Morgunblaðið - 21.03.1996, Side 20

Morgunblaðið - 21.03.1996, Side 20
20 FIMMTUDAGUR 21. MARZ 1996 MORGUNBLAÐIÐ ERLEIMT Tugir manna fórust í jarðskjálfta í Kína Ótti við fleiri stóra skjálfta Peking. Reuter. OFLUGUR jarðskjálfti varð í Norð- vestur-Kína á þriðjudag og er vitað til, að 24 hafi farist, aðallega böm, og 78 manns slasast. Mikið hefur verið um eftirskjálfta og margir ótt- ast fleiri stóra skjálfta. Skjálftinn, sem var 6,9 á Richter- kvarða, varð í Xinjiang-héraði um nónbil á þriðjudag og í gær var vitað um 24 menn látna og 78 slasaða. Búist var við, að fleiri fyndust látn- ir. Símasambandslaust er við mesta jarðskjálftasvæðið en það er rétt við landamærin að Kírgístan og Ka- sakstan í Mið-Asíu. 10.000 heimilislaus Mælst hafa fjórir eftirskjálftar meira en 4 á Richter og átta meira en 3 og óttast er, að fleiri og jafnvel öflugri skjálftar eigi eftir að verða á svæðinu. Að sögn embættismanna hrundu meira en 15.000 íbúðarhús og aðrar byggingar í stærsta skjálftanum og um 10.000 manns eru heimilislaus. Upptök skjálftans voru 60 km norð- austur af hinni fornu markaðsborg Kashgar en á þessu svæði býr Uig- hur-þjóðin og aðalatvinnuvegurinn er sauðfjárrækt. Urðu margir fyrir fjármissi þegar útihús hrundu. í skjálftanum opnaðist einnig 600 metra löng sprunga í stíflu við eitt helsta vatnsbólið á þessu'm slóðum en unnið er að því að loka henni. Skjálftinn á þriðjudag er þriðji stóri skjálftinn á þessu svæði á 10 árum og fannst vel í nágrannaríkj- unum. Vísindamenn segja, að jarð- skjálftavirkni í Kína sé nú með mesta móti. Mesti skjálftinn á síðustu árum var 7,7 í Yunnan-héraði 1988 en þá fórust 939 manns. Reuter Yfirlýsing heilbrigðisráðherra Breta um riðu Menn gætu smitast London. Reuter. BRESKA ríkisstjórnin lýsti yfir því fyrsta sinni í gær að menn gætu smitast af riðu í nautgripum. Stephen Dorrell heilbrigðisráð- herra sagði á þingi að ráðgjafar- nefnd vísindamanna hefðu komið auga á ákveðið mynstur sjúkdóms- ins, sem áður hefði ekki verið vitað um, í tíu manns, sem voru með Creutzfeldt-Jakob-veiki. Hún er einnig banvæn. Dorrell sagði að enn fyndust ekki vísindalegar sannanir fyrir því að riða smitaðist til manna með nauta- kjöti, en nefndin hefði komist að þeirri niðurstöðu að það væri senni- legasta skýringin. Að sögn ráðherrans komst nefnd- in að þeirri niðurstöðu að því fylgdi mjög lítil áhætta að borða nauta- kjöt. Yfirlýsing hans gæti hins vegar komið sér illa fyrir nautgripabænd- ur. Sala á nautakjöti á Bretlandi minnkaði um fjórðung frá því í des- ember 1994 til desember 1995 vegna umræðu um þessi mál. Smitandi prótein, en ekki veira Ástríður Pálsdóttir lífefnafræð- ingur hefur unnið að rannsóknum á riðu í sauðfé. Að hennar sögn er Creutzfeldt-Jakob-sjúkdómurinn arfgengur í 10% til 15% tilfella, en annars er um að ræða stök tilfelli. Riðuvaldurinn sé smitandi prótein, en ekki veira. Talið er að riða hafi upprunalega borist úr sauðfé í kýr. Ástríður sagði að sjúkdómar smituð- ust misvel milli tegunda. Margt væri svipað milli kúa og sauðQár og aðeins örfá prótein, sem ekki væru sameiginleg, og því gæti sjúk- dómur á borð við riðu hæglega smit- ast milli þeirra. Hinn svokallaði teg- undaþröskuldur væri hins vegar sýnu hærri milli manna og naut- gripa. Ástríður sagði að á árum áður hefðu menn lagt sér riðufé til munns ef kjötið var enn í lagi. Á Islandi hefðu