Morgunblaðið - 30.07.1995, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 30. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
+
+ Lovísa Helga
Þorláksdóttir
var fædd á Barði í
Fljótum 1. apríl
1900. Hún lést í
Reykjavík 23. júlí
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Þorlákur Þorláks-
son bóndi og skip-
sljóri frá Lamba-
nes-Iteykjum í Fljót-
um og Margrét
Halldóra Grimsdótt-
ir frá Minni-Reykj-
um í Fljótum. Lo-
vísa giftist Páli
Jónssyni 19 ára gömul, ættuðum
úr Svarfaðardal. Þau bjuggu
lengst af á Isafirði og í Reykja-
vík, utan örfá ár er þau bjuggu
í Ólafsfirði. Eftirlifandi sonur
hennar er Svavar Berg Pálsson,
kortagerðarmaður, búsettur í
Reykjavík.
Utför Lovísu fer fram frá
Askirkju og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
.j^EGAR ég var þriggja ára haustið
1914 var mér komið í fóstur til
móðurforeldra minna sem þá áttu
heima í Mósgerði. Foreldrar mínir
voru að fara í nám til Reykjavíkur.
Ég var hjá afa og ömmu þennan
vetur og mikið næsta sumar. Lovísa
var þá 14 ára og það lenti mikið á
henni að passa mig, þar sem amma
var langdvölum burtu við ljósmóð-
urstörf. Allt frá þessum tíma höfum
við Lovísa litið á okkur
sem litlu og stóru syst-
ur, en ekki frænkur.
Næst var ég hjá Lo-
vísu á ísafirði í sjö
mánuði frá júlí 1922.
Þá voru afi og amma
hjá henni og Magnea
systir hennar, sem ég
kallaði nöfnu, bjó á
neðri hæðinni. Með
þessum heimilum var
ákaflega mikil eining
og kærleikur eins og
með þeim systrum öll-
um. Ég hef aldrei
þekkt eins mikinn
systrakærleik og milli þeirra.
Haustið 1929 fór ég suður á
Laugavatnsskóla. Þá kom ég við á
ísafirði og stoppaði þar á milli ferða.
Ég var vel útbúin með föt, en Lov-
ísa og amma vildu bæta við. Lovísa
saumaði fallegan morgunslopp
handa mér og fleira. Þá var tekin
mynd af okkur öllum, systrunum,
ömmu og mér. Hana er ómetanlegt
að eiga.
Haustið 1948 veiktist Emil mað-
urinn minn mikið og var sendur á
Landspítalann í bakaðgerð hjá dr.
Snorra Hallgrímssyni. Ég komst
ekki með honum, en fór seinna.
Páll og Lovísa tóku á móti honum
og sáu alveg um hann. Ég á bréf
bæði frá Lovísu og Páli þar sem
þau segja frá öllu sem gerðist. Páll
var ekki síður hjálpsamur, þau voru
samtaka í öllu. Aðgerðimar urðu
fjórar á þrem árum, en unnið á
MINNINGAR
milli. Við vorum alltaf hjá Lovísu
og Páli í sambandi við þær, stundum
lengi. Það voru ekki bara við sem
nutum hjálpsemi þeirra, heldur
margt venslafólk og vinir.
Heimili Lovísu og Páls var glæsi-
legt, alltaf sömu sígildu húsgögnin
og góður andi. Þar leið öllum vel
sem komu til þeirra. Þá var Lovísa
ekki síður glæsileg, alltaf vel snyrt
og klædd, bar sig eins og drottn-
ing. Hún hafði gaman af að gleðj-
ast með glöðum svo sem í tilefni
afmæla, giftinga eða stúdentsprófs.
Þar mætti hún allt fram á síðasta
ár og sagt er mér að þar hafi hún
borið af öðrum.
Við höfum alltaf haldið samband-
inu við með bréfaskriftum. Þó höf-
um við notað simann meira síðustu
árin, en skrifað um jól og afmæli.
Við töluðum saman í síma rétt áður
en hún meiddist, í síðasta skiptið.
í sumar sagði hún mér að hún
væri farin að hlakka til að fara, þar
sem allur hópurinn tæki á móti sér.
Hún varð fyrir miklum ástvina-
missi, en var svo einlæg trúkona
að hún efaðist ekki um að hitta þá
aftur í öðru lífi.
Nú verður ekki hringt oftar í
Lovísu mína. Ég vil færa henni
þakkir fyrir allt sem hún hefur gert
fyrir mig og mína á langri ævi, en
minningin lifir.
Magna Sæmundsdóttir.
Elsku amma Lovísa.
