Morgunblaðið - 18.03.1995, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 18. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
AKUREYRARBRÉF Á GÓU
Ábotni
breðans
Við býsnumst yfír slælegum snjómokstri,
en Leifur Sveinsson telur
okkur hollt að rifla upp við hvaða skilyrði
forfeður okkar bjuggu.
ÞESSI mynd birtist í Jólalesbók Morgunblaðsins 1956 með sögu
Gunnars Gunnarssonar, „A botni breðans“.
I.
KLUKKAN 15.00
laugardaginn 4. mars
hefur Freydís sig til flugs
undir öruggri stjórn Úlf-
ars Henningssonar flug-
stjóra og er stefnan tekin
á Akureyri. Flogið er yfir
Vallárdalinn í Esju, en
hann liggur þvert yfír
Esjuna frá suðri til norð-
urs yfír í Blikdalinn. Það
riíjast upp fyrir mér
eggjatökuferð í dal þenn-
an í maí 1949. Eftirtekj-
an var rýr, 6 menn fundu
35 svartbaksegg, enda
veturinn 1949 einn sá snjóþyngsti
í mörg ár, varpsvæðið mest megn-
is snævi hulið. Fokkerinn ber hratt
yfír, ísi lagt Meðalfellsvatnið blasir
nú við og minnist ég þá ánægju-
legra veiðiferða með föður mínum
sumarið 1935. Næst fljúgum við
yfír Reynivallaháls og þá kemur
upp í hugann hestaferðalag með
Páli Briem og Guðmundi Áka Lúd-
vikssyni árið 1965, Svínaskarð-
Reynivallaháls-Síldarmannagötur-
Skorradalsvatn-Hestháls-Feiju-
kotsbakkar.
Skorradalsvatn er auðvitað allt
ísi lagt, svo og Reýðarvatn, sem
Grímsá rennur úr, og minnist ég
þá skemmtilegra laxveiðidaga með
Indriða frænda mínum Níelssyni
um Jónsmessuna á því fagra sumri
1974, 1100 ára þjóðhátíðarsumr-
inu, þegar allur gróður var 5 vikum
á undan venjulegu árferði. Baula
gnæfír ægifögur í vestri, en nú sé
ég kunnuglegt fjall, Strútinn, en í
kringum hann riðum við Fáksfé-
lagar í júlí 1968, þegar við fórum
Húsafellshringinn suður Kaldadal
til Þingvalla.
Ég á tvær myndir af Strútnum,
olíumálverk eftir Jón Stefánsson
og vatnslitamynd eftir Mugg. Ein-
stæð myndverk að allri gerð. Um
Strútinn kvað Sigurður Eiríksson
hagyrðingur, sem lengi var vinnu-
maður í Kalmanstungu:
Lyngs við bing á grænni grund
glingra og syng við stútinn
þvinga ég slyngan hófahund
hring í kringum Strútinn.
Nú fljúgum við í 17.000 feta
hæð (5.185 m) og sjáum allt norð-
ur í Hrútafjörð, en nú fer skyggn-
ið að minnka og er við eigum þriðj-
ung leiðarinnar til Akureyrar eftir,
þá þrýtur það alveg.
Lendingin tekst vel og nú ganga
farþegar frá borði. Nokkur stór-
menni eru með, helst þeirra Stebbi
í Lúdó, Gunnar Landsbréfastjóri
og Jón Baldvin, en í furðufugla-
flokknum erum við bara tveir, Om
Samsöluleikari Ámason frá Hrísey
og ég. Elli Kára, bílstjóri minn
norðan heiða, ekur okkur hjónum
í gegnum snjógöngin í Akureyrar-
jökli heim í Tjamarlund.
n.
Á botni breðans
í jólalesbók Morgunblaðsins
1956 er saga eftir Gunnar
Gunnarsson, sem hann nefnir: „Á
botni breðans." Sagan fjallar um
ijölskylduna í Grundarkoti í
Héðinsfírði er líður að jólum.
Höskuldur bóndi hafði farið
sjóleiðis í kaupstaðarferð til
Siglufjarðar, en Guðný húsfreyja
bíður hans heima með börnin tvö,
Árna litla 8 ára og Guðnýju litlu
4 ára. Ellefu dögum fyrir jól fennir
bæinn í kaf. Höskuldur nær ekki
heim fyrir aðfangadagskveld, en
þannig lýsir Gunnar því:
„Aðfangadagskvöldið bar upp á
tilsettum tíma. Guðnýjamar báðar
og Árni komu sér fyrir í básnum
hjá Skjöldu: Skelfing getur
beljugrey verið dýrmæt skepna —
fullkominn er enginn
mannfagnaður, þar sem ekki er
einhver fjórfætlingur nálægur."
