Morgunblaðið - 21.09.1995, Qupperneq 12

12 FIMMTUDAGUR 21. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Minni nýting
gistirýmis með
auknu framboði
HEILDARFJÖLDI gistinátta hér á
landi var 1.182 þúsund í fyrra, eða
15% meiri en árið 1992. Nýting
gistirýmis fór hins vegar minnkandi
samfara auknu framboði. Nýtingin
á hveijum ársþriðjungi 1992-1994
sést á meðfylgjandi töflu. Taflan
er unnin upp úr ritinu Gistiskýrslur
1994 sem Hagstofa íslands hefur
gefið út.
HÓTEL og gistiheimili sem starf-
rækt eru allt árið voru 92 talsins í
fyrra, en 87 árið 1992. Á sama tíma
fjölgaði sumarhótelum og sumar-
gistiheimilum úr 53 í 63. Gistirými
þetta tímabil, mælt í fjölda her-
bergja, jókst um 11% og mælt í
fjölda ráma jókst gistirýmið um
14%.
Bændagististöðum fjölgaði um-
talsvert milli áranna 1992 og 1994
eða úr 113 í 136. Fjölgunin nemur
20% en á sama tíma jókst heildar-
gistirými bændagististaða um 5%.
Farfuglaheimilum fjölgaði úr 24
árið 1992 í 30 árið 1994.
Hlutfall
útlendinga 64%
Nýting gistirýmis á hótelum og
gistiheimilum minnkaði á milli ár-
anna 1992 og 1994 í kjölfar aukins
framboðs gistirýmis. Júlímánuður
sker sig þó úr að þessu leyti, en
nýtingin er best í þeim mánuði. í
júlí 1992 var herbergjanýting hót-
ela og gistiheimila 71%. Hún lækk-
aði í 64% árið 1993, en jókst aftur
í 72% í fyrra.
Nýting gistirýmis er minnst í
desember og janúar. Árið 1992 var
hún á bilinu 20-27%, en mun lægri
árið 1994 eða 18-19%.
Á síðasta ári var hlutfall gisti-
nátta útlendra gesta nær 64% af
heildargistinóttum. Hæst er hlutfall
útlendinga á farfuglaheimilum eða
78%. Á hótelum og gistiheimilum
er hlutfalf útlendinga 69% en í öðr-
um tegundum gistingar 45-55%.
Mestur hluti útlendinga gisti á
höfuðborgarsvæðinu eða 52%, á
Norðurlandi eystra gistu 18% og
15% á Suðurlandi. íslendingar gistu
helst á Norðurlandi vestra og Suð-
urlandi.
Stefnið
tæpast
rannsak-
að frekar
ÓSENNILEGT er að frekari rann-
sókn fari fram á stefni skútu sem
fannst fyrir skömmu við Vest-
mannaeyjar, að sögn Páls
Hjartarsonar deildarstjóra tækni-
deildar Siglingamálastofnunar.
Páll segir fyrirspurnir um ferð-
ir skútu á þeim slóðum sem um
ræðir engan árangur hafa borið.
Vísbendingar séu um að brakið
sé úr erlendri skútu, en þótt eng-
inn gróður hafi fundist á því,
gæti það hafa borist langt að með
straumum, enda sé borið efni á
skip til að hindra að gróður fest-
ist á þeim og hreyfingin í sjónum
tefji einnig fyrir að svo gerist.
Engar fregnir
„Málinu er lokið af okkar hálfu
nema eitthvað sérstakt komi fram
sem gefi tilefni til frekari skoðun-
ar,“ segir hann. Páll kveðst telja
ólíklegt að skúta hafi verið á ferð
á þeim slóðum sem stefnið fannst,
án þess að til hennar hefði spurst.
„Væri um að ræða skútu sem
hefði yfirgefið höfn í nágranna-
ríkjunum væri einkennilegt ef
ekki hefðu borist fregnir af því
að hennar væri saknað,“ segir
hann.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Hundar í bíó
Eigendum hunda af dalmatíum
kyni var boðið síðastliðinn laug-
ardag á frumsýningu teikni-
myndarinnar Hundalífí Bíóhöll-
inni í Álfabakka. Myndin segir
einmitt frá dalmatíum hundum.
