Morgunblaðið - 13.09.1995, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Bókmenntahátíð ’95
Ljóðagaldur
Á öðrum degi bókmenntahátíðarinnar, á
mánudaginn var, ræddu höfundar um ís-
lenskan arf í útlöndum og vandann að skrífa
sögulegar skáldsögur og lásu auk þess úr
verkum sínum fyrir fullu húsi gesta. Þröst-
ur Helgason segir frá því sem fram fór.
PALLBORÐSUM-
RÆÐUR eru stór
þáttur bók-
menntahátíðarinnar og
nauðsynlegur. Þar gefst
höfundum tækifæri til
að kynnast störfum hver
annars, ræða mismun-
andi viðhorf og ólíkar
nálganir að ýmsum við-
fangsefnum. Tímasetn-
ing umræðnanna gerði
hins vegar fáum öðrum
en þátttakendum hátíð-
arinnar og ef til vill
skólafólki kleift að sækja
þær. Hefðu aðstandend-
ur hátíðarinnar mátt
hafa vinnandi fólk í huga
við skipulagningu umræðna og fyrir-
lestrahalds.
íslenskur arfur
Fyrstu pallborðsumræður há-
tíðarinnar fjölluðu um íslenskan arf
í útlöndum. Þátttakendur voru
kanadíski höfundurinn William
Valgardson sem er af íslenskum
ættum og Daninn Poul Vad en nýj-
asta verk hans heitir Nord fer
Vatnajekel og er ferðasaga sprottin
af reynslu hans af Hrafnkels sögu
Freysgoða og íslenskum óbyggðum.
Vésteinn Olason prófessor stjórnaði
umræðunni.
Vad sagði að sjálfur hefði hann
orðið fyrir miklum áhrifum af ís-
lenskum bókmenntaarfi enda hefði
hann kynnst honum þegar í barna-
skóla. Hann telur hins vegar að
yngri höfundar þekki ekki þennan
mikilvæga þátt í norrænni menn-
ingarsögu enda séu honum ekki
gerð skil í dönskum skólum lengur.
Vad sagði að íslenskar nútímabók-
menntir hefðu verið vel kynntar í
Danmörku á fyrri
hluta aldarinnar og
þar hefðu Gunnar
Gunnarsson og Hall-
dór Laxness verið yf-
irgnæfandi. Laxness
hefur reyndar skyggt
á síðari tíma höfunda
líka að sögn Vads,
þannig hafa til dæmis
íslenskir módernistar
átt mjög erfitt upp-
dráttar á dönskum
bókamarkaði. Af máli
Vads mátti jafnvel
skilja að ímynd Lax-
ness og íslenskra bók-
mennta hefði runnið
algerlega saman í
hugum Dana.
William sagði að íslenskur bók-
menntaarfur væri nánast inngróinn
þáttur í samfélag íslendinga í
Kanada, þótt íslenskar bókmenntir
hafi ekki verið kenndar i barnaskól-
um. Hlutverk sitt og annarra skálda
sagði hann svo vera að halda minn-
ingunni um þennan arf lifandi. Will-
iam sagði að nokkuð væri gefið út
af íslenskum og skandinavískum
bókmenntum í Kanada en að þær
ættu erfitt uppdráttar í samkeppni
við bókaflæðið frá Bandaríkjunum,
rétt eins og bókmenntir Kanada-
manna sjálfra.
Að drepa sagnfræðing
í umræðu um glimuna við sögu-
legar staðreyndir í skáldsögum benti
Sten Nadolny, sagnfræðingur og
höfundur Göngulags tímans, á að
nauðsynlegt væri að losa sig við all-
ar sagnfræðilegar tilhneigingar við
ritun sögulegra skáldsagna. Er hann
hóf ritun sögu sinnar af enska sæfar-
anum og landkönnuðinum John
Sten Nadolny
Franklin segist hann hafa reynt að
viða að sér öllum tiltækum stað-
reyndum um líf hans. Smátt og
smátt urðu hugmyndir hans um
Franklin og sögu hans - sem hann
hafði þekkt síðan í æsku - staðreynd-
unum yfirsterkari. Það var því ekki
um annað að ræða en að drepa sagn-
fræðinginn í sér og skrifa skáldsögu.
Lennart Hagerfors frá Sv.íþjóð tók
undir þessar hugmyndir Nadolny og
sagði að höfundur sögulegra skáld-
sagna ætti ekki að búa til skáldsögu
úr sagnfræðinni heldur skoða sög-
una frá nýjum sjónarhóli.
Hallgrímur Helgason sagði að til
þess að geta notað sögulegar stað-
reyndir í skáldsögu yrði að færa þær
í búning fáránleikans. Það þarf að
ýkja veruleikanntil að hann falli að
eðli skáldsögunnar.
Upplestur í
Þjóðleikhúskjallarunum
Mesta athygli á upplestrarkvöldi
mánudagsins vakti Taslima Nasrin,
bangladeska skáldkonan sem hefur
verið gerð útlæg úr heimalandi sínu.
