Morgunblaðið - 12.01.1996, Blaðsíða 36

36 FÖSTUDAGUR 12. JANÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
t
Útför eiginmanns mins,
ÞORSTEINS GUDMUNDSSONAR
fyrrum bónda
á Skálpastöðum,
Lundarreykjadal,
verður gerð frá Lundarkirkju laugar-
daginn 13. janúar og hefst athöfnin
kl. 14.00.
Jarðsett verður í heimagrafreit.
Sætaferðir verða frá Umferðarmiðstöð-
inni í Reykjavík kl. 10.30 og frá Borgarnesi kl. 12.30.
Þórunn Vigfúsdóttir.
t
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu
okkur samúð og hlýhug við andlát og
útför móður minnar, tengdamóður,
ömmu og langömmu,
ÞÓRUNNAR JAKOBSDÓTTUR,
Boðahlein 9,
Garðabæ.
Grétar Sveinsson, Guðbjörg Kristjánsdóttir,
Þórunn Grétarsdóttir, Sveinn Andri Sveinsson,
Rannveig Grétarsdóttir, Sigmundur Jóhannesson,
Sveinn Omar Grétarsson, Ása Jóhanna Pálsdóttir,
Björg Sigmundsdóttir, Sara Sigmundsdóttir.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vináttu við andlát og útför
mannsins míns, föður okkar og tengdaföður, afa og langafa,
KRISTINS H. GUÐMUNDSSONAR
fyrrverandi bónda,
Grímsstöðum,
Reykholtsdal.
Sérstakar þakkir til starfsfólks A- og E-deildar Sjúkrahúss Akraness.
Gréta Guðmundsdóttir,
Andrés Kristinsson, Ásta Ragnarsdóttir,
Kristin Munda Kristinsdóttir, Hörður Stefánsson,
Guðmundur Kristinsson, Steinunn Garðarsdóttir,
Sigurður Kristinsson, Ósk M. S. Guðlaugsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Hjartans þakkir fyrir auðsýnda samúð
og hlýhug við andlát og útför föður
okkar, tengdaföður, afa og langafa,
KRISTJÁNS ÁGÚSTS JÓNASSONAR
frá Lýsudal
f Staðarsveit,
Valbergi
v/Suðurlandsveg.
Elínbjörg Kristjánsdóttir, Bjarni Guðnason,
Jóhann Agúst Hansen, Margrét Vilborg Tryggvadóttir,
Hans Alexander Hansen,
Ásgerður Ágústa Kristjánsdóttir, Jóhannes Jónsson,
Georg Þór Agústsson,
Sigríður Elfsabet Ágústsdóttir,
Elvar Már Jóhannesson,
Jóna Fanney Kristjánsdóttir, Þorsteinn Ólafsson,
Sigurbjörg Tekla Þorsteinsdóttir.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem auðsýndu okkur samúð og
hjálpsemi við andlát og jarðarför föður okkar, tengdaföður, afa
og langafa,
GUÐNA GUÐLEIFSSONAR,
Hafnargötu 63,
Keflavfk.
Guð þlessi ykkur.
Marteinn Guðnason, Birna Fabian,
tengdabörn, barnabörn
og barnabarnabörn.
t
Öllum vinum okkar og ættingjum þökkum við innilega vinarþel
og hlýhug við andlát og útför föður okkar, tengdaföður, afa og
langafa,
HANNESAR GAMALÍELSSONAR.
Sólveig Hannesdóttir, Friðbjörn G. Jónsson,
Guðlaug Rún, Augusto,
Hanna Dfs, Sofffa Huld
og Hannes Heimir,
Jón Þór Hannesson, Valgerður Lárusdóttir,
Hannes Lárus, Fanney,
Árni Þór og Vilhelm Þór.
ANNA
SIG URÐARDÓTTIR
+ Anna Sigurðardóttir fædd-
ist 5. desember 1908 á Hvít-
árbakka í Borgarfirði og ólst
þar upp til 1920. Hún lést 3.
janúar síðastliðinn og fór útför-
in fram frá Dómkirkjunni 11.
janúar.
Kveðja frá stjórn Sagnfræð-
ingafélags Islands
Anna Sigurðardóttir stofnaði
Kvennasögusafn íslands, ásamt
tveimur áhugasömum stöllum sín-
um, 1. janúar 1975; hún var lífið
og sálin í rekstri þess enda lagði hún
því til heimili sitt og allan bókakost.
Það reyndist heilladrjúgt að senda
henni nemendur sem höfðu valið sér
atriði úr sögu kvenna til að skrifa
um ritgerðir. Hún veitti þeim af ör-
læti, bæði vitneskju og ráð og líka
í drykk og meðlæti; hún benti á alla
heimildarstaði sem henni hug-
kvæmdust, leitaði af áhuga í safni
sínu og útbjó fólk með ljósrit þegar
það gekk af fundi hennar. Sumum
sendi hún gögn síðar eða hringdi til
að benda á heimildir. Mörgu ungu
fólki, ekki síst ungum konum, var
hún sem opinberun og þær spurðu:
Hver er hún?
