Morgunblaðið - 11.02.1996, Síða 6

6 SUNNUDAGUR 11. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
BAKSVIÐ
Tryggður gegn asökunum um áreiti
Washington. The Daily Telegraph.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti er forsjáll í
tryggingamálum. í ljós er komið að hann keypti
sér tryggingu til að greiða einar milljónar doll-
ara (um 65 milljóna króna) málsvarnarkostnað
yrði hann lögsóttur vegna ásakana um kynferðis-
legt áreiti.
Talsmaður Clintons sagði að féð yrði notað
til að greiða skuldir, sem nema um tveimur
milljónum dollara (um 130 milljónum króna).
Clinton tvítryggði sig þegar hann var ríkis-
stjóri í Arkansas og hefur hann þegar fengið
greitt frá tryggingafyrirtækjunum.
Yfirleitt er kostnaður fyrir lögfræðiaðstoð
vegna má!a af þessu tagi ekki innifalinn í trygg-
ingum, en í dagbiaðinu Wall Street Journal, sem
fyrst greindi frá þessari tryggingu forsetans,
sagði að fjöldi frægs fólks og forstjóra stórra
fyrirtækja-baktryggði sig með þessum hætti.
Fjármál Clinton-fjölskyldunnar eru ein ijúk-
andi rúst vegna kostnaðar af lögfræðiaðstoð.
Whitewater málið hefur verið dýrt og sömuleið-
is málsókn Paulu Jones, fyrrverandi opinbers
starfsmanns í Arkansas, sem heldur því fram
að Clinton hafi árið 1991 boðað sig upp á hótel-
herbergi í Arkansas og viljað hafa kynmök.
Þegar hún hafi neitað hafi Clinton sagt: „Þú ert
óvitlaus. Við skulum hafa þetta okkar á milli.“
Lögfræðingar Clintons vilja fá málinu frestað
vegna embættisstarfa forsetans, en dómstóll í
Arkansas úrskurðaði í janúar að Jones ætti rétt
á að mál hennar yrði tekið fyrir tafarlaust.
Marlin Fitzwater var talsmaður Bandaríkja-
forseta í tíð Ronalds Reagans og Georges Bush
og kvaðst aldrei hafa heyrt að forseti væri
tryggður með þessum hætti: „En það er óhætt
að segja að maðurinn þekkti sína veikleika."
ur Guð, hún gerði þetta meira að
segja vel“.
Eitt atvik er þó talið fullkominn
skáldskapur. í bókinni sefur Burton
hjá Susan Stanton og lýsir því svo
að það hafi „gerst of hratt til að
fanga ímyndunaraflið. Lyktin af
henni' var meira að segja íjarlæg
og formleg, ekkert nema sápa og
hárúði ... “
Höfundur tekur flugið þegar
nálgast lok bókar. Þegar upp er
staðið vitum við að Susan Stanton
er í raun tvíkynhneigð. Maður
hennar er sakaður um að hafa gert
svarta táningsstúlku, dóftur vina
sinna, ólétta og gula pressan veltir
sér upp úr málinu.
Vel tekið af gagnrýnendum
Bókin „Primary Colors" hefur
hlotið góðar viðtökur gagnrýnenda
og oft verið líkt við aðra pólitíska
skáldsögu, „All the King’s men“
eftir Robert Penn Warren, sem kom
út á fimmta áratugnum og lýsir
uppgangi og hruni Hueys Longs,
ríkisstjóra í Louisiana.
Einn rithöfundur hefur verið
nefndur til sögunnar. Tom Wolfe
skaust upp á stjörnuhimininn með
bókinni „Bálköstur hégómleikans",
skáldsögu um bandarískt þjóðfélag
á síðasta áratug þegar verðbréfa-
salar á Wall Street voru kóngar í
ríki sínu.
Wolfe er sérfræðingur í að hræra
saman skáldskap og staðreyndum
líkt og höfundur „Primary Colors".
Walter Shapiro, dálkahöfundi
tímaritsins Time tókst að króa höf-
undinn af á tölvuneti og spyija
hann nokkurra spurninga. Þar
kvaðst hinn ónafngreindi höfundur
vera einmana, neitaði að segja stakt
orð um sjálfan sig, en viðurkenndi
að skáldsaga Wolfes hefði veitt
honum innblástur.
