Morgunblaðið - 11.08.1995, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
6 FÖSTUDAGUR 11. ÁGÚST 1995
FRÉTTIR
Boðað verkfall á
sjúkrastofnunum
í Hafnarfirði
Töluverð
áhrif á
starfsemi
ERFITT er að meta nákvæmlega
hver áhrif verkfall verkakvennafé-
lagsins Framtíðarinnar á sjúkra-
stofnunum í Hafnarfírði munu
verða ef það kemur til fram-
kvæmda, að sögn Áma Sverrisson-
ar, framkvæmdastjóra St. Jósefs-
spítala, þar sem engin sambærileg
ákvæði um undanþágur frá verk-
falli era í gildi og era í samningum
við ríkisstarfsmenn.
Ljóst er þó að áhrifin verða veru-
leg, en sótt verður formlega um
undanþágur til að halda uppi lág-
marksstarfsemi er nær dregur verk-
fallinu og samningar takast ekki,
að sögn Arna, en verkfallið er boð-
að frá miðnætti 25. ágúst.
Um 40 félagar í verkavennafé-
laginu Framtíðinni starfa á St. Jó-
sefsspítala einkum í eldhúsi, þvotta-
húsi og við ræstingar, en verkfallið
nær einnig til Sólvangs og Hrafn-
istu.
„Ég náttúrlega vænti þess að
þetta leysist og til þessara vand-
ræða komi ekki, en óneitanlega
gætu þau orðið töluverð, sérstak-
lega hérna á lyflæknisdeildinni okk-
ar þar sem við erum með mikið af
veiku fólki og akútvakt fyrir Hafn-
arfjarðarsvæðið," sagði Árni enn-
fremur.
Hann sagði að umönnunarstörf
væru öll unnin af faglærðu fólki á
sjúkrahúsinu, en félagar í Framtíð-
inni ynnu einnig umönnunarstörf á
Sólvangi og Hrafnistu.

■
Morgunblaðið/Kristinn
Amstur í háloftum
VERIÐ er að ganga frá þaki
á turni Borgarkringlunnar,
sem verið hefur í byggingu
undanfarin ár. Það fór um þá,
sem vanir eru að vinna á jafn-
sléttu, er þeir sáu smiðina á
þakinu. Þeir unnu verk sitt
af ákveðni og létu ekki hæðina
hafa nein áhrif á sig.
Fyrstu sex mánuðir þessa árs
399 fleiri fluttu frá
Islandi en hingað
ÁRIN 1991-1994 fluttust samtals
210 fleiri frá Islandi en fluttu hingað
til lands en ef einungis era tekin
árin 1992-1994 þá fluttust 1.217
fleiri héðan en fluttu til landsins.
Fyrstu sex mánuði þessa árs fluttu
1.554 frá landinu en 1.155 hingað
og hafa 399 fleiri íbúar landsins flutt
héðan en hingað.
Árin 1991-94 fluttu 12.532 ein-
staklingar héðan og 12.322 fluttu til
landsins. Langflestir flytja til Norð-
urlandanna. Alls fluttu 7.634 ein-
staklingar til Norðurlandanna á fyrr-
greindu tímabili. Frá Norðurlöndun-
um til íslands fluttu svo 7.427 og
munar 207 manns. Era flutningar
til og frá Noregi, Svíþjóð og Dan-
mörku áberandi algengastir.
Til annarra Evrópulanda fluttu
2.633 og hingað fluttu 2.581 ein-
staklingar frá Evrópu. Hingað flytja
einnig flestir frá þessum löndum.
Flestir flytja til Bretlands og Þýska-
lands. Árið 1991 fluttu 339 Pólveijar
hingað til lands en ári seinna flutti
301 Pólveiji héðan.
Þá fara margir til Ameríku, flestir
til Bandaríkjanna og Kandada. Alls
fluttu 1.598 tii Ameríku og 1.373
fluttu hingað til lands.
Þeir sem flutt hafa héðan til Afr-
íku fara flestir til Suður-Afríku og
einnig í seinni tíð til Namibíu. Alls
fluttu 168 til Afríku og 172 komu
hingað þaðan.
Fjöldi frá Asíu
Talsverður fjöldi innflytjenda frá
Asíu hefur flutt hingað til lands,
flestir frá Tælandi og Víetnam. Er
þetta eina landsvæðið sem fleiri flytja
hingað til lands en flytja þangað á
tímabilinu. Árin 1991-94 flutti 521
Asíubúi hingað, en héðan fluttu 232
einstaklingar til Asíu.
