Morgunblaðið - 08.06.1996, Qupperneq 32

32 LAUGARDAGUR 8. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
4
AÐSEIMDAR GREIIMAR
Ilelmingair vinnunnar
í annarra vasa
HVER íslendingur vinnur að
meðaltali í 157 daga fyrir opin-
bera aðila á árinu 1996. Þessa
daga nýtum við ekki til tómstunda
með fjölskyldunni eða á annan
þann hátt sem við sjálf viljum.
Er þetta réttlátt? Með öðrum orð-
um þarf hver sá sem vill vinna
fyrir tekjum að greiða tæplega
helming þeirra til opinberra aðila
hvort sem hann vill það eður ei.
En skattgreiðendur geta vissu-
l^ga sjálfum sér um kennt, því að
hver skattgreiðandi er líka kjós-
andi og með því að greiða vinstri
flokkunum atkvæði í kosningum
er verið að greiða atkvæði með
skattahækkun. Bæði hefur reynsl-
an kennt okkur að vinstri stjórnir
hækka alltaf skatta mikið og vitum
157 vinnudagar upp í
skatta er of mikið, segir
Svavar Halldórsson,
tekjuskattar verða að
lækka.
við að þeir byggja á ríkisútþenslu-
stefnu en hafa verður í huga að
útþensla ríkisvaldsins og halli á
ríkissjóði í dag, þýðir skattur á
morgun.
Óréttlátt skattkerfi
Skattar eru innheimtir vegna
þess að reka þarf ríkið og þeim
rekstrarfjármunum verður að ná
með sköttum. Þeir megingallar eru
þó á skattlagningu vinnutekna að
hún dregur úr vilja fólks til þess
að afla tekna, hún hvetur til svika
og undanskota og þessi skattlagn-
ing er mjög óréttlát vegna þess
að hún bitnar misjafnlega á vinn-
andi fólki, sumir greiða mikið en
aðrir jafnvel ekki neitt. Aðeins
þriðjungur framteljenda greiðir í
raun tekjuskatt þegar búið er að
taka tillit til ýmissa frádráttar- og
afsláttarliða. Eftir því sem skatt-
HAPPDRÆTTI
KRABBAMEINSFELAGSINS
Vinningar í aukaútdrætti
7m w m
. juni
Ferð eöa tölvubúnaður fyrir 150.000 krónur:
137.986
Helgarferð fyrir tvo til Prag:
86.886
Aðalútdráttur verður 17. júní.
prósentan er hærri þá
aukast skattsvik og
vinnuvilji minnkar. Við
ákveðin mörk kemur
að því að tekjur ríkis-
ins minnka við það
þegar tekjuskattur
hækkar. Á Islandi er
tekjuskattshiutfallið
komið yfir þessi mörk.
Eðlilegt er að ein-
staklingarnir ráði yfir
sínu sjálfsaflafé vegna
þess að það voru þeir
en ekki þingmenn eða
verkalýðsforingjar
sem unnu fyrir því með
svita sínum. Hug-
myndin um félagslegt
„réttlæti“ byggir á því að ríkið
skuli tryggja öllum sömu útkomu
að leikslokum þegar réttara er að
ríkið tryggi öllum jafna möguleika
í upphafi leiks og sömu leikreglur
á meðan á leiknum stendur.
Snúum við
skattpíningu __ yfirvalda
í Noregi. Á íslandi
fundu þeir gott líf án
ofurskatta og ofbeldis
jtfirvalda. En nú erum
við á góðri leið með að
skapa hér á landi aftur
þær aðstæður sem
hröktu forfeður okkar
frá Noregi. Það er ekki
réttlátt að skattleggja
launatekjur í slíku óhófí
sem raunin er og það
hlýtur að draga úr
vinnuvilja fólks og vilja
þess til að taka áhættu.
Niðurstaðan er því á
þá leið að tekjuskattar
eru illa réttlætanlegir
og háir skattar eðli málsins sam-
kvæmt miklu óréttlátari en lágir
skattar. Of háir tekjuskattar bjóða
heim skattsvikum og svartri at-
vinnustarfsemi og J)ví verður að
lækka prósentuna. Eg skora á for-
ystumenn verkalýðshreyfingarinn-
ar að kreljast minnkaðra ríkisút-
gjalda og lægri skatta og fá þannig
fram raunverulegar kjarabætur.
