Morgunblaðið - 03.10.1995, Side 25

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 3. OKTÓBER 1995 25
LISTIR
Minning og veruleiki
TÓNUST
Tjarnarbíö
KAMMERTÓNLIST
Caput-hópurinn lék verk eftir Leif
Þórarinsson Sunnudagur l.sept-
ember, 1995
MENNINGARMIÐSTÖÐIN að
Gerðubergi ásamt Caput-hópnum
stóðu fyrir tónleikum í Tjarnarbíói
og var það liður í því að kanna
með hvaða hætti þetta hús gæti
þjónað sem kammertónleikahús.
Stærð þess er ákjósanleg, bæði
er varðar áhorfendasæti og sviðs-
aðstöðu fyrir kammertónleika, þó
vafamál sé hvort t.d. strengja-
kvartett hljómaði vel, án þess að
gerðar væru breytingar er varðar
endurómun hússins, bæði vegg-
klæðningar og gólfteppi en fyrir
þessa tónleika höfðu verið gerðar
breytingar á enduróman sviðsins,
sem eflaust hafa verið til mikilla
bóta. Tvennt þarf að reyna, í fyrsta
lagi hversu flytjendum líkar að
vinna þarna og svo, að venja tón-
leikagesti á að koma í Tjamarbíó
og fá trú á staðnum.
Hvað sem þessu líður voru tón-
leikar Caput-hópsins góðir, vel
fram færðir og fróðlegir varðandi
þá þróun sem finna má í verkum
Leifs Þórarinssonar. í verkinu Af-
stæður, sem er frá 1960, er Leifur
að fínna sér leið í gegnum þá tón-
smíðaaðferð, sem kennd er við
Schönbejg, nefnilega, tólftóna-
kerfið. ískvartettinn frá árunum
1977-78, er dæmi um tilvitnanir
en þar vitnar Leifur ekki í tónverk
annarra meistara, heldur þær tón-
hugmyndir sem börnum eru
kenndar og þar má t.d. nefna Sign-
ir sól, Það er leikur að læra og
Ó, Jesú bróðir besti og vefur Leif-
ur um þessi sakleysislegu tónhend-
ingar margbreytilegum tóntexta.
Frá svipuðum tíma er verkið
Sumarmál (1978) en þar er Leifur
farinn að vinna sig frá tólftónaað-
ferðinni og byggir tónmálið á
stuttum stefum, sem fyrst framan
af birtast sem þrástef, er taka síð-
an á sig margvíslegar breytingar.
Yngstu verkin eru Pente X (Fimm
ex) frá 1994 og yngsta verkið,
Prelúdío, Intermezzo, Finale
(1995), sem frumflutt var fyrir
stuttu í Iðnó af Snorra Sigfúsi
Birgissyni, sem einnig lék verkið
nú og gerði það mjög vel. í þessu
fallega verki má heyra sterk ein-
kenni Leifs, kontrapunktísk vinnu-
brögð en einnig ríkari tilfinninga-
túlkun og átök en í mörgum fyrri
kammerverkum hans.
í tónsmíðum Leifs má finna til
margvíslegra minna, tólftónahug-
mynda, minimalisma, punktalisma
Weberns, þrástefjun, módal og
tónal stefhugmyndir og alls konar
aðferðir, sem þróast hafa sl. þrjá-
tíu ár en allt á mjög persónulegan
máta, því hvað sem á gengur,
hugsar Leifur tónverk sín sem eina
samfellda tónlínu, sem heyra mátti
glöggt í verkum eins og Largo Y
Largo (1981) og Per Voi (1975)
og einnig í verki sem nefnist
Smátríó (1975), þar sem smá tón-
brot eru notuð til að byggja upp
fínlegan cg fallegan tónvef.
