Morgunblaðið - 10.02.1996, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 10. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Ingólfur Guðmundsson
Trén klippt í febrúar
Á MÖRGUM stöðum í Reykjavík klippti tré við Lokinhamra í Graf-
hafa tré verið gróðursett til prýði arvogi í vikunni. Snjóléttur og
og skjóls. Um þau þarf að hugsa mildur veturinn hefur á margan
til að þau þjóni tilgangi sínum, hátt ruglað náttúruna og ýmsar
hlú að þeim og klippa. Þessi blómategundir og laukar tóku
starfsmaður Reylq'avíkurborgar forskot á sæluna í síðasta mánuði.
Frumvarp
gegn
barna-
klámi
RÍKISSTJÓRNIN samþykkti
í gær að leggja fram frum-
varp sem gerir það refsivert
að hafa í vörslum sínum
barnaklámefni.
Frumvarpið felur í sér að
bætt verði málsgrein við 210.
grein almennra hegningar-
laga þar sem gert verði refsi-
vert og varðar sektum að
hafa í vörslu sinni Ijósmyndir,
kvikmyndir eða sambærilegt
klámefni sem varðar börn.
Refsivert að rægja
samkynhneigða
Jafnfram samþykkti ríkis-
stjórnin að leggja fram frum-
varp til breytingar á almenn-
um hegningarlögum sem ger-
ir það refsivert að smána eða
hóta opinberlega fólki vegna
samkynhneigðar.
Um er að ræða breytingu
á 233. gr.a. almennra hegn-
ingarlaga. Samkvæmt henni
varðar það sektum, varðhaldi
eða fangelsi í allt að 2 ár að
ráðast með háði, smánun,
rógi, ógnun eða á annan hátt
opinerlega að hópi manna
vegna þjóðernis, litarháttar,
kynferðis eða trúarbragða.
Kynnt þingflokkum
á næstunni
Dómsmálaráðherra kynnti í
gær ríkisstjórn frumvarp til
breytinga á þessu ákvæði sem
felur í sér að samkynhneigðu
fólki verði veitt vernd sam-
kvæmt þessu ákvæði gagn-
vart opinberum árásum.
Ríkisstjórnin samþykkti
frumvarpið, sem verður
kynnt þingflokkum á næstu
dögum.
Heilsugæslulæknar eru einu ríkisstarfsmennirnir
Vilja tryggja betur réttarstöðu fólks við
fjárnám, uppboðsaðgerðir og gjaldþrot
Tillaga um að-
gerðir til að bæta
stöðu skuldara
JÓHANNA Sigurðardóttir,
þingmaður Þjóðvaka, hefur lagt
fram þingsálýktunartillögu á
Alþingi um aðgerðir til að bæta
stöðu skuldara. Er markmiðið
að draga úr gjaldtöku og skatt-
lagningu á skuldir og vanskil
einstaklinga, og tryggja betur
réttarstöðu fólks við úárnám,
uppboðsaðgerðir og gjaldþrota-
meðferð.
Lagt er til að ríkisstjórninni
verði falið að undirbúa tillögur
um aðgerðir, sem feli í sér að
dregið verði úr gjaldtöku og
skattlagningu hins opinbera
vegna skulda einstaklinga. Þá
verði tryggður betur réttur
skuldara við fjárnám og gjald-
þrotameðferð, m.a. með löggjöf
um greiðsluaðlögun. Sett verði
opinber gjaldskrá fyrir inn-
heimtu lögmanna með þaki á
innheimtuþóknun og einnig
verði settar reglur fyrir fjár-
málastofnanir um hámark
gjaldtöku vegna vanskila skuld-
ara.
Einnig verði settar reglur
sem tryggi betur réttarstöðu
ábyrgðarmanna fjárskuldbind-
inga og loks verði efnalitlu fólki
tryggð ókeypis lögfræðiþjón-
usta og fjármálaaðstoð vegna
innheimtuaðgerða kröfuhafa.
Siðferðileg spurning
Jóhanna segir í greinargerð
að ríkið, fjármálastofnanir, lög-
mannastéttin og aðrir inn-
heimtuaðilar hafi haft miklar
tekjur af fólki sem búi við sára
neyð og eigi í miklum greiðslu-
erfiðleikum. Þessi gjaldtaka rík-
isins sé skuldurum afar þung-
bær og geti skorið úr um hvort
fólk nái að vinna bug á fjárhags-
erfiðleikum sínum.
