Morgunblaðið - 12.06.1996, Blaðsíða 34

34 tylÐVIKUDAGUR 12. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
41 • -i í
AÐSENDAR GREIIMAR • FORSETAKJÖR
Þjóðarsálin
o g hlutleysið
í GÆR hlustaði ég
á Þjóðarsálina í Ríkis-
útvarpinu eins og oft
áður, en nú brá svo við
og fór fyrir mér eins
og mörgum öðrum, að
mér féllust hendur við
að taka til kvöldskatt-
inn meðan á þættinum
stóð. Mér varð reyndar
áFílheitt í hamsi og ætl-
aði að leggja orð í belg,
en komst ekki að, svo
ég ákvað að skrifa til
blaðsins.
Ég velti því fyrir mér
meðan þátturinn stóð á
hvaða leið Ríkisútvarp-
ið væri í umfjöllun sinni
um forsetaframbjóðenduma fimm.
Forráðamenn RUV hafa nú um
nokkurt skeið reynt að veija tilveru-
rétt og framtíð RUV, með því að
öfða til upplýsingaskyldu sinnar,
n því miður, hvað forsetaframbjóð-
ndurna varðar hefur stofnunin
stórkoslega brugðist þeirri skyldu.
Þar á bæ yppa menn öxlum og
nnnst engin ástæða til að gera bet-
ur. í hvers þágu skyldi það vera?
Er það í þágu þjóðarinnar að leyfa
fólki að láta gamminn geysa í alls
konar bulli í opnum umræðuþætti
eins og Þjóðarsálinni og ekki nóg
með það heldur kynti stjómandinn
undir með mjög svo áberandi hlut-
drægni og dró taum eins frambjóð-
andans. Er þetta hlutleysi RUV?
Einhver tímann hefði nú jafn per-
sónuleg umræða verið stöðvuð af
minna tilefni.
En svo gripin séu örfá dæmi úr
umræddum þætti 28. maí, þá
hringdi sú mæta kona Rannveig
Tryggvadóttir, sem lengi hefur bar-
ist gegn alls konar óréttlæti; og
benti mjög eindregið á hlutverk
RUV og skyldur stjórnenda slíkra
þátta og hvatti hún til að umrædd-
ur stjómandi sæi sóma sinn í því
að taka sér frí fram yfir kosningar.
Ég tek undir þau orð.
í umræddri Þjóðar-
sál komu margvísleg
sjónarmið í ljós hjá
fólki en stjórnandinn
hafði ekki fyrir því að
benda á augljósan mis-
skilning ef það hentaði
ekki frambjóðanda
hans. Einn taldi t.d. að
nú væri „greinilega
eitthvað í gangi hjá
hægri mönnum, þar
sem „áróður“ gegn Ól-
afi væri svo mikill".
Stjómandinn vissi
jafnvel og ég að í skoð-
anakönnunum kemur
fram að margir sem
styðja fyrrv. fjármála-
ráðherra koma úr röðum Sjálfstæð-
ismanna; þeir eru sem sagt jafn
gleymnir og hinir.
Þau eru dugleg að lesa upp úr
blöðunum í dægurmálaútvarpi rás-
ar tvö, en lesa yfirleitt bara það sem
hentar þeirra sjónarmiðum. Það er
enginn áróður, „í gangi" nema ef
vera kynni áróður starfsmanna
RUV fyrir einum frambjóðanda.
Það hefur fyrst og fremst verið
fyrir atbeina RUV að forsetakosn-
ingamar eru nú gerðar pólitískari
en nokkru sinni fyrr. Frambjóðend-
ur eru eymamerktir hver af öðrum
þrátt fyrir að aðeins tveir þeirra séu
flokkspólitískir stjómmálamenn og
hafi starfað sem slíkir. Það hefur
hins vegar verið samdóma álit þjóð-
arinnar að forsetaembætti skuli og
eigi að vera hafið yfir flokkapólitík.