Pente X má skilja svo að Leifur
sé að leysa upp gömul gildi, haf-
andi lifað tíma þar sem heiminum
og allri hugmyndafræði manna var
skipað í afmörkuð hólf. Skilveggir
hugmyndanna féllu og þá sáu
menn alls konar víðerni, margir
villtust, urðu öryggislausir, þegar
þeir misstu hina föðurlegu um-
hyggju hugmyndanna. í píanó-
verkinu Preludio, Intermezzo,
Finale, hefur Leifur aftur leitað
til þeirra hugmynda er knúðu hann
til ferðar upphaflega, þeirrar ferð-
ar sem allir listamenn þurftu að
ganga, í leit að sannleikanum, sem
hvergi er að finna nema innan
armlengdar hvers og eins og er í
raun hann sjálfur, trúfesti lista-
mannsins við eigin tilfinningar. í
verkum Leifs birtist þessi leit en
hann er samt ávallt samkvæmur
sjálfum sér og reynir aldrei að
fela sig undir skrúðbúningum tís-
kunnar.
Þessir tónleikar voru í alla staði
mjög góðir, bæði hvað varðar
flutning og efnisval og skemmti-
legt framtak hjá Caput-hópnum.
Að rifja upp, hefur ekki aðeins þá
merkingu að minnast einhvers sem
er liðið og ekki er hægt að endur-
lifa nema sem minningu, því lista-
verk eru sjálfstæðir einstaklingar,
sem lifa sínu eigin lífi, hafa yfir-
gefið skapara sinn og endurflutt,
koma fram sem lifandi list til sam-
vista við hlustendur hverju sinni
og skapa sér stöðu eftir því hversu
vel og heiðarlega þau hafa verið
byggð. Endurlifun verka eftir Leif
Þórarinsson var því til að fullvissa
sig um að hann hefði vel að verki
staðið og skapað verk sem standa
af sér allar umbyltingar og um-
rót, eru sjálfstæðir einstaklingar,
listaverk sem lifa sínu eigin lífi,
fyrir eigin verðleika, óháð tíma og
stað.
Jón Ásgeirsson
Deilt um siðferði
BRESKI saka-
málahöfundurinn
PD James hefur
hótað að segja sig
úr sambandi saka-
málahöfunda
vegna heiftúðugra
deilna við nokkra
félagsmenn. Ott-
ast forystumenn
sambandsins af-
leiðingar þess ef
James lætur verða
af hótun sinni en
hún er vafalítið
þekktasti meðlim-
ur þess.
Upphaf málsins'
eru ummæli sem
James lét falla í
viðtali við BBC-
útvarpsstöðina.
Þar ýjaði hún að
því að aðeins mið-
stéttarfólk væri
fært um að leggja
siðferðilegt mat á
hlutína. Kvaðst
hún telja að morð-
inginn í glæpasög-
um yrði að vera
úr miðstétt til að
hægt væri að velta
fyrir sér siðferðislegum ástæðum
glæpsins.
Þessi ummæli James vöktu
mikla reiði nokkurra annarra
glæpasagnahöf-
unda, þeirra á
meðan Chaz
Brenchley, sem
sagði í bréfi til
fréttabréfs sam-
bandsins það „afar
leitt að áhrifamik-
ill meðlimur fags-
ins skyldi gefa
færi á ásökunum
um þekkingarleysi
og fordóma".
Verkamenn sem
strituðu fyrir
nauðsynjum væru
mun líklegri til að
takast á við sið-
ferðilegar spurn-
ingar en þeir sem
byggju við meiri
velsæld.
Harðar ritdeilur
upphófust og voru
menn ýmist með
eða á móti James,
sem tók þetta afar
óstinnt upp. Var-
aði hún við því að
„skuggi pólitísk-
rar rétthugsunar"
væri yfir samtök-
unum eftir að afrit
að viðtalinu við hana var birt
orðrétt og hefur nú hótað að skila
aftur æðsta heiðursmerki sam-
bandsins, demantskutanum.