Til að forðast nauðungarupp-
boð þurfi viðkomandi einstakl-
ingur að greiða ti! ríkisins í formi
stimpil- og þinglýsingargjalda,
réttargjalda og virðisaukaskatts
tugi eða jafnvel hundruð þús-
unda króna ofan á hinar eigin-
legu skuldir og gjöld til lög-
manna. Það hljóti að vera sið-
ferðileg spurning hvort réttlæt-
anlegt sé að ríkið nýti sér þann-
ig neyð fólks í tekjuöflunarskyni.
360% hækkun skuldar
Nefnd eru nokkur dæmi um
skuldara sem hafa lent í gjald-
þrotaskiptum. Eitt dæmið er um
eins árs gömul vanskil sem féllu
á ábyrgðarmann skuldabréfs.
Höfuðstóll skuldabréfsins var
40 þúsund krónur, en að auki
varð ábyrgðarmaðurinn að
greiða 66.500 krónur í inn-
heimtukostnað, að mestu leyti
vegna lögfræðikostnaðar.
Annað dæmi er um 323 þús-
und króna skuld sem hækkaði
í 1,5 milljónir, eða um 360%
vegna 5 ára vanskila. Hækkun-
in var að mestu leyti dráttar-
vextir banka, en einnig gjöld
til ríkis og innheimtuaðila.
Þriðja dæmið er um þúsund
króna stöðumælasekt sem
hækkaði í rúmar 55 þúsund
krónur vegna eins og hálfs árs
vanskila. Hækkunin stafaði að
mestu af lögfræðikostnaði.
sem ekki hafa gert kjarasamning
HEILSUGÆSLULÆKNAR eru
eina starfsstétt opinberra starfs-
manna, sem ekki hefur gert kjara-
samning við ríkið, að sögn Birgis
Guðjónssonar, formanns samn-
inganefndar ríkisins. Innan lækna-
stéttarinnar hefur átt sér stað
umræða um hvort rétt sé að breyta
launakerfi lækna í þá veru að
hækka grunnlaun þeirra og fella
niður greiðslur fyrir unnin læknis-
verk. Tillögur um breytt kerfi
liggja fyrir í stjómkerfinu.
Ríkið er með 114 sjálfstæða kja-
rasamninga við starfsmenn sína
og hafa samningar tekist við 113
starfshópa. Aðeins heilsugæslu-
læknar eru eftir, en þeir hafa ver-
ið með lausa samninga frá 31.
desember 1994. Fyrir skömmu
gerði ríkið samninga við hjúkrun-
arfræðinga og ljósmæður, en
samningar þeirra losnuðu um ára-
mót.
Birgir Guðjónsson ------
sagði að samninganefnd
ríkisins hefði óskað eftir
viðræðum við heimilis-
lækna, en fengið þau svör
að læknar væru ekki til-
búnir í viðræður. Hann sagðist
hafa skilning á þeim málflutningi
heimilislækna að þeir þyrftu að fá
svör frá stjórnvöldum um stefnu
þeirra í uppbyggingu læknisþjón-
ustu utan sjúkrahúsa áður en
kjaraviðræður gætu hafist. Þær
myndu væntanlega hefjast á næstu
vikum þegar svör stjórnvalda við
spurningum lækna lægju fyrir.
Innan læknastéttarinnar hefur
talsvert verið rætt um hvort rétt
sé að gera breytingar á iaunakerfi
Rætt um að breyta
launakerfi lækna
þeirra. Laun lækna eru sem kunn-
ugt er byggð upp á þremur liðum,
grunnlaunum, vaktagreiðslum og
greiðslum fyrir unnið læknisverk.
Sjálfstætt starfandi sérfræðingar
og heimilislæknar eru ekki starfs-
menn ríkisins og fá iaun sín frá
sjúklingum og Tryggingastofnun
fyrir unnin læknisverk.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins hefur hlutur grunnlauna
í heildarlaunum lækna verið að
Iækka, en vægi greiðslna fyrir
--------- læknisverk verið að auk-
ast. Á síðustu árum hef-
ur hluti sjúkrahúslækna
verið að færa sig yfir í
verktakakerfi með svo-
köiluðum ferliverkum.
Það má því segja að nær allir lækn-
ar á íslandi starfi eftir afkasta-
hvetjandi launakerfi.
Tillög-ur um nýtt kerfi
liggja fyrir
Margir viðmælendur blaðsins
hafa bent á að óskynsamlegt sé
að tengja laun lækna við unnin
læknisverk. Slíkt kerfi sé fallið til
að auka kostnað við heilbrigði-
skerfið þar eð aukin afköst lækna
leiði til hækkunar á launum þeirra.
Ríkið með 114
sjálfstæða
samninga
Viss hætta sé á að sjúklingar séu
látnir koma óþarflega oft til skoð-
unar og að læknar vinni sjálfir
verk sem hjúkunarfræðingar eða
aðrir heilbrigðisstarfsmenn geti
auðveldlega unnið.
