „Enda er kannski erfitt
fyrir jafn stóran og sundurleitan hóp
að ná saman,“ segir hún og Bjami
bætir við að sér finnist foreldrar
furðu rólegir. „Samt er farið að síga
svolítið í. Eg nefni t.d. varðandi elsta
strákinn okkar sem á að klára stúd-
entspróf núna. Þó að menn séu að
tala um einhveija yfirlýsingu um að
ekki þurfi próf þyrfti hann auðvitað
að sýna fram á próf til að komast
inn í eriendan háskóla. Svona
skemmir því verulega fyrir krökkum
í þessari aðstöðu."
Brynja segir að los sé komið á
yngri strákana gagnvart skólanum.
„Skólinn er fastur punktur yfir vet-
urinn. Nú er hann ekki lengur," seg-
ir hún. Hún segist aldrei hafa ímynd-
að sér að verkfallið stæði lengur
yfir en í mesta lagi eina viku. „Nú
er svo spumingin hvað menn ætla
sér að gera,“ segir Bjami. „Ef núver-
andi stjórnarflokkar ætla í kosningar
ENGINN árangur varð á samn-
ingafundi deiluaðila í kennara-
deilunni í gær. Annar fundur
hefur verið boðaður í dag og
mun það ráðast af árangri hans
hvort samningafundur verður
haldinn á morgun. Elna K. Jóns-
dóttir, formaður HÍK, segist telja
eðlilegt að samninganefnd ríkis-
ins komi með gangtilboð við til-
boði kennara frá 15. mars. For-
ystumenn samninganefndar rík-
isins telja að tilboð kennara feli
ekki í sér neinn samningsgrund-
völl.
Elna sagðist telja að í gagntil-
boði kennara fælist samnings-
grundvöllur. Kennarar væru að
bjóðast til að ræða opnum huga
um skipulagsbreytingar í skól-
um, sem ekki hefðu verið í upp-
haflegum kröfum kennara.
Hækkar launaútgjöld
ríkisins um 9%
Þorsteinn Geirsson, formaður
samninganefndar ríkisins, sagði
útilokað fyrir ríkið að semja á
grundvelli tilboðs kennara. Með
skipulagsbreytingum fæli það í
sér um 45% hækkun. Það jafn-
gilti þrem milljörðum i aukin
launaútgjöld fyrir ríkissjóð.
Hann sagði að heildarlauna-
greiðslur ríkisins til opinberra
starfsmanna væru um 35 millj-
arðar. Kennarar væru að krefj-
ast að þessi útgjöld ríkisins yrðu
hækkuð um 9%.
Elna sagðist telja að í þessu
fælist nokkurt ofmat á kostnaði
við tilboð kennara. I tilboðinu
væru kennarar að fara fram á
um 25% launahækkun. í því væri
einnig farið fram á lækkuii
kennsluskyldu og boðið upp á
breytingar í skólastarfi og kostn-
aður af því væri umtalsverður,
en hann skilaði sér ekki í vasa
kennara. Breytingar á skóla-
starfí Ieiddu til þess að ríkið
þyrfti að ráða fleiri kennara til
starfa.
Elna sagði að ef ríkið væri
ekki tilbúið til að kaupa þessar
skipulagsbreytingar á því verði
sem þær kostuðu færi best á því
að leggja þær til hliðar og semja
um hækkun grunnlauna í sam-
ræmi við kröfur kennara.
Eiríkur Jónsson, formaður KÍ,
sagði að kennarar legðu talsvert
mikla áherslu á lækkun kennslu-
skyldu vegnaþess að við einsetn-
ingu grunnskólans væri ekki
hægt að gefa kennurum mögu-
leika á fullu starfi miðað við
óbreytta kennsluskyldu. Tillaga
kennara er að kennsluskylda í
grunnskólum verði lækkuð um
einn tíma á viku hjá kennurum
sem starfað hafa í 10 ár og um
annan tíma hjá kennurum sem
eiga 15 ára starfsferil að baki.
með kennara í verkfalli eru þeir
nokkuð rólegir í tíðinni. Ég trúi ekki
öðru en þeir slaki eitthvað á. Þeir
verða að fara að sýna eitthvað í
verki. Annars er hætt við að aðrar
ákvarðanir verði teknar við kjörborð-
ið. Með því vísa ég bæði til kennara
og foreldra," segir hann.
