Morgunblaðið - 10.02.1996, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 10. F’EBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Herferð gegn
höfundar-
réttarbrotum
HÁTT settur embættismaður
frá Bandaríkjunum fór til Pek-
ing í gær til að kanna hvort
Kínverjar hefðu staðið við
samning ríkjanna um að
stemma stigu við því að verk
Bandaríkjamanna væru seld í
Kína í heimildarleysi og í trássi
við lög um höfundarrétt.
Skömmu áður buðu kínversk
yfirvöld erlendum blaðamönn-
um að fylgjast með eyðilegg-
ingu 50.000 myndbanda,
geisladiska, snælda og tölvu-
hugbúnaðar, sem gerð hafa
verið upptæk í herferð gegn
slíkri útgáfu frá því í nóvem-
ber. Á myndinni eru verka-
menn að moka varningnum af
vörubíl.
Samningi um vopnaaðstoð Bandaríkjanna við Noreg sagt upp
Vilja greiðslur
fyrir vopnabúnað
Ósló. Morgunblaðið.
BANDARÍSK stjórnvöld vilja segja um samningi við Noreg um vopnaað-
stoð, sem tryggði Norðmönnum mikið magn af vopnabúnaði frá árinu
1950 til ársins 1967. Bandaríkjamenn vilja greiðslur fyrir farartæki, þunga-
vopn og skotfæri, sem enn eru í eigu Bandaríkjahers.
Þó svo að búið sé að skipta út stærstum hluta þess vopnabúnaðar, sem
Norðmönnum var gefinn á sjötta og sjöunda áratugnum er enn verið að
nota mikið af honum, m.a. freigátur, farartæki, fallbyssur og fleira. Vopna-
búnaðurinn er formlega séð eign Bandaríkjamanna en norski herinn hef-
ur frjáls afnot af honum á meðan það er í hernaðarlegum tilgangi. Stóra
spurninginn er hversu mikið Norðmenn eru reiðubúnir að greiða fyrir
búnaðinn. Munu norsk og bandarísk stjórnvöld nú hefja viðræður um
hversu mikinn kostnað norski herinn verður að bera.
Að mörgu leyti er það sögulegur
viðburður að samningnum sé sagt
upp. Sú umfangsmikla og dýra að-
stoð, sem Bandaríkjamenn veittu
Norðmönnum með honum, skipti
sköpum fyrir uppbyggingu norskra
vama eftir stríð og var samningurinn
gerður eftir að Noregur gerðist aðili
að Atlantshafsbandalaginu árið 1949.
Samningurinn er með öllu óháður
COB-samkomulaginu, er kveður á um
að Bandaríkjamenn geymi vopnabún-
að í birgðageymslum í Noregi.
Reuter
Vilja tillögur um upphæð
Bandaríkin segja samkomulagið
vera „stjórnsýslulegan höfuðverk" og
biðja Norðmenn um að bjóða ein-
hveija lága upphæð í búnaðinn frá
1950, að sögn Michaels Scanlins,
blaðafulltrúa bandaríska sendiráðsins
í Ósló. Hann vísar því alfarið á bug
að þess verði krafist að Norðmenn
greiði háar upphæðir fyrir vopnin.
„Það er norskra stjórnvalda og
norska hersins að meta hvers virði
búnaðurinn er fyrir þau í dag. Leggið
til upphæð og við munum koma henni
áleiðis til stjómvalda í Washington.
Við göngum út frá því að hægt verði
að komast að samkomulagi án nokk-
urra vandræða," segir Scanlin. Hann
bendir á að þó svo að ekki hafi verið
afhent nein vopn frá árinu 1967 feli
samkomulagið í sér mikla pappírs-
vinnu í hvert skipti og einhver hluti
búnaðarins er seldur eða úreltur.
„Við viljum losna við þá vinnu,“ seg-
ir Scanlin.
Hvorki hann né fulltrúar norskra
stjómvalda vilja nefna nokkra upp-
hæð í þessu sambandi.