Það er réttmæt krafa íslenskra
skattgreiðenda að tekjuskattar
verði lækkaðir hið snarasta þannig
að tími vinnandi fólks og hvernig
honum er varið verði ákvörðun þess
sem vinnur vinnuna. Það nær ekki
nokkurri átt að vinna í 157 daga á
ári fyrir ríkið.
Svavar
Halldórsson
Forfeður okkar lögðu sig í þraut-
ir og hættu á leið sinni frá Noregi
til að nema land á íslandi. Allar
veraldlegar eigur, þjóðfélagsstaða
og líf voru lögð undir þegar forfeð-
urnir flúðu undan ofríki og ekki síst
Höfundur er formaður Stefnis,
félags ungra sjálfstæðismanna í
Hafnarfirði, og formaður
Kjördæmasamtaka ungra
sjálfstæðismanna í
Reykjaneskjördæmi.
FYRIR
ISLENSKAR
ADSTÆÐUR
'Meira en 25 ára reynsla á íslandi
og góður vitnisburður eigenda
sýna best að Camp-Iet er yfirburða
tjaldvagn fyrir okkar aðstæður.
CÍSLI JÓNSSON ehf
Bíidshöfða 14 112 Reykjavík S. 587 6644
— áreiðanleiki ár eftir ár —
Ryðvörn, stormfestingar, 12 V ísettur rafgeymir og teng-
ing fyrir bíl, blaðfjöðrun, 12" dekk, íslenskt kúlutengi,
öflugur hitari og margt, margt fleira!
ÍSLENSKT MÁL
Umsjónarmaður Gísli Jónsson
852. þáttur
ÖRN Ólafsson húsvörður í Reykja-
vík skrifar mér merkilegt bréf
varðandi stjóm fískveiða og hug-
tök og orð í því sambandi. Umsjón-
armaður þarf hér að fara með
mikilli gát og kemur þar fyrst til
vanþekking hans á efninu og síðan
varúð, að hann álpist ekki út á
hálan ís afstöðu til eins og annars
í fiskveiðistjóm. En grípum niður
í bréf Amar Ólafssonar:
„Banndagakerfi, skrapdaga-
kerfi, aflamark, sóknarmark,
leigukvóti, tonn á móti tonni,
þorskígildi, fijálst framsal, veiðar
utan kvóta, krókaleyfí, línutvö-
földun, veiðistofn, nýliðun, hrygn-
ingarstofn, fjölstofnarannsóknir,
stofnstærðarmælingar, og ijöl-
mörg önnur orð og hugtök dynja
nú daglega á eyrum og augum
fólks úr öllum fjölmiðlum, en sáust
varla nema í skýrslum sérfræðinga
fyrir örfáum ámm, ef þau á annað
borð vom þá til í málinu.
Það er því ofur skiljanlegt, að
fólk, sem ekki á beinna hags-
muna að gæta í sjávarútvegi
vegna eignarhalds eða atvinnu,
sé ekki enn með á nótunum í
umræðunni, slík þjóðfélagsbylt-
ing sem það var þegar aflastjórn-
un var tekin upp.“
Eftir nokkuð langt mál um
það, sem í daglegu tali og einu
lagi kallast kvótakerfi, segir Örn:
„Og er ég þar með kominn að
kjarna þessa máls:
Eg tel nauðsynlegt að nota
annað orð um heildaraflann, sem
kvótarnir eru teknir úr, og það
vill svo vel til að þjált og gott
orð er til reiðu.
Orðið „púlía“ heyrist æ oftar
notað sem slanguryrði yfir ein-
hvers konar heild, t.d. heildar-
fjárveitingu eða heildarkvóta, og
þótt það hafi ekki enn ratað inn
í orðabækur er það örugglega
dregið af danska orðinu „pulje“,
sem upphaflega markir spilapen-
ingaskál.