Þegar hann var spurður hvort
hann hefði á tilfinningunni að for-
eldrar stæðu heldur með kennurum
en samninganefnd svaraði hann því
til að alltof margir tækju ekki af-
stöðu. „En ég held að þegar allt
kemur til alls taki menn afstöðu með
hinni vinnandi stétt.“
Nemendur og foreldrar
gerðir að fíflum
Gunilla Skaptason og Kristján
Kristjánsson eru með tvö ungmenni,
13 ára stúlku í Hvassaleitisskóla og
tvítugan pilt í Menntaskólanum við
Hamrahlíð, á heimilinu. Gunilla seg-
ir að sem betur fer sé stúlkan á kafi
í íþróttum. „Núna fer hún nánast á
hverjum degi niður í TBR til að
stunda badminton. Ég veit ekki
hvernig væri annars því við stundum
bæði fulla vinnu,“ segir Gunilla. Hún
segir að fyrstu tvær vikurnar hafi
stúlkan varla litið í bók. „Maður var
svona að reyna að setja þeim fyrir,
dönsku í dag og ensku á morgun.
Eiginlega er hún fyrst núna orðin
virkilega smeyk. Verkfallið á áreið-
anlega eftir að skilja eftir sig heil-
mikil sár hjá báðum og alvarlegri
hjá honum. Stúdentsprófskrakkarnir
eru búnir að skipuleggja sig fram í
tímann. Eins og strákurinn minn og
vinkona hans. Þau ætluðu að nota
páskafríið til að skoða skóla í Nor-
egi. Hann er farinn að hafa virkileg-
ar áhyggjur," segir hún og bætir
því við að hann sé reyndar svo hepp-
inn núna að hafa vinnu.
Gunilla segist hafa tekið þátt í
að láta alla foreldra í bekk dóttur
sinnar vita af fundinum. Með þeim
fyrirvara að hún hafí ekki gengið
alveg inn í salinn segist hún hins
vegar ekki hafa þekkt neitt andlit.
Hún sé hissa á því að ekki hafi fleiri
foreldrar komið á fundinn. Þegar
talið berst aftur að börnunum tekur
Gunilla fram að hún sé heppin með
sín börn. Eftir fréttum að dæmi sé
ástandið sums staðar orðið mjög
erfítt þar sem börnin hafi ekki verið
stöðug fyrir. „Mér fínnst ástandið
lýsa fullkomnu ábyrgðarleysi samn-
inganefndarinnar. Maður er orðinn
alveg vitlaus út í þá. Ég er t.d. svo
hissa á honum Indriða Þorlákssyni.
Hélt að hann væri miklu ákveðnari
maður,“ segir Gunilla og Kristján
tekur í sama streng. „Mér finnst
samningaviðræðurnar hafa gengið
mjög hægt og alltof hægt. Eins og
engin alvara sé að baki,“ segir hann.
Gunilla segist hafa á tilfinningunni
að verið sé að gera nemendur og
foreldra að fíflum.
Gunilla segir að verði verkfallið
ekki leyst eða sett lögbann fyrir
kosningar ætli hún ekki að kjósa.
Hún gagnrýnir jafnframt Jón Bald-
vin Hannibalsson, utanríkisráðherra,
fyrir að ganga ekki í málið og tekur
fram að Islendingar gætu ekki geng-
ið í Evrópusambandið með núver-
andi skólastarf og launakerfi kenn-
ara.
