Morgunblaðið - 25.05.1995, Blaðsíða 30

30 FIMMTUDAGUR 25. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
-1
AÐSENDAR GREINAR
Starf prests í
félagslegri þjónustu
Uppstigningardag-
ur er dagur aldraðra í
kirkjunni, þar sem
kirkjan beinir sjónum
okkar að öldruðum og
þörfum þeirra. Aldr-
aðir eru boðnir sér-
staklega velkomnir til
kirkju og þeim er
þakkað fyrir það sem
þeir hafa lagt af mörk-
um til kirkjustarfs sem
og samfélagsins í
heild.
Fyrir ijórum árum
var ráðinn prestur til
að starfa að málefnum
aldraðra hjá Reykja-
vlkurborg og sinna
prestslegri þjónustu sérstaklega
meðal þeirra. Prestsembætti var
stofnað við öldrunarþjónustudeild
Félagsmálastofnunar Reykjavík-
urborgar, en sú deild hefur með
höndum alla þá félagslegu þjón-
ustu sem veitt er af hálfu Reykja-
víkurborgar til aldraðra í borginni.
Með stofnun sérstaks prests-
embættis við deildina voru famar
ótroðnar slóðir, þar sem slíkt var
algjör nýlunda í starfi Félagsmála-
stofnunar. Starf prests við deildina
hefur því verið brautryðjandastarf,
þar sem unnið hefur verið að mót-
un og nánari útfærslu á embætt-
inu. Með ráðningu prests vildu
yfirmenn Félagsmálastofnunar
leitast við að koma til móts við
sem flestar þarfir aldraðra. Trúar-
þörfín var viðurkennd sem mikil-
vægur þáttur í allri þeirri þjónustu
sem beinist að því að sinna og
huga að velferð mannsins.
Knýjandi og sívaxandi þörf
hafði verið fyrir prestsþjónustu
meðal aldraðra, þar sem þeir eru
margir ekki í stakk búnir til að
sækja reglulegt helgihald í kirkj-
um.
Þær miklu breytingar sem aldr-
aðir standa frammi fyrir og það
aukna álag sem þeim fylgir gerir
það einnig að verkum að aldraðir
hafa mikla þörf fyrir stuðning.
Trúrækni er rík meðal aldraðra
og trúarlegar hugleiðingar um líf-
ið og tilveruna eru jafnframt ofar-
lega í hugum fólks.
Prestur starfar í nánu samstarfi
við aðrar starfsstéttir öldrunar-
þjónustudeildar og kemur þar inn
með áherslu á mikilvægi þess að
huga einnig og ekki síður að and-
legri velferð manna.
Starfsstaðir öldrunarþjónustu-
deildar FR dreifast um alla borg-
ina og skiptast í mismunandi
starfseiningar. Um er að ræða
félags- og þjónustum-
iðstöðvar, félagsmið-
stöðvar, þjónustusel,
leiguíbúðir, verndaðar
leiguíbúðir, þjónustu-
húsnæði og hjúkr-
unarheimili. Starf
prests við deildina fel-
ur m.a. í sér að hafa
umsjón með og annast
trúarlega og andlega
þjónustu á starfsstöð-
um þessum, sem eru
alls 16 talsins. Reglu-
legt helgihald er á
vegum embættisins,
þar sem haldnar eru
guðsþjónustur, helgi-
stundir sem og bæna-
stundir. Aldraðir eru fengnir til
að aðstoða eftir því sem þeir hafa
tækifæri og getu til. Þess má t.d.
geta að aldraðir lesa ritninga-
lestra, bænir, aðstoða við söng,
undirleik sem og hjálpa til við
annan nauðsynlegan undirbúning.
Starf með öldruðum,
segir Guðlaug Helga
Asgeirsdóttir, er gef-
andi o g innihaldsríkt.
Er það mjög mikils virði að vinna
á þennan veg með öldruðum til
að byggja upp trúarsamfélag, þar
sem fólk nálgast hvert annað og
sameinast í tilbeiðslu til Guðs.
Bæna- og Biblíuleshópar eru
starfandi þar sem komið er saman
til trúarlegrar uppbyggingar og
fræðslu. Rit Biblíunnar eru skoðuð
með það fyrir augum að skilja
betur og nema trúarboðskapinn.
