Morgunblaðið - 13.09.1995, Blaðsíða 2

2 MIÐVIKUDAGUR 13. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Friðrik
sigraði
FRIÐRIK Ólafsson vann sína
fyrstu skák á Friðriksmótinu í
gærkvöldi þegar hann lagði
Gligoric. Friðrik sýndi gamal-
kunna takta og tefldi listavel
að dómi áhorfenda og klykkti
út með glæsilegri fléttu sem
felldi drottningu Gligorich.
Hannes Hlífar Stefánsson
heldur forystu á mótinu, en
hann gerði jafntefli við Þröst
Þórhallsson í stuttri skák. Mar-
geir gerði jafntefli við Jóhann,
Sofía Polgar vann Jón L., Helgi
vann Helga Áss og Larsen og
Smyslov sömdu um jafntefli.
Morgunblaðið/Þorkell
Gaman í
skólanum
SKÓLASTARF er nú komið í
fullan gang. Mikið námsefni bíð-
ur nemenda, en þeir þurfa m.a.
að vinna upp námstíma sem tap-
aðist í verkfalli kennara í fyrra-
vetur. Þessir glaðlegu nemend-
ur, sem ljósmyndari Morgun-
blaðsins hitti á lóðinni við Mela-
skóla, gáfu sér þó tíma til að
bregða á leik á skólalóðinni.
Veðrið hefur líka leikið við
krakkana eins og flesta aðra
landsmenn það sem af er hausti.
Fj ármálaráðherra um stuðning við sauðfjárbændur
Óbreyttur stuðningur
kemur ekki til greina
FRIÐRIK Sophusson, Ijármálaráð-
herra, segir að óbreyttur stuðningur
við sauðfjárbændur komi ekki til
greina, enda standi yfir viðræður
við bændasamtökin um breytingar
á búvörusamningnum.
í samþykkt framkvæmdastjórnar
Vinnuveitendasambands íslands frá
í gær er varað við hugmyndum um
að skuldbinda skattgreiðendur til
að styrkja framleiðslu kindakjöts
með 15 milljörðum króna til alda-
móta.
Friðrik sagði að öllum væri ljóst
að óbreytt ástand hlyti að reka
Eðlilegt að aðilar
vinnumarkaðar-
ins eigi þátt í við-
ræðum um nýjan
búvörusamning
flesta sauðfjárbændur út í gjald-
þrot.
„Við höfum gengið út frá því
að forsenda nýs samnings.sé fækk-
un og stækkun sauðfjárbúa og
verðlag verði ftjálsara en nú er til
að tryggja meiri samkeppni. Mér
finnst einnig eðlilegt að aðilar
vinnumarkaðarins eigi beinar við-
ræður við stjórnvöld og forystu-
menn bænda til þess að koma sín-
um sjónarmiðum á framfæri í ljósi
þess að núverandi búvörusamning-
ur var gerður á grundvelli víðtæks
samkomulags sem þessir aðilar
áttu aðild að. Það er mikilvægt að
aðgerðir til að breyta stuðningi við
sauðijárframleiðsluna njóti víð-
tæks stuðnings í þjóðfélaginu,“
sagði Friðrik ennfremur.
Borgarstjóri um ferð skipulagsnefndar
Erfitt á sama tíma og
fargjöld SVR hækka
„VIÐ getum sagt að það sé pólitískt
erfitt að þetta skuli gerast á sama
tíma og verið er að hækka fargjöld
SVR,“ sagði Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir borgarstjóri þegar hún var
spurð um ferð skipulagsnefndar til
Bretlands.
Benti hún jafnframt á að hefð
væri fyrir að nefndin færi í eina
kynnisferð á hveiju kjörtímabili til
að kynna sér það sem efst er á baugi
í skipulagsmálum. Hætt hefur verið
við fyrirhugaða ferð bygginganefnd-
ar.
í ferð skipulagsnefndar eru fjór-
ir fulltrúar úr skipulagsnefnd, tveir
frá embætti borgarverkfræðings
og tveir frá Borgarskipulagi. Að
sögn borgarstjóra er gert ráð fyrir
að kostnaður verði 1,8 milljónir.