Kristján gagnrýndi samninga-
nefndina og vitn^ði til eins fundár-
manna um að hún hefði ekki vitað
hvað einsetinn skóli þýddi. Hann
sagðist hins vegar ekki heldur full-
komlega sáttur við kennara. Gunilla
taldi að erfitt yrði að skilja að skipu-
lags- og kjaramál. Hún sagðist vera
þeirrar skoðunar að kennarar ættu
ekki að geta beitt verkfallsvopninu
í kjarabaráttu. Eitthvað væri að
þjóðfélagi ef hægt væri að lama allt
skólahald í fjórar vikur með þessum
hætti.
Ósátt við ályktun
Helga Bogadóttir, Hilmar
Malmquist, Brigitte Jónsson og Jón
Ingvar Jónsson ræddu málin að
fundi loknum. Helga og Hilmar eru
bæði útivinnandi og eiga 12 ára tví-
burastráka í Vesturbæjarskóla.
Helga segir að þeir séu orðnir lang-
þreyttir á verkfallinu. „Fyrst voru
þeir fríinu fegnir en nú ríkir iðju-
leysi og eirðarleysi," bætir Hilmar
við um leið og hann lýsir yfir áhyggj-
um sínum af ástandinu.
Helgu fínnst foreldrar ekki hafa
verið nægilega áberandi þrýstihópur.
Hún telur að sterkasta vopnið séu
fundir á borð við nýlokinn baráttu-
fund. „Þó að ég sé ekki alveg sátt
við niðurstöðuna. Að vera með svona
ákveðna tilvísun í sambandi við nið-
urstöðu samninganna. Ég hefði vilj-
að fá breytingartillöguna inn. Kenn-
urum hefur í mörg ár verið lofað
launaleiðréttingu og svo ætla for-
eldrar að fara að taka þetta af þeim,"
segir hún og vísar með orðum sínum
til tillögu eins foreldris á fundinum
um að fella eftirfarandi klausu úr
ályktun fundarins niður. „... að
strax verði samið við kennara um
launaleiðréttingar sem taki mið af
samanburðarhópum en séu jafn-
framt í takt við hinn almenna vinnu-
markað."
Hilmar segist frekar hallast að
því að meirihluti foreldra standi með
kennurum. „Að þeir hafí setið eftir
og kjörin séu í miklu ósamræmi við
vinnuna,“ segir hann. Helga segir
að viðhorf fólks sé afar mismun-
andi. Samúðin sé samt frekar með
kennurum.
Börnin hafa gleymst
Jóni Ingvari fannst fundurinn ekki
nógu góður. „Mér fannst umræðan
snúast um ranga hluti því börnin
voru varla nefnd á nafn. Þau hafa
alveg gleymst. Við verðum að
treysta ríkisstjórninni og kennurum
til að semja. Hvetja báða aðila til
að ganga hreint og ákveðið til verks.
En bömin hafa verið fjórar vikur í
verkfalli og verða hugsanlega fjóra
mánuði í viðbót frá skóla og mér
finnst að við sem foreldrar verðum
að ræða hvað við getum gert fyrir
börnin okkar núna. Getum við ekki
rottað okkur saman og gert eitt-
hvað? Sumum gæti fundist um hálf-
gert verkfallsbrot að ræða. En það
þarf alls ekki að kenna börnunum
samkvæmt námsskrá. Strákurinn
okkar er t.d. í stærðfræðinámi með
allt annað efni núna. Við getum
ekki látið börnin okkar vera á lausa-
göngu allan daginn. Verkefnin gætu
verið á sviði tómstunda eða íþrótta.
Börnin eru á sínu þroskaskeiði og
verða að fá örvun til að notfæra sér
það,“ segir Jón Ingvar um leið og
hann tekur fram að samúð hans sé
engu að síður með kennurum. Þeir
séu að sækja hlut sem þeir eigi rétt á.
Brigitte segir að auðvitað séu ein-
hveijir foreldrar að vinna í málinu.
En almennt hafi þeir ekki verið nógu
sýnilegir. Hún hafí t.d. hvorki heyrt
né séð neitt frá skóla sonar síns.
Hver og einn hugsi greinilega fyrst
og fremst um að bjarga sér.