Ennfremur fara fram miklar um-
ræður um eðli og tilgang lífsins
og rýnt er í ýmis hugtök.
Sálgæsla er mikilvægur þáttur
í starfi prestsins. Byggt er á þeirri
grundvallarhugsun að koma til
móts við einstaklinginn í aðstæð-
um hans og mæta andlegum, til-
fínningalegum og trúarlegum
þörfum hans hveiju sinni. Sálgæsl-
an skoðar manninn út frá hinum
kristna mannsskilningi þar sem
áhersla er Iögð á heildræna sýn á
manninn sem og mikilvægi hvers
og eins sem dýrmætrar og ein-
stæðrar sköpunar Guðs. Prestur
sinnir jafnframt og beitir sér fyrir
fræðslu bæði til aldraðra sem og
starfsmanna deildarinnar. Sam-
vinna er við sóknar- og safnaðar-
starf kirkjunnar í þágu aldraðra
og er framkvæmdastjóri Ellimála-
ráðs Reykjavíkurprófastsdæma
þar fyrst og fremst tengiliður.
Sumardvöl fyrir aldraða í Skál-
holti og á Löngumýri í Skagafirði
er m.a. liður í þeirri samvinnu.
Nýlega lauk einnig fræðsludögum
fyrir starfsmenn öldrunarþjón-
ustudeildar, sem skipulagðir voru
í samstarfí þessara aðila, sem fjöll-
uðu um samskipti við aldraða og
báru heitið „Gráar hærur eru heið-
urskóróna".
Aldraðir hafa sýnt starfí prests
mikinn áhuga sem og velvilja.
Birtist það í einstökum hlýhug
þeirra til prestsins og þess starfs
sem er á vegum embættisins.
Munir hafa verið unnir í félags-
starfí aldraðra, sem eru notaðir
við helgihald meðal aldraðra. Má
þar nefna altarisdúk, sem saumað-
ur er í harðangur og klaustur og
var tekinn í notkun og afhentur
starfínu formlega árið 1993. Jafn-
framt var við hátíðarguðsþjónustu
á aðventu sl. árs helgaður altaris-
kross, sem unninn er úr lituðu
gleri.
Það var starfínu mikil lyftistöng
að biskup íslands, hr. Ólafur
Skúlason, vísiteraði opinberlega
prestsembætti deildarinnar í apríl-
og maímánuði þessa árs. í för með
biskupi var sr. Ragnar Fjalar Lár-
usson, prófastur í Reykjavíkur-
prófastsdæmi vestra, þar sem vísi-
tasían tók einungis nú til þess
prófastsdæmis. Biskup og prófast-
ur tóku þátt í helgihaldi á vegum
embættisins og heimsóttu 7 starfs-
staði stofnunarinnar og hittu aldr-
aða sem þar dvöldu og voru þátt-
takendur í félagsstarfi aldraðra.
Prestur hefur aðsetur á aðal-
skrifstofu öldrunarþjónustudeildar
sem er til húsa á aðalskrifstofu
Félagsmálastofnunar Reykjavík-
urborgar, Síðumúla 39. Starfs-
hlutfall er enn sem komið er ein-
ungis 75%, en reynslan af starfinu
hefur sýnt að full þörf er á aukn-
ingu.
Starf með öldruðum er gefandi
og innihaldsríkt. Aldraðir búa yfír
reynslu og þekkingu á lífínu sem
er dýrmæt og miklu máli skiptir
að miðlað sé til áframhaldandi
kynslóða. Þýðingarmikið er að
samfélag okkar í heild viðurkenni
mikilvægi þekkingar aldraðra og
læri betur en fyrr að nýta sér
hana okkur öllum og samfélagi
því sem við byggjum til góðs.
Höfundur er prestur við
öldrunarþjónustudeild
Félagsmálastofnunar
Reyitja vikurborgar.
Guðlaug Helga
Asgeirsdóttir
Eftir-
skjálftar
Um málefni Fiskiðjusamlags
Húsavíkur
„LJÓTUR sannleik-
ur er lýginni fegurri“
segir einhvers staðar.
Og þó að meiríhluti
bæjarstjórnar hafi
komist að einhverri
„niðurstöðu“ um sölu
hlutafjár í Fiskiðju-
samlagi Húsavíkur hf.
(FH) þá er málinu alls
ekki lokið.
