Morgunblaðið - 30.12.1995, Blaðsíða 20

VIKU
m
MORGUNBLAÐIÐ
20 LAUGARDAGUR 30. DESEMBER 1995
Sælkerinn

Freyðandi vín njóta
mikilla vinsælda sem
móttökuvín. Yfir
þeim er hátíðlegur
blær og kolsýran
gerir að verkum að
áfengið fer fyrr út í
blóðið. Líklega voru
það munkar í
klaustrinu í St.
Hilaire í Limoux sem
þróuðu fyrstu
freyðivínsframleiðsl-
una
Kampavín tengja flestir gleðistundum,
brúðkaupum og áramótum. Kampavín er hins
vegar gætt þeim töfrum, segir Steingrímur
Sigurgeirsson, að vera alhliða drykkur. Hvort
sem er til að gleðja vini þegar ástæða er til að
fagna eða styrkja á erfiðum stundum. Og þó að
mikið sé framleitt af freyðivíni í heiminum jafnast
ekkert á við hið eina sanna kampavín.
ARSNEYSLA á freyðivíni í
heiminum nemur um 1,4
milljörðum flaskna og er
megnið - eða um 80% - evrópsk
framleiðsla. Það samsvarar því að
44 korkar fljúga að meðaltali úr
flöskunum á hverri sekúndu alla
daga ársins. Freyðandi vín njóta
mikilla vinsælda sem móttökuvín.
Yfír þeim er hátíðlegur blær og kol-
sýran gerir að verkum að áfengið
fer fyrr út í blóðið en ef venjulegs
víns væri neytt. Kampavín léttir því
gestina undir eins en áhrif þess
virðast sjaldan sem aldrei hafa
neikvæð áhrif líkt og raunin getur
verið með sterkari drykki.
Það er ekki fyllilega ljóst hvenær
markviss framleiðsla á freyðivíni
hófst og nokkur héruð í Frakklandi
sem vilja eiga heiðurinn af því að
hafa búið til fyrsta freyðivínið. Vín
RANNÍS
UPPLÝSINGATÆKNI - HUGBÚNAÐARIÐNAÐUR
Fagráð um iðnaðar- og tæknirannsóknir boðar til fundar
4. janúar kl. 10.00—12.00 í Borgartúni 6.
Fundarefni:
Aukin áhersla á rannsóknir og nýsköpun á sviði
hugbúnaðar.
Umsóknir um rannsókna- og þróunarstyrki 1996.
Viðhorf atvinnulífsins, stutt innlegg (5—10 mín):
Heiðar Jón Hannesson, SKÝRR
Friðrik Skúlason, Tölvumyndir
Gunnar Ingimundarson, Hugur hf.
Upplýsingatækniáætlun ESB
Ebba Þóra Hvannberg, Verkfræðistofnun HÍ
Umsóknir og umsóknarferli RANNÍS:
Snæbjörn Kristjánsson
Umræður
Fundarstjóri: Þorsteinn I. Sigfússon,
formaður fagráðsins
Fyrirtæki og stofnanir í hugbúnaðariðnaði eru hvött
til að taka þátt í fundinum, sem er öllum opinn
meðan húsrúm leyfir.
RANNSÓKNARRÁÐ ÍSLANDS.
kampavínhéraðsins áttu
það þó til allt frá því vín-
framleiðsla hófst þar á
tímum Rómverja að
freyða af náttúrulegum
ástæðum. Vegna hins
svala loftslags varð að
tína þrúgurnar seint og
vínið náði ekki að gerj-
ast að fullu áður en
vetrarkuldinn stöðvaði
gerjunina. Að vori vakn-
aði víngerið að nýju til
44
korktappar
fljúga úr
freyðivíns-
flöskum á
hverri
sekúndu
flöskur. Hann hafði því
mikil áhrif á þróun
kampavínsins, þó svo að
hann sé ekki endilega sá
er fann það upp.
Á fyrri hluta aldar-
innar ákvað fyrirtækið
Moét & Chandon að
setja á markaðinn eitt
fyrsta lúxuskampavínið
og nefndi það í höfuðið á
munkinum (áður hafði
fyrirtækið raunar orðið
lífsins og kolsýra myndaðist. Þetta
þótti þó ekki eftirsóknarvert af
víngerðarmönnum þess tíma.
að kaupa nafnið af öðrum fram-
leiðanda sem hafði framleitt lítt
þekkt kampavín undir þessu nafni).