„Það eru auðvitað miklir peningar
en samt er búið að skera niður mið-
að við það sem áður var,“ sagði Ingi-
björg. Skipulagsnefnd fór í ferð
bæði árið 1989 og 1991 og kostaði
hvor ferð 2,6 millj. „Þannig að við
erum að skera niður líklega um 800
þúsund," sagði hún.
Oftast erfiðar vinnuferðir
„Það hefði mátt spyija hvort ekki
hefði verið hægt að skera enn frekar
niður en það var ekki farið út í það.
Það hefði þá verið spurning um að
hætta við ferðina og að nefndin hefði
þá ekkert kynnt sér á þessu kjör-
tímabili.“
„Auðvitað er slæmt að ferðin er
núna. Við getum sagt að það sé
pólitískt erfítt að þetta skuli gerast
á sama tíma og verið er að hækka
fargjöld SVR en þá verða menn að
spyija hvort gjörðin sé ekki sú sama
og hvort eigi yfirleitt að fara í slíkar
ferðir og hvort þær séu yfirleitt rétt-
lætanlegar.
Mér finnst reyndar það vera of
útbreiddur skilningur hjá fólki að all-
ar ferðir til útlanda séu lúxusferðir.
Ég held að það sé samdóma álit
flestra sem í slíkar ferðir fara að þær
séu oftast erfiðar vinnuferðir. Það er
í sjálfu sér ekkert óeðlilegra við slík-
ar ferðir í dag heldur en ferðir milli
landshluta fýrir einhveijum áratug-
um. Við lifum í þannig umhverfi,"
sagði Ingibjörg Sólrún.
Heilbrigðisráðherra á fundi BSRB um forgangsröðun í heilbrigðiskerfinu
Reynt að ná sátt
um forgangsröðun
INGIBJÖRG Pálmadóttir heilbrigðis-
ráðherra tilkynnti á málstofu BSRB
um forgangsröðun í heilbrigðiskerfinu
að hún hefði ákveðið að fara að til-
lögu læknaráða Landspítala og Borg-
arspítala um að skipa nefnd sem gera
á tillögur um forgangsröðun í heil-
brigðismálum með það að markmiði
að ná þjóðarsátt í málaflokknum.
í nefndina verða skipaðir stjóm-
málamenn, siðfræðingar, læknar og
fulltrúar annarra starfsmanna I heil-
brigðisþjónustu.
Ingibjörg sagði að stjómmála-
menn hefðu hingað til veigrað sér
við því að taka þátt í umræðu um
forgangsröðun í heilbrigðiskerfinu
að öðru leyti en því að taka ákvörðun
um byggingaframkvæmdir. Það yrði
hins vegar ekki komist hjá því að
forgangsraða verkefnum. Þjóðin
væri að eldast, sífellt minni hluti
þjóðarinnar greiddi skatta og þarf-
imar væru alltaf að aukast.
Ingibjörg sagði að þegar stjóm-
málamenn væru að skipta skattpen-
ingum ríkissjóðs milli verkefna væru
þeir að forgangsraða. Hún sagði að
enn væri mikið ógert í menntamálum
og vegamálum svo dæmi væri tekið.
Sín skoðun væri að við værum aftur
á móti búin að byggja nóg af hafnar-
mannvirkjum og þar mætti gjaman
skera niður fjárframlög.
Ingibjörg sagði að búið væri að
fjárfesta of mikið í heilbrigðiskerfinu
og víða stæðu byggingar sem væm
of stórar og dýrar. Hún sagðist telja
að tillaga sín um að fækka stjómum
sjúkrahúsa væri fallin til að fjármun-
ir í rekstri sjúkrahúsa á landsbyggð-
inni yrðu betur nýttir.
Torfi Magnússon, formaður lækn-
aráðs Borgarspítalans, sagðist telja
að menn hefðu verið svolítið hræddir
við orðið forgangsröðun. Slík
hræðsla væri ástæðulaus því að for-
gangsröðun gengi m.a. út á að skipu-
leggja heilbrigðisþjónustuna betur.