Frá Eyjaálfu komu 196 manns og
héðan fluttu 253 til Ástralíu og Nýja-
Sjálands. Fjórtán einstaklingar fluttu
héðan til ótilgreindra landa og 12
fluttu hingað frá löndum sem ekki
era tilgreind sérstaklega.
Aðfluttir og brottfluttir 1991-95
Brottfluttir umfram aðflutta
(399 fyrirsexmánuði)
1.554 x2
Brottfluttir
— 1—1.007
2000 aðfluttir
umfram
1500 brottffutta
1000
500
0 ■
1991
_ Aðfluttir
Tölur um aðflutta og
brottflutta eru einungis til
fyrir fyrri hluta ársins í ár.
Hér eru þær tvöfaldaðar til
að fá samanburð við fyrri ár
1992 1993 1994
1995
Grein um Kvennalistann í virtu erlendu kvennatímariti
Er kvennabaráttan
farin að kúga konur?
í grein sem dr. Inga Dóra Bjömsdóttir og dr.
Sigríður Dúna Kristmundsdóttir rita í maíhefti
tímaritsins The European Journal of Women ’s
Studies er því haldið fram að hugmyndafræði
Kvennalistans, sem í upphafi hafði að markmiði
að frelsa konur, hafi þróast út í að hefta konur.
GREININ ber nafnið „Hreinleiki og
saurgun, eðlishyggja og refsing í ís-
lensku kvennahreyfingunni1*. Þær
Inga Dóra og Sigríður Dúna líkja
baráttu Kvennalistans fyrir kven-
frelsi við baráttu íslensku þjóðarinn-
ar fyrir sjálfstæði frá Dönum. Þær
benda á að í sjálfstæðisbaráttunni
hafí verið lögð áhersla á að skapa
þjóðinni sitt eigið sjálf sem væri ólíkt
sjálfi nýlenduþjóðarinnar. Með svip-
uðum hætti hafi Kvennalistinn lagt
áherslu á að konur séu ólíkar körlum
og að þær hafl eitthvað nýtt og í
grandvallaratriðum ólíkt að bjóða
heiminum.
Greinarhöfundar segja að þessi
baráttuaðferð hafi gefíst vel bæði í
þjóðernisbaráttu íslendinga og í bar-
áttu Kvennalistans. En þessi baráttu-
aðferð hafí hins vegar einnig haft
neikvæða fýigifíska. Óll gagnrýni og
allt sem vikið hafí frá hinni réttu
braut hafí verið ákaflega illa séð.
Þaggað hefði verið niður í kvenna-
listakonum, sem brutu í bága við
hugmynd Kvennalistans um hvemig
kvennalistakonan ætti að vera, og
þess væru dæmi að þær hafi hrein-
lega yfírgefið listann vegna þessa.
Kvennalistinn legði líka áherslu á
að konur væru öðravísi en karlar og
að þær væru sterkari siðferðilega og
réttlátari en karlar. Þessi eiginleiki
þeirra væri ein af ástæðunum fyrir
því að þær hefðu mikið fram að
færa á hinu pólitíska sviði.
Greinarhöfundar segja að Kvenna-
listinn hafi smám saman lagt áherslu
á að til að konur gætu upplifað sig
sem konur þyrftu þær að hafa fætt
barn og fundið sig { móðurhlutverki.
Mæðrahyggjan hafi þannig orðið
samnefnari fyrir kvennamenninguna
sem Kvennalistinn hafi lagt upp
með. Þessi stefna hefði leitt til þess
að barnlausar konur hefðu orðið út
undan innan Kvennalistans.
Kvennalistinn að refsa konum
Inga Dóra og Sign'ður Dúna segja
að út á við virðist sem starf og póli-
tísk staða maka Kvennalistakvenna
skipti ekki máli. Sú sé hins vegar
ekki raunin þegar á reyni. Þær taka
síðan dæmi um konur sem hefur
verið vikið til hliðar innan Kvenna-
listans vegna starfa eiginmanna
þeirra. Þingflokkur Kvennalistans
hafi óskað eftir að varaþingmaður
flokksins tæki ekki sæti á Alþingi
vegna hugsanlegra afskipta manns
hennar af vafasömum viðskipta-
samningum. í hinu dæminu hafi konu
verið vikið til hliðar innan Kvenna-
listans eftir að hún hóf sambuð með
stjómmálamanni sem var í forystu
fyrir annan stjórnmálaflokk.
