Morgunblaðið - 29.09.1995, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 29. SEPTEMBER 1995 35
AÐSENPAR GREINAR
Reykjalundur
og endurhæfing
hérlendis
X
REYKJALUNDUR var stofnað-
ur af Sambandi íslenskra berkla-
sjúklinga fyrir 50 árum til þess
að annast og endurhæfa berkla-
sjúklinga. SÍBS safnaði fyrir landi,
húsum og verkstæðum á Reykja-
lundi með landssöfnun, sem stóð
yfir í nokkur ár, en fyrsti fjáröflun-
ardagurinn var í október 1939.
Stofnunin,- sem þá hét
Vinnuheimili sam-
bands íslenskra ber-
klasjúklinga, var vígð
1. febrúar 1945.
Endurhæfingin var
fólgin í að ná tökum
á vinnu á ný og jafn-
vel læra nýjar vinnu-
aðferðir og fór það
fram á verkstæðum,
sem sett voru upp í
bröggum frá hernum.
Má þar nefna tré-
smíðaverkstæði, járn-
smíðaverkstæði og
saumastofu, en einnig
vísi að bólstraraverk-
stæði, pijónastofu og
Magnús B
Einarson
netaverkstæði, en síðar bættist við
plastiðja. Iðnskóla var einnig kom-
ið á og starfaði þar af krafti í
mörg ár ásamt vísi að annarri
skólastarfsemi.
Var um árabil mikið starf unn-
ið á Reykjalundi, sem var stökk-
pallur út í lífið eftir alvarleg veik-
indi og jafnvel höfnun umhverfis-
ins um tíma, en fólk með smit-
andi berkla varð að vera einangr-
að frá öðru fólki. Með berklalyfj-
unum varð á sjötta áratugnum
ótrúlegur bati og þörfin fyrir
berklahæli var þverrandi. í stað-
Það er brýnt að fá nýja
sundlaug á Reykjalundi,
segir Magnús B. Einar-
son, sem hér fjallar um
söfnunarátak SÍBS.
inn var farið að senda að Rey-
kjaldundi fólk með ýmsa aðra
sjúkdóma og siíiám saman breytt-
ist starfsemin í endurhæfing-
arstofnun fyrir gigtar-, tauga-,
lömunar- og geðsjúklinga ásamt
alls kyns slysatilfellum. Arið 1962
var opnuð sjúkraþjálfunardeild,
en lengi enn var vinnuendurhæf-
ingin stærsti hluti starfseminnar.
Iðjuþjálfun kom ekki fyrr en
1974. Hafa báðar þessar deildir
síðan verið meginþáttur endur-
hæfingarstarfsins á Reykjalundi,
en jafnframt hafa aðrar deildir
smám saman bæst við. Má nefna
talmeinafræði, félagsráðgjöf,
heilsuþjálfun (þjálfun á vegum
íþróttakennara). Ekki má heldur
gleyma rannsóknarstofunum,
sem eru röntgenstofa, blóðrann-
sóknastofa og lífeðlisfræðirann-
sóknastofa. Enn í dag er vinnu-
endurhæfing stunduð á Reykja-
lundi, þó í minna mæli en fyrr.
Þannig hefur stofnunin stöðugt
verið að mótast og ný starfsemi
að bætast við. Síðasta áratug
hefur stofnunin nánast verið full-
mótuð hvað stærð, vistmanna- og
starfsmannafjölda snertir og er
Reykjalundur langstærsta endur-
hæfingarsjúkrahúsið í landinu,
með yfir 160 pláss.
Þörfín á endurhæfingu er afar
mikil og reyndar skilar endurhæf-
ing jafnan miklum og hagkvæm-
um árangri. Það hefur því skapast
þörf fyrir fleiri endurhæfingar-
stofnanir, sem hafa risið víða um
land. Fyrst má nefna Heilsuhæli
NLFÍ í Hveragerði, sem nú er 40
ára og var í fyrstu hvíldar- og
hressingarhæli, en hefur einnig
tekið miklum breytingum í áranna
rás og heitir nú Heilsustofnun
náttúrulækningafélags íslands.
Þar eru nú um 40 til 60 eiginleg
endurhæfingarpláss auk þeirrar
hefðbundnu starfsemi, sem þar
hefur farið fram frá
upphafi og er kunn um
land allt. Endurhæf-
ingar- og taugadeild
Borgarspítalans eða
Grensásdeildin eins og
hún er kölluð í dag-
legu tali var stofnuð
1973. Hefur hún jafn-
an þjónað Borgar-
spítalanum, en í viss-
um tilfellum landinu
öllu, t.d. þegar um
mænuskaða hefur
verið að ræða. Þar eru
að jafnaði milli 40 og
60 pláss til endurhæf-
ingar. Þá er nýstofnuð
endurhæfingardeild á
Kristnesi í Eyjafirði, sem var upp-
haflega berklahæli og þar voru
reyndar vinnustofur um árabil, en
síðustu árin hefur það verið lang-
legudeild fyrir aldraða og mikið
fatlaða. Nú þann 1. október verður
deildin gerð að öldrunarlækninga-
deild með 22 plássum. Endurhæf-
ingardeildin var opnuð í ágúst
1991 og eru þar nú 19 endurhæf-
ingarpláss með góðri aðstöðu.
