Morgunblaðið - 19.05.1996, Blaðsíða 10

1Ö SUNNUDÁGUR 19. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Atök um forsetakjör og barátta gegn stéttarfélagsfrumvarpinu setja svip sinn á 38. þing ASI
MIKIL óvissa og ráðaleysi
ríkir innan Alþýðusam-
bandsins um kjör for-;
seta á 38. þingi ASÍ
nú þegar aðeins einn sólarhringur
er til þingsetningar en þingið hefst
kl. 9.30 á morgun og stendur fram
á föstudag.
Hervar Gunnarsson, 2. varafor-
seti ASÍ og formaður Verkalýðsfé-
lags Akraness, hefur einn lýst yfir
framboði sínu til forseta. Benedikt
Davíðsson, forseti ASÍ, hefur enn
engin svör gefið um það hvort
hann gefur kost á sér til endur-
kjörs og sætir sú afstaða hans tölu-
verðri gagnrýni viðmælenda innan
hreyfingarinnar, sem halda því
fram að óvissan um forsetakjörið
muni raska allri annarri vinnu
þingsins fyrstu dagana. „Menn eru
tvístígandi þegar forsetinn gefur
ekki þessa mikilvægu yfirlýsingu,"
sagði heimildarmaður í innsta
hring verkalýðshreyfingarinnar. Á
seinasta fundi miðstjómar var
þeirri spurningu beint að Benedikt
hvað hann hygðist gera en hann
vék sér undan að svara því.
Benedikt ítrekar í samtali við
Morgunblaðið fyrri afstöðu sína
að ef samstaða næðist um þessi
mál og hann yrði hvattur til að
gegna forsetastarfinu áfram væri
hann reiðubúinn til að skoða það.
„Ég held að þingið fari í gang með
Alilegum hætti. Fyrstu tveir dag-
amir fara í málefnaumræðuna.
Það er ekki gert ráð fyrir að kjör-
nefndarmálin komi til umfjöllunar
fyrr en á þriðja degi, þannig að
hún hefur góðan tíma,“ sagði
Benedikt.
Hann kvað mjög mikilvægt að
forystan endurspeglaði helstu sam-
böndin sem mynda Alþýðusam-
bandið. „Mér finnst aðalatriði að
búa til stefnumörkunina því hitt,
að finna fólk til að framfylgja
stefnu sem við emm orðin einhuga
um, getur ekki verið stórt vanda-
mál. Stefnumörkunin er aðalatrið-
ið,“ sagði Benedikt.
Margt getur breyst þegar þing
kemur saman
Hervar Gunnarsson telur ekki
að hugsanlegar kosningar muni
snúast um mismunandi stefnuá-
herslur. Hann segir að áherslur
ASÍ hafi fremur breyst í tímans
rás en við breytingar í forystusveit-
inni. „Ég á von á að þær verði
með svipuðum hætti og verið hef-
ur,“ segir hann.
Flestir em þeirrar skoðunar að
vemlegar líkur séu á því eins og
málum er komið í dag að Benedikt
muni gefa kost á sér og að kosið
verði milli hans og Hervars en einn-
ig er fullyrt að margt geti átt eft-
ir að breytast á fyrstu dögum
þingsins. Mjög skiptar skoðanir eru
um hvor færi með sigur af hólmi
ef til kosninga kæmi á milli þeirra
tveggja. Rætt hefur verið um
Hansínu Stefánsdóttur, formann
Verslunarmannafélags Árnes-
sýslu, sem 1. varaforseta verði
Hervar kjörinn en talið er að þótt
Ingibjörg R. Guðmundsdóttir, nú-
verandi 1. varaforseti og formaður
Landssambands verslunarmanna,
væri þess reiðubúin að gefa kost
á sér áfram sé hún þess ekki mjög
fýsandi að gegna áfram starfi
varaforseta ef Hervar nær kosn-
ingu.
Þrátt fyrir að ýmsir fleiri hafi
verið nefndir í tengslum við kjör
forseta og varaforseta hefur eng-
um nýjum nöfnum skotið upp á
seinustu dögum. Nafn Grétars
Þorsteinssonar, formanns Samiðn-
ar, ber þó oftar á góma í umræð-
unni en annarra og einn viðmæ-
lenda sagði það skoðun sína að
aðeins framboð Grétars gæti orðið
til þess að Benedikt drægi sig í hlé.
Sagan endurtekur sig frá
Akureyri 1992
Bent er á að sagan sé að nokkru
leyti að endurtaka sig frá síðasta
ASÍ-þingi á Akureyri 1992. Þá
voru forystumálin óleyst þegar
fulltrúar komu til þings. Mikil
Ráðaleysi vegna
fory stukreppu
Að öllu óbreyttu virðist stefna í kosningaslag um forsetaembætti
---------------------------------------2------
Alþýðusambandsins á þingi þess sem hefst á morgun. I samtölum
við Ómar Friðriksson lýstu nokkrir forystumenn miklum áhyggj-
—
um af stöðu mála, segja þeir ASI eiga við forystukreppu að stríða
og kosningaátök kunni að sundra aðildarsamböndunum. Ýmsir
áhrifamenn eru sagðir gera tilraunir til að ná samkomulagi milli
stærstu landssambandanna um val forseta og beggja varaforseta,
en enn hefur engin samstaða náðst.

