Morgunblaðið - 18.03.1995, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 18. MARZ 1995 15
FRÉTTIR
Þrír frambjóðendur
á Reykj anesi
Geir H. Haarde um fiskveiðideilu ESB og Kaiiada
Ekkí sambærileg-
við Smugudeilima
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
GEIR H. Haarde fjalladi um hafréttardeilur og utanríkisvið-
skiptahagsmuni íslendinga á fundi í kosningamiðstöð sjálfstæðis-
manna í fyrradag.
Keflavík - Sjálfstæðisflokkurinn
í nýja sameinaða sveitarfélaginu
í Keflavík, Njarðvík og Höfnum
opnaði um helgina kosninga-
skrifstofu í Njarðvík.
Magnús Jóhannesson hefur
verið ráðinn kosningastjóri og
sagði hann að skrifstofan yrði
FRAMSÓKNARFLOKKURINN er
tilbúinn til þess að selja annan ríkis-
viðskiptabankann í áföngum en hef-
ur ekki tekið afstöðu til þess hvort
það eigi að vera Búnaðarbankinn eða
Landsbankinn. Áfram verði rekinn
einn öflugur ríkisbanki.
Kom þetta fram hjá Halldóri Ás-
grímssyni, formanni Framsókn-
arflokksins, á morgunverðarfundi
Verslunarráðs íslands með stjórn-
málamönnum á miðvikudag.
opinn alla daga frá kl. 14 til 19
og þar yrði á næstunni leitast
við að aðstoða fólk við utankjör-
staðaatkvæðagreiðslu. Kosn-
ingaskrifstofan var opnuð við
hátíðlega athöfn og var gestum
boðið uppá kaffi og meðlæti að
vild.
Halldór sagði að Framsóknarflokk-
urinn vildi hafa hér einn öflugun rík-
isbanka. Hann teldi það þó ekki
skipta öllu máli hvort hann verði í
hlutafélagsformi eða ekki. Hlutafélag
væri aðeins rekstrarform sem hent-
aði vel í mörgum tilvikum. Hann
sagðist telja að hlutabréfamarkaður-
inn þyrfti fyrst og fremst að efla
atvinnulífið á næstu árum. Því væri
ekki rétt setja hlutabréf úr báðum
ríkisbönkunum út á markaðinn.
Kanadamenn
beita sömu rökum
og íslendingar í
landhelgisstríðinu
GEIR H. Haarde, þingflokksfor-
maður Sjálfstæðisfiokksins og for-
maður úthafsveiðinefndar ríkis-
stjórnarinnar, sagði á fundi í kosn-
ingamiðstöð Sjálfstæðisflokksins
við Lækjartorg á miðvikudag, að
fiskveiðideila Evrópusambandsins
og Kanada væri ekki sambærileg
við_ Smugudeilu íslendinga.
íslensk skip hefðu stundað veið-
ar utan 200 mílna landhelgi Nor-
egs úr fiskistofnum sem væru ekki
í útrýmingarhættu öfugt við það
sem ætti sér stað varðandi grál-
úðustofninn undan ströndum
Kanada
Eigum sameiginlegra
hagsmuna að gæta með
Kanadamönnum
Geir sagði Kanadamenn beita
sömu rökum í þessu máli og íslend-
ingar hefðu gert í landhelgisstríði
sínu. Hann sagði að Kanadamenn
væru að vernda fiskimiðin undan
ströndum landsins með óhefð-
bundnum aðgerðum sem væru á
mörkum þess sem löglegt væri að
alþjóðarétti en sem viðurkennt
væri af flestum að væri nauðsyn-
legt til vemdunar fiskstofna.
„Eg tel að við eigum sameigin-
legra hagsmuna að gæta með
Kanadamönnum að byggja þessa
stofna upp og að við getum lent í
svipaðri aðstöðu sjálf með karfa-
stofninn á Reykjaneshrygg ef svo
fer fram sem horfir,“ sagði Geir
og vísaði einnig til hagsmuna ís-
lendinga í Síldarsmugunni milli
íslands og Noregs.
Agavald Evrópusambandsins
Geir sagði einnig að þetta mál
sýndi með hvaða hætti íslendingar
gætu þurft að beygja sig undir
agavald Evrópusambandsins í mál-
um sem stönguðust hugsanlega á
við stefnu og hagsmuni íslands ef
við værum aðilar að ESB. Benti
hann á að ESB myndi hugsanlega
beita Kandadamenn viðskipta-
þvingunum.
„Ef við værum aðilar að Evrópu-
sambandinu myndum við þurfa að
hlíta þeim ákvörðunum sem teknar
yrðu í Brussel um hugsanlegar
aðgerðir gagnvart Kanada. Mynd-
um við vilja það ef við værum aðild-
ar að ESB að við yrðum settir
undir það jarðarmen, hvort sem
okkur líkaði það betur eða verr?
Við viljum hafa góð samskipti
við bæði Bandaríkin og Kanada
og ef að því kæmi að við lentum
í viðskiptastríði við Kanada er ég
sannfærður um að við myndum
vilja fá að ákveða það sjálf, á okk-
ar eigin forsendum, með þeim ráð-
um sem við sjálfum ákveðum og á
þeim tíma sem okkur hentaði,"
sagði Geir.