í heilbrigðisráðuneytinu liggja
tillögur sem nefnd, sem var undir
stjórn Guðjóns Magnússonar, fyrr-
verandi skrifstofustjóra í heilbrigð-
isráðuneytinu, vann í kjölfar út-
tektar Ríkisendurskoðunar á laun-
um lækna. Nefndin lagði til að
gerðar yrðu umtalsverðar breyt-
ingar á launakerfi lækna. Lagt var
til að föst laun lækna yrðu hækkuð
verulega, en vaktagreiðslur lækk-
aðar á móti. Jafnframt gera tillög-
urnar ráð fyrir að settar séu regl-
ur sem takmarka verulega mögu-
leika lækna til að vera á launum
hjá mörgum aðilum samtímis.
Sverrir Bergmann, formaður
Læknafélags íslands, sagðist vera
fylgjandi því að tillögunum yrði
hrint í framkvæmd, enda væri
nauðsynlegt að gjörbreyta launa-
kerfi lækna. Grunnlaun lækna
væru hlægilega lág og þau þyrftu
að hækka. Hann sagði að með því
að setja skorður við því hvað lækn-
ar mættu vinna á mörgum stöðum
myndu greiðslur lækna fyrir unnin
læknisverk lækka.
Katrín Fjeldsted, formaður Fé-
lags íslenskra heimilislækna,
sagðist vera óánægð með núver-
andi launakerfi lækna. Það hefði
marga ókosti að tengja afköst í
læknisþjónustu við laun lækna.
Hætta væri á að þessi tenging
leiddi til þess að kostnaður við
heilbrigðiskerfið yrði meiri en ella
væri. Hún sagðist vera þeirrar
skoðunar að laun lækna ættu að
byggjast upp á föstum -----------
launum og vakta-
greiðslum. Félag ís-
lenskra heimililækna
hefði ekki mótað form-
lega stefnu til þessa
máls, enda hefðu skipulagsmál
læknisþjónustu utan sjúkrahúsa
algjöran forgang hjá félaginu.
Umræða um kjaramál yrði ekki
tekin upp við ríkið fyrr en stefna
stjórnvalda í skipulagi læknisþjón-
ustunnar lægi fyrir.
Guðmundur Sigvaldason, for-
maður Landssamtaka Heilsu-
gæslustöðva, sagðist vera þeirrar
skoðunar að kerfi sem tengdi af-
köst í læknisþjónustu beint við
laun hefði mikla galla. Hann sagð-
Ókostir við af-
kastahvetj-
andi kerfi
ist telja að hverfa ætti frá þessu
kerfi og hækka föst laun heilsu-
gæslulækna. Guðmundur sagðist
ekki vera þeirrar skoðunar að
læknar bæðu sjúklinga að koma
að óþörfu í þeim tilgangi að hækka
laun sín. Þar sem hann þekkti til
létu læknar læknisfræðileg sjón-
armið algerlega ráða hve oft þeir
bæðu sjúklinga að koma. Þessi
tenging væri hins vegar fallin til
að ýta undir þá ásökun að Iæknar
létu sjúklinga koma óþarflega oft.
Birgir Guðjónsson sagðist vera
þeirrar skoðunar að launagreiðsl-
ur til lækna byggðust á „kúnstugu
kerfi“. Það hefði marga ókosti að
vera með afkastahvetjandi kerfi í
læknisþjónustu. Samninganefnd
ríkisins myndi hins vegar ekki
eiga frumkvæði að breytingum á
því þar sem breytingarnar snertu
skipulag heilbrigðiskerfisins. Það
væri stjórnvalda undir forystu
heilbrigðisráðuneytisins,
en ekki samninganefnd-
ar ríkisins, að skipu-
leggja heilbrigðiskerfið.
Frumkvæðið yrði því að
koma frá læknum eða
heilbrigðisráðuneytinu.
Ingibjörg Pálmadóttir heil-
brigðisráðherra sagðist telja að
mjög erfitt yrði að hætta algerlega
að greiða læknum fyrir unnin
læknisverk. Það væri aftur á móti
þörf á að endurskoða launakerfi
lækna og hækka vægi grunn-
launa. Umræða um þetta væri
skammt á veg komin innan ráðu-
neytisins. Aðaláherslan væri lögð
á að ná sáttum um verkaskiptingu
í læknisþjónustu utan sjúkrahúsa.
i
§
»
tl
i
i
i
i
c
%
c.
e
Ci.
p
-
l
!€
C
f
íc
c
\i
c
í
i