Morgunblaðið - 02.07.1996, Blaðsíða 44

44 ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Síðasta og sterkasta
mótíð á Suðurlandi
Morgunblaðið/Valdimar Kristinsson
MIKILL spenningur ríkir fyrir fjórðungsmót sunnlenskra hestamanna að þessu sinni þar sem saman
fer úrval margra bestu hrossa landsins, frábær aðstaða á Gaddstaðaflötum og væntanlega veður
við hæfi eins og var á landsmótinu ’94 þar sem þessi mynd var tekin og fjórðungsmótinu 1991 en
bæði þessi mót tókust vel í flesta staði.
HESTAR
Gaddstaöaf latir
FJÓRÐUNGSMÓTSUNN-
LENSKRA HESTAMANNA
FJÓRÐUNGSMÓT sunnlenskra
hestamanna hefst á morgun, mið-
vikudag, og er gert ráð fyrir að um
verði að ræða eitt veglegasta mót
sinnar tegundar en jafnframt síðasta
fjórðungsmótið sem haldið verður í
fjórðungnum ef að líkum lætur. Hafa
ýmsir talið að mótið verði að styrk-
leika því sem næst landsmótsígildi.
Þungamiðja hrossaræktar virðist
komin á Suðurland og þar er grósk-
an í tamningu og þjálfun hrossa
mest.
Kynbótasýning verður að líkindum
sá þáttur mótsins sem hvað mestr-
ar athygli mun njóta. Tólf hross
verða sýnd með afkvæmum. Angi
frá Laugarvatni er nú kominn í
heiðursverðlaun með 129 stig í
kynbótamati fyrir 50 afkvæmi eða
fleiri. Orri frá Þúfu og Piltur frá
Sperðli eru sýndir til fyrstu verð-
launa, Orri með 129 stig en Piltur
123 stig. Einn stóðhestur, Platon
frá Sauðárkróki, hlýtur önnur
verðlaun og er hann með 119 stig.
Tvær hryssur í
heiðursflokkinn
Hryssurnar eru alls átta í af-
kvæmasýningu, tvær sýndar til
heiðursverðlauna, þær Glíma frá
Laugarvatni sem er með 126 stig
og Brana frá Kirkjubæ sem er
með 124 stig. Af hryssum sem
sýndar eru til fyrstu verðlauna
standa efstar Gola frá Brekkum
og Perla frá Kjartanssstöðum með
119 stig. Næstar með 118 stig
koma Blíða frá Gerðum og Dúna
frá Stóra-Hofi en Gyðja frá Gerð-
um er með 117 stig og Blíða frá
Kálfsholti rekur lestina með 116
stig.
I einstaklingsflokkum kemur
fram mikið úrval mjög góðra
hrossa bæði meðal stóðhesta og
hryssna. Mætti þar nefna nefna
mörg nöfn til sögunnar en látið
skal nægja að nefna þá Loga frá
Skarði og Víking frá Voð-
múlastöðum sem efstir standa að
lokinni forskoðun í flokki stóð-
hesta sex vetra og eldri. Þykir það
tíðindum sæta að hér skuli tveir
fjórgangshestar beijast um efsta
sætið og kannski talandi tákn um
nýja ræktunarstefnu þar sem
töltið er í öndvegi.
Fjórgangshestar
á topnum
Ekkert lát virðist á mikilli
grósku í ræktunarhópssýningum
en alls munu fimmtán hópar koma
fram. Þeir eru frá Grenstanga,
Þormari Andréssyni, Hvolsvelli,
Brynjari Vilmundarsyni, Feti,
Torfastöðum, Kirkjubæ, Hala,
Vestri-Garðsauka, Miðkoti,
V-Landeyjum, Raufarfelli II,
A-Eyjafjöllum, Kjarnholtum I,
Sigurði Ragnarssyni, Þúfu,
Laugarvatni, Hvítárholti, Skarði á
Landi og Hrepphólum. Þessar
sýningar hafa notið mikilla
vinsælda gegnum árin og þykja
gefa góða innsýn í hvað hvert bú
hefur upp á að bjóða.
Aukin spenna í gæðungunum
Gæðingakeppnin verður nú með
nýja sniðinu sem reynt hefur verið
á nokkrum félagsmótum í vor og
gefist vel að mati margra. Það
má kannski segja að nú fyrst á
svona stóru móti þar sem hátt í
70 hross keppa í hveijum flokki
komi þetta að fullum notum í tíma-
sparnaði auk þess að hleypa meiri
spennu í keppnina. Fjórir hestar
verða á vellinum í senn í forkeppn-
inni en síðan fara 20 efstu í fulln-
aðardóm og átta efstu úr þeim
slag í úrslit. Undanfarin tvö til
þijú ár hafa stóðhestar sett svip
sinn verulega á gæðingakeppni
stórmótanna. En nú munu þeir að
líkindum verða enn meira áberandi
því talið er að hátt í tuttugu stóð-
hestar muni koma fram í gæðinga-
keppninni að þessu sinni. Að
minnsta kosti einn stóðhestur
kemur fram í yngri flokkunum.