Mig langar að kveðja þig með
nokkrum orðum. Ég vil þakka þér
fyrir allar þær stundir sem ég og
fjölskylda mín áttum hjá þér sem
því miður urðu alltof fáar. Það var
gott að koma til þín og alltaf fór
maður frá þér með bros á vör eftir
sögumar frá þér, sem voru bæði
LOVISA HELGA
ÞORLÁKSDÓTTIR
ÞORSTEINN
JÓHANNESSON
19.
+ Þorsteinn
hannesson,
gerðarmaður
Gauksstöðum
Garði, fæddist
febrúar 1914. Hann
lézt á Landspítalan-
um 24. júní síðastlið-
inn. Utför hans fór
fram frá Útskála-
kirkju í kyrrþey að
ósk hins látna.
MEÐ Þorsteini Jóhann-
essyni er fallinn frá
landskunnur og farsæll
útgerðar- og " skip-
stjórnarmaður.
Kynni okkar Þorsteins hófust
haustið 1950 er skrifstofa Síldarút-
vegsnefndar í Reykajvík var form-
lega stofnuð. Síldarvertíð norðan-
lands og austan hafði þá brugðizt
að verulegu leyti sex sumur í röð
og skyldi eitt af verkefnum skrif-
stofunnar vera að byggja upp sér-
staka markaði fyrir saltaða Suður-
Btómastofa
Fnðfinns
Suöurlandsbraut 10
108 Reykjavík. Sími 31099
Opið öil kvöld
til kl. 22,- einnig um helgar,
landssíld, sem þá gekk
undir nafninu Faxa-
flóasíld eða Faxasfld
og oft hafði mikið
veiðst af að haustinu.
Áður höfðu verið
gerðar tilraunir til að
salta síld til útflutn-
ings og þá einkum
haustið 1935 eftir
óvæntan og alvarlegan
aflabrest á sumarsíld-
veiðunum norðanlands
og austan. Ekki höfðu
þessar fyrri tilraunir
tekizt betur en svo, að
orðið Faxasfld var
stundum notað sem hálfgert
skammaryrði um lélega sild. Því var
lögð á það mikil áherzla að fyrri
mistök varðandi söltunina endur-
tækju sig ekki og að vandlega yrði
staðið að hinni nýju tilraun. Settar
voru strangar reglur um söltunina
og alla meðferð síldarinnar og urðu
viðbrögð ýmissa saltenda nokkuð
misjöfn, en meirihluti þeirra gerði
sér þó strax grein fyrir nauðsyn
þess að setja slíkar reglur, ef tak-
ast ætti að breyta áliti hinna er-
lendu kaupenda á sunnlenzku salt-
síldinni.
Meðal þeirra, sem hvað mest og
bezt gerðu sér grein fyrir nauðsyn
þessara aðgerða, voru þeir Gauks-
staðafeðgar. Þeir réðu til sín lands-
kunnan síldarmatsmann, Jón Þor-
kelsson frá Siglufirði, til að hafa í
byrjun eftirlit með söltuninni og
komu sér fljótlega upp myndarlegri
sfldarsöltunarstöð.
Eftir tuttugu ára farsælan skip-
stjórnarferil tók Þorsteinn við for-
stöðu útgerðar- og fiskvinnslufyrir-
tækisins Gauksstaðir hf. og hafði
auk þess sjálfur allt eftirlit með
síldarsöltuninni. Stöðin, sem starf-
rækt var í u.þ.b. aldarfjórðung,
hafði alla tíð gott orð á sér fyrir
vöruvöndun og áreiðanleika, bæði
hjá íslenzka síldarmatinu og hinum
erlendu síldarkaupendum. í því
sambandi minnist ég þess, að oft
kom fyrir að fulltrúar hinna erlendu
síldarkaupenda töldu ekki þörf á
að skoða fyrir útflutning þá síld sem
söltuð var á Gauksstöðum.
Ég minnist nú einnig margra
ánægjulegra heimsókna til Gauks-
staðastöðvarinnar á síldarsöltunar-
árunum hér syðra og ekki sízt höfð-
inglegrar móttöku þeirra hjóna,
Kristínar og Þorsteins, á heimili
þeirra á Reynistað í Gauksstaða-
landi.
Þorsteinn Jóhannesson starfaði
mikið að félagsmálum útgerðar-
manna, sjómanna og fiskverkenda
og gegndi þar ýmsum trúnaðarstöð-
um. Hann var m.a. tvö ár stjórnar-
+
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
ÞORKELL INGIBERGSSON
byggingameistari,
lést þann 26. júlí sl. í Hvítabandinu.
Útförin verður frá Fossvogskirkju
fimmtudagínn 3. ágúst kl. 13.30 .