Deildin er nú útibú frá Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri, en þar
er einnig verið að byggja upp
mikla endurhæfingaraðstöðu inni
á sjúkrahúsinu. Eru þá upp taldar
endurhæfíngardeildir í landinu
með sjúkrarúmum.
Fyrir utan stofnanir eins og
Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra,
stofnað 1958, Sjálfsbjörgu í
Reykjavík og á Akureyri, Gigtar-
félagið og MS félagið svo eitthvað
sé nefnt er fjöldi staða þar sem
sjúkraþálfarar starfa ýmist á eigin
vegum eða á vegum stofnana. Á
mörgum þessara stofnana má
einnig fá þjónustu iðjuþjálfa, tal-
meinafræðinga, félagsráðgjafa og
stoðtækj afræðinga.
Sérhæfing deildanna sex er orð-
in veruleg á Reykjalundi og jafn-
fram hefur verið lögð áhersla á
alls konar hópþjálfun jafnframt því
sem sjúkraþjálfarar og iðjuþjálfar
hafa tekið sjúklingana í einstakl-
ingsmeðferð. Fjöldi í hópúm hefur
sífellt farið vaxandi og velst saman
í hóp fólk sem líkt er á sig komið.
Sem dæmi um hópa má nefna bak-
hóp, hjarta-, lungna-, offítu-, geð-
hóp, slökunarhópa og helftarlö-
munarhóp. Hafa þróast aðferðir til
að þjálfa svipaða sjúklinga saman
í hóp og á þann hátt bæði gert
þjálfunina hnitmiðaðri og hag-
kvæmari því mun fleirum er hægt
að sinna með þessu móti. Þannig
hefur gegnumstreymið aukist ár
frá ári og fara nú um stofnunina
hátt í 1300 sjúklingar á ári. Pláss-
vandræði eru orðin mikil og hafa
staðið frekari þróun hópa fyrir þrif-
um. Það er því orðið mjög brýnt
að fá nýja sundlaug þar sem m.a.
er hægt að æfa þolsund og svo
vantar tilfinnanlega nýjan og stór-
an hópmeðferðarsal. Þeir salir sem
við höfum eru allir of'litlir og í
upphafi ætlaðir undir allt aðra
starfsemi.
Söfnunarátaki því sem nú hefst
með merkjasölu SÍBS er einmitt
ætlað að verða til þess að byggja
megi sérhæfðan hópmeðferðarsal
og nýja sundlaug.
Höfundur er læknir.
nioHtiuin
Slátur
Allt tíl sláturgerðar
Lambalifur
Lambanýru
Lambahjörtu
Svið óhreinsuð
Hreinsuð svið
Mör
Lambaeistu
Þindar
Vambir verkaðrar
og keppir
Sláturgarn
Nálar
Frysti- og
kælipokar
JIIVEL
Rúgmjöl 2 kg.
69.-
Eftritaldir
ZfiSFZivinningshafar
v°ru dregnir út í
verðlaunagetraun Nóatúns
TÍUÁTÍU15. ágústs.l.:
Jón Ingvarsson
Sigriður Halldórs
Aðalheiður E. Jónsd.
Unnur H. Lárusd.
Sigurbjörg Hannah
Kristín Guðjónsd.
Sigurborg Þorleifsd.
Guðmundur Björnss.
Anna Daníelsd.
Guðrún Kristinsd.
Barrholti 5
Akurholti 12
Gunnarsbraut 28
Ásholti 2
Hraunbæ 103
Rauðagerði 67
Aflagranda 40
Vallargerði 31
Vaðlaseli 10
Rekagranda 8
Verðlaunin er vöruúttekt að upphæð krónur tíu þúsund.
Vinningshafar vitji vinninga á skrifstofu Nóatúns að
Nóatúni 17 sem allra fyrst.
Með þökk fyrir samstarfið.
ur
Húnversk slátur
frá Blönduósi!
5 slátur í kassa
- ófrosin
2.399.-
3 slátur í kassa
- ófrosin
1.549.-
Ný Svið
óhreinsuð
295;
Lambakjöt
af nýslátruðu
Lambaskrokkar
1/1 og 1/2
D1A - ófrosnir
439.
Lambakjöt
á tilboðsverði:
Frosin
Lambalæri
pr.kg.
499:
Nupo létt
2 fyrir 1
899.-
Verslanir Nóatúns eru opnar til kl. 21, öll kvöld
NOATUN
NÓATÚNI 17 - S. 561 7000, ROFABÆ 39 - S. 567 1200,
HAMRABORG 14, KÓP. - S. 554 3888, FURUGRUND 3, KOP. - S. 554 2062,
ÞVERHOLTI 6, MOS. - S. 566 6656, JL-HÚSINU VESTUR i BÆ - S. 552 8511,
KLEIFARSELI 18 - S. 567 0900, AUSTURVERI, HÁALEITISBRAUT 68 - S. 553 6700.
/