Anna ólst upp á Hvítárbakka í
Borgarfirði þar sem faðir hennar rak
landsþekktan lýðskóla og hélt því
fram, að hennar sögn, að konur
stæðu körlum ekki að baki að greind;
gagnstæð skoðun mun hafa verið
ríkjandi meðal karla á þeim tíma og
lengi síðan. Anna stundaði nám í
Kvennaskólanum og fékk snemma
áhuga á jafnréttismálum. Bein af-
skipti hennar af kvenréttindamálum
hófust á fimmta áratugnum og árið
1950 stofnaði hún kvenréttindafélag
á Eskifirði, þar sem hún átti heima
ásamt manni sínum, Skúla Þor-
steinssyni, og þremur börnum
þeirra. Þá þegar var hún farin að
halda til haga úrklippum um kven-
réttindamál og öðru „dóti“ sem hún
nefndi svo og varð síðar stofninn í
Kvennasögusafni.
Þegar Anna varð sjötug, árið
1978, datt nokkrum konum í hug
að gefa út afmælisrit, henni til heið-
urs. Úr varð ritið Konur.skrifa til
heiðurs Önnu Sigurðardóttur sem
kom út 1980 og er talið fyrsta rit
af þessu tagi sem tekið er saman
til heiðurs íslenskri konu. Sögufélag
gaf út. Ritið og margt fleira sýnir
að Anna var bæði virt og dáð fyrir
hugsjónaeld og dugnað.
Önnu var sýnt um að skoða stöðu
kvenna í sögulegu Ijósi og fór
snemma að skrifa greinar og halda
erindi í þeim stíl. I bókinni Konur
skrifa er birt við hana viðtal þar sem
hún drepur m.a. á að konur vonist
eftir jafnri verkaskiptingu innan
heimilisveggja. „Og þú heldur að sú
t
Hjartkær eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
INGIBJÖRG GÍSLADÓTTIR
frá Giljum
i Vesturdal,
sem lést í Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri 3. janúar sl., verður
jarðsungin frá Goðdalakirkju laugardaginn 13. janúar kl. 14.00.
Ólöf Björnsdóttir,
Sigurður Oddur Pétursson,
Jóhann Guðmundur Jóhannsson,
Sigurlaug Heiðrún Jóhannsdóttir, Jón Guðmundsson,
Eyþór Sævar Jóhannsson,
Hjörvar Vestdal Jóhannsson,
Bergdis Lina Jóhannsdóttir,
Guðjóna Jóhannsdóttir,
Haukur Gils Jóhannsson,
Guðrún Margrét Jóhannsdóttir,
Hjalti Viðar Jóhannsson,
Hlynur Unnsteinn Jóhannsson,
Gísli Heiðar Jóhannsson,
Hjörtur Hvannberg Jóhannsson,
Þórey Sigurbjörg Jóhannsdóttir,
Rúnar Berg Jóhannsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Hlíf Aradóttir,
Benny Niels Vistisen,
Anna Lísa Wium,
Svanhildur Hrönn Pétursdóttir,
Hólmfríður S.R. Jónsdóttir,
Guðríður Aradóttir,
Gunnar Stefánsson,
Sesselja Guðmundsdóttir,
t
Innilegar þakkir til allra, sem auðsýndu
okkur samúð og hlýhug við andlát og
útför föður okkar, tengdaföður, afa óg
langafa,
ÓLAFS ÞÓRÐARSONAR,
Suðurgarði.
Þuríður Ólafsdóttir, Jón Svan Sigurðsson,
Ásta Ólafsdóttir, Eyjólfur Pálsson,
Árni Óli Ólafsson, Hanna Birna Jóhannsdóttir,
Jóna Ólafsdóttir, MárJónsson,
Margrét Marta Ólafsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Lokað
Verslun mín, Blóm undir stiganum, í Borgarkringl-
unni verður lokuð föstudaginn 12. janúar vegna
útfarar HARALDAR TÓMASSONAR.
Kristján Ingi Jónsson.
Lokað
Verslunin verður lokuð í dag frá kl. 13 til 17 vegna
útfarar INGU EIRÍKSDÓTTUR KÚLD frá Miklaholti.
Kjötborg,
Ásvallagötu 19.
von rætist,“ segir spyrillinn. Anna
svarar, „Það veit ég ekki, það tekur
a.m.k. 2-3 kynslóðir." Anna taldi
þannig að rótgrónum hugmyndum
yrði vart breytt í einu vetfangi; sögu-
leg þekking og margföld reynsla úr
kvenréttindabaráttu hafa fært henni
heim sanninn um það.