PD James er æva-
reið og hótar að
skila demantskut-
anum, æðsta heið-
ursmerki sam-
bands sakamála-
höfunda
velur þú SIEMEIUS
SIEMENS
o
Akranes:
Rafþjónusta Sigurdórs
Borgarnes:
Gl'rtnir
Borgarfjörðun
Rafstofan Hvítárskála
Hellissandur:
Blómsturvellir
Grundarfjörður
Guðni Hallgrímsson
Stykkishólmun
Skipavík
Búðardalur:
Ásubúð
ísafjörðun
Póllinn
Hvammstangi:
Skjanni
Sauðárkrókur:
Rafsjá
Sigluhörður
Torgio
Akureyri:
Ljósgjafinn
Húsavík:
öryggi
Þórshöfn:
Noröurraf
Neskaupstaður
Rafalda
Revðarfjörður
Rarvélaverkst. Árna E.
Egilsstaðir
Sveinn Guðmundsson
Breiðdalsvík:
Stefán N. Stefánsson
Höfn I Hornafirði:
Kristall
Vestmannaeyjar.
Tréverk
Hvolsvöllur
Kaupfélag Rangæinga
Selfoss:
Árvirkinn
Grindavík:
Rafborg
Garður
Raftækjav. Sig. Ingvarss.
Keflavík:
Ljósboginn
Hafnarfjörður
Rafbúö Skúla,
Álfaskeiði
SMITH & NORLAND
NÓATÚNI 4 • SÍMI 628300
’ i’^ "vkilviþ " —
M' cc
Fjárfestu í öryggi og sofðu áhyggjulaus með
matarforðan í Siemens frystikistu.
GT 27B03 / 250 1 nettó... 47.400,- kr.
GT 34B03 / 318 1 nettó... 53-900,- kr.
GT 41B03 / 400 1 nettó... 58.500,- kr.
Takmarkað magn
Eddume
Nezeril losar um nefstíflur
' Nezeril* er lyf sem losar um nefstíflur
af völdum bólgu í nefslímhúö, t.d. vegna kvefs.
Einnig er Nezeril” notaö sem stuðningsmeðferö
viö miðeyrnabólgu og ofnæmisbólgum í nefi.
Nezeril verkar fljótt og minnkar bólgur í nefi
sem gerir þér kleift aö anda eölilega. Mikilvægt
er að lesa vandlega leiðbeiningar um skömmtun
sem eru á fylgiseðli meö lyfinu.
Nezeril^O.SmgK
•tósspray
^vuxna och barn ftfc'1
Jjpfayningar i varderaj^
9«»ger por dag vid <ó««;
Blátt Nezeril® ffyrir fulloróna
Bleikt Nezeril* ffyrir böm
Nezeril tæst
i apdtekinu
&
Apócek
Nezeril* (oxymetazolin) er lyf sem
losar nefstlflur af völdum kvefs Verkun
kemur iljótt og vanr í 6-8 kfst
Aukaverkanir: Staðbuhdín erting
kemur fyrir. Varúð: Ekki er ráöiagt aö
taka lyliö oftar en 3svar á dag né
lengur en 10 daga I senn Aö öörum
v . - • * • Nj. ^
kosti er hœtta á myndun lyfjatengdrar
nefslimhlmnubólgu. Nezeril á ekki aó
nota við ofnæmisbóigum (nefi eða
langvarandi nafstiflu af öórum toga
nema i samráöi viö lækni Leitiö til
læknís ef líkamshiti er hærri en 38,5° C \
lengur en 3 daga. Ef mikill verkur er til
staóar, t.d. eyrnaverkur, ber elnnig aö
leita læknís.
Skömmtun: Skömmtun er
omstakllngsbundin. Lesiö leiðbeiningar
sem fylgja hverrí pakkningu lyfslns
UrnböÖ og droifing: Pharmaco hf
ÁSTItA
tCWBBB A$tra isbnd W8BRUKRL