Nasrin las nokkur ljóða sinna á
ensku, ljóð um konuna og frelsið.
Einnig las hún ljóð á móðurtungu
sinni sem höfðu einkar ljóðrænan
hljóm, þessa seiðandi hrynjandi sem
jafnast á við galdur, þetta var ljóða-
galdur.
Steinunn Sigurðardóttir las úr
nýrri skáldsögu sinni sem fjallar um
unga stúlku sem send er austur á
firði til að forða henni úr sollinum
í Reykjavík. Við sögu koma aðrar
konur af ýmsu tagi, mömmur og
ömmur, lífs og liðnar, og nokkrir
karlmenn sem Steinunn sendir tón-
inn á sinn hátt: Það væri mikill
munur ef menn gætu þagað, þó
ekki væri nema rétt á meðan og
fyrst á eftir.
Sten Nadolny las úr skáldsögu
sinni, Göngulag tímans, og Knut
Odegárd og Tóroddur Poulsen lásu
nokkur ljóð. Þjóðleikhúskjallarinn
var yfirfullur þetta annað kvöld bók-
menntahátíðarinnar.
Hátíðin í dag
í dag kl. 15 mun enski rithöfund-
urinn Martin Amis spjalla um höf-
undarverk sitt við Einar Kárason
rithöfund. Dagskráin fer fram á
ensku í Norræna húsinu.
Islensk pappírsinnsetning
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
SÝNIN G ARS ALURINN er
klæddur grófgerðum pappír. Á auð-
um flötum hanga ámálaðir papp-
írsstrimlar. Og sýningin opnaði með
uppákomu, þar sem hópur fólks af
ólíkum þjóðernum stikaði um sal-
inn, hver með sinn pappírsstrimil,
þar sem á var letraður texti á móð-
urmáli viðkomandi, sem þau lásu
upphátt, hver með sínu nefi. Að
loknum lestrinum negldu þau
strimlana upp. Pappírslistin hangir
upp í Kunstkorridoren Nádada á
Nörrebrogade 50a til 22. september
og er eftir Björgu Ingadóttur, sem
hefur búið í Danmörku í átján ár.
Björg lærði myndvefnað á sínum
tíma, en komst um leið í kynni við
pappírsgerðina, sem tók hug hennar
allan, svo vefnaðinn hefur hún aldr-
ei stundað. Hún lærði í Danmörku,
bjó lengst af í Árósum, en er ný-
flutt til Kaupmannahafnar. í fimm
ár þreifaði hún sig áfram með papp-
írinn, áður en hún hóf að sýna.
Þegar hún var að byija var pappír
ekki áberandi sem listform, en hef-
ur síðan orðið æ fyrirferðarmeiri.
í samtali við Morgunblaðið segir
Björg að í byijun hafi fólk venju-
lega horft undrandi á sig, þegar
hún sagðist vinna við pappír og
í dönsku galleríi
pappírsgerð og hún þá oft fengið
fyrirspurnir um hvort hún gæti
búið til pappír fyrir aðra listamenn.
Hún hefur hins vegar unnið með
pappírinn sem listform og búið til
myndverk í ætt við skúlptúra, sem
spila á rýmið, sem þeir eru settir
upp í. Björg segist hafa þróast í
að vera listamaður, sem spilar á
rýmið, hugsar um heildina, ekki
síður en einstök verk. Sýningin nú
er nýtt skref í þeirri þróun, þar sem
pappírinn er látinn þekja alla veggi,
svo verkið í heild er ein allsheijar
innsetning.
Aðspurð hvers konar list Björg
stundi svarar hún að henni þyki
erfitt að flokka sig, en líklega standi
hún næst hugmyndalist. Það sé sú
ist, sem hún geti helst þekkt sjálfa
sig í og finnist hún vera andlega
skyldust. Pappírslist sé flokkuð á
ýmsan hátt, oft með textíl, en verk
sín hafi ekkert með textíl að gera.
MIÐVIKUDAGUR 13. SEPTEMBER 1995 19
Þessi
frábæru
tilboð gilda til
18. september!
Hrossabjúgu
L— U19l
Kjötvörur frá Nýja Bauta-
búrinu á Akureyri!
Hversdagsskinka
kr./kg
kr./kg
; Brazzi - æ
\epla- og 11
i appelsinu
i (1 lítri)
Saltkjöt...................389 kr./k8
Rófur, nýjar íslenskar......95 kr./kg
Kellogg’s Comflakes 500 g..1 75 kr.
Borgames Pizza 3 teg........289 kr.
Olaparty Pizza m/öllu.....289 kr.
Komax rúgmjöl 2kg. ..........75 kr.
Opið:
Mánud. -fimmtud. kl. 9-19,
föstudaga kl. 9-20
Kaupgarður
■ í M J ÓDD