Heildarverðmæti vopnaðstoðarinn-
ar nemur á núvirði um 5,8 miiljörðum
norskra króna eða um 60 milljörðum
íslenskra króna. Scanlin segir að lík-
lega séu um 40% af vopnabúnaðinum
enn í notkun.
Miklir vatnavextir í norðvesturhluta Bandaríkjanna
Oregon-ríki
óskar eftir
neyðaraðstoð
Portland. Reuter.
RÍKISSTJÓRI Oregon, John Kitzh-
aber, hvatti í gær Bill Clinton Banda-
ríkjaforseta til að lýsa yfir neyðar-
ástandi í ríkinu vegna mestu flóða
þar í rúma þrjá áratugi. Stór svæði
í borgum í Öregon vom í hættu og
þúsundir manna urðu að flýja heim-
ili sín.
Kitzhaber sagði að Oregon-ríki og
yfirvöld þess gætu ekki ráðið við flóð-
in án aðstoðar alríkisstjómarinnar.
Lýsi forsetinn yfir neyðarástandi
eiga flóðasvæðin rétt á aðstoð banda-
rískra yfirvalda.
Yfirvöld í 17 sýslum í Oregon og
13 í Washington-ríki hafa lýst yfir
neyðarástandi vegna flóðanna. Þús-
undir manna hafa þurft að flýja
heimili sín í vesturhluta Oregon og
tveir menn höfðu farist í gær. Eins
manns til viðbótar var saknað.
Ár flæddu yfir bakka sína vegna
langvarandi úrhellis og hláku. Allir
helstu vegirnir að Portland lokuðust
vegna flóða og aurskriðna. Hundruð
vega lokuðust í Oregon og Washing-
ton, meðal annars aðalþjóðvegurinn
sem tengir ríkii).
Portland líktist vígvelli
íbúar miðborgar Portland fylgdust
kvíðnir með vextinum í ánni Willa-
mette, sem hefur ekki verið jafn
vatnsmikil frá mannskæðum flóðum
um jólin 1964. Litlu munaði að áin
flæddi yfír vamargarða og sjálfboð-
aliðar hlóðu á þá sandpokum. Óttast
var að vatnshæðin yrði um níu metr-
ar og 30 sm yfir varnargörðunum.
Vatnshæðin var 10 metrar í flóðinu
árið 1964, sem kostaði 15 manns líf-
ið og olli 148 milljóna dala, 9,7 millj-
arða króna, tjóni.
Stórt svæði í miðborg Portland
líktist vígvelli í gær vegna sandpoka-
stafla sem hlaðr.ir voru umhverfis
skrifstofubyggingar. Nokkur einbýl-
ishús og eitt fjölbýlishús færðust til
vegna flóða og aurskriðna í grennd
við borgina. Lögreglan ráðlagði íbú-
um á stóru svæði í Salem, höfuðstað
ríkisins, að yfirgefa heimili sín vegna
hættu á að Willamette-á flæddi yfir
bakka sína. Bandaríska strandgæsl-
an, sem tók þátt í björgunarstarfinu,
sagði að 14.000 manns hefðu þegar
flúið heimili sín.

L -... .
SB
* ,

Reuter
ÍBÚI Salem í Oregon-ríki kannar skemmdir á húsi sínu i
flóðum vegna mikillar úrkomu.
United News
og MAI sameinast
London. Thc Daily Telegraph.
BRESKA útgáfufyrirtækið United
News and Media, sem gefur m.a. út
Daily Express og Sunday Express
hyggst sameinast sjónvarps- og fjár-
málafyrirtækinu MAI, sem rekur
m.a. stöðvarnar Meridian og Anglia.
Greint var frá samkomulagi þessa
efnis á fimmtudag og kom það
bresku viðskiptalífi í opna skjöldu.