Höfundurinn hefur lagt sig í líma
við að halda nafni sínu leyndu.
Ráðamenn Random House, bóka-
forlagsins, sem gefur bókina út,
segjast ekki einu sinni vita hver
hann er og starfsmönnum er bann-
að að leiða getum að því opinber-
lega.
Höfundurinn notaði umboðs-
mann sinn sem millilið. Hann kom
tillögum á framfæri við höfundinn
og handriti var skilað með lagfær-
ingum skömmu síðar. Allar leiðrétt-
ingar voru vélritaðar svo ekki væri
hægt að rekja skrift höfundar.
Sagt er að fyrirframgreiðsla for-
lagsins til höfundar hafi náð sex
stafa tölu í Bandaríkjadollurum og
bókin hefur náð metsölu í einu vet-
fangi. Bóksalar í Washington hafa
vart við að stafla henni í hillur.
„Primary Colors“ fjallar um svik
við hugsjónir. Sögumaður fær sig
á endanum fullsaddan á framferði
frambjóðandans. Höfundur hefur
hins vegar verið vændur um að
nota sömu aðferðir og þeir, sem
hann gagnrýnir. „Bókmenntalegt
skítkast gegn skítkösturunum,"
sagði í tímaritinu Der Spiegel.
Forsetinn hefur hins vegar ekki
látið bókina og umtalið um hana á
sig fá.
„Þið eruð nú vanir að geta þefað
hvað sem er uppi,“ sagði hann við
fréttamenn í Hvíta húsinu fyrir
viku. „Þetta er það minnsta, sem
við getum ætlast til af ykkur: að
þið komist að nafninu. Ég verð að
segja að ég dáist að útgefandanum
og höfundinum. Þetta er eina leynd-
armálið, sem ekki hefur verið dreg-
ið fram í dagsljósið í Washington
undanfarin þijú ár.“
Heimildir: The Daily Telegraph,
The New York Times og Der Spieg-
el.
Bókin um forsetahjónin sem allir vildu skrifað hafa
Ný skáldsaga er á allra
vörum í Washington.
Vettvangurinn er lítt
dulbúin útgáfa af kosn-
ingabaráttu Bills Clint-
ons árið 1992 skrifuð
í skjóli nafnleyndar.
„Bókmenntalegt skít-
kast“ í skjólí nafnleyndar
LEYNDARMÁL eru fágæt
í Washington og langt er
síðan skáldsaga hefur
vakið aðra eins athygli í
Bandaríkjunum og bókin „Primary
Colors". Ekki fer á milli mála að
sagan lýsir kosningabaráttu Bills
Clintons Bandaríkjaforseta árið
1992 og hefur verið haft á orði að
í bókinni sé á ferðinni trúverðugri
lýsing á forsetanum, konu hans og
starfsliði, en nokkrum blaðamanni
eða fréttaskýranda hefur tekist að
draga upp. Lýsingarnar eru hins
vegar óvægnar og hafa víst ekki
vakið kátínu í Hvíta húsinu.
Anonymous stendur á kápu bók-
arinnar og enn hefur engum tekist
að komast að því hver höfundurinn
er. Ekki einu sinni * útgefandinn
veit það. Fátt er hins vegar jafn
vinsælt á mannamótum í Washing-
ton um þessar mundir og að velta
því fyrir sér hver hafí valdið penn-
anum. Er höfundurinn repúblikani
eða demókrati? Blaðamaður? Er
hann nákominn forsetanum? Ef for-
setinn á svona vini, þarf hann á
óvinum að halda?
Enginn hefur gefíð sig fram.
Ýmsir blaðamenn og dálkahöfundar
hafa verið spurðir og allir vildu
þeir hafa skrifað bókina, en svarið
er neitandi.
Sagan greinir frá Jaek Stanton,
ríkisstjóra frá smáríki í Suðurríkj-
unum, sem hleypur á eftir hveiju
pilsi og er altekinn af valdagræðgi,
sem á það til að yfírgnæfa kynhvöt-
ina. Á leið Stantons í Hvíta húsið
þarf hvað eftir annað að bjarga
honum úr vandræðum.