Nokkrir ferfættir bíógestir
komu í fylgd eigenda sinna á
frumsýninguna. Engum sögum
fer af því hvernig ferfætlingun-
um líkaði myndin, eflaust hafa
þeir haft nokkurt gaman af.
Yilja Reykjavík
með á vetrar-
borgaráðstefnu
RAÐSTEFNA vetrarborga verður
haldin í Winnipeg í Kanada 9.-12.
febrúar næstkomandi. Af því til-
efni komu nýlega hingað fjórir
fulltrúar borgarinnar í þeim til-
gangi að kynna ráðstefnuna fyrir
ráðamönnum og fyrirtækjum í
Reykjavík.
Hingað komu George Fraser
aðstoðarborgarstjóri, Harold
Buchwald, formaður ráðstefnu-
stjómarinnar og starfsmenn henn-
ar, Jaekie Maclver og Ivan
Berkowitz. Harold Buchwald segir
að sérstakt samband sé milli Is-
lendinga og Winnipeg-borgar,
enda sé næststærsta íslendinga-
byggð í heimi staðsett þar. Alls
séu 100.000 íbúar Winnipeg af ís-
lenskum ættum.
„Við teljum að Reykvíkingar
hefðu mikinn hag af að taka þátt
í ráðstefnunni. Tilgangurinn með
henni er að auka samvinnu norð-
lægra borga víðs vegar um veröld-
ina og ættu íslendingar að geta
hagnast veralega á þátttöku, sér-
staklega í ferðamálum. Einnig
verður fjallað um umhverfismál og
ýmiss konar listir og íþróttir,“ seg-
ir Buchwald.
Þetta er sjöunda vetrarborg-
aráðstefnan, en sú fyrsta var hald-
in í Sapporo í Japan árið 1982.
Ráðstefnan skiptist í fjóra hluta. I
fyrsta lagi er fundur borgarstjór-
anna, þar sem borgarstjórar 45-50
borga koma saman og ræða sam-
starf sín á milli.
í öðru lagi er sjálf ráðstefnan,
en fulltrúar á henni eru um það
bil 500-700 talsins. í þetta skiptið
verða umfjöllunarefni hennar sam-
göngumál, tómstundaiðja, af-
skekkt byggð á norðurslóðum,
hönnun og bygging neyðarskýla,
samgöngur og dýragarðar í norð-
lægum borgum.
Að auki geta fulltrúar tekið þátt
í tveimur ráðstefnum samhliða, um
fatlaða einstaklinga og málþing
um vetraríþróttalyf.
í þriðja lagi er viðskiptasýning,
þar sem 250-300 fyrirtæki sýna
vörar sínar og þjónustu. í fjórða
lagi er svokölluð vetrarhátíð, en
hingað til hefur árlega verið haldin
slík hátíð í Winnipeg, Hátíð ferða-
mannsins. Hátíðin ber franskan
keim með tónleikahaldi, listsýning-
um og ýmsum dagskráratriðum
öðram.
George Fraser lét vel af dvöl
hópsins hér á landi. Hann kvaðst
hafa talað við Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur, borgarstjóra, og feng-
ið vilyrði frá henni um þátttöku
ísland í ráðstefnunni í febrúar.
Dómari við Héraðsdóm Suðurlands hafnar kröfum sóknarbarns í Hveragerði
Rétt var staðið að
köllun sóknarprests
HÉRAÐSDÓMUR Suðurlands
sýknaði í fyrradag dóms- ogkirkju-
málaráðherra, biskup íslands,
prófast Árnesprófastdæmis,
sóknarprestinn í Hveragerði og
sóknarnefndir Hveragerðis- og
Kotstrandarsókna af kröfum sókn-
arbarns í Hveragerði, sem höfðaði
mál til að fá hnekkt þeirri ákvörð-
un sóknarnefndanna að kalla prest
til starfa í Hveragerði. Dómurinn
segir ekkert hafa komið fram, sem
bendi til að ranglega hafi verið
staðið að köllun prests.