Greinarhöfundar segja jafnframt
að óæskilegir eiginmenn séu ekki það
eina sem spillt geti þeirri ímynd sem
Kvennalistinn vilji gefa af sjálfum
sér. Tekið er dæmi um konu sem tók
sæti í stjórn bankastofnunar fyrir
hönd Kvennalistans. Efasemdir
hefðu vaknað um að hún væri hæf
til starfans vegna þess að hún starf-
aði við innheimtu hjá fjármögnunar-
fyrirtæki. Sem dæmi um áherslu á
einingu Kvennalistans er tekið dæmi
af þingmanni flokksins sem neitaði
að leggjast gegn inngöngu íslands í
EES. Áfstaða hennar hefði verið
harðlega gagnrýnd og hún kölluð
ókvenleg. Benda höfundar á að þeg-
ar svo sé komið kúgi kvennabaráttan
konur í staðinn fyrir að virða frelsi
þeirra.
Sigríður Dúna er að fjalla um
eigin reynslu
Guðný Guðbjömsdóttir, uppeldis-
fræðingur og þingkona Kvennalist-
ans, sagði að í greininni væri beitt
svokallaðri eigindlegri rannsóknar-
aðferð og_ alhæft út frá mjög fáum
dæmum. I slíkum rannsóknum væri
mjög mikilvægt að vísindamaðurinn
staðsetti sig og segði frá því hver
hann væri og hvaðan hann kæmi.
„Sigríður Dúna er þarna að fjalla
um sjálfa sig að hluta, en segir ekki
frá því. Hún alhæfír út frá tveimur
dæmum, þar sem annað er hún sjálf,
eins og hún sé algjörlega utanaðkom-
andi aðili. Ég tel að ritstjórar ritsins
hafi ekki áttað sig á að þarna er um
persónulega reynslu að ræða að
stærri hluta en fram kemur í grein-
inni.“
Guðný sagðist vera sammála
greinarhöfundum um að kvenna-
menningin hafí upphaflega verið skil-
greind út frá alhliða reynslu kvenna
frá vöggu til grafar. Hún sagði að
fullyrðing þeirra um að smám saman
hafí kvennamenningin verið skil-
greind eingöngu út frá þeirri reynslu
að vera móðir væri alls ekki rökstudd
nægilega vel. Vísað væri í erlendar
stefnur og í lesendabréf í Vera, en
ekki í málflutning Kvennalistans né
í stefnuskrá hans.
Kvennalistinn fylgir ekki
mæðrahyggju
„Mitt mat er að einstakar konur
innan Kvennalistans hafi fylgt sjón-
armiðum mæðrahyggjunar, en að
það sé mjög erfitt að finna breytingu
í þessa átt á hugmyndafræðilegum
grundvelli Kvennalistans eða mál-
flutningi nema þá helst í stefnu-
skránni árið 1987, sem Sigríður
Dúna samdi sjálf að hluta.
Okkur var það alveg ljóst þegar
við vorum að móta þessa hugmynda-
fræði að við vorum að byggja á kyn-
bundinni reynslu kvenna og við gerð-
um okkur líka ljóst að það var stund-
um erfitt að greina þetta frá líffræð-
inni. Þess vegna var lögð sérstaklega
mikil áhersla á það við mótun stefnu-
skrárinnar 1991 og 1995 að gera
þennan mun mjög ljósan. í þessum
stefnuskrám er aftur og aftur talað
um margbreytileika kvenna; þær séu
mismunandi einstaklingar, sem hafí
mismunandi menntun, búsetu, hjú-
skaparstöðu kynhneigð o.s.frv. Þetta
er ekkert nefnt í greininni, en bara
talað um áherslu Kvennalistans á
mæðrahyggjuna, sem er ekki rétt.
Hins vegar benda þær á leiðir til
að losa sig við mæðrahyggjuna og
benda á að nauðsynlegt sé að leggja
áherslu á konur sem margbreytilegar
verar. Þetta er einmitt kjaminn í
stefnuskrá Kvennalistans 1991 og
1995. Árið 1983 og 1987 átti Sigríð-
ur sjálf þátt í mótun hugmyndafræð-
innar. Þetta verður því að teljast
vafasöm gagnrýni á Kvennalistann
þó að hún eigi við um eðlishyggjuna
sem slíka.“
Guðný sagði að lýsing Sigríðar
Dúnu á þeim dæmum um áhrif eigin-
manna sem hún tiltæki í greininni
væri hennar upplifun á því sem gerð-
ist. Hún sagði að þessi upplifun
væri allt önnur en sinn skilningur á
stöðu þessara tveggja kvenna. Hún
sagðist að öðru leyti ekki vilja ræða
opinberlega um þessi tvö persónu-
legu mál.