hins vegar aðeins greinst tvö tilfelli af Kreutzfeldt-Jakob-veiki. Solana í Moskvu JAVIER Solana (t.h.), fram- kvæindastjóri Atlantshafsbanda- lagsins, NATO, sést hér með Pa- vel Gratsjov, varnarmálaráðherra Rússlands, í Moskvu í gær. Á vegg ráðuneytis Gratjsovs er, eins og sjá má, enn sovéskur fáni og mynd af Lenín. Solana er í tveggja daga heimsókn í Rússlandi og ræðir við Borís Jeltsín forseta í dag. Mun framkvæmdastjórinn reyna að fá Rússa til að sætta sig við að fyrr- verandi, sovésk leppríki í Mið- og Austur-Evrópu fái aðild að banda- laginu. Warren Christopher, utan- ríkisráðherra Bandaríkjanna, flutti ræðu í Prag í gær. „NATO hefur lofað að taka inn ný ríki og mun ekki láta nýju lýðræðisþjóð- irnar halda sig í biðstofunni um alla framtíð," sagði ráðherrann. Vilja endur- skoða « ákvörðun FIDE HOLLENSKA skáksambandið hefur farið fram á það að haldinn verði sérstakur fundur innan Evrópudeild- ar Alþjóðaskáksambandsins (FIDE) um þá ákvörðun að halda heims- meistaraeinvígi Anatólís Karpovs heimsmeistara og Gatas Kamskís áskoranda í Bagdad í júní. Guðmund- ur G. Þórarinsson, forseti Skáksam- bands íslands, sagði í gær að hann hefði átt von á þessum viðbrögðum og mál þetta gæti leitt til klofnings FIDE. í bréfí til Kurts Jungwirths, for- seta Evrópudeildar FIDE, dagsettu 18. mars sagði G.A.M. Loewenthal, fulltrúi Hollenska skáksambandsins hjá FIDE, að ákvörðunin um að halda einvígið í írak hefði „vakið reiði í hollenskum skákheimi“ og svo virðist sem menn séu sama sinnis annars staðar í Evrópu. „Við mótmæltum í upphafi, en biðum átekta til að sjá hver viðbrögð annarra þjóða yrðu,“ sagði Guð- mundur. „Þetta eru þau viðbrögð, sem ég hef átt von á, að Evrópurík- in reyni að hittast og ræða framvind- una.“ Tvær leiðir „Mér hefur þótt mjög ólíklegt að Evrópuríkin geti sætt sig við þessa ákvörðun," sagði Guðmundur. „Eg þori ekki að segja til hvers þetta getur leitt, en óttast að það geti orð- ið til að kljúfa FIDE. Um er að ræða tvær leiðir. Þjóðir, sem ekki geta sætt sig við ákvörðunina, geta reynt að breyta FIDE innan frá, eða tekið sig saman og myndað sérsamband." Nefndi hann að Evrópuríki og Bandaríkjamenn gætu þá bundist samtökum. Það er hins vegar ekki gefíð að Evrópuríki standi saman í þessu máli. Að sögn Guðmundar samþykktu Frakkar að halda mótið í írak og kvaðst hann ekki vita betur en að Norðmenn og Grikkir væru sömuleið- is fylgjandi því. Danir mótmæltu um svipað leyti og íslendingar og Banda- ríkjamenn og ísraelar sigldu í kjölfar- ið. Refsiaðgerðir gegn Kúbu ræddar í Heimsviðskiptastofnuninni ESB og Kanada deila á Bandarí kj astj óm Genf. Reuter. EVROPUSAMBANDIÐ og Kanada hafa gagnrýnt Bandaríkjastjórn harðlega á vettvangi Heimsvið- skiptastofnunarinnar (WTO) í Genf vegna ákvörðunar Bandaríkjaþings um að herða- refsiaðgerðir gegn Kúbu. Er það mat ESB og Kanada að með þessu séu Bandaríkjamenn að reyna að skipa öðrum ríkjum fyrir um hvaða ríki sé leyfilegt að eiga viðskipti við. Kúbustjórn, með stuðningi ríkja í Rómönsku Ámeríku, hefur sömu- leiðis gagnrýnt Bandaríkin hjá WTO og sakað þau um að bijóta alþjóðlegar viðskiptareglur. Mexíkó og Kúba létu einnig ljós áhyggjur á WTO-fundinum um að með nýjum lögum um refsiaðgerðir gegn Kúbu, sem Bill Clinton Banda- ríkjaforseti undirritaði í síðustu viku, sé Bandaríkjastjórna að reyna að yfírfæra bandarísk lög á önnur