Tólf af sextán kjörmönnum
Hveragerðis- og Kotstrandasókna
samþykktu í vor að óska eftir því
við biskup íslands að nýr prestur
yrði kallaður til þjónustu við
prestakallið án undangenginnar
auglýsingar.
Biskup samþykkti köllunina og
var séra Jón Ragnarsson kallaður
til prestsþjónustu og skipaður til
starfans af dóms- og kirkjumála-
ráðuneytinu. Tveimur mánuðum
áður hafði sóknarnefndin borið upp
sams konar erindi við biskup, en
ráðuneytið taldi þá að málsmeðferð
við köllunina hefði ekki verið í sam-
ræmi við formreglur og varð því
ekki úr skipun Jóns til starfans þá.
Björgvin Ásgeirsson, sóknar-
barn í Hveragerðissókn, höfðaði
mál og taldi að með köllun prests
hefði biskup brotið þá grundvallar-
reglu, að opinber embætti eigi að
auglýsa laus til umsóknar. Ekki
ætti að beita köllun nema auglýs-
ing reyndist árangurslaus.
Þá hafi málsmeðferðin verið
ólögmæt, þar sem sóknarnefndirn-
ar, sem stóðu með ólögmætum
hætti að því að kalla prest til starfa
í mars, hafi verið vanhæfar til að
taka efnislega samhljóða ákvörðun
síðar. Þetta ætti einnig við um
prófast og ekki síður biskup, enda
séra Jón Ragnarsson starfsmaður
hans og biskup því vanhæfur til
að hafa afskipti af málinu.
Ekki hægt að knýja
fram kosningu
í niðurstöðum héraðsdómara,
Jóns Ragnars Þorsteinssonar, er
ekki fallist á sjónarmið stefnanda.
Þar kemur fram, að samkvæmt
lögum um veitingu prestakalla geti
sóknarbörn haft áhrif á niðurstöðu
kjörmannafundar um val á sóknar-
presti, með því að knýja fram al-
mennar prestkosningar. Þessi rétt-
ur sé þó ekki skilyrðislaus og m.a.
bundinn því skilyrði að kjörmenn
hafi ekki nýtt sér heimild til að
kalla prest til starfa. Það geti V,
kjörmanna gert.
Geri þeir það það eigi sóknar-
börn þess ekki kost að knýja fram
almennar prestskosningar. Laga-
legur réttur kjörmanna sé sam-
kvæmt þessu ótvíræður.
Þá segir í dóminum, að þrátt
fyrir ákvæði laga um réttindi og
skyldur opinberra starfsmanna um
að lausar stöður á vegum ríkisins
eigi að auglýsa breyti það ekki
því, að lög um veitingu prestakalla
kveði skýrt á um það að prestur
sé kallaður án auglýsingar. Þau lög
séu sérlög, sem gangi framar hinu
almenna ákvæði í lögum um opin-
bera starfsmenn.
Loks segir að ekkert hafi komið
fram, sem bendi til að kjörmenn
hafi ekki staðið lagalega rétt að
kölluninni, eða prófastur og bisk-
up. Þótt formgalli hafi verið á fyrri
kölluninni hafi kjörmenn mátt
bæta úr ágallanum með nýrri köll-
un. Engu máli skipti þótt síðari
köllun leiddi til efnislega sömu nið-
' urstöðu og kjörmenn höfðu komist
að við þá fyrri.
Þótt presturinn hafi verið starfs-
maður biskups hafi biskup mátt
fela prófasti að boða kjörmenn til
sameiginlegs fundar til staðfest-
ingar á kölluninni og birta prestin-
um síðan köllunina. „Var biskup
með þessu að rækja embættis-
skyldur sínar og voru hvorki hann,
sóknarnefndirnar, prófastur eða
ráðherra stjórnsýslulaga vanhæfir
til meðferðar málsins," segir í
niðurstöðum dómsins.