En aftur að Þjóðarsálinni, stórn-
andinn talaði með mikilli samúð um
að ráðherrann fyrrverandi lægi vel
við höggi af því að hann væri stjórn-
málamaður. Ég vil nú leyfa mér að
benda á, að sennilega hefur hann
notið þess frekar en ekki a.m.k. í
skoðanakönnunum þar sem hann
er sá eini sem er þekktur, og enn-
fremur nýtur hann þess að þjóðin
er gleymin og stundum fljót að sópa
verkum stjómmálamanna undir
teppið. Þegar svo minnisbetra fólk
rifjar upp embættisverk hans þá
heitir það allt í einu áróður. Það
er nauðsynlegt að ýta við minni
fólks, því það verður að vita hvaða
menn frambjóðendur hafa að
geyma. Þannig væri það mjög æski-
legt að RUV gegndi upplýsinga-
skyldu sinni og fræddi fólk um bak-
gmnn þeirra en eins og kunnugt
er hefur umræddur frambjóðandi
lagst gegn því. íslendingar hafa
hingað til krafist þess að forsetinn
sé vammlaus og hafinn yfir gagn-
rýni, hann á hvorki að drattast með
gamlar syndir á bakinu eða þurfa
að fyrirverða sig fyrir ósæmilegt
orðbragð. Við gemmst alltaf miklir
Hildigunnur
Högnadóttir
baráttumenn fyrir „okkar manni“
meðan á kosningabaráttunni stend-
ur, en að kosningum loknum þá
hefur það alltaf gerst að þjóðin fylk-
ir sér að baki forseta sínum, hvem
svo sem það studdi í baráttunni.
Dæmin em til stðar. En þetta mun
ekki gerast verði Ólafur R. Gríms-
son kjörinn. Þessi annars ágæti
maður er einfaldlega of umdeildur
stjórnmálamaður til að þjóðin geti
sameinast um hann. Hversu fram-
bærilegur sem hann kann nú að
vera þá em þeir alltof margir sem
hvorki geta né vilja gleyma skraut-
legri fortíð hans.
Fólk á kröfu til þess að RUV
sinni þessum málum og aðrir fram-
bjóðendur hafa lýst óánægju sinni
með lélega kynningu ríkisfjölmiðils-
ins%
Ég geri það líka og mér fínnst
það lélegt gagnvart því fólki sem
býr afskekkt og hefur ekki tök á
að sækja fundi frambjóðenda, mér
fínnst það lélegt gagnvart þeim sem
ekki ná öðram rásum en Ríkisút-
varps og sjónvarps, að kynna fólkið
ekki betur.
Hámark lágkúmnnar í Þjóðarsál
gærdagsins var maðurinn sem
reyndi (án þess að vera truflaður
af stjórnandanum) að gera störf
Jóns Steinars Gunnlaugssonar tor-
tryggileg. Jón Steinar er ekki í
framboði og störf hans sem lög-
fræðings koma þessum málum bara
alls ekkert við. Ætli þessum manni
þætti það ekki hart ef hann gerðist
svo óheppinn að komast í kast við
lögin, að fá engan veijanda í sínum
málum? En þetta fannst stjórnand-
anum líkleg ágætt innlegg í málið.
Eða hvað?
Ég ætla ekki að ergja mig frekar
yfír RUV í bili. Ég gæti þó skrifað
langa rullu um fáránlegheitin sem
viðgangast á rás 2 þessa dagana
eins og „viðtalið" við stjörnuspek-
inginn fyrr um daginn.
Þar voru frambjóðendur dregnir
í dilka eftir forskrift sem enginn
skildi. Sér em nú hver fræðin! Svo
fullyrti stjórnandi þjóðarsálarinnar
við Rannveigu Tryggvadóttur að
þetta hefði aðeins verið „gert í
garnni"! Ég hlustaði á mglið aftur
síðastliðna nótt þegar það var end-
urtekið (mátti nú ekki minna vera!),
þar var hvergi talað um að þetta
væri til gamans gert.