Önnu var ljóst að konur þurftu
að vera „karlmannsígildi" til að njóta
viðurkenningar karlasamfélagsins.
Sjálf var hún forkur dugleg og naut
almennt virðingar og viðurkenning-
ar. En henni var þetta ekki nóg og
hún sætti sig ekki við að þeirra
kvenna væri einna getið í sögubók-
um sem þóttu ígildi karla eða jafn-
vel ofjarlar þeirra um kænsku og
grimmdarverk. Á áttræðisaldri tók
hún sig til og samdi bókina Vinna
kvenna á íslandi í 1100 ár sem kom
út árið 1985. Hún gerir skýrt að
flest svið mannlegs lífs eru vettvang-
ur kvenna ekki síður en karla og
því eigi saga þeirra hvarvetna að
koma fram. í bókinni vinnur hún
úr safni sínu, dregur margt mikils-
vert fram og bjargar ýmsu athyglis-
verðu frá glötun. Bókin er brautryðj-
andaverk og frábær fyrir næman
skilning á stöðu kvenna og góða
yfirsýn. Hér er óþrotleg uppspretta
þeim konum sem sækja styrk í
reynsluheim kvenna. Anna leitast
við að segja sögu íslenskra kvenna
í öllum margbreytileika sínum og
var illa við orðalag eins og „staða
konunnnar" eða „konan í samfélag-
inu“, taldi það vísbendingu um mein-
lega einföldun.
Eftir stofnun Kvennasögusafns
færðist Anna meira í fang í fræða-
störfum en áður og þeir sem fylgd-
ust með þessum störfum gátu ekki
annað en dáðst að kjarki hennar og
dugnaði. Það var eins og hún væri í
akademisku sjálfsnámi í sagnfræði
og ein og óstudd sigraðist hún á
hverri þraut; margir voru vafalaust
tilbúnir að hjálpa henni en hún vildi
sjálf vinna verkin og sagði kannski
glöð frá því að núna vissi hún loksins
hvað DI merkti í ritum fræðimanna,
það væri fornbréfasafnið. Eða að
loksins hefði hún áttað sig á að Krist-
inrétt Árna Þorlákssonar væri að
fínna í útgáfunni Norges gamle love.
Og hún las Grágás, Jónsbók og Krist-
inrétt Árna spjaldanna á milli, grúfði
sig yfír fombréfasafnið, og nýtti
ótölulegar aðrar heimildir, ritaðar og
munnlegar, og dró fram fjölmargt
um sögu kvenna og afstöðuna til
þeirra sem enginn hafði bent á fyrr
á prenti. Styrki hlaut hún litla sem
enga, gaf sjálf út Vinnu kvenna en
reyndar í nafni Kvennasögusafns sem
skyldi njóta ágóða ef einhver yrði.
Bókin er 482 síður enda sagði Ánna
að sér hefði farið mikið fram í vélrit-
un á meðan hún vann að verkinu.
Hún var ekki hætt, árið 1988,
þegar hún varð áttræð, gaf hún út
bókina, Allt hafði annan róm áður
í páfadóm, 412 síður um nunnu-
klaustrin tvö á íslandi, furðulega
vanrækt svið, og brot úr kristni-
sögu. Enn bar hún að mestu kostn-
aðinn þótt bókin kæmi út í nafni
Kvennasögusafns. Hér segir frá
skörungsskap abbadísa, klausturlífi,
menntun kvenna á miðöldum og
kvendýrlingum. Loks er kafli um
nunnur á Islandi á 20. öld. Hugur
Önnu stóð jafnan til mennta, á
níunda ári hugsaði hún sér að verða
fyrsti kvenprestur á íslandi; bók frá
hendi hennar um vel menntar
klaustrakonur átti því kannski ekki
að koma á óvart.
Fyrir merk sagnfræðistörf sín og
brautryðjandaverk var Anna gerð
heiðursfélagi í Sagnfræðingafélagi
íslands árið 1991; aðrir heiðursfélag-
ar eru Lúðvík Kristjánsson og Jakob
Benediktsson og sá fjórði var Harald-
ur Sigurðsson, sem er nýlátinn.
Ljúft er að minnast stundanna í
Kvennasögusafni á heimili Önnu, eða
bréfanna, sem bárust frá henni með
ljósritum um efni sem hún hafði rek-
ist á og taldi að gætu orðið öðrum
að gagni, eða símhringinga og sam-
funda þar sem hún skiptist á skoðun-
um og örvaði með áhuga sínum,
dugnaði og umhyggju. Lifí minningin
um mæta konu.
Það var á útmánuðum veturinn
1950 að Anna Sigurðardóttir kom
til mín um kvöld og spurði hvort hún