Fyrirmynd sögumanns bókarinn-
ar er greinilega George Step-
hanopoulos, sem var hægri hönd
Clintons í kosningabaráttunni og
hefur verið einn hans nánustu ráð-
gjafa. I bókinni heitir hann Henry
Burton og er reyndar svartur, sem
gefur höfundi færi á því að fletta
ofan af þeirri hræsni, sem oft ein-
kennir samskipti kynþátta í Banda-
ríkjunum.
Handaband
stjórnmálamannsins
■ í upphafi bókar er því lýst þegar
fundum Stantons og Burtons ber
fyrst saman og farið í saumana á-
Paula Jones
NÝ SKÁLDSAGA hefur Bill og Hillary Clinton að fyrirmynd. Hann er valdagráðugur og hún
veit ekki hvort hún elskar hann eða hatar.
hann að kynnast þér. Stundum
leggur hann höndina á öxl þína,
þið eruð vinir og eigið ykkur leynd-
armál. Svo er það innilega handa-
bandið þar sem hann tekur um
hönd þína báðum höndum og horfir
sínu fræga, tárvota augnaráði.
Enginn getur hlustað eins og hann,
hlustað af offorsi.
Haft er fyrir satt að í bókinni
sé að fínna samtöl milli Burtons
og Stantons, ,sem Stephanopoulos
og Clinton hafí átt undir íjögur
augu.
Mörk skáldskapar
og veruleika?
Þetta hefur
valdið því að menn
velta því fyrir sér
við lesturinn hvaða
samtöl og atburðir
séu rétt höfð eftir.
Spurt er hvar
skáldskapnum
sleppi og raun-
veruleikinn taki
við.
Stephanopoulos
sver af sér að hafa
skrifáð bókina og
leggur allt kapp á
að fletta ofan af
höfundinum. Hann
heldur því fram að
höfundurinn hljóti
að vera innanbúð-
armaður úr kosn-
ingaherbúðum
Clintons. Blaða-
maður hafi enga
ástæðu til að vilja nafnleynd.
Hillary Clinton fær sinn skammt
hjá hinum nafnlausa höfundi. Susan
Stanton heitir hún á síðum bókar-
innar og fær grimmilega útreið.
Hún leiftrar af gáfum, hefur járn-
vilja og er full sjálfsöryggis. Hún
virðist eiga erfitt með að ákveða
hvort hún elskar eiginmann sinn
eða fyrirlítur.
Hún missir þó stjórn á sér þegar
í ljós kemur að til eru segulbands-
upptökur af samtölum eiginmanns
hennar við Cashmere McLeod, hár-
greiðslukonu, sem segist hafa átti
í ástarsambandi
við ríkisstjór-
ann. Nákvæm-
lega eins mál
kom upp 1992
þegar kona að
nafni Gennifer
Flowers kom
fram á sjónar-
sviðið, kvaðst
hafa átt í ástar-
sambandi við
Clinton og lagði
fram upptökur
máli sínu til
stuðnings. í
bókinni gengur
Susan Stanton
að manni sínum
og rekur „hon-
um löðrung
þvert yfír and-
litið. Þetta var
fullkomið högg
með kraftmikl-
um smelli. Góð-

SÖGUMAÐUR er náinn ráð-
gjafi frambjóðandans, rétt
eins og Stephanopoulos, sem
leitar höfundar bókarinnar
með logandi ljósi.
handabandi hins þauivana stjórn-
málamanns:
Handabandið er þröskuldurinn,
upphaf pólitíkur. Nú hef ég séð
hann gera þetta í tvær milljónir
skipta, en ég gæti ekki sagt þér
hvernig hann fer að, hvað hann
gerir með hægri hendinni; kraft-
urinn, upplagið, lengdin, grundvall-
aratriði þess að kreista holdið. Hins
vegar get ég sagt ykkur ýmislegt
um það hvað hann gerir með hinni
hendinni. Þar er hann snillingur.
Hann gæti tekið utan um olnbog-
ann á þér eða upphandlegginn.
Ósjálfrátt viðbragð. Það gleður