í 19 daga beijast móðir og börn
fyrir lífi sínu, moka, moka, ný og
ný þrep, styrkja þekjuna, sem var
farin að svigna óhugnanlega.
Guðný húsfreyja sagaði niður
borðin, sem þau áttu og setti undir
þekjuna. Útlitið var svart. Bunan
í bæjarlæknum varð grennri og
geljulegri með hveijum deginum
sem leið. Stödd á þrettánda
þrepinu þóttust þau sjá, að ljósið
á lýsiskolunni aflitaðist. Þá var
skammt í kraftaverkið:
„Vetrardagurinn kom yfir þau
eins og reiðarslag, þegar loksins
harðfennisskánin rofnaði og
hrundi á þau ofan. Þrepin urðu
þá eftir allt saman ekki nema
fimmtán. Sigurinn vannst á
nýársdag og upp frá þeirri stundu
vissu þau þijú það öðrum mönnum
fremur hvað heiti þessa dags
„DETTU ekki þó þú hallist,
séra Matthías." (Sigurhæðir
og Akureyrarkirkja.)
hefur að geyma. Höskuldur bóndi
hafði aftur á móti komið úr
kaupstaðarferðinni eftir 20 daga
og ekki fundið bæinn sinn. Hann
skundar að næsta bæ, Vatnsenda
að sækja hjálp, en í millitíðinni
tekst heimafólkinu að grafa sig
upp úr fönninni. Gunnar
Gunnarsson yngri teiknaði
frábæra mynd, sem birtist með
grein föður hans í Jólalesbókinni,
en þar skunda Höskuldur og
Vatnsendamenn í átt til fólksins
í Grundarkoti.
Þessi saga úr Héðir.sfirði hefur
sótt mjög á mig í vetur þegar
snjórinn hefur vaxið hér dag frá
degi og má nú svo heita hér á
Akureyri, að kominn sé einn
samfelldur Akureyraijökull í hinn
friðsæla bæ.
Langt er þó í land, að húsin hér
á Akureyri séu að fenna í kaf, en
snjóruðningstæki uppi á þökum
hafa ekki sést á Akureyri fyrr en
í vetur. Héðinsijörður fór endanlega
í eyði 1951, er síðasti ábúandinn
flutti burt, Sigurður Bjömsson í
Vík. Nokkrar jarðir em þó nýttar
til sumardvalar og veiði er stunduð
í Héðinsfjarðarvatni. Tveir fjall-
vegir liggja úr dalnum til Siglu-
fjarðar, Hestsskarð og Hólsskarð.
Úm Fossabrekkur var gömul
alfaraleið úr Héðinsfírði til Olafs-
fjarðar.
Okkur er hollt að rifja upp við
hvaða skilyrði forfeður okkar
bjuggu, er við býsnumst yfir því,
að ekki sé mokað daglega snjónum
af gangstéttunum, eða snjó-
bræðslan sé slöpp í nokkra tímá.
III.
Nú er að ljúka ijögurra daga
dvöl okkar hjóna hér á Akureyri.
Ekkert lát er á snjókomunni,
Súlumar hafa verið í felum mest
allan tímann, þetta stórkostlega
fjall, sem blasir við úr stofuglugga
okkar. Við höfum hlýtt á tvenna
tónleika, Snjótittlingasinfóníu við
Þingvallastræti _ og bariton-
söngvara frá Álandseyjum í
safnaðarheimili Glerárkirkju.
Ég var bergnuminn af fugla-
söngnum, svo ég mátti mig ekki
hræra meðan hundrað
snjótittlingar sungu í einni
Alaskaösp. Vonandi lifa þessir
vinir mínir hinn harða vetur af,
en hann hefur verið þeim erfíður.
Kaffivélin hefur sig til flugs kl.
16.00. Ég sting mannbroddunum í
vasann og slepp óskaddaður úr
Akureyraijökli, en oft minntist ég
orða Tómasar Guðmundssonar,
þegar hálkan var mest: „Elsku
Drottinn, núna var ég nærri
dottinn.“
Höfundur er lögfræðingur og býr
ýmist á Akurcyri eðn í Reykjavík.
...blabifr
- kjarni málsins!
Sjábu hlutina í ví&ara samhengi!
KRAKKAR OG UNGLINGAR!
NYTUM TIMANN TIL NAMS!
Ef þið eruð á aldrinum 10-15 ára þá eigið þið kost á tölvunámskeiði í tóflureiknir
næstu viku. Gott tækifæri til að gera eitthvað skemmtilegt og gagnlegt í MARGH1ÐLUN
ritvinnsla
verkfallinu. Námskeiðið verður haldið dagana 21. - 24. mars og verður
kennt frá kl. 13:00-16:00.
Hafið samband strax í síma 569 7769 eða 569 7770