ríki. Heimild til refsiaðgerða Samkvæmt lögunum verður grip- ið til refsiaðgerða gegn fyrirtækjum sem eiga nota eignir er voru gerðar upptækar af kommúnistastjórninni eftir byltingu, leigja slíkar eignir eða hafa hag af þeim á einhvern hátt. Voru lögin sett í kjölfar þess að Kúbustjórn skaut niður tvær óvopnaðar bandarískar flugvélar í síðasta mánuði. Andrew Stoler, sendifulltrúi Bandaríkjanna hjá WTO, vísaði þessari gagnrýni á bug og sagði fyrirtæki og einstaklinga, sem þessi lög (sem Clinton Bandaríkjaforseti var upphaflega sjálfur andsnúinn) myndu bitna á, væru að grafa und- an hagsmunum Bandaríkjanna. Jean-Pierre Leng, sendiherra Evrópusambandsins hjá Heimsvið- skiptastofnuninni, sagði það vera „sérlega óásættanlegt að þriðja ríki gæfi okkur skipanir varðandi við- skipti". John Weekes, sendiherra Kanada, sagði Kanada ekki geta sætt sig við að Bandaríkjastjórn vildi ákveða við hvern Kanadamenn ættu viðskipti eða hvar þeir fjár- festu. Vísað til þjóðaröryggis í fyrstu éftir að lögin voru sett voru gefnar út yfirlýsingar um að þau brytu í bága við reglur WTO. Sérfróðir lögfræðingar og stjórnar- erindrekar virðast nú flestir vera orðnir sammála um að Bandaríkin geti réttlætt lögin með því að vísa til sérstaks ákvæðis um „þjóðarör- yggi“: Samkvæmt 21. grein GATT-sátt- málans er ríki heimilt að grípa til áðgerða, er bitna á öðrum aðildar- ríkjum sáttmálann, ef ríkið ákveður einhliða að þjóðaröryggis sitt sé í húfi. Það hversu óljóst ákvæðið er gæti torveldað málsókn gegn Bandaríkjastjórn. ESB, Kanada og Mexíkó for- dæmdu lögin og sögðu að þau myndu fylgjast grannt með því hvernig þeim yrði beitt. Þau gáfu hins vegar ekki til kynna að þau myndu kæra Bandaríkin. Einungis Kúbustjórn lýsti því yfir að hún áskildi sér rétt til að skjóta málinu til úrskurðaraðila. EVRÓPUDÓMSTÓLLINN á ekki upp á pallborðið í Bretlandi. Major vill takmarka völd dómstólsins London. Reuter. JOHN Major, forsætisráðherra Bretlands, sagði í þingræðu á þriðjudag að stjórn hans myndi beita sér fyrir því á ríkjaráðstefnu Evrópusambandsins að völd Evr- ópudómstólsins í Lúxemborg yrðu takmörkuð. Þetta er í samræmi við yfirlýsing- arnar í „hvítbók" ríkisstjórnarinnar, þar sem stefna hennar fyrir ríkja- ráðstefnuna er útskýrð. Þar kemur fram að Bretland muni beita sér fyrir því að dómstóllinn geti ekki kveðið upp afturvirka dóma, að tek- ið verði upp áfrýjunarkerfi og að dómstóllinn geti ekki dæmt aðildar- ríki ESB til að greiða skaðabætur vegna brots á lögum sambandsins, hafi brotið verið af misgáningi eða stjórnvöld verið „í góðri trú“. Dómstóllinn hefur dæmt Bret- landi í óhag í ýmsum málum undan- farið. Dómur um skaðabótaskyldu ríkja getur til dæmis haft í för með sér að brezk stjórnvöld verði að greiða spænskum eigendum útgerð- arfyrirtækja skaðabætur fyrir að lagðar voru hömlur á starfsemi þeirra í Bretlandi. Þá hefur dóm- stóllinn ekki viljað taka rök Breta, um að vinnutímatilskipun ESB sé ógild, til greina. Gengið lengra en ætlunin var „Ég hef miklar áhyggjur af að túlkun Evrópudómstólsins virðist of oft ganga miklu lengra en ríkis- stjórnirnar gerðu ráð fyrir, þegar þær samþykktu lögin,“ sagði Maj- or. Hann bætti við að Bretland gæti ekki stutt „evrópskt sam- bandsríki, þar sem Evrópudómstóll- inn verður smátt og smátt evrópsk- ur hæstiréttur."

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.