Ég tel sjálfsagt að við tökum
þetta ágæta orð „púlía“ og vinn-
um því sama sess í umræðunni
um fiskveiðistjórnun og orðið
„kvóti“ hefur nú og vonast sér-
staklega eftir stuðningi frétta-
manna í því máli.
Þá verður eðlilegt að tala um
að Hafrannsóknastofnun leggi til
að þorskpúlían eða síldarpúlían
á næsta ári verði svo eða svo
mikil eða að rannsóknir bendi til
þess að óhætt verði að auka loðp-
upúlíuna.“
Rétt er það að „púlía“ (eða
,,púllía“) er ekki í íslenskum
orðabókum, svo að ég hafi séð,
t.d. hvorki hjá Ásgeiri Bl. Magn-
ússyni né í Slangurorðabókinni.
Það er líka rétt hjá Erni að
danska orðið pulje merkir spila-
peningaskál. í Nudansk ord-
bog, sem hér í pistlunum er
þrálofuð, segir að það sé töku-
orð úr frönsku poule= hæna,
og standa menn skýringaþrota
frammi fyrir þeirri merkingar-
breytingu.
Svo skulum við fletta upp í
Dansk-íslenskri orðabók, og
þar stendur stutt og Iaggott:
„pulje (r) n. spilapeninga-
skál, skál; (í íþróttum) hóp-
ur þátttakenda I keppni
(einkum í skylmingum).“
Umsjónarmaður hefur miklar
efasemdir um ágæti orðsins „púl-
ía“ í merkingu þeirri sem bréfrit-
ari vill gefa því, en vegna fyrr-
nefndrar vanþekkingar vísar
hann málinu til umsagnar les-
enda. Að öðru leyti þakkar hann
Erni fyrir gott bréf.
[Viðbót: Ásgeir Bl. Magnússon
segir að kvót, kvóti, kvótur séu
tökuorðmyndir, sem komnar hafi
verið inn í ísl. á 18. öld, í merk-
ingunni „tiltekinn hluti af ein-
hveiju“. Orðin eru ættuð úr lat-
ínu, þar sem quota pars merkir
„hversu stór hluti“.
Þá minnir umsjónarmann að
við höfum stundum kallað „pott“
það sem Danir nefna ,,pulje“.]
★
Mannsnafnið Garðar er fom-
norrænt, fremur austur- en vest-
urnorrænt. Við getum sett það í
samband við önnur nöfn, svo sem
Garður, sem er mun algengara
í samsetningum en eitt sér, og
svo Gerður sem er bæði títt eitt
út af fyrir sig og í samsetningum.
Við mættum ætla náin tengsl við
orðið garður og hugsa okkur að
fyrrgreind nöfn eigi að merkja
hlíf eða vernd. Þau væru bærileg
hermanns- og valkyijuheiti.
Garðar Svavarsson víkingur
er nefndur í Landnámu og fleiri
fornum bókum, en ekki virðist
nafn hans hafa verið notað hér
að skírnarheiti fyrr meir. Það var
enn ekki komið í manntal á ís-
landi 1870.
Ýmis fom nöfn lifnuðu við upp
úr þjóðhátíðinni 1874, og Garðar
er eitt þeirra. Elsta dæmi, sem
ég hef, er Garðar Gíslason, sá
er stórkaupmaður varð, fæddur
1876.
Svo var komið 1910, að 46
íslendingar báru Garðars-nafn,
flestir þeirra fæddir í Eyjafjarð-
ar- og Þingeyjarsýslum. Árin
1921-1950 voru 288 sveinar
skírðir svo. í þjóðskrá 1989 voru
677, þar af hétu 133 Garðar síð-
ara nafni.
★
Salómon sunnan sendir:
Hróbjartur prestur til himna gerði reisu,
hress mjög í bragði og laus við fyrri kveisu,
og kom þar fyrst auga á
að hann hélt baugagná, -
eða engil með húfu og rauðan skúf í peysu.
★
„Reiði hvers manns er í galli
en líf í hjarta, minni í heila,
metnaður í lungum, hlátur í milti,
lystisemi í lifur.“
(Fóstbræðra saga.)
Ö
<L
i
C
i
€
4
í
í
í
i
í
i
i
i
i
i
i
i
i
i
i