Þáttur munhsins Kvikmundavínið
Líklega voru það munkar í
klaustrinu í St. Hilaire i Limoux
sem þróuðu fyrstu freyðivínsfram-
leiðsluna en faðir kampavíns-
iðnaðarins er samt engu að síður
munkurinn Dom Pérignon í Haut-
villiers-klaustrinu. Hann hefur að
öllum líkindum reynt að hemja hina
náttúrulegu kolsýrumyndun í víninu
sem endaði með því að hann bjó til
fyrsta „kampavínið“ um árið 1690.
Pérignon þróaði þá aðferð að búa
til ljóst vín úr svörtum þrúgum og lét
að auki cnskan flöskuframleiðanda
sinn hanna sérstaklega sterka flösku
sem þyldi hinn mikla þrýsting, svo
hægt væri að setja freyðivínið á
Dom Pérignon er með þekktari
lúxuskampavinum, líklega það
þekktasta í Bandaríkjunum, og
óspart notað í kvikmyndum þegar
bera á fram verulega fínt og dýrt
kampavín. I Evrópu eru þó kampa-
vínin frá Krug, Louis Roederer eða
Bollinger ekki síður í hávegum höfð.
Kampavín er eina franska gæða-
vínið þar sem orðin „appelation con-
trolée“ er ekki að fínna á flösku-
miðanum. Frönsk lög vernda hins
vegar nafnið „Champagne", sem er
fyrst og fremst landfræðileg skil-
greining, og önnur freyðivin mega
ekki nota það nafn. Nokkur brögð
hafa verið að því að freyðivínsfram-
leiðendur í öðrum ríkjum hafí viljað
kalla vín sín Champagne en að
mestu hefur nú verið tekið fyrir það.
Þekktustu freyðivínin utan
Champagne-héraðsins eru Crémant
frá Elsass og Bourgogne, Sekt frá
Þýskalandi, Cava frá Pénedes á
Spáni, Asti Spnmanti frá Ítalíu og
ýmis Sparkling Wine frá til dæmis
Ástralíu og Kaliforníu. Vín þessi eru
ávallt mun ódýrari en kampavm. Oft
er um ómerkileg vín að ræða, þar
sem kolsýrunni hefur verið dælt út í
vínið í tönkum, en inn á milli leynast
hin þokkalegustu vín sem framleidd
hafa verið með áþekkum aðferðum
og jafnvel sömu þrúgum og kampa-
vín.
Stuna í hveiis stað
Kampavin ber að bera fram vel
kælt. Auðvitað er hægt að kæla það
í nokkrar klukkustundir í ísskáp en
langbesta aðferðin er að setja
flöskuna í þar til gerða fötu með
klaka og vatni í svipuðum hlutföll-
um.
Gæta ber þess að opna flöskuna
varlega. Gífurlegur þrýstingur er í
henni og það getur komið fyrir að
korkurinn þeytist út um leið og
vírarnir, er halda honúm niðri, eru
losaðir. Því er gott að hvíla putta
ofan á korkinum meðan vírarnir eru
losaðir. Það er ósiður að skjóta
korkinum út með miklum látum að
ekki sé nú talað um að hrista flösk-
una áður. I staðinn ber að halda
örugglega um korkinn og snúa
sjálfri flöskunni varlega þannig að
korkurinn komi upp ekki með hvelli
heldur lostafullri stunu.
Elösin mikih/æg
Glösin skipta miklu máli. Þau eiga
að vera há og mjó - svokölluð iiute-
glös - eða túlípanalöguð og helst úr
kristal (ekki síst vegna þess að
kristalglös hljóma betur þegar
skálað er). Fátt er verra en að bera
fram kampavín í kampavínsskálum,
eða coupe, það er lágum og breiðum
glösum. Það er hluti nautnarinnar
að fylgjast með víninu er það
freyðir. Gott kampavín á freyða
jafnt og þétt og bólurnar ekki að
vera of stórar og^groddalegar. Það á
að endast lengi. I kampavínsskálum
er ekki hægt að dást að víninu,
snertiflöturinn er að auki of stór og
kolsýran hverfur hratt. Við erum að
borga fýrir bólurnar og því eins gott
að njóta þeirra.
Uppþvottalögur hefur mjög
slæm áhrif á kampavín og getur
drepið bólur jafnvel dýrustu
drykkja. Því er best að handþvo
glösin, skola fyrir notkun með heitu
vatni og þurrka með hreinum, þurr-
um klút.