Formaður Framsóknarflokksins
Selja mætti ann-
an ríkisbankann
Alþýðubandalag og óháðir skora á stjórnvöld að semja nú þegar við kennara
Rfkisstjómin ber
ábyrgð á deilunni
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
KENNARAVERKFALLIÐ, grunnskólalöggjöf, starfsmenntun og námslánakerfið voru ofarlega á
dagskrá opins fundar G-listans í Reykjavík um menntamál.
G-LISTINN í Reykjavík samþykkti á
opnum fundi um menntamál á þriðju-
dagskvöld að skora á stjórnvöld að
semja þegar í stað við kennara. Al-
þýðubandalagsmenn og óháðir lýsa
fullri ábyrgð á ríkisstjórnina í deil-
unni en þeir telja að hún hafi ekki
sýnt skilning á kröfum kennarasam-
takanna.
Svavar Gestsson alþingismaður
lagði ríka áherslu á málefni grunn-
skólans í erindi sínu á fundinum.
Hann tók undir orð Guðrúnar Ebbu
Ólafsdóttur varaformanns KI að ný-
samþykkt grunnskólalög væru í
nokkrum aðalatriðum gölluð. Þau
væru raunar það gölluð að þau
mættu ekki koma til framkvæmdar.
Hann lýsti því yfir að G-listarnir
stefndu að því að grunnskólalögum
frá 1991 verði framfylgt.
Forgangsmál í
stj órnarviðræðum
Svavar Gestsson lofaði því að áhugi
G-listanna á menntamálum yrði
langlífari en aðeins fram að kosning-
um. Menntamál yrðu forgangsmál í
stjórnarmyndunarviðræðum þar sem
áhersla væri lögð á tíu forgangsatr-
iði.
Meðal þeirra væri að skila aftur 2
milljörðum króna til skólakerfisins
sem núverandi ríkisstjórn hafi skorið
niður. Þeim fjármunum verði varið
til umbóta á námslánakerfinu, skóla-
gjöld yrðu felld niður á öllum skóla-
stigum og grunnskólinn og Háskóli
íslands fengju aukin framlög. Jafn-
framt þessu verði framlög til
menntamála, rannsókna og vísinda
aukin jafnt og þétt til samræmis við
það sem gerist á Norðurlöndum.
Svavar boðaði loks að heildarlög
yrðu samin um skóla á háskólastigi,
lög um leikskóla yrðu framkvæmd,
fullorðinsfræðsla og endurmenntun
yrði efld og loks að virðisaukaskattur
verði felldur niður af námsbókum.
Meðal gestafyrirlesara á fundinum
var Dagur B. Eggertsson, fráfarandi
formaður Stúdentaráðs Háskóla ís-
lands. Hann fullyrti að Lánasjóður
íslenskra námsmanna tryggði ekki
lengur jafnrétti til náms. Síðan nú-
gildandi lög um LÍN voru sett árið
1992 hafi lánþegum fækkað verulega
og mest í hópum sem menn væru
sammála um að nauðsynlega þyrftu
á lánum að halda.
Hann nefndi sem dæmi að breytt
löggjöf um LÍN hafi haft mikil áhrif
á möguleika íslendinga til að sækja
nám erlendis, mikil fækkun hafi
orðið í öllum námsgreinum en harð-
ast hafi fækkunin bitnað á raunvís-
inda- og tæknigreinum. Dagur hefur
ekki síður áhyggjur af fækkun lán-
þega í hópi barnafólks, einstæðra
foreldra og landsbyggðarfólks. Frá
gildistöku laganna til námsársins
1993-94 hafi lánþegum með börn á
framfæri fækkað um 34% að sögn
Dags og einstæðum foreldrum um
42%. Fækkun meðal stúdenta utan
af landi hafi einnig verið töluverð
einkum af Vestfjörðum eða tæp
40%.
Óæskileg áhrif
á námsval
Dagur óttast ennfremur að náms-
framvindukröfur LÍN geti haft
óæskileg áhrif á námsval. Hann telur
að íslenska námslánakerfið hafi þau
áhrif að stúdentar hverfi úr raunvís-
indagreinum og leiti í hugvísindagre-
inar og styður það með tölum um
fjölda lánþega eftir námsgreinum.
Lánþegum fækkar minnst í hugvís-
inda- og listgreinum en mest í raun-
vísinda- og tæknigreinum. Dagur
segir að sumir stúdentar kunni að
telja sig eiga meiri möguleika á að
standast próf í hugvísindagreinum
og velji þær þess vegna til að tryggja
afkomu sína.
Blandað
lánasjóðskerfi
Svavar tók undir með Degi að námsl-
ánakerfíð þyrfti að stokka upp. Það
væri nú í mun verra ástandi en þeg-
ar hann hafi skilið við það sem
menntamálaráðherra. Hann sagði
það stefnu G-listanna að hverfa frá
eftirágreiðslu námslána og tryggja
að lög um LÍN tryggi jafnrétti til
náms. Hann taldi það m.a. koma til
greina að skipta Lánasjóðnum í
tvennt þannig að hann verði blanda
af lána- og styrkjakerfi.