Blóm og kransar vinsamlegast afþökk-
uð en þeim, sem vildu minnast hans,
er bent á líknarstofnanir.
Margrét Einarsdóttir,
Unnur Þorkelsdóttir, Inga Þorkelsdóttir,
Ingibergur Þorkelsson, Freygerður Kristjánsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
mjög fróðlegar og skemmtilegar. Ég
vil þakka þér fyrir allt og ég veit
að þú ert hér hjá okkur í anda þínum.
Bjarni Svavarsson.
Elsku amma mín, nú ert þú lögð
af stað í ferðina miklu og sennilega
búin að hita alla sem þú hlakkaðir
svo til að sjá aftur. Ég vil þakka
þér fyrir allar góðu stundirnar sem
við áttum saman. Ég á eftir að
sakna þessara stunda sem urðu
kannski of fáar að okkar mati, en
fyrir vikið dýrmætar.
Þegar ég kom í heimsókn tókst
þú svo vel á móti mér með rjúk-
andi kaffi og pönnukökum eða ein-
hverju álíka. Þú varst alltaf svo fín
og vel tilhöfð.
Þú fræddir mig um löngu liðna
tíð, til dæmis þegr þið Páll afi vor-
uð að kynnast og hann fór til ísa-
fjarðar en báturinn sem hann var
á hét einmitt Lovísa! Þú rifjaðir upp
tímana þegarþið rákuð Pálsbúð við
Silfurgötu á Isafirði. Svona mætti
lengja telja. Það var svo gaman að
fræðast um þetta allt. Svo sagðir
þú mér frá öllum ættingjum, að
mér fannst, en ég er viss um að
það voru margir ættingjar sem ekki
gafst tími til að tala um. Það verð-
ur að bíða betri tíma. Þú sagðir
mér líka frá þeim sem voru dánir,
famir í ferðina miklu, drengjunum
ykkar þremur, tvíburasystur þinni
henni Sigrúnu og öllum hinum. Þér
fannst þau öll vera svo nálægt þér
og þú vissir að Sigrún liti eftir
drengjunum þínum þangað til að
þú kæmir og þegar þinn tími kæmi
yrðu miklir fagnaðarfundir.
Þú tókst fullan þátt í lífínu í
kringum þig og ég veit að það eru
margar nágrannakonur sem sakna
þín mikið, því þú lífgaðir upp á líf-
formaður Sambands íslenzkra fisk-
framleiðenda. Þá starfaði Þorsteinn
einnig að ýmsum félagsmálum í
Garði, þ. á m. að slysavarna- og
björgunarmálum.
Á kveðjustund er mér efst í huga
þakklæti fyrir áratuga vináttu Þor-
steins Jóhannessonar. Hann mun
lengi verða vinum sínum minnis-
stæður.
Við Sigrún sendum Kristínu og
öllum öðrum aðstandendum innileg-
ar samúðarkveðjur.
Gunnar Flóvenz.
Það kom mér mjög á óvart þegar
ég frétti lát Þorsteins bróður míns.
Mig langar að minnast hans með
nokkrum orðum, en við störfuðum
lengi saman við útgerð og físk-
vinnslu.
Þorsteinn var elstur í 14 systkina
hóp og það þótti sjálfsagt að þau
eldri aðstoðuðu foreldra okkar við
uppeldi þeirra sem yngri voru, og
fórst honum það vel úr hendi.
Þegar Þorsteinn var 15 ára fór
hann á sjóinn með föður okkar á
14 tonna bát sem hét Jón Finnsson
og bar nafn föðurafa okkar að ósk
móður okkar Helgu Þorsteinsdótt-
ur. Þorsteinn byijaði sem háseti,
síðan varð hann vélstjóri og um
tvitugt tók hann við skipstjóminni
af föður okkar. Haustið 1939 var
keyptur 27 tonna bátur sem hann
var skipstjóri á og 1946 var keypt-
ur notaður bátur frá Svíþjóð 56
tonn og var Þorsteinn skipstjóri.
Við yngri bræðumir fórum um borð
eftir því sem aldur leyfði og nutum
leiðsagnar hans og uppeldis fyrstu
árin og var það góður skóli, sem
gagnaðist vel er fram liðu stundir.
Það var ekki aðeins gott fyrir unga
og óreynda unglinga að vera til sjós
með Þorsteini, því sama gilti um
þá sem voru orðnir fullorðnir því
hann sýndi þeim sérstaka tillitsemi
og umhyggju.
Það er margs að minnast frá
langri samveru og samstarfi, sér-
staklega man ég eftir hversu ósér-
hlífinn hann var og harður við sjálf-
an sig og stóð oft vagtina í 2-3
sólarhringa þegar mikið var um að
vera við veiðar. Ég var háseti hjá
Þorsteini árið 1944 þegar mb. Ægi
frá Garði hvolfdi út af Garðskaga.