Margar spurningar
hljóta að vakna hjá
almenningi og sveitar-
stjómarmönnum í
kjölfar umræðu um
málefni atvinnufyrir-
tækja í meirihlutaeigu
bæjarfélags. Svo virð-
ist, sem kjömir bæjarstjórnar-
menn hafa takmarkalaust vald til
að fara með hlutafjáreign í eigu
almennings að eigin geðþótta auk
þess sem meirihluti í sveitarstjóm
geti haldið upplýsingum, er varða
bæjarhag, leyndum fyrir bæjarbú-
um. Raunar ætti ekki að þurfa að
setja lög og reglur um slíka hluti,
en það sem gerst hefur á Húsavík
í sambandi við fyrirtækjarekstur
bæjarfélags kallar á að löggjafinn
líti á þessi mál með almennings-
heill í huga.
Málavextir
Málavextir em þeir helstir að
við 100 milljón króna aukningu
hlutafjár FH (52% aukning hluta-
fjár) ákvað meirihluti bæjarstjórn-
ar að aðeins skyldi rætt við einn
aðila um kaup á hlutabréfum er
bærinn átti forkaupsrétt á. Neitað
var að tala við fleiri þó sýnt væri
að áhuga skorti ekki hjá öðram
aðilum. Minnihluta bæjarstjórnar
var svo neitað um aðgang að gögn-
um og engar upplýsingar gefnar
almenningi. Bæjarbúum var haldið
frá viðræðum um þetta mál.
Deilt er um hvort það hafí verið
hagur bæjarbúa að standa svona
að málum.
Húsavíkurkaupstaður á 54% í
FH (fyrir hlutafjáraukningu) og
fer þar með meirihluta, á þrjá
menn í stjóm, tvo frá meirihluta
og einn frá minnihluta. Tveir sitja
í stjóm fyrir Kaupfélag Þingey-
inga (KÞ) og því situr enginn í
stjóm FH í krafti eigin hlutaíjár.
Starfsmaður bæjarstjórnar, bæj-
arstjóri (er ekki bæjarfulltrúi) er
jafnframt stjómarformaður FH og
varastjórnarformaður er eigin-
maður eins bæjarfulltrúa meiri-
hlutans. Fram-
kvæmdastjóri FH er
fyrrverandi bæjarfull-
trúi annars meirihlu-
taflokksins og hefur
setið í stjórn íslenskra
sjávarafurða hf. (til
1995) og situr nú í
stjóm Icelandic Seafo-
od Corp. í Bandaríkj-
unum. Framkvæmda-
stjóri dótturfyrirtækja
FH (útgerðarhlutans)
situr jafnframt í bæj-
arstjórn og er þar í
meirihluta. Stjórnar-
formaður KÞ er fyrr-
verandi bæjarfulltrúi
annars meirihluta-
flokksins. KÞ hefur lítt haft sig í
frammi í þessu máli.
Sápa? Nei, aðeins staðreyndir
frá Húsavíkur-Sovétinu.
Bræðralag eða hagsmunir
Víkjum aðeins að þeirri þver-
sögn að meirihluti bæjarstjórnar
hafí ekki meirihluta í stjórnum
fyrirtækja sem sveitarfélagið á þó
meirihluta í. Það kemur til af því
að minnihluti bæjarstjórnar getur
komið að manni samkvæmt hlut-
fallskosningu í bæjarstjórn í slíkar
stjórnir. Þetta getur leitt til þess
að enginn starfhæfur meirihluti
sé virkur í slíkum fyrirtækjastjóm-
unum, en hugmyndin er auðvitað
sú, að fulltrúar bæjarfélagsins í
slíkum stjórnum gæti hagsmuna
þess og ættu því að geta komið
sér saman um reksturinn.
En stjómarmenn í hlutafélögum
eiga lögum samkvæmt að gæta
hagsmuna fyrirtækis þess sem
þeim er trúað fyrir, það er skylda
þeirra! Auk þess sitja stjórnar-
menn á eigin ábyrgð í slíkum
hlutafélagastjórnum og komast
ekki undan þeirri ábyrgð sam-
kvæmt lögum, þó þeir séu valdir
af opinberam aðilum.
