Morgunblaðið - 21.03.1996, Qupperneq 34

34 FIMMTUDAGUR 21. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
OLÍS TJÖRULEYSIR
með dælu (vistvænn)
Ofríki einkabílismans
FÁTT reynir jafn mikið á langlund-
argeð sómakærs fólks í Reykjavík
hversdagslífsins og tillitsleysi einka-
bílista gagnvart vegfarendum. Þetta
tillitsieysi birtist einkum og sér í lagi
í því að einkabílistunum nægja ekki
götumar í borginni heldur þurfa þeir
að leggja undir sig gangstéttimar
sem ætlaðar em gangandi vegfarend-
um. Vitanlega á þessi fullyrðing ekki
við um alla þá er aka um á eigin
bílum en því miður alltof marga.
Samkvæmt umferðarlögum má hjól-
reiðafólk nota gangstéttimar svo
fremi að þær valdi ekki gangandi
fólki óþægindum en þær em alls
ekki ætlaðar vélknúnum ökutækjum
- nema ef vera kynni í einstaka neyð-
artilfellum.
Einkabílistamir gefa trúlega ekki
gaum að þeirri hættu sem felst í því
að leggja bílum uppá gangstéttar
enda er hugsun þeirra oftastnær tak-
mörkuð við það svæði sem þeir ætla
sér og sínum einkabíl. Oftar en ekki
þarf gangandi fólk að hrökklast útá
götu sakir ofríkis einkabílistanna. Það
er fyrst og fremst fólk með bama-
vagn og blint fólk sem verður hvað
harðast fyrir barðinu á þessum eigin-
hagsmunaseggjum. Það er sannar-
lega ekki einkabflistunum sjálfum að
þakka að ekki skuli vera meira um
alvarleg slys í umferðinni en raun ber
vitni af völdum einkabíla sem lagt
hefur verið uppá gangstéttar.
Tilviljun ein virðist ráða því hvort
og hvenær einkabílistar em sektaðir
fyrir að leggja uppá gangstéttar.
Stöðumælaverðir horfa einkum á þá
bíla sem hafa staðið alltof lengi við
stöðumæla enda er það verksvið
þeirra einsog starfsheitið ber með sér.
Væri ekki heillaráð fyrir borgar-
yfirvöld að búa til nýtt
starf - gangstéttarvörð-
ur. í slíkt starf væri
hægt að ráða flölda
manns sem hefði nóg
að gera allan sólarhring-
inn.
Það er reyndar ekki
aðeins í þeim tilfellum
sem hér að ofan greinir
sem einkabílistar virða
rétt gangandi fólks að
vettugi. Við gatnamót
þar sem ljós era notuð
og gangandi fólk og
ökumenn fá grænt ljós
samtímis eiga hinir síð-
amefndu skilyrðislaust
að víkja. Oftar en ekki
er þessi réttur gangandi
vegfarenda ekki virtur af stressuðum
ökumönnum og því miður eru dæmi
þess að gangandi fólk hafi bókstaf-
lega verið ekið niður við slíkar
kringumstæður.
Lokum Laugaveginum
fyrir bílaumferð
í tíð síðustu borgarstjórnar var illu
heilli ákveðið að opna Austurstræti
fyrir umferð bíla en í sárabætur fengu
gangandi vegfarendur einhveija
göngustígsómynd milli Ingólfstorgs
og Austurvallar sem er úr leið fyrir
flesta. Það er kannski ekki nema von
að einkabílistarnir líti á gangandi
vegfarendur sem annars flokks þegar
viðhorf borgaryfirvalda til þess er
þannveg að það sé best geymt í ein-
hveijum hliðargötum.
Það vantar sárlega
göngugötu í Reykjavík
þar sem fólk getur geng-
ið um í rólegheitum og
án þess að eiga á hættu
að vera ekið niður af
óprúttnum einkabílist-
um sem þykjast eiga
heiminn. Við Reykvík-
ingar ættum að taka
okkur Akureyringa til
fyrirmyndar en þar er
breið og falleg göngu-
gata í hjarta bæjarins.
Laugavegurinn er
kjörinn sem göngugata
enda er hann ágætlega
staðsettur í kjarna mið-
bæjarins. Kaupmenn við
götuna mega ekki heyra
á slíkt minnst; þeir standa í þeirri
bamalegu trú að við slíka breytingu
myndi viðskiptavinum fækka. Stað-
reyndin er sú að fæstir þeirra sem
aka niður Laugaveginn eiga eitthvert
erindi í verslun eða þjónustufyrirtæki
við þá götu. Meirihluti einkabílista
sem aka þessa götu hefur ekkert
annað erindi en að menga andrúms-
loftið með þeim afleiðingum að þetta
er einhver mengaðasta gata borgar-
innar; fyrir nú utan að alla jafnan
er erfitt að fá bílastæði við hana. I
kyrm veðri er allt að því ólíft þar
gangandi fólki. Þetta er sérlega áber-
andi um helgar þegar lífsleiðir einka-
bílistar lognmollast niður Laugaveg-
inn í algeru tilgangsleysi, spúandi eitri
útí andrúmsloftið.
Það er okkar hagur að Laugaveg-
VERKALYÐSFORINOJAR ATHUOID:

I ; sW\\\\]
RAUTT
EÐALGINSENG
Skerpir athygli
- eykur þol.
Sigurður
Jón Ólafsson
STÓRTRÍS SÚKKULAOI
og 1/21. PEPSI
meira en bensín

|§I fHorgttid .. .blabib - kjarni málsins!
Landsmót vélsleðamanna í Kerlingarfjöllum
verður haldið 22. til 24. mars 1996
Ferðir með leiðsögn reyndra vélsteðamanna
verða farnar frá Lyngdalsheiði.
Föstudagur kl. 17.00
Laugardagur kl. 9.00.
Sunnudagur kl. 13.00 frá Kerlingarfjöllum.
Æskilegt er að skrá sig í þessar ferðir og panta
gistingu í Kerlingarfjöllum í síma:
587 7788 Papco til kl. 15.00 föstudaginn 22. mars.
Farsími í Kerlingarfjöllum verður 852 7520
Dagskrá:
kl. 10.00 Ferð með leiðsögn umhverfis Kerlingarfjöll.
kl. 13.00 Ferð með leiðsögn til Hveravalla.
kl. 20.00 - 21.00 Fundur hjá L.Í.V.
kl. 21.00 Kvöldvakaundirstjórn Akureyringa.
m
Landssamband íslenskra
Vélsleðamanna og Olís
hvetja alla vélsleðamenn
að sýna aðgæslu í akstri og
stefnum að óhappalausri helgi.
Tískusýning.... Sápukúlu „ show
ðelmu Ragnarsdóttur oq ðryndísar ðöðvarsdóttur
hönnuða íLoftkastalanum kl. 13.13 föstudaginn 22. mars.
Söngur: Svala ðjörgvins. Tónlist: HlynurJakohsson.
Eldgleypir og óvænt heimsókn úr Hafnarfirði.
Drykkur í boði J. ?. Guðjónssonar.
Fataefnifrá Virku, Mörkinnið. Módel frá John Casablanca.
Förðun: Súsanna, Face, Kringlunni. Hár: Óli ðoggi, HárExpo.
Sápukúlusýning, styrktafVirku, Oroblu og Ópal.
Afmæli Alþýðuflokks
- Vilmundur Gylfason
RAUÐA torgið má finna víðar
en í Moskvu. A Húsavík í Suður-
Þingeyjarsýslu er að finna hið ís-
lenska „Rauða torg“ í bæjarhluta
þeim sem afmarkast
af Búðará, Reykja-
heiði, Hólnum og í
gamla daga af kotinu
er nefnt var Róm. Á
hinu húsvíska „Rauða
torgi“ bjuggu og búa
vonandi enn komm-
únistar í einu húsi og
kratar í öðru og
gneistar gjarnan á
milli á kosningaárum.
Stöku íhaldsmann
mátti eða má einnig
finna á „torginu"
norður þar.
Á Sólvöllum 7 á
„torginu" miðju ólst
ég upp á sumrin hjá
eðalkrötunum Guð-
mundi Hákonarsyni,
framkvæmdastjóra,
og Stefaníu Halldórs-
dóttur, lyfjatækni. Á
því heimili er pólitík
hluti af hinu daglega
lífi og ekki dró úr er
kratar héldu um bæj-
arstjórnartauma.
Þarna við hné þessara
staðföstu eðalkrata
var aðalkennslugrein-
in jafnaðarstefnan í
sinni tærustu og bestu
mynd og henni fylgt
eftir með góðu for-
dæmi í hinu daglega
lífi og starfi.
Við strákarnir á
„Rauða torginu", ég, frændi minn
Hákon Óli, Jóhannes Haukur og
Arnar Björnsson svo nokkrir séu
nefndir, vorum svona hæfilega
uppteknir af stjórnmálum hinna
fullorðnu en dunduðum okkur við
strákapör og íþróttir allt þar til
Vilmundur Gylfason steig fram á
sjónarsviðið. Steig? Miklu fremur
reis með slíkum krafti og látum
að enn finnast þess merki. Heiðar-
legur, sterkur, fíngerður, kaldur
og hlýr. Maður fólksins. Fyrir fólk-
ið í landinu. Stjórnmálamaður eins
og þeir eiga að vera. Eldhugi.
Hugsjónamaður. Raritet. Að því
marki sem pólitík hafði komið við
sögu hjá okkur strákunum á „torg-
inu“ þá fylgdum við
flestir þeirri stjórn-
málastefnu sem í gildi
var á hverju heimili og
slógumst með berum
hnefum fyrir málstað
sem við skildum ekki
til fulls. En við samein-
uðumst um Vilmund.
Hann var okkar mað-
ur. Innkomu Vilmund-
ar í okkar vitund og
áhrif hans á okkar
gerðir og pólitískan
þroska verður ekki lýst
en flestir urðum við
liðsmenn hans með
einum eða öðrum
hætti. Og erum liðs-
menn hans enn.
Vilmundur Gylfason
er merkasti stjórn-
málamaður er fram
hefur komið á seinni
hluta tuttugustu aldar.
Jónas frá Hriflu á hins
vegar fyrri hlutann.
Það er nöturleg stað-
reynd að sé saga
þeirra Vilmundar og
Jónasar borin saman
má finna margt sam-
eiginlegt. Báðir voru
þeir umdeildir og báðir
máttu þeir þola
þyngstar árásir ein-
staklinga úr eigin
flokki. Vilmundur var
hins vegar fyrsti ís-
lenski stjórnmálamaðurinn til að
koma „niður til fólksins“ og gerast
raunverulegur talsmaður þess.
Hann skóp einnig frumdrög ís-
lenskrar rannsóknarblaða-
mennsku, skók og muldi „fílabeins-
turna“ varðborgar íslenskra emb-
ættismanna. Með afskiptum Vil-
mundar af stjórnmálum verða al-
ger kaflaskipti í íslenskum stjórn-
málum og má rekja flest framfara-
spor í íslenskri stjórnsýslu og
stjórnmálum til hans.
Alþýðuflokksmenn, liðsmenn
Halldór E.
Sigurbjörnsson
Vilmundur
Gylfason