Of mikið væri um skyndilausnir við
stjórn sjúkrastofnana á Islandi, sem
skiluðu takmörkuðum árangri.
Torfi sagði að ýmsar þjóðir hefðu
verið að gera tilraunir til að for-
gangsraða í heilbrigðisþjónustunni.
Allar hefðu þær kosti og galla, en
íslendingar ættu að reyna að nýta
sér reynslu annarra þjóða í þessum
sambandi.
Skortir yfirsýn
Kristín Ólafsdóttir, formaður
stjórnar Borgarspítalans, sagðist
telja að yfirsýn skorti við stefnu-
mörkun í heilbrigðismálum. Fjárveit-
ingar hefðu ráðist of mikið af styrk
þrýstihópa og af byggðasjónarmið-
um. Fjárveitingar mótuðust einnig
oft af hefð og ekki væri tekið nægi-
lega mikið tillit til breyttra þarfa.
Þegar kæmi að forgangsröðun hefðu
stjómmálamenn gjaman stungið
höfðinu í sandinn.
Kristín sagðist vera sannfærð um
að allt of langt hefði verið gengið í
kröfum um niðurskurð á stóru
sjúkrahúsunum í Reykjavík. Kröfum
um meiri sparnað væri ekki hægt
að svara á annan hátt en að skerða
þjónustuna.
Heilbrigðiskerfið er fyrir alla
Vilhjálmur Ámason heimspeking-
ur sagði að ekki yrði komist hjá for-
gangsröðun. Það væri mikilvægt að
við forgangsröðun yrðu sett skýr
viðmið og þess vegna væri umræða
um þessi mál nauðsynleg forsenda
fyrir forgangsröðun. Hann sagði að
það væri hlutverk stjómmálamanna
að forgangsraða í samráði við al-
menning og starfsfólk heilbrigðis-
kerfisins. Énginn þessara þriggja
aðila ætti að vera ráðandi þegar
kæmi að forgangsröðun.
Vilhjálmur sagði erfiðara að svara
lagði áherslu á að verkefnum
yrði forgangsraðað á þann
hátt að meiri fjármunum yrði
varið til heilbrigðismála.
því hvernig ætti að forgangsraða.
Að sínu mati ætti við forgangsröðun
að hafa í huga að ekki mætti mis-
muna sjúklingum vegna fjárhags eða
búsetu. Heilbrigðisþjónustan ætti að
vera fyrir alla og því ættu allir að
borga, en ekki bara þeir sem væru
veikir. Ekki ætti heldur að láta fólk
gjalda fyrir óheilbrigða lífshætti, ein-
faldlega vegna þess að það væri svo
erfitt að segja að ákveðinn sjúkdóm
mætti alfarið rekja til óheilbrigðra
lífshátta.
Vilhjálmur sagðist ekki vera and-
vígur því að sjúklingar væru látnir
greiða lága upphæð fýrir læknisverk,
en hann sagði mikilvægt að hafa í
huga að heilbrigðisþjónustan væri
fyrir alla. Ef hann stæði frammi fyr-
ir því að velja á milli þjónustugjalda
og nefskatts myndi hann hiklaust
velja nefskattinn því að með honum
væri því sjónarmiði fylgt að allir
borguðu.
Ingibjörg sagði á fundinum að hún
hefði látið skoða hugmyndina um
nefskatt til að standa undir heilbrigð-
isþjónustunni, en ekki væri fylgi við
hann innan ríkisstjómarinnar. Hún
sagðist sammála Vilhjálmi að betra
væri að allir borguðu nefskatt en að
þeir sjúku borguðu einir.
Lokanir sjúkradeilda voru gagn-
rýndar á fundinum og sagði Ingibjörg
mikilvægt að sjúkrastofnanir hefðu
meira samstarf um lokanir deilda.
Hjá þeim yrði þvl miður ekki komist.
Hún sagðist viðurkenna að spamaður
við lokanir væri ekki alltaf mikill því
vandinn færðist til eða væri frestað.
Hun benti á að kostnaður við heima-
hjúkrun hefði t.d. aukist mikið á síð-
ustu misserum og sú aukning væri
að hluta til afleiðing lokana.