Þegar þetta er skoðað, er ekki
að undra að aðrir hagsmunir en
þeir sem hér eru taldir (hagsmun-
ir bæjarfélagsins og fyrirtækisins)
komi til skjalanna. Ekki er heldur
því að neita að í þessu máli höfðu
margir aðilar, sem komu að mál-
inæ, persónulegra- eða bræðra-
lagshagsmuna að gæta. Fram-
kvæmdastjóram FH og útgerðar
er það t.d. kappsmál að sem
minnstar breytingar verði á þeirra
högum hjá viðkomandi fyrirtækj-
um, sem aftur kallaði á sem
Sigurjón
Benediktsson

'
I
í
I
I
I
i
I
s
I
I
Helgi Hálfdanarson
Eneasarkviða á íslenzku
NÚ er vorhefti Skímis komið
út á 169. aldursári þessa virðu-
lega tímarits. Enn hefur nýjum
ritstjóram tekizt að bjóða lesend-
um fjölbreytt efni og áhugavert.
Þar má þykja tíðindum sæta hluti
af þýðingu Hauks Hannessonar
á Eneasarkviðu Virgils. Um það
mun flestum bera saman, að
kviða sú sé merkasta framlag
Rómveija hinna fornu til bók-
mennta heimsins. Hér er því ekki
um neinn hégóma að ræða.
Virgill (Publius Vergilius
Maro, 70-19 f. Kr.) var höfuð-
skáld Rómveija á sinni tíð, há-
menntaður á ýmsum sviðum og
virtur vel. Hann naut mikillar
hylli Ágústusar keisara og lifði í
skjóli hans góðu lífi á sveitabýli
sínu.
Það mega Rómveijar eiga, að
þeir leituðust við að tileinka sér
gríska menningu svo sem þeir
dugðu til. Skáldin tóku hina fornu
ljóðasmiði Hellena sér til fyrir-
myndar, fagurkerinn Hóras orti
undir bragarháttum Alkajosar og
Saffóar, Plátus stældi leikrit
Menandrosar, og Virgill sat við
fótskör Hómers (eða „Hómer-
anna“) þegar hann samdi Eneas-
arkviðu. En þar tengir hann upp-
haf Rómaveldis við fall Tróju-
borgar, sem hlotið hafði svo listi-
leg eftirmæli í kviðum Hómers
nokkram öldum áður.
Þetta mikla söguljóð Virgils
var mjög í hávegum haft hvar-
vetna í vestrænum heimi fram
eftir öllum miðöldum, og áhrif
þess í bókmenntum urðu afar
víðtæk. Þótt undaríegt megi virð-
ast, varð rómantíkin til þess að
slá á það nokkram fölva um
skeið; en á síðari tímum hefur
vegur þess aftur farið stóram
vaxandi.
Eneasarkviða skiptist í tólf
„bækur“, og nær sá hluti, sem
nú birtist á íslenzku, yfír alla
fyrstu bók á nítján blaðsíðum
Skírnis auk inngangs og skýr-
inga.
Það er fagnaðarefni, að þetta
merkilega ritverk skuli nú gert
hveijum íslendingi nærtækt og
auðskilið. Og mikils er um það
vert, hve prýðilega þar er að
verki staðið; enda er þýðandinn
lærður vel bæði í íslenzku og lat-
ínu. Hann kveðst hafa snúið kvið-
unni á öbundið mál samkvæmt
gamalkunnri íslenzkri meðferð á
fomum kviðum. Það hefur hann
gert að vel grunduðu máli, og
þá litið umfram allt til Svein-
bjamar.
Oft hef ég lofað hamingjuna
fyrir það, að Sveinbjörn skyldi
þýða Hómerskviður á sitt unaðs-
lega lausamál en ekki bragarhátt
framverksins. Enda held ég að
daktflskt hexametur hljóti að
vera hundleiðinlegasti bragar-
háttur í heimi, nema þá ásamt
pentametri í elegískum brag, þar
sem hann er við hæfi. Á löngu
epísku verki er óhræsis hexa-
metrið óttalega leiðigjarnt.
Og nú skal því fagnað, að
Haukur Hannesson hefur látið
hvimleitt hexametur Virgils lönd
og leið, og þýtt Eneasarkviðu á
vandað og forkunnar fagurt
Iausamál, sem unun er að njóta.
Það var vissulega vel ráðið.
Þá er að þakka gott verk og
hlakka til að fá framhaldið í
hendur. Megi það verða sem
fyrst.