Þá er þess að geta að nú í fyrsta
sinn verður keppt í ungmenna-
flokki.
Dagskráin verður nokkkuð
hefðbundin, hæfileikar kynbóta-
hrossa verða metnir á morgun
miðvikudag og fimmtudag. Á
fimmtudag hefst einnig gæðinga-
keppnin og verður forkeppni í öll-
um flokkum lokið klukkan fimm.
Um kvöldið fer fram forkeppni
úrvalstöltara.
Á föstudag snýst dagskráin að
mestu um kynbótasýningar þar
sem öll kynbótahross mótsins
koma fram á yfirlitssýningu. Um
kvöldið hefjast kappreiðar og
verður þeim lokið klukkan ellefu
en þá flyst dagskráin af
skeiðvellinum inn á dansgólfið þar
sem Guðmundur Valtýsson og
hljómsveit hans munu sjá um
hlaupagæslu og tímavörslu.
Einnig verður boðið upp á
sameiginlegan útreiðartúr um
kvöldmatarleytið. Á laugardag
fara fram fullnaðardómar í öllum
flokkum en síðdegis koma
ræktunarhópar fram og
afkvæmahópar verða sýndir. Um
kvöldið verður kvöldvaka og fram
fara úrslit í keppni úrvalstöltara.
Á sunnudag fara fram úrslit í
öllum flokkum
gæðingakeppninnar. Efstu
kynbótahrossin koma fram og
verðlaun verða afhent. Ráð er fyrir
gert að mótinu ljúki um 18.30.
Valdimar Kristinsson
AUSTUR-
LANDALILJUR
AU STURLANDA-
LILJUR heita á lat-
ínu Hosta en það er
eftir Nikolaus
Thomas Host
(1761-1834) líf-
lækni Austurríki-
skeisara við höllina
Schönbrunn, en
hann var einnig
grasafræðingur.
Margir hafa trúlega
skoðað hallargarð-
inn þar, en hann er
víðfrægur. Þessar
liljur, sem eru einn-
ig kallaðar brúskur,
eru ættaðar frá Jap-
an og Kína og eru frekar nýjar
í ræktun hérlendis. Þær eru
aðallega ræktaðar vegna blað-
anna sem eru oftast stór og
breiðlensulaga eða breiðhjarta-
laga með áberandi æðastrengj-
um sem skreyta plöntuna. Blöð-
in eru ýmist einlit græn, oft með
bláleitum blæ, yijótt eða með
ljósa eða dökka blaðj-
aðra. Austurlandalilj-
urnar koma frekar
seint upp að vori og
kíkja þá upp úr jörð-
inni eins og lítil
kramarhús. Vegna
þess hve seint þær
koma upp eru þær
góðar í laukabeð því
blöðin vaxa yfir og
fela blöð laukanna
þegar þau eru að
visna eftir blómgun.
Austurlandaliljur eru
auðveldar í ræktun
og gera ekki miklar
kröfur, þó þurfa þær
mikla vökvun sérstaklega ef þær
eru á sólríkum stað. Þær eru
þó skuggaþolnar og njóta sín
vel sem þekjuplöntur undir
trjám og þegar þær eru farnar
að breiða úr sér nær ekkert illgr-
esi rótfestu, en það gerist á
fáum árum. Þær mynda þá stór-
ar og breiðar þúfur. Þær sóma
sér vel í skuggsælum hornum í
görðum, t.d. með barrtijám og
burknum. Blómin eru trektlaga
í klasa á löngum stönglum og
eru oftast í ljósfjólubláum eða
hvítum litum. Þær tegundir sem
þrífast hér eru til dæmis blá-
brúska (H. sieboldiana) en blöð
hennar eru grá- eða blágræn
og forlagabrúska (H. fortunei)
en af henni eru til margar sort-
ir svo sem Aurea og Marginato-
alba. Fleiri brúskutegundir og
sortir fást í gróðurstöðvum hér.
Aðrar plöntur sem fara vel með
Austurlandaliljum eru musteris-
blóm (Astibe x arendsii) og
geitarskegg (Aruncus dioicus).
Austurlandaliljur þrífast einnig
ágætlega i stórum pottum úti
og í blómaskálum. Blöðin eru
einnig falleg til uppfyllingar í
blómvendi. Hægt er að fjölga
þeim auðveldlega með skipt-
ingu.
Þetta er tegund sem gjarnan
má mæla með.
BLOM
VIKUNNAR
333. þáttur
Lntsjón Ágósta
Björnsdóttir
BRÚSKUR — Austurlandaliljur.