Hópur fólks tekur þetta ömgg-
lega sem fúlustu alvöra.
í lokin var spekingurinn svo
spurður: „Og hveijum eru svo
stjörnurnar hagstæðastar 29. júní?
Svarið var á þann veg að greinileg
ánægja ríkti í hljóðstofu og speking-
urinn sem lofsungið hafði einn
umfram annan var kært kvaddur.
Er það svona mgl sem við borgum
fyrir?
Stöð 2 á þakkir skildar fyrir
röggsemi sína, en nú hefur verið
boðaður kappræðufundur frambjóð-
endanna þar á bæ næstu daga.
HILDIGUNNUR HÖGNADOTTIR
Túngötu 7, Ísafírði.
Höfundur er skrifstofumaður.
Þátttaka í happdrætti Krabbameinsfélagsins
er stuðningur við mikilvægt forvarnastarf
VeittU' stuðninfy - mrUtmeð!
T)regið 17.júní
Kæri Astþór
„friðardúfa“
ÉG VIL byija á að
þakka þér kraft þinn
og framtak í að koma
á laggimar samtökun-
um „Friður 2000“.
Með þessu átaki er
stórt skref tekið í átt
til friðar mannkynsins
og óska ég samtökun-
um bjartrar framtíðar
og guðsblessunar.
En kæri Ástþór! Þó
svo að okkur íslending-
um hafi verið ætlað það
mikla hlutverk að leiða
aðrar þjóðir í átt til ljóss
og friðar, eins og getið
er um í öllum helstu
spádómum heims, eig-
um við afar langt í land með að
geta kallað okkur „friðarríkið" eða
„ljósið úr norðri" eins og getið er
um. Enginn maður getur leitt annan
mann í átt til ljóss og friðar, nema
hann hafí sjálfur öðlast innri frið
og séð glitta í ljósið. Það sama á
við um þjóðir, engin þjóð leiðir aðr-
ar þjóðir í átt til friðar, hafi hún
ekki sjálf sameinast í átaki gegn
þeim ófriði, þeirri spillingu og böli
sem heimurinn er nú sokkinn í.
Það em ekki vopnin sjálf sem em
hættuleg, það er maðurinn sem
stýrir þeim sem ógnar jörðinni.
Maðurinn getur einnig verið mikill
skaðvaldur þó svo að vopn komi
þar hvergi nærri. íslendingar hafa
eins og aðrir jarðarbúar fijálst val
um það, hvort þeir ganga á vit frið-
ar og ljóss eða velja aðra leið. Mér
sýnist við lestur bókar þinnar að
þér sé með öllu ókunnugt um hvern-
ig er komið fyrir þjóð okkar og á
hvaða vegi hún sjálf er stödd.
Ég held, Ástþór minn, að við
verðum að byija á okkur sjálfum.
Við verðum fyrst að skapa hér lítið
fyrirmyndarríki, þar sem friður rík-
ir á milli okkar landsmanna. Taka
saman höndum og
reyna að uppræta þá
spillingu og böl sem
hér ríkir. Það væri
óvitlaust að byija á
vímuefnavandanum og
þeim glæpum sem hon-
um fylgja. Hér þarf
einnig að komast á
betri siðmenning, þar
sem fólk treður ekki
hvert á öðm heldur ber
virðingu og kærleika
til hvers annars. Við
þurfum líka að geta
sýnt það að sjúkrahús-
in okkar séu ekki full
af ungu fólki illa
höldnu af menningar-
sjúkdómum. Sú þjóð sem á að gegna
því mikla hlutverki að leiða aðrar
þjóðir þarf einnig að eiga sterka
trúarleiðtoga. Ég get ekki séð að
íslensku trúarleiðtogarnir, þ.e.