ÓVISSAN fyrir forsetakjörið á ASÍ-þinginu nú er engu minni en fyrir seinasta þing sem haldið var
á Akureyri 1992. Þá líkt og nú lá ekkert samkomulag fyrir um forsetaframbjóðendur. Lagt var
hart að ýmsum forystumönnum að gefa kost á sér en fresta þurfti kosningu. Meirihluti kjörnefnd-
ar náði að lokum samkomulagi um Benedikt Davíðsson sem bar sigurorð af Pétri Sigurðssyni,
forseta ASV, í forsetakjörinu. Myndin er af þingi ASÍ á Akureyri í nóvember 1992.
óvissa var um kosningarnar og
mörg nöfn nefnd í því sambandi.
Náðist engin sátt um að Pétur Sig-
urðsson, forseti Alþýðusambands
Vestíjarða, sem hafði einn lýsti
yfir framboði fyrir þingið, yrði
sjálfkjörinn og snerist þingið að
stórum hluta um þreifingar milli
fylkinga við leit að öðrum fram-
bjóðanda. Nafn Bendikts kom þó
ekki upp í umræðunni fyrr en á
seinustu dögum fyrir kjörið en
Benedikt bar sigurorð af Pétri með
rúmlega 61% atkvæða gegn rúm-
lega 37%.
Á Akureyrarþinginu tókst ekki
samstaða í kjörnefnd um eina til-
lögu um forseta. Alþýðubandalags-
og framsóknarmenn stóðu að til-
lögunni um Benedikt en alþýðu-
flokksmenn vildu tilnefna Pétur
Sigurðsson. Sjálfstæðismenn sátu
hjá við afgreiðsluna og mæltu með
hvorugum frambjóðandanum.
Kjörnefnd stóð hins vegar samein-
uð að tillögu um Ingibjörgu R.
Guðmundsdóttur og Hervar Gunn-
arsson í embætti 1. og 2. varafor-
seta.
Nú líkt og árið 1992 þarf að
gæta jafnvægis milli stærstu
landssambanda hreyfingarinnar
við val í embættiforseta og tveggja
varaforseta ASÍ, þannig að um
„samstætt tríó verði að ræða“, eins
og einn viðmælandi orðaði það. Inn
í þá fléttu blandast togstreita milli
höfuðborgarsvæðis og landsbyggð-
ar en þó er flokkapólitíkin enn
þýðingarmeiri í þessu sambandi,
en hún setur meiri svip á kjörið
eftir því sem nær dregur, líkt og
átti sér stað 1992.
Hafa áhyggjur af yfirvofandi
kosningaátökum
Þing Alþýðusambandsins verður
haldið í íþróttahúsinu Digranesi í
Kópavogi. Yfirskrift þingsins er
„Til framtíðar" og ber þingið upp
á 80 ára afmæli sambandsins.
Óvenju mikil áhersla hefur verið
lögð á málefnavinnu fyrir þingið
en stefnt er að. því að þar verði
mótuð samstæð stefna og starfs-
áætlun fyrir ASÍ til aidamóta. Um
eða yfir 500 þingfulltrúar sitja
þingið en að baki þeim eru um
68.450 atkvæði félagsmanna í
verkalýðshreyfingunni.
Verkamannasambandið er Iang-
stærst aðildarsambanda ASI með
um 43% félagsmanna en Lands-
samband verslunarmanna er tæp-
lega fjórðungur Alþýðusambands-
ins. Ríflega 10% þingfulltrúa eru
á vegum iðnaðarmannasamband-
anna, Samiðnar, og Rafiðnaðar-
sambandsins og er því ljóst að at-
kvæði fulltrúa þessara stærstu
sambanda innan ASÍ skipta sköp-
um við afgreiðslu mála og kosning-
ar á ASÍ-þinginu.
Kjör forseta og miðstjórnar er
á dagskrá á miðvikudag, á þriðja
degi þingsins, en skv. heimildum
mínum eru menn viðbúnir því að
fresta þurfi kosningum, líkt og
árið 1992, ef mikil óeining verður
á þinginu um kjörið.
VMSÍ vill auka sinn hlut en
mætir ekki óskipt til leiks
Á undanförnum mánuðum hafa
forystumenn innan Verkamanna-
sambandsins lagt á það ofurkapp
að styrkja hlut VMSÍ innan forystu
Alþýðusambandsins og að næsti
forseti ASÍ komi úr þeirra röðum.
Enn gætir óánægju meðal margra
félaga vegna niðurstöðu launa-
nefndar um endurskoðun launalið-
ar kjarasamninga í vetur en þá
höfðu ýmsir forystumenn uppi
þung orð um ASÍ-forystuná og
sögðu að velta þyrfti „tvíhöfða
þurs verslunar- og iðnaðarmanna
úr sessi ASÍ“, eins og það var orð-
að. Öldurnar hefur lægt nokkuð
að undanförnu. Kristján Gunnars-
son, formaður Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Keflavíkur, segist
bera þá von í btjósti að þétt sam-
staða náist um kjör forystunnar.
Samþykkt var innan VMSÍ á
fundi í vetur að reyna að fá Kára
Arnór Kárason, framkvæmda-