Með sameiningu fyrirtækjanna verð-
ur til stórt og öflugt fjölmiðlafyrir-
tæki sem United á 50,7% hluti í en
MAI 49,3%.
Hollick lávarður, sem byggði upp
MAI á sínum tíma og verður aðal-
stjómandi nýja fyrirtækisins, sagði
gífurlega sterk rök hafa verið fyrir
sameiningu meðal annars vegna
áforma um að færa út kvíarnar á
breska sjónvarpsmarkaðnum og
bandaríska tímaritamarkaðnum.
Hollick sagði að miklir peningar
væru í spilinu í rekstri af þessu tagi
og því þyrfti mikið fjármagn að koma
til ef ætlunin væri að sækja út á
alþjóðlegan markað. Hann taldi mikl-
ar líkur á að hægt yrði að snúa við
taprekstri fJxpress-blaðana.
Rússar
selja Kín-
verjum
herþotur
HÁTT settur embættismaður
í rússneska varnarmálaráðu-
neytinu, Edward F. Neimark,
staðfesti í gær að Rússar
hefðu samþykkt að selja Kín-
veijum orrustuþotur af gerð-
inni Sukhoi Su-27. Hann sagði
að samið hefði verið um söl-
una fyrir síðustu áramót en
kvaðst ekki geta upplýst um
íjölda þotnanna. Sukhoi Su-27
þotur gegna því hlutverki að
ráðast á árásarvélar.
Stjórnvöld í Tævan sögðu
sölusamninginn mikið
áhyggjuefni en Neimark kvað
Rússa hafa selt Kínveijum
sams konar þotur árið 1994
án þess að það hefði raskað
vígbúnaðaijafnvæginu í þess-
um heimshluta. „Eg tel ekki
að þetta auki spennuna á
svæðinu," sagði hann.
Geimganga
frá Mir
TVEIR geimfarar, Rússi og
Þjóðveiji, fóru í þriggja tíma
geimgöngu frá Mir-stöðinni í
fyrradag. Þeir skiptu um ýmis
tæki, sem notuð eru við vís-
indarannsókn Geimvísinda-
stofnunar Evrópu, og settu
upp svokallað „geimhjól" sem
geimfarar nota til að renna
sér utan á stöðinni. Þeir áttu
einnig að endurbæta loftnet
stöðvarinnar en hætt var við
það, þannig að geimgangan
styttist um 2 'h klukkustund.
Þetta er önnur geimganga
mannanna, en dvöl þeirra í
Mir hófst 3. september og
henni lýkur 29. febrúar.
Fjöldamorð í
Flórida
FLÓRIDABÚI hóf í gær skot-
hríð á starfsmenn fyrirtækis,
sem sér um að hreinsa strönd
Fort Lauderdale, og varð
fimm mönnum að bana áður
en hann svipti sig lífi. Einn
maður til viðbótar særðist og
er í lífshættu. Talið er að til-
ræðismaðurinn hafi starfað
fyrir fyrirtækið, en verið rek-
inn fyrir nokkrum mánuðum
eftir að hafa fallið á eiturlyfja-
prófi.
Le Pen í
veislu Zhír-
ínovskíjs
FRANSKI þjóðernissinninn
Jean-Marie Le Pen hefur þeg-
ið boð um að mæta í veislu
sem rússneski þjóðernis-
sinninn Vladímír Zhírínovskíj
heldur um helgina í tilefni af
brúðkaupsafmæli hans. Tals-
maður flokks Le Pen, Þjóð-
fylkingarinnar, sagði að þetta
þýddi þó ekki að flokkurinn
eða leiðtogi hans styddu Zhír-
ínovskíj í rússnesku forseta-
kosningunum í júní. Le Pen
sagði aðeins að þetta væri
fundur tveggja föðurlands-
vina. Zhírínovskíj hefur boðið
heimilislausum Rússuin til
veislunnar, lofað þeim „hafsjó
af vodka“ og hyggst leysa þá
út með gjöfum.