prestarnir, séu í stakk búnir til þess,
þeir virðast fremur vera að brýna
sverð sín hver á móti öðrum en
vera að leiða þjóð sína til trúar og
friðar. Spilling Vatíkansins, músl-
ima og styijaldir annarra þjóða, sem
þú talar um í bók þinni, breiðir
ekki yfir okkar eigin óáran. Friður
kemst ekki á í heiminum fyrr en
sú þjóð sem ætlað var að leiða aðr-
ar þjóðir, öðlast sjálf frið og það
gerir hún best með því að hver ein-
staklingur byiji á- sjálfum sér.
Vissulega væri gott að fá forseta
sem mundi beita sér fyrir því að
koma þjóðinni úr þeim ógöngum
sem hún er komin í, og skapa hér
lítið friðarland, en hvar er hann?
BIRNA SMITH
Laugarásvegi 27,
Reykjavík.
Höfundur & sæti í samstarfsnefnd
trúfélnga um heimsfrið.
Birna Smith
Forsetinn
og friðurinn
ÉG GET bara ekki orða bundist.
Yerð að skrifa til að hvetja hann
Ástþór og lýsa yfir samstöðu með
honum og hans baráttu. Á dauða
mínum átti ég von en ekki því að
íslenskur maður um fertugt færi
að vekja athygli á vandamálum
jarðarinnar á svo myndarlegan hátt.
Núna á þessum síðustu tímum þeg-
ar flestir yppa öxlum og muldra að
það þýði nú ekki að gera neitt og
svo eru þeir þotnir í hina vinnuna
til að glíma við það vonlausa verk
að ná saman endum _á íslandi í
dag. Þegar bókin hans Ástþórs kom
inn um lúguna hjá mér eins og
öðrum Islendingum þá varð mér að
orði:
„Ja, svona eiga góðir hugsjóna-
menn að vera!“
Ég get ekki betur séð en þarna
séu gömlu hugsjónirnar okkar
komnar á prent og fritt inn á hvers
manns borð, færðar í nútímabúning
en gmndvallarreglur þær sömu: Að
bjarga jörðinni og bjarga manninum
PCI lím og fúguefni
±-:
k w
Stórhöfða 17, við Guilinbrú,
sími 567 4844
frá sjálfum sér. Ég get bara ekki
annað en tekið ofan fyrir svona eld-
huga og ég veit að það gera þau
blómabörn sem enn eiga eitthvað
af blómum eftir í sínum garði. Sum-
ir spyrja hvort forseti Islands geti
einhvern tímann orðið talsmaður
friðar, hinna fátæku, bamanna sem
falla fyrir jarðsprengjum, náttúr-
unnar sem er að fara á kaf í meng-
un og drullu? Því ekki það? Við Is-
lendingar höfum lengi verið vopn-
laus þjóð, hví skyldi ekki geta kom-
ið héðan slíkur maður eða kona?
Við vitum öll að heimurinn okkar
flýtur að feigðarósi, ekki kannske
sofandi en samt... Við tölum ekki
um það dagsdaglega en það er ljóst
að nánast aðeins kraftaverk getur
bjargað. Það er skömm að því
hvernig sumir fjölmiðlar hafa reynt
að gera þessa baráttu tortryggi-
lega, reynt að bregða fyrir hana
fæti.
Að hugsa sér að enn skuli vera
til hugsjónamaður á meðal okkar
af þessari stærðargráðu, með fjár-
hagslegt bolmagn, hugrekki,
ímyndunarafl og hæfilega geggjað-
ur til að leggja svo mikið undir.
Þetta minnir mig á friðarbaráttu
Johns sáluga Lennon og Yoko Ono
gegn „Víetnamstríðinu uppúr 1970
þegar slagorðin vom: „Make love,
not war“ og „Give peace a chance".
Með baráttukveðju,
INGÓLFUR STEINSSON
Höfundur er tónlistarmaður.