Þá vann hann það mikla björgunar-
ið og tilveruna hvar sem þú komst.
Þú lifðir lífinu full af hamingju og
gleði. Þú sagðist alltaf blessa það
sem væri fyrir aftan þig og horfa
jákvætt fram á Drottins veg. Ég
vona að ég geti kennt börnunum
mínum eitthvað af því sem þú hefur
kennt mér.
Guð blessi þig, elsku amma mín.
Ég þakka þér fyrir allt og allt.
Lovísa Sigrún.
Elsku amma. Það er nú ekki
langt síðan við lékum okkur saman
á Rauðalæknum. Þú varst alltaf að
kenna okkur eitthvað nýtt, ljóð,
vers og sögur. Ef við vorum súr á
svip eða sormædd þá fengum við
alltaf að heyra litlu vísuna sem þú
ortir og kenndir okkur:
Við skulum vera glöð og góð
þá gengur allt í haginn,
þá er eins og líf og ljós
lýsi inn í bæinn.
Þú varst alltaf svo þakklát og
glöð og geymdir allar smávægilegar
gjafir eins og gujlin þín. Það var
sama hvað bjátaði á, alltaf var lífs-
gleðin og þrótturinn til staðar, þú
varst ekki á leiðinni að gefast upp.
Ævi þín var löng og ströng og
því samgleðjumst við þér að fá loks-
ins að hitta afa, litlu drengina ykk-
ar og alla hina sem hafa beðið þín.
Með söknuði kveðjum við þig,
amma, með sálmaversinu sem þú
kenndir okkur og var ómissandi
með bænunum á kvöldin.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni.
Sitgi Guðs englar saman í hring
sænginni yfír minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum)
Sif og Silja.
afrek að leggja Jóni Finnssyni upp
að Ægi í foráttu veðri og bjarga
þannig 4 mönnum úr lífsháska.
Fyrir þetta frækilega afrek var
Þorsteini veitt viðurkenning. Haust-
ið 1955 hætti Þorsteinn skipstjórn
á Jóni Finnssyni og ég tók við, en
Þorsteinn snéri sér að því að byggja
upp aðstöðu til fiskvinnslu í landi
svo hægt væri að nýta betur þann
afla sem báturinn bar að landi. Með
því fyrsta sem hann tók sér fyrir
hendur var að koma upp síldarsölt-
unarstöð í Garðinum. Þetta mun
hafa verið fyrsta síldarsöltunarstöð-
in þar og var mikil lyftistöng fyrir
atvinnulífið, og oft var glatt á hjalla
á Gauksstöðum þegar söltun stóð
yfir.
Árið 1958 stofnuðum við Þor-
steinn ásamt föður okkar Gauks-
staði hf. um útgerð Jóns Finnssonar
og fiskvinnsluna, sem reyndist okk-
ur farsælt fyrirtæki. Árið 1962 kom
4. Jón Finnsson frá Noregi og tíu
árum síðar kom 5. Jón Finnsson,
280 tonna skip, til landsins.
Árið 1978 ákváðum við bræður
að skipta félaginu þannig að ég
keypti Jón Finnsson en Þorsteinn
fiskverkunina Gauksstaði hf. og
vorum við báðir sáttir við þá gerð.
Fiskverkuninni gekk vel og af-
urðir hennar voru eftirsóttar, enda
vel vandað til allra verka, þar sem
Þorsteinn var sérstakt snyrtimenni.
Á starfsferli sínum gegndi Þor-
steinn ýmsum trúnaðar- og félags-
störfum. Hann var í hreppsnefnd,
fulltrúi á þingi Fiskifélagsins í mörg
ár, í stjórn LÍÚ og formaður SÍF
og fl.
Árið 1938 kvæntist Þorsteinn
Kristínu Ingimundardóttur og
reistu þau sér hús við heimreiðina,
að Gauksstöðum og nefndu það
Reynistað. Þar var allt mjög snyrti-
legt, bæði úti og inni, og fengu þau
m.a. viðurkenningu fyrir garðinn
sinn enda undu þau sér vel við að
rækta hann sem best. Þau eignuð-
ust 6 dætur sem allar hafa reynst
foreldrum sínum mjög vel.
Að lokum vil ég þakka Þorsteini
bróður mínum langt og farsælt
samstarf, sem aldrei bar skugga
á. Kristínu mágkonu minni og dætr-
um sendum við Sigríður innilegustu
samúðarkveðjur og biðjum guð að
blessa þær og styrkja í sorg þeirra.
Gísli Jóhannesson.