Morgunblaðið - 06.07.1995, Page 23

MORGUNBLAÐIÐ
________________________________________FIMMTUDAGUR 6. JÚLÍ 1995 23
AÐSEIMDAR GREINAR
Sumarlokanir og föst fjárlög
MIKLAR umræður
hafa farið fram í fjöl-
miðlum undanfarið um
sumarlokanir á sjúkra-
stofnunum landsins.
Virðast flestir viðmæl-
endur fjölmiðlafólks
hafa af ástandinu
miklar áhyggjur sem
von er. Allir eru sam-
mála um það að
ástandið hefur farið
versnandi með hverju
árinu og menn eru með
vangaveltur um hugs-
anlegar afleiðingar
fyrir skjólstæðinga
sína. Geðlæknar hafa
jafnvel látið í ljós ótta
um algert ófremdarástand
gæti leitt til líkamstjóns fyrir skjól-
stæðinga þeirra. Ljóst er að ein-
hvetjar lokanir að sumarlagi eru
nauðsynlegar eðli málsins sam-
kvæmt. Samt er það svo að þetta
vandamál var nánast ekki til meðan
daggjaldakerfið var við lýði. Þegar
ijármögnunarkerfi þorra sjúkra-
húsa landsins var breytt yfir í kerfi
fastra fjárlaga breyttist staðan al-
gerlega og frá rekstrarlegu sjónar-
miði er orðið nauðsynlegt að loka
sem mestu sem lengst til þess að
ná endum saman í rekstri.
Daggjöld - föstfjárlög
Ólafur Örn
Arnarsson
sem
framleiða löng skíði og
þar af leiðandi færri.
Gallinn var bara sá að
enginn gat notað svona
löng skíði. Lausn kerf-
isins var sú að fyrir-
skipa verksmiðjunni að
framleiða ákveðinn
fjölda af skíðum. Og
enn lagði verksmiðju-
stjórinn höfuðið í bleyti
og ákvað að óskir stóra
bróður yrðu best upp-
fylltar með því að
framleiða mörg mjög
stutt skíði sem enginn
gat notað heldur.
Kerfi fastra fjárlaga ýtti
-------------------3»---
undir það, að mati Olafs
Arnar Arnarssonar,
að sjúkrahús loki sem
mestu og sem lengst.
Ástandið í fjármögnun heilbrigð-
isstofnana er í eðli sínu á svipuðu
stigi og var í ríki kommúnismans.
Lítil tenging er á milli afkasta spít-
alanna og þess fjár sem þær hafa
úr að spila. Kerfi fastra fjárlaga
sem átti nokkurn rétt á sér á sínum
tíma er orðið algerlega úrelt fyrir
öll almenn sjúkrahús í ljósi þeirra
miklu breytinga sem hafa orðið í
þjónustu við sjúka. Aðrar þjóðir
hafa fyrir löngu farið inn á þá braut
að greiða fyrir veitta þjónustu við
sjúka. Aðrar þjóðir hafa fyrir löngu
farið inn á þá braút að greiða fyrir
veitta þjónustu eftir ákveðnu kerfi.
Fyrr en sá háttur er tekinn upp hér
á landi munu vandamál vegna sum-
arlokana valda meiri og meiri usla
í heilbrigðiskerfinu.
Úrbætur
Staða sjúklinga á íslandi í dag
er afleit. Þrátt fyrir að alnjenningur
Safnaðu e Egils Appelsíntöppum af gler-
eða plasiflöskum.
Svaraðu e laufléttum spurningum og
þú gætir töfrað fram vinning.
hafi greitt til velferðarkerfisins alla
sína ævi er réttur fólks til þjónustu
þegar á þarf að halda mjög tak-
markaður. Það þarf að breyta
grundvallarhugsunarhætti í sam-
bandi við rekstur heilbrigðiskerfis-
ins. Hann þarf að aðskilja frá trygg-
ingakerfinu og koma upp kerfi
kaupanda og seljanda. Menn verða
að geta áttað sig á kostnaði við
einstaka þætti þjónustunnar, sem
er að sjálfsögðu grundvallaratriði
ef hagræðing á að nást. Það verður
að greiða hinum einstöku stofnun-
um miðað við þá þjónustu sem þær
veita. Þar til rekstrargrundvöllur
heilbrigðisstofnana landsins hefur
verið endurskipulagður í þessa veru
mun sama umræða um sumarlokan-
ir endurtaka sig árvisst.
Höfundur er yfirlæknir.
Daggjaldakerfið gamla byggðist
á því að tryggingakerfið greiddi
sjúkrastofnunum landsins ákveðna
meðaltals upphæð fyrir hvern legu-
dag sjúklings á spítalanum. Það fór
því eftir fjölda sjúklinga og þar með
að einhveiju leyti eftir magni þjón-
ustunnar hvað hinar einstöku stofn-
anir fengu greitt. A.m.k. þjónaði
það ekki tilgangi að loka miklu yfir
sumarið og reynt var að finna jafn-
vægi þarna á milli eftir hagkvæmn-
issjónarmiði. Daggjaldakerfið var
engan veginn gallalaust og dygði
ekki við þær aðstæður sem við bú-
um við í dag.
Eðli fastra ijárlaga er allt annað.
Spítölunum er úthlutað fastri, fyrir-
fram ákveðinni upphæð sem byggð
er á rekstrartölum fyrra árs. Lítið
tillit er tekið til breytinga í rekstri
einstakra stofnana vegna utanað-
komandi áhrifa og niðurskurði hef-
ur verið beitt ótæpilega undanfarin
ár eins og allir þekkja. Öruggasta
ráðið til þess að ná niður kostnaði
er að draga meira úr þjónustu og
eitt algengasta ráð spítalastjórn-
enda er að ráða ekki fólk í sumar-
afleysingar. Í þessu er verulegur
',,sparnaður“ fólginn en nú er svo
komið að margir eru farnir að átta
sig á því að of langt hefur verið
gengið á þessarri braut.
Miðstýring
Fræg saga úr ríki kommúnism-
ans sem átti að sýna þá afskræm-
ingu sem aftenging markaðs og
framleiðslu hefur í för með sér er
sagan um verksmiðuna sem átti að
framleiða skíði. Miðstýringarappar-
atið sem ákvað hvað þjóðin þyrfti
af skíðum úthlutaði umræddri verk-
smiðju ákveðnu magni af viði til
að framleiða úr. Niðurstaða verk-
smiðjustjórans var að leiðin til að
uppfylla óskir stóra bróður var að
Fylgstu meb í
Kaupmannahöfn
Morgunblabib
fæst á Kastrupflugvelli
og Rábhústorginu
JHur0attthIuMb
VINNINGAR:
COMBI-CAMP Family tjaldvagn frá
Ij með aukabúnaði. Verðmæti kr. 345.000.-
^^^jj^ferðatæki frá Bónusradíó með geislaspilara.
^ HjSyjEjl ðúkkur.
o íslenskt tónlistarsumar á geisladiskum (4 diskar í pakka):
Transdans 4, Vinir Vors og blóma, Bubbi & Rúnar og Heyrðu 7
GOSI - Nýtt myndband frá Walt Disney með íslensku tali.
o Fjölskyldubíóferðir í Sambíó (miðar fyrir 4).
Hf. Ölgeröin Egill Skallagrímsson framleiöir Egils Appelsín.